Biyalane bia daghe kalare akal ésulan éning moan kristen ye ésèñ minkanghle
3-9 YE NGOAN ÔSUA
AKUM YA KALARE NZAME | BEKÔRE 15-16
« A kuane môt—Za mbia dzam ! »
w12 4/15 8 ¶4
A kuane môt—Ndem ya amangha !
4 Ntarghan sum ya Dalila, é minenga nkôre Sansón nge ki Samson a nga dzing. Tam ézing niène be nga yem naa Dalila aa dzing ki faa Samson, bedjié betan be Filisteos nge ki Philistins be nga dzô naa ba ye ñe kee abuiñ mono naa a kare bo é dzôm é mbe déé ve ñe ngu’u. Be mbe béé kômô wiñ nkôre té amu a mbe bele naa a kame ayong Nzame. Dalila a nga yebe é dzam be nga kiagh ñe. Tang biyong bilal Dalila a nga yemle Samson naa a kare ñe é dzam é mbe déé ve ñe ngu’u ve, kaa bele é dzam a mbe é dzeng. Ve minenga té « a nga ndaghle ñe éyong ésese ya bifiè bièñ ya yemle ñe. » Asughlan ye été « n’nem Samson ô nga voat yakekuiñ ane a nga ñamlé awu », éde a nga dzô ñe naa ave a byale, baa be ñe kikh ésii ya naa nge be kikh ñe ésii a ye dzimlé é ngu’u dèñ. Ôsu vèè, Dalila a nga yal ñe ôyô mebéñ mèñ ayô ane a nga likh naa be kikh ñe ésii ya kee ñe é mo minzizing mièñ kaa bis é dzam é nga ye biane ñe. (Bekô. 16:4, 5, 15-21) Za mbia dzam a nga bo alé ! Ôzang akum Dalila ô nga likh naa a kuan é môt a mbe é dzing ñe.
w05 1/15 27 ¶5
É mam ma dang éban é kalare Bekôre été
14:16, 17 ; 16:16. A yemle môt naa a bo wô dzam wéé yi, ye dzô ñe é mam a bo abé é ne likh naa angom mia ñe é man.—Minkana 19:13 ; 21:19.
w12 4/15 11-12 ¶15-16
A kuane môt—Ndem ya amangha !
15 Aval avé é bôt be ne nlughan be ne baghle élat deba ? Bible a yalane naa : « Vaaghe ya é minenga [nge ki é fam] ô va lukh ô too étong » ya fe naa, « Yeneghe éning ya é minenga [nge ki é fam] wa dzing. » (Mink. 5:18 ; Eccl. 9:9) Nté ba bo min’nôm, n’nôm ya ngal ba yiène ve « n’nem ôse wôba » élat deba été, ba yiène de ve ya ñuu ngura ya n’nem ôse. Da yili naa kada môt a yiène bis é môt mboo, a lôt tam ya é môt mboo, ya wône élat dèñ ya é môt mboo. É ne éban naa be kale alukh deba ya élat deba ya Jehôva. Naa be bo do, ba yiène tobe mban naa ba yeghe Bible nsama, a ke minkanghle nsama, ya dzaa Jehôva nsama naa a borane bo.
NTOBEGHANE SÔSÔE YA JEHÔVA
16 É wôla kuiñ naa é bôt ba bo nsem ô ne n’nen ékôan été « ya naa ba sure bo aval da yiène naa be bera bo ngu’u a mbunan été. » (Tite 1:13) Nfa mboo mefulu bôt b’ézing ma sili naa be tele bo afeng ékôan été. « É bôt be nga yebe aval akira té » be wôla bera bo ngu’u nfa ya nsisim. (Behéb. 12:11) Ve nga bo ki naa é môt be va tele afeng a ne môt ye nda bôt dzèè nge ki angom dèè ? Tam té bia yiène lere naa bi ne sôsôe ya Nzame se ki ya é môt be va tele afeng. Jehôva a daghe bia, a yem nge bia dzale atsing da dzô naa biaa yiène ki bo élat ya é môt sese be va tele afeng ékôan été.—A lang 1 Becorinthien 5:11-13.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w05 3/15 27 ¶6
Samson nge ki Sansón a nga wun ngalan é ngu’u Jehôva !
