Biyalane bia daghe kalare akal ésulan éning moan Kristen ye ésèñ minkanghle

© 2022 Christian Congregation of Jehovah’s Witnesses

2-8 YE NGOAN ÔSUA

AKUM YA KALARE NZAME | 2 BEDJIÉ 22-23

« Amu dzé bia yiène bo asili ñuu ? »

w00 9/15 29-30

Asili ñuu Josías é nga ve naa a bele ayebe Jehôva

Ékuna kikiri, be-bo bisèñ be nga sum naa ba sèñ ngu’u a temple nge ki templo. Bii se ki sôô naa Josías a ve Jehôva akiba naa be-bo bisèñ ba man vèè abé minvevam mieba mi ye ôkua be nga man bo é nda Nzame. Nté sese ésèñ é nga ke da ke ôsu, Safán nge ki Shaphân a nga ke ñe kat fuèñ. Ve, dzé a mbe bele ômô ? A mbe bele rollo nge ki rouleau ! A dzô naa Hilquías nge ki Hilqia sacerdote nge ki prêtre n’nen a yen « abakh atsing Jehôva a nga kee Moises. » (2 Milang 34:12-18) Za mbemba dzôm a nga yen, a mbe ña metsing be nga kee bo !

Josías a kômô wokh ya n’nem ôse é dzam abakh té da dzô. Nté sese Safán nge ki Shaphân a nga ke a lang, kéza a nga yen aval kada atsing é nga name ñe ya fe ayong. É dzam é nga dang ñe name é ne naa abakh é nga kobe éban ña ékang é ne, da kiagh fe biyua ba ye bele, ya fe naa ayong da ye ke minkôm nge be tsini naa ba béé évus ékang. Niène a nga yen naa béé dzi ki man kang metsing mesese Nzame a nga ve, éde Josías a nga ñap étôp, a ne a nga dzô Hilquías, Safán nge ki Shaphân ya é bôt bevoo naa ‘keghane sili Jehôva ayilgha ye bifiè bi ; amu naa meyè Jehôva me ne édedèè n’nen akal dèè, amu naa minvevam miè béé dzi ki béé bifiè bi ye abakh di.’—2 Bedjié 22:11-13 ; 2 Milang 34:19-21.

w00 9/15 30 ¶2

Asili ñuu Josías é nga ve naa a bele ayebe Jehôva

Beka-fuèñ Josías be nga ke daghe nkulu medzô Huldá nge ki Houlda a Jerusalén éde be nga so ñe fuèñ. Huldá nge ki Houlda a nga kobe bo medzô Jehôva, a nga dzô bo naa, minzukh mia ye biane ya ayong amu naa be nga béé évus ékang. Ve daa, amu Josías a nga lere asili ñuu asu Jehôva, aa ye yen minzukh mité. A ye wu, éyong té ba ye ñe ke dzep é vôm be nga dzep minvevam mièñ a mvoa été.—2 Bedjié 22:14-20 ; 2 Milang 34:22-28.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w01 4/15 26 ¶3-4

Mam me ne mia wulu mbeng amben mi va vem ya mbia meyeghle

Amben Josías a nga vem a mbia étobegha été, a nga tobe sôsôe asu be Jehôva. Édjié dèñ é mbe mbeng yakekuiñ Bible a nga dzô naa : « Kéza nfe éé mbe ane ñe, a nga dughan ébe Jehôva ya n’nem ôsese, ya ñuu dèñ ésese, ya fe é ngu’u dèñ ésese aval atsing Moises é nga dzô do ; niène a nga wu, kéza nfe éé dzi ki bera tebe ane ñe. »—2 Bedjié 23:19-25.

Nlang Josías ô ne mbemba éfônan ébe é bôt be nga vem a mbimbia étobegha été ! Za ayeghle bi ne ñong ya éfônan dèñ ? Dzé é nga vole Josías naa a tobe é zen é ne sôsôe ya béé do ?

9-15 YE NGOAN ÔSUA

AKUM YA KALARE NZAME | 2 BEDJIÉ 24-25

« Topghane évévéñ ya metam bia ning éndagha »

w01 2/15 12 ¶2

É môs nkighane nsang Jehôva ô ntoo bebéñ !

