Tsinighe naa wa ñong abuan ébe avole Jehôva a ve wa

1. Za mam mézing bia yi, Jehôva a nga vele bia a mo ? (Matthieu 5:3).

JEHÔVA a nga vele boan be-bôt naa ba yi mam mézing. Éfônan, nfa ye naa bi baghle éning dèè, bia yi bidzi, bitôp, ya é vôm bia tobe. Nge dzam ézing ye été da dzeng bia, amben ébe abong tam, éning daa é ne bo ndzukh. Nfa mboo, éé dzi ki bia vele fave naa, bia yi mam mézing a nsôn, Jehôva a nga vele fe bia naa, bia yi bidzi nfa nsisim (a lang Matthieu 5:3). Nge bia kumu tobe mevakh, bia yiane tsini naa bia simane naa, bia yiane bele angom ya Jehôva, bi tsini fe naa bia lere mebun ébe ñe.

2. Za éfônan ô ne ve naa ô lere é dzam da yili, « a yem » naa wa « yi bidzi bi ya nsisim » ?

² Dzé da yili naa, « a yem » naa wa « yi bidzi bi ya nsisima » ? Éfiè té, nkobe ôbién be nga konghle do, da lere ôsimane ye naa, môr a ne ôkukut nfa ya nsisim. Bifiè bité bi bele abuiñ ngu’u, bia likh bia naa bi siman é môr bitôp bi ne n’ñaban, éñi a too ô si ésala ézing ye kisoan. Aa dzi ki abuiñ, a tobe ô vièn ôsi, alu a wokh abuiñ avep, bôr ba saalé fe ñe. Ya dzam té éde a ne mvoaran, éé se ki mevakh. Ôkukut môr té wa yem naa, wa yi avole nfa ye naa a tsini naa a ning, ya bo ngu’u. Aval té daa-daa, é bôr ba yem naa ba yi bidzi bi ya nsisim, ba yem naa ba yi avole Nzame éning deba. Ya dzam té, ba wôran évéé ye a kumu belan abuiñ bivole bi ya nsisim Jehôva a ve é bôr ba dzing ñe.

3. Za dzam bia ye fas ayeghle di été ?

³ Ayeghle di été, bia ye fas ôsusua, é dzam bi ne yeghe ébe minenga Fenicia a nga dzaa Yésu naa a vole ñe. Nlang té wa ngônô mefulu melal, éma é bôr ba yem naa ba yi bidzi bi ya nsisim ba yiane bele. Éyong té, bia ye fe fas bifônane mintôô Pedro ya Pablo, nge ki Pierre ya Paul, ya fe édi kéza David, éba be mbe bé kumu naa Jehôva a lere be zen.

ÉFÔNAN ASILI-ÑUU, A BEMBE, YA MEBUN

4. Za dzam minenga ye a Fenicia a nga yi ébe Yésu ?

⁴ Éyong ézing, minenga ye a Fenicia a nga yir Yésu bébéñ. Ngoan dzèñ é mbe é bele « mbimbia nsisim ô mbe ô bele ñe ya nget » (Mat. 15:21-28). Minenga té a nga kur Yésu mebong, éde a nga dzaa ñe avole. Minenga Fenicia té a nga lere mbemba mefulu éyong a nga yir Yésu bébéñ. N’tamane fas mevoo mézing me ye été.