Samson a mbe bele dzam daa a nlô été, a lumane ya be Filisteos nge ki Philistins. Éyong a nga ke tobe é nda minenga bidzabô a Gaza, a nga bo do amu a nga kômô lumane minzizing Nzame. Samson a nga dzeng é vôm a ne lôt alu é kisoan minzizing, éde ébe minenga bidzabô éñe a nga yen étabgha. Samson éé mbe ki bele ôsiman naa a ye bo medzian ya ñe. A nga kôre é nda minenga té ézizang alu, ane a nga mane téñ mimbéñ mibèñ mi ye kisoan té, éde a nga baghe mio ya ke mio amangha ye nkôô Hebrón, vôm té ô mbe bekilometre nge ki kilimetros 60 ya kisoan. A nga bo dzam té ya ayebe Nzame ngalan é ngu’u dzèñ.—Bekôre 16:1-3.
10-16 YE NGOAN ÔSUA
AKUM YA KALARE NZAME | BEKÔRE 17-19
« A bo kaa bèè metsing Nzame da so minzukh »
it-2 390-391
Michée nge ki Miqueas
1. Fam ye Éphraïm nge ki Efraín. Michée nge ki Miqueas a nga wup ñyè misang mi moan tang 1 100, éyong a nga bo do a nga vus atsing muom ye metsing awôm. (Akô. 20:15) Éyong a nga bualé ékop dèñ ya bulane ñyè moan, ñyè a nga dzô naa : « Ma yiène fubu moan té akal Jehôva ya é mo mam akal é moan wôm, naa be bo évaghle ba bè ya éyema ékèñ ba ñeme ; éde abong di ma ye wô de bulan. » Éde a nga kee 200 misang mi moan ébe é môt a bè biyema, môt té « a nga bo évaghle ba bè ya éyema ékèñ da ñeme » be nga ke bio é nda Michée nge ki Miqueas. Michée nge ki Miqueas a mbe bele « nda benzame, » a nga bo efod ya terafim nge ki téraphin, a nga likh naa é moan wèñ a bo sacerdote nge ki prêtre akal dèñ. Amben a nga bo mam meté mesese naa a kômô lughu Jehôva, ve é mbe môra nsem, amu naa a nga vus atsing Nzame a nga ve naa baa yiène ki kang biyema. (Akô. 20:4-6) Ya naa éé mbe ki é kang ntaane mam Jehôva a nga ve nfa tabernáculo ya sacerdocio nge ki tabernacle ya prêtrise. (Bekô. 17:1-6 ; Deut. 12:1-14) Niène tam é nga lôt, Michée nge ki Miqueas a nga ke ya Jonatán é nda dzèñ, môt mboo ye mvong bôt Guersom nge ki Gershom é moan Moisés, naa moan Lévite té a bo ñe sacerdote nge ki prêtre. (Bekô. 18:4, 30) Amu a nga yen mbia mboane té mvèñ, éyong té éde Michée nge ki Miqueas a nga dzô naa : « Éndagha ma yem faa naa Jehôva a ye me bo mbeng. » (Bekô. 17:7-13) Ve, amu Jonatán nge ki Jonathan éé mbe ki môt mboo ye mvong bôt Aarón, éé mbe ki bo prêtre nge ki sacerdote, dzam té é nga bera faa veme nsem Michée nge ki Miqueas.—Nla. 3:10.
it-2 391 ¶2
Michée nge ki Miqueas
Niène tam é nga lôt, Michée nge ki Miqueas a nga dzirane Bedanite nge ki Danitas ya nsama befam. Niène a nga biñ bo, éde be nga sili ñe naa dzi da lôt, éde Michée nge ki Miqueas a nga yalane bo naa : « Benzame me nga bo mi mana be toa ya fe prêtre nge ki sacerdote a ne mi nga ke, éde dzi ma lighe do ? » Éde befam be ya Dan be nga ve ñe mbame naa, nga tsini naa a béé bo ya yônane be a mvus, ba ye lumane ñe. Niène Michée nge ki Miqueas a nga yen naa Bedanite nge ki Danitas be ne ngu’u a lôt é bôt bèñ, éde a nga dughane é nda dzèñ. (Bekô. 18:22-26) Melu ôsu vèè, Bedanite nge ki Danitas be nga mane dzighe Laïsh nge ki Lais ya long é kisoan é ne éyôla naa Dan vôm té. Jonatán ye bendôma bèñ be mbe be sacerdotes nge ki beprêtre Bedanite nge ki Danitas, éba « be nga wup biyema Michée nge ki Miqueas a nga bo, a ne be nga likh bi wèñ melu mesese é nda ña Nzame [tabernacle nge ki tabernáculo] é mbe a Shiloh nge ki Siló. »—Bekô. 18:27-31.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w15 12/15 10 ¶6
Nkonghlan ye nkobe Nzame ô ne tetèè
6 É mam ma lere naa éyôla Nzame da yiène tobe a Bible été maa saghe ki, ve, me ne va vem. Nkonghlan ye Traducción del Nuevo Mundo nge ki Traduction du monde nouveau ye mbu 2013 ô bele éyôla Nzame tang biyong 7 216, da yili naa da lôt biyong 6 ye nkonghlan ye mbu 1984. Be nga bera yen éyôla té mevôm metan minten 1 Samuel 2:25 ; 6:3 ; 10:26 ; 23:14, 16. Mintsenane mité mi nga boban ngalane be Rollos nge ki Berouleau be ye mar Muerto nge ki mer Morte éba be lôrang mimbu 1000 ya mintsilane hebreos manuscritos antiguos nge ki hébreu massorétique mi bele éyôla Nzame bifus bité été. Be nga bera fe de koghlé nten Bekôre 19:18 amu naa be nga bo mindzeng min’nôm mebakh été.
