Biyalane bia daghe Kalare akal ésulan éning moan kristen ye ésèñ minkanghle

2-8 YE NGOAN TAN

AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 27-29

« Mefakh meluman David »

it-1 41

Akish nge ki Akís

Ébe biyong bibèñ a too naa David a mbe éé tup Saül, a nga ke sobe mesi Kéza Akish. Éyong ôsua, a mbe éyong be mbe béé ñong ñe ane nzinzing, tam té David a nga vang naa a koan n’nem, a ne Akish a nga sili naa be likh naa a ke amu a mbe ôkukut wéé se ki ñe bo dzôm. (1 Sam. 21:10-15 ; Bya 34:Sup ; 56:Sup) Éyong bèè a nga ke é si Akish, David a mbe ye bezima mintet misaman ye menda-mebôt meba. Ane Akish a nga sili be naa be ke ning a Ziclag. Mbu mboo ye mengoan menii be nga tobe wéñ, Akish a mbe é bunu naa David ya é bôt bèñ be mbe béé ke lumane bekisoan be ya Juda a too naa David a mbe é ke wup Begueshouriens, Beguirzites ya Bamalécite nge ki be Guesuritas, be Guirzitas ya be Amalequitas. (1 Sam. 27:1-12) Fakh té é nga yem wulu aval é nga ve naa Akish a nga tuè David ane mbaghle wèñ émièñ a too naa bephilistin nge ki be Filisteos be mbe béé kômane naa ba ke lumane Saül. Ane fave ôyôm tam kaa naa be ke, éde bekéza bevoo bephilistin be nga yemle naa David a taa zu ye be. Ane be nga sili David ye é bôt bèñ naa be bulane a Ziclag. (1 Sam. 28:2 ; 29:1-11) Éyong David a nga bo kéza ye lumane Gath, é ne bo naa é dzé ki wiñ Akish a nga ning édjié Salomon a si.—1 Bedj. 2:39-41 ; a yen GATH.

w21.03 4 ¶8

A bitong bi bôt aval avé mi ne ve naa é bôt bevoo be bele mina mebun ?

⁸ N’yenghane nzukh ôfe David a nga tôbane wo, a kuane naa be waa-yang ñe ane é môt a ye bo kéza. David a nga tare yane abuiñ mimbu kaa naa a tobe faa kéza ya Juda. (1 Sam. 16:13 ; 2 Sam. 2:3, 4) Nté sese mimbu mité mi nga lôt, dzé é nga vole David naa a yane ya ôdzibi ? Ye dang naa a likh naa étén té é ve ñe naa a sili mo ôsi, David a nga ve n’nem ébe é dzam a mbe bo. Éfônan, a too naa a mbe éé ning ane nsobe é si bephilistin nge be Filisteos, David a nga belane tam té naa a lumane minzizing Israël, éde é nga ve naa a kame meniè me ye é si ayong Juda.—1 Sam. 27:1-12.

it-2 245 ¶6

Minèè

Afiang bo naa Bible a kili minèè ba luè akal a bo môt abé, dzam té daa yili ki naa môt a yiène dzô é mam mese a yem, me ne bebela ébe é bôt baa yiène ki me wokh. Yésu Christ a nga lep naa : « Mine taa kee bemvu é biôm bi ne nfufup, mina taa ki kee benguiñ aboan, a bo naa be taa me mane tsibi ya mebo meba ye bulane mvus ye mane mina bo abé. » (Mat. 7:6) Éde é nga ve naa ébe biyong bizing, Yésu éé dzi ki mane dzô mam mese nge ki a ve biyalane bisese ébe minsili mise bôt be nga sili ñe amu naa dzam té é mbe ve naa a bele minzukh a mbe saalé. (Mat. 15:1-6 ; 21:23-27 ; Jean 7:3-10) Ye fe naa éyong Abraham, Isaac, Rahab ya Élisée nge ki Eliseo be nga lep bôt mbimbia zen nge ki éyong be nga chale mefuèñ m’ézing ébe é bôt béé mbe ki bé sèhane Jehôva, bi ne dzô naa mboane té wa fônane éwi Christ.—Atar. 12:10-19 ; Abong 20 ; 26:1-10 ; Jos. 2:1-6 ; Jacq. 2:25 ; 2 Bedj. 6:11-23.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w10 1/1 20 ¶5-6

Ye bewu be ne vole é bôt be tèè ?

Tamane fas é dzam di, Bible a dzô naa éyong môt a wu, « a bulane metsoo » ye naa « mesimane mèñ ma mane dzang. » (Bya 146:4) Saül ya Samuel bebèñ bese, be mbe bé yem naa Nzame a kili naa bôt be ke yen mingengang. Akal té éde, melu mvus Saül a nga mane tsiran é bôt bese ba bo ngang é si Israël !—Lévitique 19:31.