5. Mefulu mevé minenga té a nga lere, aval avé Yésu ñe a nga yalane ñe ? (A daghe fe évaghle).

⁵ Minenga Fenicia a nga lere ña asili ñuu. Amu dzé bi ne dzô dzam té ? Amu naa, éé dzi ki wokh abé éyong Yésu a nga belan éfônan a nga vaghane ñe ya moan mvu. Tam ézing, é tsit é bôr béé mbe ki Bejudíos be mbe bé baghle menda meba. Aval avé ô mbe yalane bifiè ya mimboane Yésu mité ? Ye ô mbe wôrane naa a ta wa, ô sim fe naa wa dzeng avole dèñ ? Se ki aval té éde minenga Fenicia a nga bo. Éé dzi ki lere fave asili ñuu, a nga bembe fe. Dzam té da tugha lereban ya aval a nga tsini naa a dzaa Yésu avole. Dzé é nga tsini ñe naa a bo do ? Mebun a mbe a bele ébe Yésu. Ya dzam té, mebun minenga té me nga bira name Yésu naa a bo éyaghane dzam akal dèñ. Amben a nga dzô naa, be nga lôm ñe fave naa a zu vole « mintôma mi ye é nda Israel mi mbe ndziman », Yésu a nga vèè mbimbia nsisim ô mbe é ngoan minenga ye meyong té ô ñuu.

6. Za dzam bia yeghe ébe nlang minenga Fenicia ?

⁶ Nfa ye naa bi dzale é mam bia yi nfa ya nsisim, bia yiane bele aval mefulu meté. Bia yiane bo asili ñuu, a bembe, ya a bele mebun me ne ngu’u. Fave é môr a ne asili ñuu éñe a ye bembe naa a dzaa Nzame avole. Bia yiane fe bele mebun me ne ngu’u ébe Yésu, ya a tobe mebun ébe é bôr a belane bo nfa ye naa be wulu ya beyeghe bèñ (Mat. 24:45-47). Jehôva ya é Moan wèñ ba wôrane n’nem mevakh, naa ba dzale bia é mam bia yi nfa ya nsisim éyong bia lere mefulu meté (a vaghane ya Jacques 1:5-7). N’tamane fas éndagha aval Jehôva a ve bia bidzi, bitôp, ya étobgha nfa ya nsisim. Bia ye yen é mam bia yiane bo nfa ye naa bi bele é mam bia yi, éyong bia daghe bifônane mintôô Pedro ya Pablo, aval ane édi kéza David.

ANE PEDRO, BOGHE MBAN NAA Ô YEM A DZI A NSISIM ÉTÉ

7. Za ésèñ be nga ve Pedro, ve za dzam ñe a nga yiane fe tsini naa a bo ? Vakh ayilgha (Behébreu 5:14–6:1).

⁷ N’yeneghan éfônan ntôô Pedro. A mbe môr mboo ye Bejudíos ôsua be nga tare mem Yésu ane Mesías, éñi Jehôva a nga belane ñe naa, a ve ayong dèñ bidzi, ya « bifiè bi ye éning é ne mbèmbèè » (Jean 6:66-68). Éyong Yésu a nga wômô, kaa naa a bet a dzôp été, a nga ve Pedro ésèñ di : « Va é boan mintôma miam bidzi » (Jean 21:17). Pedro a nga dzale ésèñ té ya sôsôe. Ya ke kuiñ naa Jehôva a nga belane ñe naa a tsili bekalare bebèñ, éba be nga zu bo ngap ya Biblia. Ve, Pedro a nga yiane fe tsini naa a dzi a nsisim été. Éfônan, a nga yeghe bekalare ntôô Pablo a nga tsili ô mvus ya n’yemane Nzame. Pedro a nga mem fe naa mam mézing me ye éma Pablo a nga tsili, me mbe « ayèñ a wokh » (2 Pierre 3:15, 16). Ve, Pedro a nga bembe. A mbe a bele mebun naa Jehôva a ye ñe vole naa a buan, nge ki naa a wokh ya dzale, é « ña bidzi » Pablo a nga seng ya nsisim Nzame, bekalare bèñ été (a lang Behébreu 5:14–6:1).