² Kaa bisô, nkula adzô Sofonías nge ki Tsephania ô nga likh naa kéza Josías a man véé évus ékang é mbe a Juda. Ve daa, nkighane kéza a nga ñong naa a mane véé évus ékang, déé dzi ki vèè mbia be-mam ayong é nga bo, déé dzi ki buru minsem mvam dzéñ kéza Manasés a nga man bo. « A nga man dzale Jerusalén ya mekî ébe é bôt béé dzi ki bo abé. » (2 Bedjié 24:3, 4 ; 2 Milang 34:3) Éde é môs nkighane nsang Jehôva wa ye so kaa bisô.

w07 3/15 11 ¶10

É mam ma dang éban é kalare Jérémie été

Mbu 607 kaa naa Yésu a byale, akuéne naa Sedequías nge ki Tsidqiya a ntoo ndjié tang mimbu 11. É ntoo mengoan awôm-a-muom ndjié ya Babilonia nge ki Babylone kéza Nabucodonosor nge ki Neboukadnetsar a ntoo a Jerusalén. É môs zangbwa Ngoan tan ye mbu 19 ye édjié Nabucodonosor nge ki Neboukadnetsar, ndjié Nebuzaradán nge ki Nebouzaradân a nga sièn a Jerusalén. (2 Bedjié 25:8) Tam ézing a too a camp nge ki a campamento, nseng a kisôan a Jerusalén a tan, Nebuzaradán nge ki Nebouzaradân a mbe é yen ya fas aval a ne biñ minzizing mièñ. Niène melu melal me nga lôt, alu awôm ye Ngoan, a nga ñii a Jerusalén éde a nga man ñe dzighi.—Jérémie 52:12, 13.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w05 8/1 12 ¶1

É mam ma dang éban é kalare 2 Bedjié été

24:3, 4. Akal mekî Manasés a nga man chii, Jehôva « éé mbe ki é yebe naa a dzame » Juda. Nzame a kang mekî é bôt béé dzi ki bo abé. Bi ne bele mebun naa Jehôva a ye kun mekî é bôt béé dzî ki bo abé, amu naa a ye man mbimbia be-bôt.—Bya 37:9-11 ; 145:20.

16-22 YE NGOAN ÔSUA

AKUM YA KALARE NZAME | 1 MILANG 1-3

« Bible éé se ki abakh menghan, a ne abakh mimboan »

w09 9/1 14 ¶1

Ye Adán ba Eva be mbe é bôt be nga ning asi va ?

Éfônan, abong 1 yakekuiñ abong 9 ye abakh 1 Milang, ya abong 3 ye abakh Luc, bia yen nlong biyôla ye ayong be Judios nge ki Juifs. Nlong biyôla bité bia tsinane 48 ya 75 bôt be ye miè mboo. Luc a tu nlong biyôla ye abyale Yésu yakekuiñ bekéza ya beprêtre nge sacerdotes be ye ayong Israël, minlong biyôla bité mibèñ ba tu Adán nge ki Adam été ya é bôt be nga ning metam ô mvus ane : Salomón, David, Jacob, Isaac, Abraham, Noé, ya Adán émièn. É bôt besese ba tu nlong biyôla bité, be nga ning asi va, ya naa Adán a mbe é môt mboo a nga ning nlong biyôla bité.

w08 6/1 3 ¶4

Nlang Noé ya ndôn mendzim wéé mbe é dzam é mbe menghan, a mbe é dzam é nga boban

Minlong biyôla mibèñ mi ye a Bible mia lere naa Noé a mbe é môt a nga ning asi va. (1 Milang 1:4 ; Luc 3:36) Esdras ba Lucas nge ki Luc ébe be nga kôan nlong biyôla bité, be nga tugha man fas dzam té. Luc nge ki Lucas a nga man dzô biyôla a té ye Yésu Christ yakekuiñ Noé.

w09 9/1 14-15

Ye Adán ba Eva be mbe é bôt be nga ning asi va ?