17-23 YE NGOAN ÔSUA
AKUM YA KALARE NZAME | BEKÔRE 20-21
« Tsinighe naa wa sili Jehôva »
w11 9/15 32 ¶2
Ye mi ne bo ane Phinehas nge ki Finehás éyong mia tubane minzukh ?
Niène befam be ya Guibeá be nga mane dzap ye wiñ éboan moan Lévite nge ki Levita, a mbe môt ye mvong bôt Benjamín, éde bôt be ye ayong té be nga téé naa ba ke lumane be Benjamitas nge ki Benjamite. (Bekô. 20:1-11) Kaa naa be ke aluman, be nga tare yaghlane Jehôva naa a vole bo, ve, ébe biyong bibèñ béé dzi ki wun alumane ya dzimlé abuiñ biôm. (Bekô. 20:14-25) Ye be nga kikh naa Nzame éé dzi ki bèè meyaghlane meba ? Ye Jehôva a nga kômô faa naa be sure be-bo abé beté ?
w05 1/15 27 ¶9
É mam ma dang éban é kalare Bekôre été
20:17-48—Amu dzé ébe biyong bibèñ Jehôva a nga likh naa Bebenjamite nge ki Benjamitas be wun meyong mevoo, a too naa é nga yiène naa be sure bo ? Éyong a nga likh naa meyong me mbe sôsôe me dzukh ya dzimlé abuiñ biôm, Jehôva a nga kômô faa yen nge ba kômô vèè é mam me ne abé ayong Israël été.
w11 9/15 32 ¶4
Ye mi ne bo ane Phinehas nge ki Finehás éyong mia tubane minzukh ?
Za ayeghle bi ne ñong nlang té été ? Ékôan été, é wôla bo naa mintiè mizing mia bem, amben bemvene ba ve mengu’u ya bira yaghlan akal dzam té. Bemvene ba yem bo éyong ba simane bifié Yésu bi : « Tsinighane naa mia sili [nge ki a yaghlan], éyong té ba ye mia ve ; tsinighane naa mia dzeng, éyong té mia ye yen ; tsinighane naa mia kut, éyong té ba ye mia kuu. » (Luc 11:9) Amben éyalan ye meyaghlane m’ézing maa dzigha ki so, bemvene be ne bele mebun naa Jehôva a ye yalane bo étam da yiène.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w14 5/1 11 ¶4-6
Ye ô va yem de ?
Aval avé be mbe béé belane honda nge ki fronde meluman metam ô mvus ?
David a nga belane honda nge ki fronde naa a wiñ nkôm Goliath. A ne bo naa a nga yeghe naa a belane évol alumane té éyong a mbe mong abuiñ mimbu éyong a mbe é kale mintôma.—1 Samuel 17:40-50.
Be Egipcios ya Asirio nge ki Égyptien ya Assyrien be mbe béé belane honda nge ki fronde metam ô mvus. Évol alumane té é mbe mboan ya abong étô é too cuero nge ki cuir é bele minkoo minfa mibèñ, abong étô té été be mbe béé furu akok é too ékôkoan ya ndzighi-dzighi. Akok té é nga yiène bo (5 nge ki 7 ya étun cm) ya naa be nga yiène bo adzit tang (250 g). Be mbe béé kinghane nkoo té nlô ayô ya dzame nkoo mboo ye minkoo mibèñ, dzam té e nga ve naa akok é ke ya abuiñ ngu’u é vôm môt té a nga kômô do lum.