8. Za dzam Pedro a nga bo, éyong a nga ñong nféféñ n’woghane mam ébe Jehôva ?

⁸ Pedro a nga lere naa a mbe a bele mebun ébe Jehôva, é bo mewokh ébe n’woghane mam a nga ve ñe. Éfônan, môs ézing, Pedro a nga bele nleran, é vôm angele a nga dzô ñe naa a dzi betsit Atsing Moisés éé nga likh ki naa moan Judío a dzi. Nfa Pedro, éñi a mbe moan Judío, a mbe é wôrane naa a bo é dzam angele a nga dzô ñe é mbe abé. Mesumgha, Pedro a nga yalane naa : « Déé se ki boban aval ézing, a Nti, amu méé be ki tare dzi é dzôm é ne mvin ». Éyong té angele a nga dzô ñe naa : « Lighe naa wa luè mvin é biôm Nzame a sôpbang » (Bisè mintôl 10:9-15). Pedro a nga wokh ayeghle té. Aval avé bia yem do ? Ôyôm tam ôsu vaa, niène a nga bo naa a ñonghang nꞌlerane té, bôr belal, éba môr ye meyong a too éyôla naa Cornelio a nga lôm, be nga bane Pedro naa a ke kobe ya é masa wôba. Bebela a ne naa, Pedro, tam ézing, éé mbe ki yebe naa a ke ñii é nda môr ye meyong. Amu Bejudíos be mbe bé ñong bôr be ye meyong naa be ne mvin (Bisè mintôl 10:28, 29). Ve, Pedro a nga yebe étéñ té ébién, nféféñ éyaa Jehôva a nga lere ñe (Mink. 4:18). A nga kanghle Cornelio ya é nda-bôr dzèñ, a nga bele fe mevakh naa a yen ane ba yebe bebela, ba ñong nfufup nsisim, ya duban (Bisè mintôl 10:44-48).

9. Meval mebèñ mevé bia buan éyong bia yeghe é mam me ne bo ndzukh a wokh ?

⁹ Aval ane Pedro, bia, bia yiane fe yeghe Éfiè Nzame. Abuiñ biyong, bia ye lang é mam me ne ébubu a wokh. Ve, bia yiane fe yeghe naa bi buane naa bia yeghe bebebela be ne bo ndzukh a wokh. Bia yiane banebe naa bia ñong tam, nfa ye naa bia tugha yeghe Éfiè Nzame. É ne fe édedaa éban naa bi ve mengu’u, naa bia dzeng naa bi wokh, é mam me ne naa, tam ézing, biaa dzi ki tare wokh ô mvus. Tame simane meval mebèñ bi ne buane do : Ôsusua, bia yeghe mam nfa Jehôva, éma ma likh naa édzing, ya é ngang bi bele ñe, bi bera bo édoa. Édi bèè, bia bera wôrane nkômane naa bi kane é bôr bevoo, nfa é môra éwôlô Ésaa a ne bia a dzôp été (Bero. 11:33 ; Mel. 4:11). Éfônane Pedro da ve bia ayeghle éfe : Éyong bia ñong minsonghane nfa aval bia wokh Éfiè Nzame, bia yiane bo avôô naa bi dzigha vebane ya nféféñ ôtemgha, ya mboane té. Fave aval té étam, éde Jehôva a ne tsini naa a lere bia zen. Bia, bia ye fe tsini naa bia sèhane ñe, a sôsôe été.

VUGHE PABLO, WÉ YEM BOAT A NSISIM

10. Dzé da yili a yem boat a nsisim ? (Becolossien 3:8-10).

¹⁰ Nfa ye naa bi ve Nzame n’nem mbeng, bia yiane belan avole éfe Jehôva a ve bia : Bitôp bi ya nsisim. Za dzam bia kumu dzô ya dzam té ? Ntôô Pablo a nga tsili naa bia yiane « likh n’nôm môt », éyong té bia boat « nféféñ môt » (a lang Becolossien 3:8-10). A boat aval té é ne bo ndzukh. Tame fas éfônane Pablo. Atéé ye éyong a mbe étong, a nga sèñ ngu’u naa a ve Nzame n’nem mbeng (Begal. 1:14 ; Beph. 3:4, 5). Ve, éé mbe ki a bele n’yeman ô ne tetele akal nkômane Nzame. Ya dzam té, a mbe ôkukut, nsisim été. Ndzimane wèñ akal meyeghle Krist, fufulu ya éngung dèñ, bi nga venghane ñe, « é môr a ne abian », éñi a mbe ndzalane ya mefulu me ne abé (1 Tim. 1:13).