Ayilgha ye dzam té é ne naa, nge sôsôe môt Samuel a mbe tèè ane nsisim ye a mbe biane atsing Nzame ye bo élat ya ngengang naa a ke tôbane Saul nge ki Saül ? Jehôva a nga tep naa a kobe ya Saül. Éde, ye bi ne simane naa ngengang ô be yemle é Nzame a ne mengu’u mese naa a kobe ya Saül éé belane « Samuel » a too n’wuane ? Kaa. Dzam té da kômô lere naa Samuel té, éé mbe ki sôsôe nkule medzô Nzame, a mbe nsisim, mbia démon a mbe éé dzô naa éñe ane Samuel a wuang.

9-15 YE NGOAN TAN

AKUM YA KALARE NZAME | 1 SAMUEL 30-31

« Dzenghe é ngu’u dwiè ébe é Nzame wiè Jehôva »

w06 8/1 28 ¶12

A ko Jehôva wong—da ve mevakh !

¹² É wong David a mbe a bele akal Jehôva déé dzi ki sughu ve naa a taa bo é dzam é ne abé. Ve, wong té é nga tsini fe ñe naa a ñong mbemba besôsôe ye bo akeng éyong a mbe tele minzukh été. Tang mbu mboo ya mengoan menii, David ya é bôt bèñ be nga tup Saül nge ki Saul naa ba ke sobe a Ziclag é si bephilistin nge ki be Filisteos. (1 Samuel 27:5-7) Môs ézing, éyong David ya é bôt bèñ béé mbe ki vèè, Bamalécite nge ki be Amalequitas be nga mane dzighi kisoan ye ñong binenga, boan ya biyem ane minkôm. Éyong be nga so, ye yen é dzam é nga boban, David ya é bôt bèñ be nga tobe naa ba yi. Mintèñ mi nga venghane ôlun, éde é bôt David be nga kômô ñe lum mekoa naa ba wiñ ñe. Amben n’nem ô mbe ñe abé, David éé dzi ki sili mo ôsi. (Minkana 24:10) É wong David a mbe a bele ébe Nzame, é nga ve naa a daghe ébe Jehôva éde « a nga ñong é ngu’u dzèñ ébe Jehôva. » Ye avole Nzame, David ya é bôt bèñ be nga wun Bamalécite ye bera mane ñong biôm ya é bôt beba.—1 Samuel 30:1-20.

w12 4/15 30 ¶14

Jehôva a kame bia akal akôre

¹⁴ David a nga tubane abuiñ minzukh éning dèñ ése. (1 Sam. 30:3-6) Bifiè a nga kulu ngalane nsisim Nzame bi mbe bi lere naa, Jehôva a mbe é yem é dzam a mbe é wôran. (A lang Bya 34:18 ; 56:8.) Nzame a yem fe é mam mese bia wôran. Éyong « n’nem ô ne bia abé » nge ki « n’nem wa koa bia befiri, » a ne bia yir bebéñ. Dzam té é ne bia vole n’nem aval é nga boban ya David éyong a nga yiè naa : « Ma ye tobe mevakh ya fe sèñ a kal é mvam édzing denan, amu mi va yen mintèñ miam ye yem mintèñ mi ye n’nem wom. » (Bya 31:7) Jehôva a sughu ki va yen minzukh miè. A zukh fe bia é ve bia avole n’nem ya fe ngu’u. Aval dèè a bo de, a ne ngalane bikoan biè.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w05 3/15 24 ¶8

É mam ma dang éban é kalare 1 Samuel

30:23, 24. É sôsôe é bele tsin nten Nlang 31:27, da lere naa Jehôva a dzing é bôt be bele meyem naa ba sukh é bôt bevoo ékôan été. Éde, ébe é mam mese bia bo n’boghane de ya « n’nem wèè ôse akal Jehôva se ki akal boan be-bôt. »—Becolossien 3:23.

16-22 YE NGOAN ÉTAN

AKUM YA KALARE NZAME | 2 SAMUEL 1-3

« Za dzam bia yeghe ébe é za awu be nga luè naa « l’Arc » nge ki « el arco » ?»