Mindzeng mia lere naa be nga yen a Oriente Medio nge ki Moyen-Orient mekok be mbe béé belane mo meluman metam meté. É moan bizima a nga yem kôman a mbe lum akok naa é ke avôô a té ye 160 yakekuiñ 240 km/h. Abim beyem mam ba bunu naa honda nge ki fronde a mbe aval daa a ne arco nge ki arc, é bôt bevoo ki baa bunu ki do, ve aval se a mbe bo, a mbe wiñ môt.—Bekôre 20:16.
24-30 YE NGOAN ÔSUA
AKUM YA KALARE NZAME | RUTH 1-2
« Bééghe édzing é ne mbèmbèè »
w16.02 14 ¶5
Vughane mengom me ne élat ya Jehôva
5 É mbe bo ébubu naa Ruth a tem naa a dughane a Moab amu é nda bôr dzèñ é mbe wèñ—ñyè ya bôt befe be mbe ñe vole wéñ. Moab a mbe é vôm a nga byale. A nga yem aval ba bo mam wéñ, nkobe ye wéñ ya ayong é ne wéñ. Noemí éé mbe ki ñe kiagh aval éning té a Belén nge ki Bethléem. Éde a nga sili ñe naa a dughane a Moab. Noemí éé nga yem ki nga ne ve mimbom mièn menda ya beyôm. Za dzam Ruth a nga ye bo ? Yeneghan ane a selane ya Orpá, éñi a nga top naa « a dughane é si dzèñ ya benzame bèñ. » (Ruth 1:9-15) Ye Ruth a nga kômô dughane ébe bivus benzame be ye ayong dèñ ? Kaa.
w16.02 14 ¶6
Vughane mengom me ne élat ya Jehôva
6 É ne bo naa Ruth a nga yeghe a yem Jehôva ngalane n’nôm nge ki Noemí. A nga yen naa Jehôva éé se ki a ne benzame be ya Moab. Éñe étam a yiène dzing ya wumu, ve se éde a nga yiène bo étam. A nga yiène ñong nkighan. Ye a nga ye sèhane Jehôva ? Nkighane Ruth a nga ñong ô mbe mbeng. A nga dzô Noemí naa : « ayong duè da ye bo ayong dam, é Nzame wiè a ye bo é Nzame wom. » (Ruth 1:16) Ve, édzing Ruth a mbe bele ya Noemí é mbe édedèè ngu’u ve, édi a mbe bele ya Jehôva éde é nga neman. Nkukuma môt ya Belén nge ki Bethléem bé luè ñe naa Boaz a nga dzô Ruth naa a nga yem bo naa a ke sobe mefap Jehôva asi. (A lang Ruth 2:12.) Éfônane té da likh bia naa bi simane aval boan be anoan ba ke sobe mefap bebyèñ beba asi. (Bya 36:7 ; 91:1-4) Jehôva a mbe aval ésaa té akal Ruth. A nga borane ñe akal mbunan wèñ, éde éé dzi ki dzôbane tam ézing ya nkighan a nga ñong.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w05 3/1 27 ¶1
É mam ma dang éban é kalare Ruth été
1:13, 21—Ye Jehôva éñe a nga likh naa éning Noemí é bo abé ya naa ye éñe a mbe tsin bindaghle a nga tubane bio ? Kaa, Noemí éé dzi ki tsine Nzame akal minzukh a mbe bele. Ve, éyong a nga yen é mam mesese ma biane ñe, a nga tem naa Jehôva a ne ñe é ngam ayat. N’nem ô mbe ñe abé, a nga yen fe naa a ntoo zeze. Metam mete, a bele moan é mbe biborane bia so ébe Nzame, ve a bo ékôm minenga é mbe a ne biyua. Noemí éé mbe ki bele bendèñ amu mendôma bebèñ bèñ be nga wu. Ya mam meté mesese, tam ézing Noemí a mbe tem naa Jehôva éñe a nga yua ñe.