Ntaman fas, éfônan, ayeghle Bible da dang éban nfa bekristen bese a ne ntang. Ye ayeghle té, Yésu Christ a nga kee éning dèñ é mbe kaa nsem akal ntang naa a kôre boan be-bôt nfa nsem (Matthieu 20:28 ; Jean 3:16) Aval bia yem do, ntang ô ne é tang bia yaane naa bia ñong dzôm nge ki a kôre moan môt. Éde Bible a dzô naa Yésu a ne « ntang wa yiène. » (1 Timothée 2:6) Éde bi ne sili naa, a yiène akal dzé ? Bible a dzô naa : « Aval ane Adán bia besese bia wu, aval té fe évoo akal Christ bia besese bia ning. » (1 Becorinthien 15:22) Éning é ne kaa nsem Yésu a nga kee naa a kôre é boan be-bôt be ne mewokh, a mbe é yiène éning Adán a nga dzimlé kaa naa a bo nsem afup Éden. (Beromain 5:12) Éde é ne naa, ntang Yésu a nga ve wéé mbe bo éban nge Adán éé dzi ning asi va.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

it-1 911 ¶3-4

Genealogía nge ki Généalogie

Biyôla binenga. Be mbe béé ve biyôla binenga minlong mintsilane fave éyong dzam ézing é va boban. Nten Atarga 11:29, 30, bia yen éyôla Sarai (Sara) amu é mvong be nga kiagh é nga yiène so ngalane ñe, se ki é minenga fe Abrahán. Tam ézing ba tu Milcá nge ki Milka éfus té été amu a mbe é nvam Rebeca, é minenga Isaac, aval té éde be nga lere naa Rebeca a so é mvong bôt Abrahán, amu naa Isaac é nga yiène ki lughane ya é minenga a ne n’neng. (Atar. 22:20-23 ; 24:2-4) Nten Atarga 25:1, ba bera tu é minenga fe Abrahán, Queturá. Dzam té da lere naa Abrahán a nga bera lughane niène Sara a nga wu, ya fe naa akuèn a ngen a byèñ amben a lôra-hang mimbu 40, niène Jehôva a nga likh naa a byèñ ngalane akengha. (Bero. 4:19 ; Atar. 24:67 ; 25:20) Ya dzam té éde bia yen élat é ne ézang Madian ya meyong mevoo Árabe be mbe be bele ya Israël.

Ba tu fe Lea, Raquel, ya biboan Jacob ya é boan a nga byèñ ya binenga beté. (Atar. 35:21-26) Ya aval mam meté, bia yen biyôla binenga befe be ne nlong biyôla été. Éyong be mbe béé ve élikh ngalane minenga, be mbe béé fure éyôla dèñ. (Nla. 26:33) Ve, dzam té daa daghe ki Tamar, Rahab, ya Rut. Kada nlang ye été, bi ne yen é dzam é ne éban ébe binenga beté, éde é nga likh naa be fure bo nlong biyôla biye minvevam Mesías nge ki Messie, Yésu Christ. (Atar. 38 ; Ru. 1:3-5 ; 4:13-15 ; Mat. 1:1-5) Bi bele fe bifônan é binenga befe ba kobe bo nlong biyôla ô ne abakh 1 Milang 2:35, 48, 49 ; 3:1-3, 5.

23-29 YE NGOAN ÔSUA

AKUM YA KALARE NZAME | 1 MILANG 4-6

« Meyaghlan ma bo, ma lere me naa me ne za aval môt ? »

w10 10/1 23 ¶3-7

É « môt a wokh meyaghlan »

Jabez môt meyaghlan. A nga sum naa a dzaa Nzame naa a bôrane ñe. A kôre ye véé éde a nga dzaa é mam melal ma lere naa a bele mbunan ébe ñe.

Ôsusua, Jabez a nga dzaa Nzame naa : « A veme abeng si dèñ. » (Éfus 10) Amu a mbe é môt bôt be nga bira kang, éé mbe ki é môt a ñamlé bifus-bisi é bôt bevoo. Éde é ne naa, é dzam a nga dzaa é nga dang daghe bôt, se ki bifus-bisi. A nga kômô naa abeng si dèñ é tobe n’nen a mvoa été ya naa bôt be kang é Nzame a ne bebela.

Édi bèè, Jabez a nga dzaa naa « éwo » Nzame ô tobe ya ñe. Éwo Nzame wa yili naa é ngu’u dèñ, é ngu’u a belane do naa a vole be-bo bisèñ bèñ. (1 Milang 29:12) Nfa ye naa a bele é mam a nga dzaa ya n’nem ôse, Jabez a nga bembe ébe Nzame, é môt éwo wèñ wéé se ki étun ébe é bôt be bele mbunan ébe ñe.—Esaïe 59:1.