w00 6/15 13 ¶9

Vaghan é bôt be bele édjiè ngang

⁹ Ye David a mbe minzukh été éyong be mbe béé tsible ñe ? David a nga yi asu Jehôva naa : « Akal naa [. . .] é bôt be ne kaa n’nem éngôngoo ba dzeng naa be wiñ ma. » (Bya 54:3) A nga wiè Jehôva n’nem wèñ éé dzô naa : « Kôreghe ma é mo minzizing miam, a é Nzame wom [. . .] É bôt ba lôr me ngu’u ba lumane ma, ve se ki akal me nga bo é dzam é ne abé, nge ki nsem, a Jehôva. Afang bo naa ékop déé se ki, ba mare mimbii naa ba zu lumane ma. Tebeghe éyong ma luè ye yen. » (Bya 59:1-4) Ye mina fe mi wôrane-yang aval dzam té—naa mii dzi ki bo é môt a bele édjié é dzam é ne abé, ve, a dzeng fave naa a dzeng mina mintiè ? David éé dze ki sim naa a lere Saül nkang. Éyong Saül a nga wu, David éé dzi ki vakh, ve a nga tsili za akal awu éé dzô naa : « Saül ba Jonathan é bôt be mbe mbemba fulu ye añep éning deba [. . .] Be mbe bé ke aval avôô da lôt benduiñ, ye lôt bembué-mbuém ngu’u. Mina bengoan be ya Israël yiighan akal Saül. » (2 Samuel 1:23, 24) Za mbemba éfônan David a nga lere mwuane Jehôva nfa a lere ngang ya n’nem ôse, a too ki naa Saül a mbe éé tsible David !

w12 4/15 10 ¶8

Akeng môt —ndem évoo ye amengha !

⁸ Kalare Nzame a ve fe bia abuiñ bifônan é bôt be mbe sôsôe. N’yeneghan bifônan bibèñ bi ye été, ye yen é dzam bi ne yeghe ébe be. Bia ye sum ya môt mboo a nga lere é sôsôe dèñ asu David. Jonathan, ntôô moan kéza Saül, é ne été naa éñe a nga yiène ñong éto ndjié ye Israël—ngam ve dzam afe. Jehôva a nga dzô naa David éñe a ye sanghle Saül ane Kéza. Jonathan a nga kang ntobane Nzame. Éé mbe ki é yen David zoak ye kaa ki ñe tebe é kam ayat. « N’nem Jonathan o nga karane ya n’nem David » nté a mbe é kiagh ñe naa a ye ñe tobe sôsôe. A nga ke ve David bitôp bièñ, é zoak-ôkeng wèñ, é arc nge ki arco wèñ ya ôkana wèñ. Ya mboane té, a nga lere naa a yebe ñe ane ndjiè (1 Sam. 18:1-4) Jonathan a nga bo é dzam ase a mbe bo naa a wônô éwo David amben a mbe dzimlé éning dèñ akal a nga kame David asu Saül. Jonathan a nga dzô David ya sôsôe naa : « Wa, wa ye bo kéza ya Israël, ma ki, ma ye bo é môt a berane wa. » (1 Sam. 20:30-34 ; 23:16, 17) Bia yaghane ki naa niène Jonathan a nga wu, David a nga dzô mintèñ mièñ ya édzing a mbe a bele akal dèñ é za é mbe éngôngoo été.—2 Sam. 1:17, 26.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

it-1 369 ¶2

Moadzang

Ba belane fe éfiè « moadzang » éyong ba tiè adzô é bôt be bele ôsiman ôvoo nge ki nsonghan ôvoo ye dzeng mam mevoo-mevoo. Éfônan, kéza Hiram ye Tir a nga luè kéza Salomon naa moadzang, se ki foghe amu bebèñ be mbe be kéza ye fe akal naa be mbe bé sèñ nsama nfa ya dzeng bilé ye biom bife akal a long temple. (1 Bedj. 9:13 ; 5:1-12) David a nga tsili naa : « Daghane ! Ke é ne mbeng naa bobedzang be tobe nsama élat été! » Dzam té da yili naa se ki akal bôt be nga byale abum daa éde da yili naa ba ye tobe mvoa ya élat été. (Bya 133:1) A mbe édzing deba ya nsonghane mboo weba, se ki amu be nga byale abum daa, éde David a mbe é luè Jonathan naa moadzang. (2 Sam. 1:26) É bôt be bele mefulu mevoo ya minsonghane mivoo, amben be ne mbembia be-bôt, da yiène naa be luène naa bobedzang.—Mink. 18:9.

23-29 YE NGOAN TAN

AKUM YA KALARE NZAME | 2 SAMUEL 4-6

« Baghlan é wong da yiène nfa ye naa mi taa ve Jehôva n’nem abé »

w05 5/15 17 ¶8

É mam ma dang éban é kalare 2 Samuel été

6:1-7. Afiang bo naa David a nga kômô yem bo mam, a nga biane a tsing Nzame éyong a nga kômô lerane Arche nge ki Arca ékaléyas ayô. Mboane wèñ, wéé dzi ki wule mbeng. (Akôre 25:13, 14 ; Nlang 4:15, 19 ; 7:7-9) Mboane Uzá naa a bere énam a Arche nge ki Arca ayô é nga lere naa a kômô yem bo mam daa tsen ki metsing Nzame.