31 YE NGOAN ÔSUA–6 YE NGOAN BÈÈ
AKUM YA KALARE NZAME | RUTH 3-4
« Dzenghe naa ô bele ye baghle mbemba éyôla »
w12 10/1 22 ¶5
« Mbemba minenga »
Boaz a nga kobe ya mbemba king, ya belane mbemba bifiè naa a fôlô Ruth. A nga dzô ñe naa : « Jehôva a borane ya wa, a ngua dzam. Ô dang lere édzing é ne mbèmbèè duè éyong di a lôt éyong ôsua, amu naa wéé dzi ki ke wa béé bintong bi-bôt a bo naa be ne agèñ nge ki minkukuma. » (Ruth 3:10) « Éyong ôsua » be nga kobe adzô édzing é ne mbèmbèè Ruth, a ne éyong a nga ke lerane Noémi a Israël ye baghle ñe. « Éyong bèè » é mbe étam di. Boaz a mbe é yem naa étong minenga Ruth, a mbe bera ke a dzeng n’nôm ébe bitong befam bevoo, a bo naa be ne agèñ nge ki minkukuma. Ve a kômô bo Noémi mbeng ye nkiè a nga wu, da yili naa a kômô naa éyôla dèñ é tsini é si dèñ. Bia yen amu dzé Boaz a mbe é kam é dzam étong minenga té é nga bo.
w12 10/1 23 ¶1
« Mbemba minenga »
Ruth a mbe bele mevakh a n’nem éyong Boaz a nga dzô ñe naa—môt asese a yen ñe ane « mbemba minenga ! » Bebela a ne naa é dzam é nga dang likh naa a bele mbemba éyôla é ne amu naa a nga ñong nkighane naa a kômô yem Jehôva ya sèhane ñe. Ruth a nga lere fe Noemí ya ayong dèñ abuiñ añep. A mbe nkoghane naa a bo mam ane ayong Noemi afiang bo naa éé mbe ki é yem ane mam ma bobane wèn. Nge bi dzenghe naa bi vu éfônane Ruth, bia ye dzeng naa bi lere é bôt bevoo ngang, kaa daghe ayong deba nge ki mboane mam wôba. Nge bi bo do bia fe bia ye bele mbemba éyôla.
w12 10/1 24 ¶3
« Mbemba minenga »
Boaz a nga lukh Ruth. Nlang ya Bible wa tsini ye dzô naa : « Jehôva a nga ve naa a ñong abum ya bièñ moan fam. » Binenga ya Bethléem nge ki Belén be nga borane Noémi ye lughu Ruth, amu a mbe Noémi ane boan zangbwa. Niène tam é nga lôt, nlang ya Bible wa dzô naa é moan Ruth a mbe émvevam kéza David. (Ruth 4:11-22) David, ña ki, a mbe émvevam Yésu Christ.—Matthieu 1:1.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w05 3/1 29 ¶3
É mam ma dang éban é kalare Ruth
4:6—Aval avé é môt a nga kômô kus élikh « a mbe wiñ élikh dèñ ntukh » nge a nga kus élikh té ? Nge é môt a nga kuan élikh, a nga kuane de a too naa a ntoo agèñ, a nga yiène de kuan ya abîm mimbu mi ligheyang yakekuin tam Jubilé nge ki Jubileo. (Lévitique 25:25-27) A bo dzam té é mbe ve naa élikh é bo avistang akal é mvong bôt dèñ, ye fe naa éyong bia daghe nfa Ruth, é moan fam a nga byèñ éñe a nga yiène ñong élikh se ki é mvong bôt dzèñ.
7-13 YE NGOAN BÈÈ
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 1-2
« Kobeghe ya n’nem ôse éyong wa yaghlane Jehôva »
ia 55 ¶12
A nga wiè Nzame n’nem wèñ meyaghlan été
12 Éfônan Ana nge ki Anne da lere bia aval bia yiène yaghlane Nzame. Jehôva a bane bia naa bi kobe ya ñe ya bebela kaa ñe chale dzam ézing, bii dzô ñe é mam mesese me ne bia min’nem été, ane é moan a kobe ya ésaa a ne édzing. (A lang Bya 62:8 ; 1 Bethessalonicien 5:17.) Ntôl Pierre a nga tsili bifiè bia fôlô bia nfa meyaghlan ngalane nsisim Nzame, a nga dzô naa : « Keeghane ñe é dzam ésese da kele miè min’nem ôyô amu naa a bis mina. »—1 Pierre 5:7.