Édi lal, Jabez a nga yaghlane naa : « Kamghe ma ya nfa é dzam é ne abé, naa é dzam é ne abé é taa me boban. » Éfiè « é dzam é ne abé é taa me boban » da tugha lere naa Jabez éé nga dzaa ki Nzame naa a vèè ñe é dzam é ne abé, a nga dzaa ñi naa a taa dang tobe éwuiñ ya naa é dzam é ne abé é taa ñe wun.

Meyaghlane Jabez a nga bo me nga lere naa a bis ña ékang, ya naa a bele mebun ébe é môt a wokh meyaghlan. Aval avé Jehôva a nga yalane ñe ? Nlang té wa man ya bifiè bi : « Éde Nzame a nga dzale é mam a nga dzaa ñe. »

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w05 10/1 9 ¶7

É mam ma dang éban é kalare 1 Milang été

5:10, 18-22. Melu kéza Saul, meyong me mbe me too nfa este nge ki est ya Jordan be nga wun Behagrites nge ki Hagritas, amben be nga dang abuiñ tang biyong bibèñ. Bengengèè befam beté be nga wun bo amu naa be nga bele mebun ébe Jehôva ya naa be nga dzaa ñe avole. Aval té fe évoo, bia yiène bele mebun mese ébe Jehôva nté sese bia tsini naa bia bo aluman ya nsisim ya minzizing miè.— Beéphésien 6:10-17.

30 YE NGOAN ÔSUA–5 YE NGOAN BÈÈ

AKUM YA KALARE NZAME | 1 MILANG 7-9

« Ô ne dzale meyem me ne ndzukh ya avole Jehôva »

w05 10/1 9 ¶8

É mam ma dang éban é kalare 1 Milang été

9:26, 27. Be Levitas nge ki Belévite be mbe béé kale temple nge ki templo, be mbe be bele bôra meyem. Ébe be nga kale bidzipgha é vôm minfufup mi vôm mi ye a templo mi mbe. Be nga lere naa ba kang ayem deba béé kuu mimbèñ môs misese. Bia fe bi nga bele ayem naa bi man tubane bôt be ye abeng minkanghle dèè, ya vole be naa be zu ébe Jehôva. Ke bia bi ne fe lere naa bia kang ayem dèè aval be Levitas nge ki Belévite be nga bo do ?

w11 9/15 32 ¶7

Ye ô ne bo ane Finehás nge ki Phinéas éyong wa tubane minzukh ?

Metam ô mvus, Finehás nge ki Phinéas a mbe bele môra ayem naa a kale ékôan ye Israël ; ye ayokh, nkee, ya mebun a mbe bele ébe Nzame, a nga yem dang minzukh a nga tubane mio. Akeng Finehás nge ki Phinéas é nga likh naa a bele ayebe Jehôva. Niène mimbu 1000 mi nga lôt, Esdras a nga tsili naa : « Metam ô mvus, Finehás nge ki Phinéas é moan Eleazar é môt a mbe ntebe ôsu wôba. Jehôva a mbe ya ñe. » (1 Mila. 9:20) Bi ne fe dzô aval daa ébe betebe ôsu be ye melu mèè ya fe bekristen ba sèhane Nzame ya sôsôe.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w10 12/15 21 ¶6

Lughe Jehôva ya bya !

⁶ Ngalana bekulu-medzô, Jehôva a nga dzô be-bo bisèñ bèñ aval ba yiène ñe lughu ya bya. É bôt be mbe béé yiè bya a templo nge ki temple, béé mbe ki bé sili be naa be bo meyem mefe be mbe bé dzô be Levitas nge ki Belévite bevoo naa be bo, nfa ye naa be bele abuiñ tam naa be kulu ye naa be yeghe a yem yiè bya bité.—1 Mila. 9:33.