w05 2/1 27 ¶20

Jehôva a bo éyong ésese é dzam é ne sôsôe

²⁰ Bi taa vuène naa Uzá éé mbe ki dzô naa a mbe éé dzimi é dzam atsing dé mbe dé dzô. L’Arche nge ki Arca a mbe é ndem da lere naa Jehôva a ne vèè. Atsing dé mbe dé dzô naa fave é bôt be mbe ntobane akal dzam té ébe be nga yiène name Arche nge ki Arca, dé tugha fe lere naa é bôt besese ba ye bian atsing té ba yiène wu. (Nlang 4:18-20 ; 7:89) Akal dzam té, a baghe Arche nge ki Arca naa ba kôre ya ñe vôm ézing ye kee ñe vôm ôfe éé mbe ki é dzam ba yiène ñong a zeze. Uzá a mbe é tugha yem atsing té akal naa a mbe moan Lévite, afiang bo naa éé mbe ki prêtre nge ki sacerdoté, ye fe naa, abuiñ mimbu mvus be nga kee ésaa Arche nge ki Arca naa a baghle ñe. (1 Samuel 6:20–7:1) Be nga baghle Arca é nda deba tang mimbu 70 ya ke kuiñ é môs David a nga kikh naa a vaa ñe wèñ, éde bi ne dzô naa Uzá a mbe é tugha yem metsing ma laran ye Arche a téé ye mong.

w05 2/1 27 ¶21

Jehôva a bo éyong ésese é dzam é ne sôsôe

²¹ Ane bi va yen de mvus, Jehôva a bele ngu’u ya lang min’nem, a nga yiène yen n’nem wèñ été e mbia dzam é nga tsine Uzá, amu kalare Nzame kaa dzô é dzam é nga tsine ñe a nga lere naa mboane moan Lévite té ô be « abian. » Ye Uzá a mbe é môt a ne éngung é bo é mam aa yiène ki bo. (Minkana 11:2) Ye akal a mbe é duru é mis bôt besese é Arche é nda bôt deba é nga baghle tang abuiñ mimbu é nga bere ñe nlô ? (Minkana 8:13) Yaa mbe é makh mebun aval é nga ve naa a nga tem naa é wo Jehôva ô ne édedèè étun nfa ye naa a bi Arche é dzôm é mbe é ndem da lere naa a ne vèè ? Aval ése é mbe bo bia bunu ye n’nem ôse naa Jehôva a nga bo é dzam é ne sôsôe. A nga yiène yen n’nem Uzá été é dzam é nga sili ñe naa a ve ñe akira été été.—Minkana 21:2.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w96 4/1 29 ¶1

Wèèghane mbeghe wônan ébe Jehôva éyong ésese

Se ki akal éñe a mbe kéza éde David éé mbe ki kaa bidzô. Ane aval a nga ñong mam da lere de, amben é môt a bele mbemba élat ya Jehôva éyong a tele bitéñ bi ne édedèè abé, a ne fe bo é dzam é ne abé. É ne été naa, David a nga tare wokh ôlun, ôsu vèè, a nga sum naa a ko-wong (2 Samuel 6:8, 9) É mbemba élat a mbe a bele ya Jehôva é nga tebe meveghla été. Éyong éé dzi ki tông metsing mèñ a ne bo naa David a nga vuène naa a wèè mbeghe wèñ ébe Jehôva. Ye biaa be ki tebe aval étéñ té ? Éyong bia tôbane minzukh ye éwôla ki bia kuiñ biyong bizing naa bia dzô naa Jehôva éñe a ne bidzô a too ki naa bia bebièñ bi va bo kaa tông melepgha a va tugha bia ve ?—Minkana 19:3.

30 YE NGOAN TAN–5 YE NGOAN SAMAN

AKUM YA KALARE NZAME | 2 SAMUEL 7-8

« Jehôva a bo élat ya David »

w10 4/1 20 ¶3

« Édjié duè da ye tobe mbèmbèè »

Jehôva a nga bo élat ya David amu minkulane medzô me mbe méé dzô de, ya fe naa nkômane David a mbe a bele naa a bo angom dèñ ya élat dèñ é mbe dé name ñe. A ye top môt mboo ye mvong bôt bedjié bèñ naa a djié mbèmbèè. Ngalane nkule medzô Nathan Nzame a kiagh David naa : « Ôwé asu duè, nda bôt duè ya édjié duè ba ye tobe mbèmbèè, éto ndjié duè da ye tobe mbèmbèè. » (Éfus 16) Za ane môt ye mvong bôt David a ye lighi ya élat té ye djiè mbèmbèè ?—Bya 89:20, 29, 34-36.

w10 4/1 20 ¶4

« Édjié duè da ye tobe mbèmbèè »