w07 3/15 16 ¶4
Ana nge ki Anne a nga bele mvoa a n’nem ngalane meyaghlan
Za ayaghle bi ne ñong nlang wi été ? Éyong bia yaghlane Jehôva naa bia kat ñe é mam ma kele bia min’nem ôyô, bi ne kobe ya ñe ya n’nem ôse ye dzaa ñe é mam bia kômô. Nge bii se ki fe bo dzam ézing naa bi kôm é dzam da ndaghle bia, é ne mbeng naa bi likh de é mo mèñ. Éde da dang mbeng a bo.—Minkana 3:5, 6.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w05 3/15 21 ¶5
É mam ma dang éban é kalare 1 Samuel été
2:10—Amu dzé Ana nge ki Anne a nga dzaa Jehôva naa « a ve é kéza wèñ ngu’u » éyong béé mbe ki be bele moan-môt ane kéza a Israël ? Atsing Moisés é nga dzô naa Bisraélite ba ye kômô bele moan-môt ane kéza. (Deutéronome 17:14-18) Jacob a nga bo nkulan adzô énong awu dèñ naa : « Ntum [ndem édjiè] daa ye ki kanan ébe Juda. » (Atarga 49:10) Ya fe naa nfa Sarah—émvevam Bisraélite—Jehôva a nga dzô naa : « Bekéza be ye meyong ba ye so ngalane ñe. » (Atarga 17:16) Éde é ne naa Ana nge ki Anne a mbe é yaghlan akal é kéza a nga yiène so.
14-20 YE NGOAN BÈÈ
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 3-5
« Jehôva a bis bôt »
w18.09 24 ¶3
É Nzame a ne mengu’u mese éé bis fe bôt
3 Samuel a nga sum naa « a sèhane Jehôva » a tabernacle nge ki tabernáculo a too édedèè mong. (1 Sam. 3:1) Alu ézing éyong Samuel a nga ke dzobeghe ôsi, môra éyaghane dzam é nga boban. (A lang 1 Samuel 3:2-10.) A nga wokh king déé luè ñe, ya belan éyôla dèñ. Éde a nga bunu naa Prêtre nge ki Sacerdote Elí éñe a nga luè ñe. Samuel a mbe é moan a ne mewokh éde a nga ke mbii ye dzô Elí naa : « Ma ñi, o va luè ma. » Éde Elí a nga yalane ñe naa méé dzi ki wô luè. Dzam té é nga bera boban éyong bèè. Éyong Samuel a nga bera ke éyong lal, éde Elí a nga yem naa Nzame éñe a luè ñe. Éde a nga dzô Samuel é dzam a yiène bo nge é bera baalé. Éde Samuel a nga bo ñe mewokh. Amu dzé Jehôva éé dzi ki lere Samuel éyong ôsua naa éñe a mbe é luè ñe ? Bible aa kat ki bia de. Ve é mam me nga boban ôsu ma lere naa a nga bis Samuel. Amu dzé bia dzô dzam té ?
w18.09 24 ¶4
É Nzame a ne mengu’u mese éé bis fe bôt
4 A lang 1 Samuel 3:11-18. Atsing Jehôva é mbe déé dzô naa bong ba yiène kang beñabôrô dang-dang betebe ôsu be ya ayong. (Akô. 22:28 ; Lév. 19:32) Ye wa siman étong mong Samuel ékuna kikiri éé ke kuan Elí, é kat ñe kaa ko-wong nkighane nsang Nzame ? Déé se ki boban ! Bible a lere naa Samuel « a mbe é ko-wong naa a kat Elí éyeyem a nga yen. » Ve Nzame a nga dzô Elí naa éñe a mbe é kobe Samuel. Éde Elí émyèñ a nga tebe naa a ke sili Samuel é fuèñ a mbe bele. Éde a nga dzô ñe naa : « [ô taa] me chale é mam mesese Nzame a va kat wa. » Samuel a nga bo mewokh éde a nga « dzô ñe é dzam sese be nga kat ñe ».
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w05 3/15 21 ¶6
É mam ma dang éban é kalare 1 Samuel été
3:3—Ye Samuel a nga dzobeghe é vôm wa dang nfufup ? Kaa. Samuel a mbe Lévite ye mvong bôt Bekehatite nge ki cohatitas béé mbe ki beprêtre nge ki sacerdotes. (1 Minlang 6:33-38) Akal té déé nga yiène ki naa « a yen é biôm bi ne nfufup. » (Nlang 4:17-20) É vôm mboo ye Sanctuaire nge ki Santuario Samuel a nga yiène ñi a mbe nseng tabernacle nge ki tabernáculo, éñe a nga yiène dzobeghe vèè. Tam ézing, éñe fe Elí a nga yiène dzobeghe wèñ. Bifiè é vôm « arca nge ki arche Nzame a mbe » bia yiène yili naa tabernacle nge ki tabernáculo ngura.