11. Za dzam Pablo a nga yiane tsen ? Vakh ayilgha.

¹¹ Kaa naa a bo moan kristen, Pablo a mbe é wokh abé avôô. Nlang ézing ye Bisè mintôl, wa ban naa, Pablo a nga wokh abé, ya betông Yésu naa, « a mbe é vebe ôlun ya nkumane ye a wiñ » bo (Bisè mintôl 9:1). Niène a nga bo moan kristen, kaa bisô naa, Pablo a nga tsini naa a sèñ ngu’u, nfa ye naa a vaa ngap ye n’nôm môr a mbe a baghe (Beéph. 4:22, 31). Ve, Pablo a nga bo bikop. Éyong Pablo ba Bernabé béé dzi ki woghan ébe dzam ézing, « mbia mômane me nga bo » ézizang deba (Bisè mintôl 15:37-39). Éyong té, Pablo, éé dzi ki lere é fulu Nzame a nga kumu naa a lere. Ve, a nga tsini naa a “bimi é ñuu dzèñ”, é lumane bikop bièñ, nfa ye naa a bele ayebe Jehôva (1 Becor. 9:27).

12. Dzé é nga vole Pablo naa a wun mbia mefulu a mbe a bele ?

¹² Pablo a nga kuiñ naa a likh mbia mefulu a mbe a bele, a boar fe nféféñ môt amu éé dzi ki bele mebun ébe é ngu’u dzèñ émién (Beph. 4:13). Aval ane Pedro, Pablo ñe a nga sughbe fe ébe « é ngu’u Nzame a ve » (1 Pierre 4:11). Vedaa, Pablo a nga wôrane biyong bizing naa, a dzimleyang alumane té. Ve, éyong a nga wôran atekh, a nga siman é mbemba be-mam Ésaa a ne a dzôp été a nga bo akal dèñ. Dzam té é nga wônô nkighane wèñ, naa a tsini naa a vakh do (Bero. 7:21-25).

13. Aval avé bi ne vu Pablo ?

¹³ Bi ne vu Pablo, bi mem naa, kaa bis abim tam bi lôrang bi sèhane Jehôva, bia yiane tsini naa bia ve mengu’u naa bi vaa n’nôm môt, ye naa bi boar nféféñ môt. Da yili naa, bitôp bi ya nsisim, ébi Nzame a ve. Nge é dzam biaa yane ki é sia biaane bia a tem-tem, naa bia yèè, nge ki a kobe môr abé, biaa yiane ki yen bia bebién ane é bôr be dzimleyang alumane té. Zelan, bia yiane tsini naa bia dzirane nsonghane wèè, bi tsen ôtemgha wèè, ya aval bia bo mam (Bero. 12:1, 2 ; Beéph. 4:24). Vedaa, bia yiane siman é dzam é ne édedaa éban naa, nge bia kumu tsini naa bia songhan é môr bi ne, bia yiane tsini naa bia tugha wokh é dzam Jehôva a kumu ébe bia.

VUGHE DAVID, WÉ LIKH NAA JEHÔVA A KAME WA

14-15. Za meval Jehôva a kame bia ? (Bya 27:5). (A daghe fe évaghle ).

¹⁴ Nfa ye naa, bi bele ña mevakh, bia yiane tsini naa bia dzi, ya boat nsisim été. Bia yiane fe sobe nfa ya nsisim. Aval avé Jehôva a kame bia, ya aval avé ki, bi ne tobe ndzi-n’nem naa aa ye ki likh naa a kame bia ?