Yésu ya Nazareth a mbe môt mboo ye mvong bôt David. Éyong a nga bôm fuèñ ye abyale dèñ, angele a nga dzô naa : « Jehôva a ye ñe kee éto ndjié David ésaa wèñ, ye naa a ye djié nda-bôt Jacob mbèmbèè. Ye naa édjiè dèñ da ye ki mane môs ézing. » (Luc 1:32, 33) Éde bi ne dzô naa élat David da dzalban ébe Yésu Christ. Akal té Yésu aa djié ki akal naa moan môt éñe a nga tuè ñe, ve akal é ngiagh Nzame a nga bo ñe éde da ve ñe naa a yiène djié mbèmbèè. Bia yem naa mengiagh Nzame ma dzalban éyong ése.—Esaïe 55:10, 11.

w14 10/15 10 ¶14

Beleghane mebun me ne ngu’u ébe Édjié Nzame

¹⁴ N’yeneghan é dzam Jehôva a nga kiagh kéza David éyong a mbe kéza ye n’nôm Israël ngalane élat a nga bo ye David. (A lang 2 Samuel 7:12, 16.) Jehôva a nga bo élat té ya David a too naa nii té a mbe é djié a Jérusalem. A nga kiagh ñe naa Messie nge ki Mésias a ye tobe môt mboo ye mvong bôt dzèñ. (Luc 1:30-33) Ye mboane té, Jehôva a nga kômô lere ébe za, mvong té da ye so é lere naa é mvong bôt David éde da yiène djié éto ndjié David. (Ézéch. 21:25-27) Ngalane Yésu édjié David « da ye tobe mbèmbèè. » É mvong bôt David « da ye tobe mbèmbèè, édjié dèñ ki da ye tobe ane nlô-dzôp. » (Bya 89:34-37) Kaa édjié Messie daa ye ki bele bikop môs ézing ye naa é mam mese édjié té da ye bo da ye tobe mbèmbèè !

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

it-2 206 ¶2

Melu me ye asughlan

Nkulan adzô Balaam. A mbe kaa naa ayong Israël é ñii si ngiagh éde nkule medzô Balaam a nga dzô Balac kéza ye Moab naa : « Za naa me dzô wa é mam ayong té, da ye bo ayong duè melu ma zu melu me ye amanegha [. . .] Bebela atétéñ da ye kuiñ ébe Jacob, ntum édjié wa ye faa tebe ayong Israël. Bebela naa a ye bukh mengakh Moab ye minlô bendôma besese bèñ aluman été. » (Nla. 24:14-17) Éyong ôsua nkulane adzô té ô nga dzalban, « atétéñ » ba kobe de a mbe kéza David éyong a nga wun aluman ya Bemoabite. (2 Sam. 8:2) Akal té, éyong nkulan adzô té wa dzalban, « melu me ye asughlan » me nga sum éyong David a nga bo kéza. Amu David a mbe éfônan Yésu a too éto ndjié Messie, nkulan adzô té wa ye fe dzalban éyong Yésu a ye mane wiñ minzizing miè.—Esaïe 9:7 ; Bya 2:8, 9.

6-12 YE NGOAN SAMAN

AKUM YA KALARE NZAME | 2 SAMUEL 9-10

« David a nga lere édzing é ne mbèmbèè »

w06 6/15 14 ¶6

Owé, mi ne bele mevakh

David a nga tsili naa : « mvom ébe é môt a bis é môt a tele minzukh été. » A nga kee ôsu ye dzô naa : « É môs mbia be-mam, Jehôva a ye ñe kôre, Jehôva émién a ye ñe baghle ye ve naa a tobe éning. Ba ye dzô naa a ne mvom. » (Bya 41:1, 2) Aval David a nga bis ye dzing Mefibóset é moan é môra mvuiñ dèñ Jonathan a mbe é fighe, da ve bia mbemba éfônan nfa aval bia yiène ñong é bôt be tele minzukh été.—2 Samuel 9:1-13.

w05 5/15 17 ¶12

É mam ma dang éban é kalare 2 Samuel été

9:1, 6, 7. David a nga dzale é ngiagh dèñ, bia fe bia yiène ve mengu’u naa bi dzale mengiagh bia bo.

w02 2/15 14 ¶10

Be va bele biyo minsôn mieba été

¹⁰ Ôyôm mimbu ôsu akal a mbe é siman é môra édzing angom dèñ Jonathan, kéza David a nga lere Mefibóset fulu mvam. A nga kee ñe mesi mese Saül ye top Ziba mbo ésèñ Saül naa a baghle byo. David a nga dzô fe ñe naa wa ye dzi mfem e tebele wom éyong ésese (2 Samuel 9:6-10) É ne bebela naa, é fulu mvam David a nga lere Mefibóset é nga vole ñe n’nem ye ve ñe ngu’u naa a dzibi éyem dèñ. Za mbemba ayeghle ! Bia fe, bia yiène lere fulu mvam ébe é bôt ba yiran ya éyo ézing nsôn wôba été.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

it-1 266

Zee

Ébe abuiñ b’Orientaux be ya melu mvus, a lang été b’Israëlite nge ki be Isaélitas, be mbe béé bira seme zee akal é mbe é ndem da lere naa fam a ne édzidzin. Atsing Nzame a nga kee Israël é mbe dé kili naa be kikh « ésii é ne nlô mimfeng, » ésii é ne ézezang dzis ye alo ya fe amangha ye zee. (Lév. 19:27 ; 21:5) Atsing té é mbe amu naa mboane té ô mbe éwi bivus min’yebe mizing.