6-12 YE NGOAN BÈÈ

AKUM YA KALARE NZAME | 1 MILANG 10-12

« Vemghe nkôman ô bele naa wa kômô sèhane Nzame »

w12 11/15 6 ¶12-13

« Lereghe ma aval me ne bo nkômane wuè »

¹² Aval David a nga yen metsin metsing ma so atsing ya bele nkômane, ye naa a kômô ning ya mo, é ne mbemba éfônan. Ntamane fas é dzam é nga boban éyong a nga dzô naa a bele abuiñ évéé naa a kômô ñu « mendzim me ye étam a Belén nge ki Bethléem. » Bizima bièñ belal be nga ke ñii é kisoan be filisteos nge ki Bephilistin ya ngu’u a ne be nga so mendzim. Ve dèè, « David éé dzi ki kômô ñu mendzim meté, a nga kup me ôsi akal Jehôva. » Amu dzé ? David a dzô naa : « Méé se ki veghle ñu mendzim meté, asu be Nzame, ye é se ane ma ñu mekî é bôt be va ye dzimle bining bieba ? Amu naa be va ye dzimle bining bieba naa ba zu me ve medzim. »—1 Mila. 11:15-19.

¹³ Amu naa a nga yem metsing, David a nga yem naa atsing da daghe nfa mekî é mbe dé dzô naa baa yiène ki dzi mekî, ba yiène me chii ôsi akal Jehôva. A nga yem fe amu dzé a yiène de bo. David a nga yem naa « éning moan môt éñe é ne mekî été. » Ve daa, be nga ve ñe mendzim se ki mekî. Amu dzé David a nga tep naa aa ñu ki mendzim meté ? Amu a nga dzing é tsin atsing da so atsing té. Nfa David, mendzim me mbe édedèè éban ane mekî befam beté belal. Éde, éé mbe ki ñu mendzim meté. Ndaane naa a ñu me, a nga ñong nkighane naa a chii me ôsi.—Lév. 17:11 ; Deut. 12:23, 24.

w18.06 17 ¶5-6

N’beleghane metsing ya metsin metsing naa bi yeghle é dzidzii wèè

⁵ Nfa ye naa bi buane metsing Nzame, biaa yiène sughu fave naa bia lang ya yem mo. Bia yiène me dzing ya kang mo. Kalare Nzame a dzô naa : « Vineghan é dzam é ne abé, dzinghane é dzam é ne mbeng ». (Amos 5:15) É dzam é ne bia vole naa bi bo do, a ne a yeghe a yen mam aval Jehôva a yen mo. Tam simane naa : Ô ntoo ôyôm tam kaa tugha yem kô ôyô. Éyong té éde é dokira wuè a mane wô tsen aval wa yiène dzi, aval wa yiène fonghan, ye aval éning wa yiène sum naa wa bele. Nge bi yen naa éning dèè da ke da tsen éyong bia dzale é mam é dokira wèè a dzô biè ! bia ye kang dokira té amu naa a va vole bia naa éning dèè é tobe mbeng.

⁶ Aval té fe évoo, Mvele waa, a ve bia metsing ma kame bia minzukh mia so nsem ayat ya kôm éning dèè. Tam siman abuane metsing ma so bia nfa minèè, medukh, wup, nsem évakh, nget, ya mbôô. (A lang Minkana 6:16-19 ; Mel. 21:8) Éyong bia yen abuane da so naa bia kang Jehôva, édzing dèè da ke da vem ya ve naa bi dzing Jehôva ya metsing mèñ.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

it-1 1058 ¶5-6

N’nem

Asèñ « ya n’nem ôse. » N’nem wèè wa yiène tobe ngura naa ô yem wulu, ve n’nem ô ne bia ane éfônan ô ne tobe nkanan. David a nga yaghlan naa : « Lighe naa n’nem wôm ô bo mboo naa me ko éyôla duè wong, » n’nem ô ne tobe nkanan akal é mam a wôrane ya é mam a ko-wong. (Bya 86:11) N’nem moan môt ô ne tobe « étun » éde é ne ñe likh naa a taa kang Nzame ya n’nem ôsese. (Bya 119:113 ; Mel 3:16) Môt a ne fe bele « min’nem mibèñ » (bi ne fe dzô naa, n’nem ya éfônan n’nem), éyong a sèhane biôm bibèñ, nge ki ya medukh é dzô ngura dzam atoo naa a tem dzam afe. (1 Mila. 12:33 ; Bya 12:2, atoan é ne asi) Yésu a nga bame fulu ya é bôt ba bele min’nem mibèñ.—Mat. 15:7, 8.