¹⁵ Kéza David a nga kobe nfa étobgha ya nsisim Jehôva a ve (a lang Bya 27:5). Jehôva a kame ayong dèñ ébe é môr ase, ya é dzôm ése, é ne kumu ndaman aval é ne mbèmbèè, mebun be bele ébe ñe. Aval avé Jehôva a kame ayong dèñ ému ? Amben nge bôr ba dzeng naa bi taa tsini naa bia kang ñe, a kiagh naa, a ye kame élar bi bele ya ñe (Bya 34:7 ; Esaïe 54:17). Amben Satan ba é bôr bèñ be ne ngu’u, béé se ki bia dzughu aval é ne mbèmbèè. Amben ba wiñ bia, Jehôva a ye bia bera ve éning, awômô bewu (1 Becor. 15:55-57 ; Mel. 21:3, 4). Jehôva a vole fe bia naa bi lumane ya meyep bi bele a n’nem, éma é mam ma dzughu bia me ne bia ve (Mink. 12:25 ; Mat. 6:27-29). Ndzidzing Ésaa waa, a ve fe bia nda-bôt ya nsisim, éñi é bele bobeñang ya bekal baa, ba sukh bia, ya bemvene, éba ba kale bia (Esaïe 32:1, 2). Éyong bia kôane, abuiñ biyong, ba simane bia mingura mi-mam, éma bi ne belane mo. Éyong bia ke bisulan, bia yeghe meval mefe bi ne likh naa Jehôva, a tsini naa a vole bia ye a kame bia (Behéb. 10:24, 25).

16. Za aval Jehôva a nga kame David ?

¹⁶ Éyong David a mbe é bo Jehôva mewokh, Jehôva a mbe é vole ñe a ñong minkighane mi ne fakh, ya naa David a mbe mevakh. Aval té éde Jehôva a mbe é kame ñe (a vaghane ya Minkana 5:1, 2). Zelan, éyong David a nga bo metsing Jehôva melo, Jehôva éé dzi ki kame ñe ébe mindzukh mi nga so mimboane mièñ ayat (2 Sam. 12:9, 10). Za dzam é nga lôr ya biyong David a nga dzukh akal é mam me nga bobane kaa naa éñe a mbe bidzô ? David a nga kuu Jehôva n’nem wèñ meyaghlan été. Jehôva ñe a nga sulu fe meyepgha David, é ban ñe naa a mbe é dzing ñe abuiñ, ya naa, a nga ye ñe a kale (Bya 23:1-6).

17. Aval avé bi ne vu David ?

¹⁷ Bi ne vu David, bi dzeng melepgha Jehôva éyong bia ñong minkighane. Bia mem fe naa, biyong bizing, bi ne tubane mindzukh, se ki amu naa Jehôva éé dzi ki kame bia, ve amu naa bi va ñong mbia minkighane (Begal. 6:7, 8). Éyong bia tubane meveghle mézing, kaa naa é ne akal étom dzaa bia bebién, bia kuu Jehôva n’nem waa meyaghlan été, bi ve mebun ébe ñe, naa a ye kale min’nem mia, ya mesimane maa (Beph. 4:6, 7).

TSINIGHE NAA WA DZALE É DZAM WA YI NSISIM ÉTÉ

18. Za dzam abuiñ bôr é ne bia minfeng da siman nfa é zen Nzame a lere bia, ya za dzam bia yiane bo nge bia kumu naa a tsini naa a lere bia zen ? (A daghe fe bivaghle).

¹⁸ Éfus akal mbu 2026 da dzô naa : « Mvom ya é bôr ba yem naa ba yi bidzi bi ya nsisim ». Dzam té é ne bebela, a dang-dang éndagha. Amu dzé ? Amu bi too ézizang é bôr be ne kaa mevakh, éba baa yebe ki naa be bele mekômgha mézing, nge ki faa naa ba dzeng naa be dzale mo aval bébién ba kumu. Ane ngalan évus n’yebe, nge ki meyeghle boan be-bôt. Bia yiane saalé naa bi taa de vu fulu té. Aval avé ? Bi dzi bidzi bi ya nsisim Jehôva a ve bia, bi boar bia bebién ya nféféñ môt, ya dzeng étobgha ya nkamane Jehôva a ve.