13-19 YE NGOAN SAMAN

AKUM YA KALARE NZAME | 2 SAMUEL 11-12

« Mi taa likh naa mbembia mekômgha me djié mina »

w21.06 17 ¶10

Mi ne dang ôlam Satan !

¹⁰ Jehôva a nga ve David abuiñ mbemba be-mam ane : Akum, duma ye wun minzizing mièñ. David a mbe é yem mbeng Jehôva a nga bo ñe. Akal mbemba be-mam mesese a nga ve ñe, a nga dzô fe naa mam meté me mbe « édedèè abuiñ naa be kanghle me ! » (Bya 40:5) Ve, éyong ézing éning dèñ été é nga kuiñ naa a lere fulu ôzang, é dzam Jehôva a nga ve ñe éé nga yiène ki fe ñe. A nga bera yi abuiñ akum ; a mbe a bele abuiñ binenga, ve a nga sum naa a kômô é minenga a mbe nlughane Bat-Seba ngal Urías moan Hittite. Amu David a mbe é simane ve émièñ, David a nga ke binong ya ñe a ne a nga ñong abum. Éé dzi ki sughu ve ya nsem té, David a nga kômane fe nfa ye naa be wiñ Urías ! (2 Sam. 11:2-15) Za dzam David a mbe é simane ? Ye naa Jehôva aa ye ki ñe yen ? Sôsôe mbo ésèñ té a nga ku ôlam ôzang, a ne dzam té é nga so ñe abuiñ minzukh. Édi é ne mbeng é ne naa a nga sughlane yebe nsem a nga bo ye dzôban. A nga bira vakh amu naa a nga bere bele ayebe Jehôva !—2 Sam. 12:7-13.

w19.09 17 ¶15

A dzigha bo Jehôva mewokh, amu dzé ye aval avé ?

¹⁵ Jehôva a nga ve David ayem naa éñe a ne nlô ya nda-bôt ve a nga tele fe ñe ane ndjié ye ayong Israël. Amu éñe a mbe kéza, David a mbe a bele môra édjié. Biyong bizing a nga dzime belan édjié té ye fe naa a nga bo bôra minsem. (2 Sam. 11:14, 15) Ve, a nga bo Jehôva mewokh éyong a nga ve ñe akira. A nga dzô ñe é mam mese éé mbe ki dzô môt nfe. Ya fe naa, a nga ve mengu’u naa a béé melepgha Jehôva. (Bya 51:1-4) A mbe fe édedèè asili ñuu aval é nga ve naa ayebe melepgha me mbe méé so ébe binenga ya befam. (1 Sam. 19:11, 12 ; 25:32, 33) David a nga ñong meyeghle ébe bikop bièñ, a nga ve naa a sèhane Jehôva é bo é dzam da dang éban éning dèñ.

w18.06 17 ¶7

Lighe naa metsing ye metsin metsing me yeghle édzidzi wiè

⁷ Naa a vini abé, éé se ki éban naa môt a tare tubane minzukh mia so éyong môt a top naa a bian metsing Nzame. Bi ne ñong ayeghle ya bifônan é bôt be ne a Bible été. Minkana 1:5 a dzô naa : « É môt a ne nkee a ye bèè ye buane meyeghle. » Nzame a ve bia ayeghle da dang mbeng ébe meyeghle mese mevoo. Tam simane minzukh mise David a nga tubane mio éyong a nga bo melo ye ke binong ya Bat-seba. (2 Sam. 12:7-14) Nté wa ye bera lang nlang té, silighe wamièñ naa : ‘Aval avé David a mbe saalé minzukh mité ? Za dzam ma ye bo nge ma tubane aval meveghle meté ? Ye ma ye bo mam ane David nge ki ye ma ye tup ane Joseph ?’ (Atar. 39:11-15) Éyong bia tugha fas minzukh mia so ye mboan nsem, da ye bia fe naa bi « bera tugha vini é dzam éne abé. »

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

it-1 590 ¶1

David

Ve Jehôva a mbe é yen, éde a nga mane kulane mbia adzô té. Nge Jéhôva a nga likh naa boan be-bôt be ne bekigh minsang ébe be tiè adzô David ya Bat-seba, aval atsing é nga sili de, é nga ye kuiñ naa be wiñ bebèñ beté, é moan ya nsem be nga byèñ, ña fe be nga ye ñe wiñ abum ñiè été. (Deut. 5:18 ; 22:22) Jehôva émièñ a nga tiè adzô té ye yen David éngôngoo akal naa a nga bo élat nfa y’édjié ye ñe (2 Sam. 7:11-16), ye fe akal naa David émièñ a mbe é yen é bôt bevoo éngôngoo (1 Sam. 24:4-7 ; a vaghane ye Jacques 2:13) ; ye fe akal naa a nga yen naa é bôt be nga ku be mbe béé dzobane. (Bya 51:1-4) Ve dzam té déé dzi ki likh naa a taa be ve akira. Ngalane nkule medzô Nathan, Jehôva a nga dzô naa : « Daghe é nda bôt duè été ma ve naa mimbimbia be-mam me biane wa. » —2 Sam. 12:1-12.