21-27 YE NGOAN BÈÈ
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 6-8
« Za a ne é kéza wônan ? »
it-2 163 ¶1
Édjié Nzame
Be nga sili naa moan-môt éñe a bo be kéza. Niène mimbu 400 mi ye akôre mi nga lôt, ye lôt mimbu 800 éyong Nzame a nga bo élat ye Abraham, Bisraelite be nga sili naa moan-môt éñe a bo be kéza ane meyong mevoo me mbe me bele be kéza. Ye dzam té, be nga lere naa ba tep naa Jehôva éñe a djié bo. (1 Sam. 8:4-8) É ne été naa ayong é mbe bele akalgha naa Nzame a ye be tele édjié, akal é ngiagh a nga bo Abraham ya Jacob. Ngiagh té é mbe dé tsii nkulan adzô Jacob a nga bo énong awu dèñ (Atar. 49:8-10), ya fe bifiè Jehôva a nga dzô ayong Israël niène akôre é nga man (Akô. 19:3-6), bifiè élat Atsing (Deut. 17:14, 15), ya fe bifiè Jehôva a nga kobe ngalane nkulu medzô Balaam (Nla. 24:2-7, 17). Ana nge ki Anne ñyè Samuel é minenga a mbe sôsôe, a nga kobe fe dzam ngiagh té meyaghlane mèñ été. (1 Sam. 2:7-10) Ve, Jehôva abong té éé be ki kulu « nkulan adzô wèñ » déé tsinane édjié, ye naa éé dzi ki kât é tam ye aval avé édjié té é nga ye tobe, ya é bôt be nga ye tobe été, ye naa nge é nga ye tobe asi—nge ki a dzôp été. É mbe faa mbia dzam naa ayong é sili naa moan-môt éñe a bo be kéza.
w11 1/1 27 ¶1
A nga tsini ôsu amben a nga tubane minzukh
Daghe ane Jehôva a nga yalane Samuel éyong a nga yaghlane ñe : « Bèèghe é mam mesese ayong da ye wô dzô amu naa se wa ba tep ; a ne ma ba tep naa me taa be bo kéza. » Za ngu’u Samuel a nga wôran, ve za mbia dzam naa ba luman é Nzame a ne mengu’u mese ! Jehôva a nga dzô nkulu medzô wèñ naa a ke dzô Brisraélite nge ki Israelitas é dzam da ye biane be amu ba sili moan-môt ane kéza. Samuel a nga bo mewokh, ve ayong é nga yemle dé dzô ñe naa : « kaa, kéza éñe a ye bia djié. » Samuel a nga tsini naa a bo Nzame mewokh. Éde a nga wua mboan é kéza Nzame a nga top.—1 Samuel 8:7-19.
w10 1/15 30 ¶9
Aval Jehôva a djié éde da yiène !
9 Nlang ye éning ô lereyang naa é ne bebela. Édjié moan-môt é nga so Israël abuiñ minzukh, dang-dang éyong é kéza wôba éé nga wulu ki sôsôe. Éyong bia daghe éfônane Bisraëlite, bidjié biaa bis ki Jehôva bii se ki so boan be-bôt abuan da bem mbèmbèè. É ne été naa bidjié bizing bia dzaa Nzame naa a bôrane mengu’u ba ve naa be djié mvoa asi. Ve aval avé Nzame a ne boran é bôt ba tep édjié dèñ ?—Bya 2:10-12.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w02 4/1 12 ¶13
A mu dzé bia yiène ñong bautismo nge ki baptem ?