É môt a kômô ve Nzame n’nem mbeng aa yiène sèhane ñe étun nge ki min’nem mibèñ, a yiène sèhane ñe ya n’nem ôse. (1 Mila. 28:9) Dzam té da sili abuiñ mengu’u nfa wèè amu naa n’nem ô ne medukh ya fe naa wa kômô bo é mam me ne abé éyong ésese. (Jér. 17:9, 10 ; Atar. 8:21) Édzam é ne bia vole naa bi bele n’nem mboo a ne a bo meyaghlan ma so bia : n’nem ôsi (Bya 119:145 ; Min. 3:41), ayeghe kalare Nzame éyong ésese (Esd. 7:10 ; Mink. 15:28), a kanghle mbemba fuèñ ya nsaza (a daghe Jér. 20:9), ya kôane ya é bôt bevoo ba sèhane Jehôva ya n’nem mboo.—A daghe 2 Bed. 10:15, 16.

13-19 YE NGOAN BÈÈ

AKUM YA KALARE NZAME | 1 MILANG 13-16

« Abèè atsing da so abuan »

w03 5/1 10-11

Ye wa sili fa naa, « Jehôva a ne vé ? »

¹² Niène be nga so Arca nge ki Arche ye élat a Israël, amu naa akuène naa a ntoo abuiñ mimbu a Quiryat-jearim nge ki Qiriath-Yéarim, kéza David a nga kômô naa be kee ñe a Jerusalén nge ki Jérusalem. A nga sili melepgha ébe bedjié be ye ayong a nga dzô naa a ye de bo ‘nge ba yen de n’nem mbeng ye fe naa nge Jehôva a yebe de.’ Ve éé dzi ki tugha dzeng naa a yem nkômane Jehôva nfa adzô té. Nge a bo do, nge béé dzi ki dèè Arca nge ki Arche e chariot nge ki a carruaje ayô. Belévite be qohatitas nge ki qehathites be nga yiène de baghe meban ayô, aval Nzame a nga dzô de. A too naa David a mbe bele fulu ye naa a sili Jehôva mam, ve éé dzi ki de bo tam té. Asughlan ye été mam me nga kuiñ abé. David a nga sughlane yebe naa : « Jehôva é Nzame wèè a va dzip bia zen, amu naa bii dzi ki ñe dzeng aval bi wôla de bo. »—1 Milang 13:1-3 ; 15:11-13 ; Nlang 4:4-6, 15 ; 7:1-9.

w03 5/1 11 ¶13

Ye wa sili fa naa, « Jehôva a ne vé ? »

¹³ Éyong be Levitas nge ki Belévite be nga baghe Arca nge ki Arche atèè ye nda Obed-edom yakekuiñ a Jérusalem, be nga yiè é zaa David a nga tsili. Yaa n’nem ôse naa : « Dzenghane Jehôva ya é ngu’u dèñ, dzenghane asu dèñ éyong ésese. Simghan é mbemba miboane mièñ a bo-hang, mekengha mèñ ya metsing mèñ ma so ñe añu. »—1 Milang 16:11, 12.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w14 1/15 10 ¶14

Kanghane Jehôva, kéza ye mbèmbèè

¹⁴ David a nga so Arca nge ki Arche ye élat a Jerusalén. Éyong be mbe mevakh été, Belévite be nga yiè zaa ôlughu da kuiñ nten 1 Milang 16:31 : « Da dzô naa : ‘dzôghane meyong naa Jehôva émièñ atoo Kéza !’» môt a ne sili naa, é ne été naa Jehôva é ñe a ne Kéza a ne mbèmbèè, aval avé a nga bo Kéza éyong té ?’ Jehôva a bo Kéza éyong a lere é ngu’u dèñ nge ki bitèñ bidzing nge ki faa éyong a lôm môt éyiène dèñ. Nfa édjié Jehôva té é bele môra ayilgha. Kaa naa David a wu, Jehôva a nga kiagh ñe naa édjié dèñ da ye tsini mbèmbèè a nga dzô ñe naa : « Ma ye tele é mvong duè, éyiène duè, é moan wiè, ye naa ma ye tele édjié duè. » (2 Sam. 7:12, 13) É « mvong » David té é nga zu yeneban niène 1,000 mimbu mi nga lôt. A mbe za, a nga bo Kéza ôden ?