20-26 YE NGOAN SAMAN

AKUM YA KALARE NZAME | 2 SAMUEL 13-14

« Amnón a nga simane ve émièn éde ébubua dzam é nga boban »

it-1 32

Absalón

N’wihan Amnón. Akal Tamar kal Absalón a mbe édedèè mbeng, dzam té é nga ve naa Amnón é moan é minenga nfe David a kômô ñe, éde a nga dukh naa a koân. Amnón a nga ve naa be lôm Tamar é nda dzèñ naa a zu yam ñe bidzi. Akôre ye vèè a nga mane ñe dzap. Ane édzing Amnón a mbe é wôran akal Tamar amu a mbe mbeng é nga sughlane zing. Amnón a nga waa Tamar atan, ane Tamar a nga mane ñap élinga é mbe dé lere naa a mbe édun ngoan kéza a mbe a beghe. A mane chii asup nlô ayô ya ke tôbane Absalón. Absalón a nga dzigHa wokh é dzam é nga boban, ye kikh naa Amnón éñe a nga bo de, akal melu mvus, a nga yen naa Amnón a mbe é bira nyeghe kal. A nga dzô kal naa a taa ñe ke nsoman ye kee ñe é nda dzèñ naa a tobe wéñ.—2 Sam. 13:1-20.

w17.09 5 ¶11

Beleghe n’djiène n’nem

¹¹ Bible a ve bia bifônan é bôt béé mbe ki be bele n’djiène n’nem nfa ye é mam ma daghe nkehane binong, aa lere fe mintèñ mia so éyong môt éé bele ki n’djiène n’nem nfa té. Fasghe nlang étong fam é mbe ôkukut ba kobe wo nten Minkana 7. Fasghe fe mbimbia abo dule Amnón a nga bele, ya fe bibubua bi-mam bi nga so akal abo dule dèñ. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) A bebyèñ, voleghan é boan benan naa be bele n’djiène n’nem ya akeng nfa é mam ma daghe befam ya binenga. Tughane ñong tam naa mine fas éyong mina bo ayeghe ya nda-bôt, mine belane minlang mi ya Bible bi ndem mane yen alé.

it-1 33 ¶1

Absalón

Mimbu mibèñ mi nga lôt. Éyong étam ba keng mintôma é nga kuiñ, étam bôt be ne mevakh été Absalón a nga bo fet é kisoan Baal-Hatsor é ne bekilométre nge ki be kilómetros 22 ye N-N-E ye Jérusalem. Ane a nga bane bendôma kéza ye David émièñ. Akal ésaa a nga tep nluène wèñ, ane Absalón a nga yemle ésaa naa a lôm Amnón ntôô fam wèñ évang dèñ. (Mink. 10:18) . Nté fet é mbe dé lôt, éyong Amnón a mbe mevakh akal meyok, Absalón a nga dzô be-bo bisèñ bèñ naa be wiñ ñe. Bendôma bevoo David be nga bulan a Jérusalem. Ane Absalón a nga ke sobe ébe é mvam dèñ é mbe moan Syrien abeng si Gueshour nfa Est ya mang Galilée. (2 Sam. 13:23-38) Ane nkule medzô Nathân a nga dzô de, « zokh ôkeng » é nga ñii é « nda » David, é nga yiène tobe wèñ ya kekuiñ amangha éning dèñ.—2 Sam. 12:10.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

g04 12/22 8-9

Aval mbeng da dang éban

Éyong di n’yenghan éfônan Absalón, ndôma dzaa ye é boan David. A nga lere naa a mbe mbia môt afang bo naa a mbe é fam é ne ndôman. É kobe adzô dèñ Bible a dzô naa : « Ébe ayong Israël ése ngura fam ézing éé mbe ki mbeng ane Absalón. A tèè ye abo asi ye ke kuiñ nlô wèñ ayô éé mbe ki bele ékop ézing. » (2 Samuel 14:25) É dzôm é ne abé é ne naa, akal Absalón a nga kômô bôra be-mam dzam té é nga sili ñe naa a tebe éssa é ngam ayat ye kômô ñong éto ndjié dèñ. A nga dzap fe é binenga ésaa. Mimboane mièñ mi nga so za mam ? A nga ve naa Nzame a wokh ñe ôlun ye naa a nga wu abuiñ minzukh été.—2 Samuel 15:10-14 ; 16:13-22 ; 17:14 ; 18:9, 15.