13 Kaa naa bi bo moan Bengaa Jehôva ye ñong baptem nge ki bautismo, bia yiène bo nkonghlane n’nem. Nkonghlane n’nem ô ne é dzam maon-môt émién a top naa a bo amu naa a kômô béé Yésu Christ. Da yili naa a yiène likh abo dulu a mbe bele melu mvus ye bo é dzam é ne sôsôe é mis Nzame. A Bible été, minkobe Hébreu ya Grec nge ki Hebreo ya Griego nkonghlane n’nem da yili naa a dughane ô mvus nge ki a lum mvus, da yili naa a dzoghe mbia abo dulu ya béé Nzame. (1 Bedjiè 8:33, 34) Naa nkonghlane n’nem ô boban, môt té « a yiène lere mimboane mièñ naa a dzôban. » (Bisè mintôl 26:20) Da yili fe naa a yiène kôre évus n’yebe, ye wulu aval metsing Nzame ma kômô ya kang fave Jehôva. (Deutéronome 30:2, 8-10 ; 1 Samuel 7:3) Nkonghlane n’nem wa tsen aval bia yen mam, minkighane miè ya mboane mam wèè. (Ezéchiel 18:31) Bia « lum mam mvus » éyong bia tsen mimboane mia ve Nzame n’nem abé ya sanghle mo ya mbemba mefulu.—Bisè mintôl 3:19 ; Beéphésien 4:20-24 ; Becolossien 3:5-14.
28 YE NGOAN BÈÈ–6 YE NGOAN LAL
AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 9-11
« Éyong Saül a nga sum djié a mbe asile ñuu ye yem meniè mèñ »
w20.08 10 ¶11
Wulghane ya Nzame ya asile ñuu ya fe a yem meniè menan
11 Ntamane siman é dzam é nga lôt kéza Saül. Éyong a mbe étong a nga yem meniè mèñ a nga yen naa a ne zeze. Éde é nga likh naa é bo ñe ayèñ naa a yebe ayem be nga kee ñe. (1 Sam. 9:21 ; 10:20-22) Ve, avitsang-avitsang éyong be nga tuè ñe kéza, a ne a nga sum naa a bo éngung a nga sum naa a bo é mam béé dzi ki ñe dzô naa a bo. Môs ézing a nga dzimlé fulu ôdzibi nté a mbe é yane nkulu medzô Samuel. A likh yem meniè mèñ ya bele mebun naa Jehôva a ye kôrô ayong dèñ, a nga ve ofrenda quemada nge ki holocauste a too naa éé nga yiène ki de bo. A kôre ye vèè Jehôva a nga vèè ñe ayebe dèñ ya éto ndjié a nga tuè ñe. (1 Sam. 13:8-14) É ne mbeng naa bi ñong ayeghle ya mbia éfônane té nfa ye naa bi taa bo é dzam daa yiène ki bia.
w14 3/15 9 ¶8
Aval ô ne tsini naa wa siman é bôt bevoo évang duè
8 Nlang kéza ya Israel Saül, wa ve bia nkee, da tugha bia lere éfônane naa éyong bia dzing mekômgha mèè, é ne likh naa bi bo ébubu ya ku a nsem. Éyong Saül a nga sum djié a nga yem meniè mèñ a mbe fe asili ñuu. (1 Sam. 9:21) Éé nga kômô ki ve akira ébe Bisraelite nge ki Israelitas be nga lumane ya édjié dèñ, amben a mbe de bo, amu Jehôva éñe a nga tele ñe kéza. (1 Sam. 10:27) Kéza Saül a nga yebe é zen Jehôva a nga ve ñe ngalane nsisim wèñ naa a lumane Bammonites nge ki Ammonitas. A nga yem fe ya asili ñuu naa nge a nga wun alumane té a mbe amu Jehôva.—1 Sam. 11:6, 11-13.
w95 12/15 10 ¶1
Bammonites nge ki Ammonitas—Ayong déé dzi ki yem mbeng be nga bo be
Bia bera yen naa Bammonites nge ki Ammonitas béé dzi yem mbeng Jehôva a nga bo be. Jehôva éé dzi ki likh abian be nga lere. « Nsisim Nzame ô nga ñi ébe Saül éyong a nga wokh bifiè [Nahash], a nga wokh dzam té édedèè abé. » Ya nsisim Nzame, Saül a nga koan 3 30000 bizima naa ba ke lumane Bammonites nge ki Ammonitas « bôt bebèñ béé dzi ki lighi nsama. »—1 Samuel 11:6, 11.
Mimbeng mi-mam mi ya nsisim
w05 3/15 22 ¶8
É mam ma dang éban é kalare 1 Samuel été
9:9—Éfiè « nkulu medzô ye ému a mbe n’yen mam metam ô mvus da kômô yili ya » ? Bifiè bité bi ne yili naa nté bekulu medzô be nga ke ba bele bôra meyem metam Samuel ya metam bekéza be ya Israel, éfiè « n’yen mam » be nga tsen do ya éfiè « nkulu medzô. » Samuel a ne nkulu medzô ya bekulu medzô ôsua.—Bisè mintôl 3:24.