20-26 YE NGOAN BÈÈ

AKUM YA KALARE NZAME | 1 MILANG 17-19

« Baghlan mevakh menan a mben mia tobane minzukh »

w06 7/15 19 ¶1

N’yeneghan é mbemba be-mam me ne ékôan Jehôva été

David a ne môt mboo ye é bôt ba dang éban mitsilan hébraïque nge ki hebreas. Nkal mintôma té, n’yiè bya, nkule medzô, ya kéza, a mbe bele mebun ébe Jehôva Nzame. Édzing a mbe bele ya Jehôva é nga likh naa a kômô ñe long nda. Nda té, nge ki templo, éde é nga ye zu bo tsin ya ékang é ne bebela a Israël. David a nga yem naa templo té da ye soo mevakh ya biboran ayong Nzame. Éde David a nga yiè Jehôva zaa naa : « Mvom ya é môt wa ye top ya likh naa a zu ébe wa, naa a tobe nseng wuè. Bebela a ne naa bia ye tobe mevakh ya añep ye nda duè, nfufup temple wiè. »—Bya 65:4.

w21.08 22-23 ¶11

Ntopghane mevakh ya édzam bi ne bo akal Jehôva

¹¹ Aval té fe évoo, bi ne wôrane mevakh éyong bia sèñ ya mengu’u mesese ésèñ ba ve bia akal Jehôva. Bia yiène « bembe » ébe ésèñ minkanghle, ya bo bisèñ bi ye ékôan été. (Bisè mintôl 18:5 ; Behéb. 10:24, 25) Bia yiène tugha kômane naa bi vole é bôt bevoo ngalane biyalane biè ésulan. Bisèñ ba kee bia ésulan ya ézizang sono bia yiène bi yen naa bi ne édedèè éban. Nge be dzaa bia naa bi bo ésèñ ézing ye ékôan, bia yiène de bo avôô ya lere naa bi ne é bôt be ne tobe be mebun. Biaa yiène tem naa bisèñ bizing bi ye ékôan été bii se ki éban ya naa biaa yiène ki bi ve étam dèè. Bia yiène ve mengu’u naa bi songhane mekeng mèè. (Mink. 22:29) Nge bi bembe ébe bisèñ ya meyem me ya nsisim mèè, bia ye vem a nsisim avôô, bia ye fe bele abuiñ mevakh. (Begal. 6:4) Da ye fe bo ébubu naa bi tobe mevakh éyong bia ye yen é bôt bevoo ba bele meyem bi va kômô bele.—Bero. 12:15 ; Begal. 5:26.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w20.02 12, encadré nge ki recuadro

Bia dzing Ésaa wèè, Jehôva

Ye Jehôva a bis ma ? ‘Abim bizukh bi-bôt bi ne asi, amu dzé ma Jehôva a ye bis ?’ ye bi tare ya sili nsili té tam ézing, nge éñe a ne aval té, wéé se ki étam. Kéza David a nga tsile naa : « A Jehôva, moan môt a ne dzé naa ô bis ñe, é moan môt bi nam a wu naa ô bebe ñe mis ? » (Bya 144:3) David a mbe bele mebun naa Jehôva a yem ñe mvèñ. (1 Mila. 17:16-18) Jehôva a ban bia naa, a yen édzing bia lere ñe. N‘yenan mam m’ézing me ya Bible ma vole bia naa bi yebe dzam té :

• Jehôva a nga yen bia kaa naa bi byale.—Bya 139:16.

• Jehôva a yem édzam é ne bia a n’nem été, ya édzam bia tem.—1 Mila. 28:9.

• Jehôva a wokh meyaghlan mesese bia bo.—Bya 65:2.

• É mam mesese bia bo ma nam Jehôva.—Mink. 27:11.

• Jehôva a nga dure bia ébe ñe.—Jean 6:44.

• Jehôva a bira bia yem, aval é ne naa nge bi wu, a ne bia wômô. A ye bia ve ñuu ya metemgha me ne nféféñ, ve, mesimane ya mefulu ma ye bo aval daa.—Jean 11:21-26, 39-44 ; Bisè mintôl 24:15.