Ye mi ne kômô bo élat ye Absalón ? Kaa dzôm. Éyong bia siman, bii se ki kômô tobe bebèñ ya aval môt té nga ? Akal a mbe édedèè mbeng déé dzi ki ve naa a taa bo éngung ye kaa sôsôe. Ye fe naa déé dzi ki ñe kôre. É dzam é ne mbeng é ne naa Bible a bele mbemba bifônan ye é bôt be mbe akeng ye mbemba mefulu. Amben Bible aa dzô ki aval be mbe béé yene ô mis, bebela a ne naa é dzam é mbe édedèè éban a ne é mbemba mefule be mbe be bele.

27 YE NGOAN SAMAN–3 YE NGOAN ZANGBWA

AKUM YA KALARE NZAME | 2 SAMUEL 15-17

« Akal éngung, Absalom a nga tebe ésaa é ngam ayat »

it-1 860

Bemare mbî

Éfa Orient, é mbe fulu naa bôt be mare metua kéza ôsu naa ba kôman ye bôm a soo kéza ye vole ñe akal mam mefe. (1 Sam. 8:11) Absalón ba Adonías be nga vu mboane bekéza ôté nfa ye naa be bera bere duma ye ngang be nga kômô bele éyong be nga tebe ndjié é ngam ayat. Ane be nga top bôt 50 naa be mare bemetua beba ôsu.—2 Sam. 15:1 ; 1 Bedj. 1:5 ; a daghe BEMARE MBÎ.

w12 7/15 13 ¶5

A sèñ akal é Nzame a ve fili

⁵ Bible a bele abuiñ bifônan é bôt be nga tsini é bôt bevoo naa be bele mbimbia abo dule. N’langhan éfônan Absalón ndôma Kéza David. Absalón a mbe faa édedèè mbeng. Ane Satan ôtekh-ôtekh a nga likh naa mekômgha ya bele bôra be-mam me ke ma vem n’nem wèñ été. Ane a nga tare naa a kômô éto ndjié ésaa, a too naa se ki éñe a nga yiène de bele. Naa a dure édjié ésaa, ye medukh a nga bo ane a bis Bisraëlites nge ki be Israélitas ye dzô naa nseng ndjié, môt aa veghle ki be bis. Aval ane Deble afup Éden, Absalón a nga kômô lere naa a ne mbemba môt, ve nté té é ve éyola ésaa mvîn.—2 Sam. 15:1-5.

it-1 1083-1084

Hebrón

Mimbu ôsu vèè, Absalón ndôma David, a nga bulan a Hebrón é vôm a nga sum dzeng naa a wup édjié ésaa, ve a nga ku. (2 Sam. 15:7-10) Nge a nga top Hebrón naa a sum wup édjié, a mbe akal naa Hebrón a mbe é kisoan da dang éban a Juda ve, ye fe akal naa a mbe é kisoan a nga byale. Ôsu vèè, Rehoboam é ndéñ David a nga bera mane long kisoan. (2 Mila. 11:5-10) Niène be Babylonien nge ki be babilonios be nga mane tsam kisoan Juda, ya éyong bejuif nge ki be Judíos be mbe minkôm be nga bera so, abim y’été be nga ke tobe a Hebrón (Kiriath-Arba).—Néh. 11:25.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w18.08 6 ¶11

Ye wa yem é mam mesese ma tsinan adzô ba tiè ?

¹¹ A ne bo naa bôt b’ézing ba ke ba kanghle mam m’ézing ma tsinan mina a too ki naa se ki mam mese éme me ne bebela ya fe naa mam meté ma ve naa bi tubane minzukh. Aval dzam té éde é nga bo Mefibóset ndôma kéza David. David a nga lere ñe fulu mvam ya fe akap éé bulane ñe bifu-bisi Saul nge ki Saül, mvam dzèñ. (2 Sam. 9:6, 7) Ve ôsu vèè, be nga zu bo David mbimbia ôkobikôrô wéé daghe Mefibóset. Kaa tare fas naa a yem nge é dzam be nga dzô ñe é ne bebela, a nga kikh naa a bera mane dure Mefibóset bifus-bisi a nga kee ñe. (2 Sam. 16:1-4) Ôsu vèè, éyong a nga kobe ya Mefibóset émièn, a nga yen naa a nga bo ékop éde a nga bulane ñe bifus-bisi. (2 Sam. 19:24-29) David a mbe saale dzam té nge a nga tare ñong tam naa a mam bele mefuèñ mese ma tsinan adzô té ndaane naa a ñong nkighan kaa mam é yem mam mese ma tsinan adzô té.