27 YE NGOAN BÈÈ–5 YE NGOAN LAL

AKUM YA KALARE NZAME | 1 MILANG 20-22

« Voleghe bitong bi-bôt naa be vem a nsisim »

w17.01 29 ¶8

« Keghe é mam ma ébe befam be ne sôsôe »

⁸ A lang 1 Milang 22:5. David a mbe tem naa Salomón aa be ki nkoghan naa a bo abim môra ésèñ té. Templo é nga yiène tobe « édedèè mvèñ », metam meté akuène naa Salomón ña ngen « étong ya kaa tugha yem abuiñ mam. » Ve, a nga yem naa Jehôva a ye ve salomón n’yeman naa a mane dzale ayem a va ke ñe. Éde a nga bembe fave aval a mbe ñe vole, ya man ñe kôm abuiñ bivol melong.

w17.01 29 ¶7

« Keghe é mam ma ébe befam be ne sôsôe »

⁷ David éé dzi ki sim naa a sukh, ésèñ melong, nge ki a simane naa aa ye ki bele ôlughu akal melong meté. Éyong be nga mane long templo be nga yem naa a ne templo Salomón, se ki éñi David. Tam ézing David a mbe éngongol naa aa ye dzale nkôman wèñ, ve a nga ve avole dèñ. A nga mane kômane mengos m’ésèñ, bikièñ, cuivre nge ki cobre, miang, kông ya mebam cèdre nge ki cedro. A nga sakh fe Salomón, é dzô ñe naa : « Éndagha, é moan wôm, Jehôva a topghe ye wa, ye naa mam me wulu wa mbeng ye long é nda Jehôva Nzame, aval a nga kobe de akal duè. »—1 Mila. 22:11, 14-16.

w18.03 11-12 ¶14-15

Bebyèñ, ye mia vole é boan benan naa be vem a nsisim ya ñong bautismo nge ki baptem ?

¹⁴ Ane bebaghle mintôma mi ya nsisim, bemvene be ye ékôan be ne sukh bebyèñ béé yem kobe be nfa é mam ma daghe misônghan mi ya nsisim. Kal dzaa ézing a nga sèñ ane mpwaghe-mefan, a lôt mimbu 70 a ngen a siman aval nlang ba moadzang Charles T. Russell ô nga nam ñe éyong a mbe bele mimbu misaman. A dzô naa, « a nga ñong bibukh 15 naa a kobe ya ma ébe minsongha mi ya nsisim miam. » Ôwé, a belane mbemba bifiè ya sakh môt é ne nam môt ébe abuiñ mimbu. (Mink. 25:11) Bemvene be ne fe ve bebyèñ ya é boan beba bisèñ bi ye ékôan, bemvene be ne ve bitong bisèñ be ne yem bo ya abim mimbu be bele nge ki abim mengu’u ya akeng be bele.

¹⁵ Bobedzang befe be ye ékôan be ne fe vole béé lere naa ba bis kada étong môt ése ye ékôan. Béé bo de aval da yiène, dzam té da yili naa ba yiène ke ba bili aval ba vem a nsisim. Ye étong môt é va yem bo ayem be va kee ñe ésulane ye ézizang sono ? Nge ki naa, ye a va yem ve mbemba biyalan, ye a nga dang bitsile bizing a sikôlô ? Ye fe naa, ye a va bele ayokh naa a kanghle a sikôlô ? Bi taa vuène naa bi sakh be éyong ésese, bi ne fe ñong ôwôm tam naa bia kobe bitong kaa naa ésulane é sum nge ki éyong é manang naa bi lere naa bia bis be, aval mimboane mité, ya mife, mi ne likh naa bitong be yen naa be ne éban « ékôan Jehôva été. » Bya 35:18.

Mimbeng mi-mam mi ya nsisim

w05 10/1 11 ¶6

É mam ma dang éban é kalare 1 Milang été

21:13-15. Jehôva a nga dzô angel wèñ naa a ke sim plaga nge ki fléau amu naa Jehôva a wôrane mitèñ ayong dèñ. É ne été naa, « mimboane min’nem éngongol mièñ mi ne édedèè abuiñ. »