VOSA VAKAIBALEBALE
1 Na vosa vakaibalebale i Solomoni,+ na luvei Tevita,+ na tui Isireli:+
2 Me vulici* kina na vuku+ kei na ivakavuvuli,
Me kilai kina na vosa ni yalomatua,
3 Me rawati kina na ivakavuvuli+ e vakavuyalomatua,
Na yalododonu,+ na vakatulewa vinaka,*+ kei na cakadodonu,
4 Me vakayalomatuataki kina+ na yalowai,
Me kilaka se raiyawa kina+ na cauravou.
5 Na tamata vuku e vakarorogo ena vulica e levu na ka,+
Na tamata yalomatua ena rawata na veidusimaki vinaka,*+
6 Me kila na vosa vakaibalebale, na vosa dredre,
Na nodra vosa na vuku kei na nodra vatavatairalago.+
7 Noda dokai* Jiova e itekitekivu ni kilaka.+
O ira ga na lialia era cata na vuku kei na veivakavulici.+
10 Na luvequ, ke ra via temaki iko na tamata ivalavala ca, mo cata sara.+
11 Ke ra kaya: “Meda lako vata.
Meda lai toka vuni meda vakadavedra.
Eda na vuni meda vakaleqai ira na sega ni cala.
13 Meda taura na nodra iyau talei kece,
Eda na binia na itokinivalu ena noda vale.
15 Na luvequ, kua ni muri ira.
Mo tarova na yavamu mai na nodra sala,+
16 Ni ciciva na ca na yavadra,
Era vakusakusa mera vakadavedra.+
17 E tawayaga dina me tevu na lawa ni rai tu na manumanuvuka.
18 Oya na vuna era toka vuni kina mera vakadavedra,
Era vuni mera vakamatea eso.
20 O vuku dina+ e kaci tiko vakadomoilevu e gaunisala.+
E tabalaka tiko ga na domona ena vanua lala.+
21 E kaci yani ena tutu ni sala osooso.
Ena matamatanikoro, e kaya:+
22 “Kemuni na yalowai, ena vakacava na dede ni nomuni taleitaka tiko na yalowai?
Kemuni na dau veivakasewasewani, ena vakacava na dede ni nomuni taleitaka tiko na veivakasewasewani?
Kemuni na lialia, ena vakacava na dede ni nomuni cata tiko na kilaka?+
23 Moni muria na noqu veivunauci.*+
Au na qai sova vei kemuni na yaloqu,
Au na vakatakila vei kemuni na noqu vosa.+
24 Niu kaci yani ia oni cata tiko ga,
Au dodoka yani na ligaqu ia e sega ni dua e kauai,+
25 Oni vakawalena tiko ga na noqu ivakasala kece,
Oni cata na noqu veivunauci,
26 Au na dredre tale ga ena gauna oni leqa kina,
Au na vakalialiai kemuni ni yaco mai na ka oni domobulataka,+
27 Ni yaco mai na ka oni domobulataka me vaka na draki ca,
Me vaka na cagi kaukaua na nomuni leqa,
Ena gauna oni rarawa se yaluma kina.
28 Era na kacivi au tiko ga ena gauna oya, ia au na sega ni rogo,
Era na qarai au vagumatua, ia era na sega ni kunei au,+
29 Nira cata na kilaka,+
30 Era cata na noqu ivakasala,
Era beca na noqu veivunauci kece.
32 Nira murilomadra na yalowai era na mate kina,
Na nodra yalowele na lialia ena vakarusai ira.
2 Na luvequ, ke o rogoca na noqu vosa,
Mo maroroya na noqu ivakaro me nomu,+
Mo vagolea na lomamu ina yalomatua,+
3 Ke o tagica tale ga na lomavuku,+
Mo tabalaka na domomu mo yalomatua,+
4 Ke o qara tiko ga me vaka na siliva,+
O qara tiko ga me vaka na iyau vuni,+
5 O na qai kila na ibalebale ni nomu dokai* Jiova,+
O na kila na ka e baleta na Kalou.+
7 E maroroya o koya na vuku me nodra na yalododonu,
E nodra isasabai na yalodina tiko.+
8 E yadrava o koya na nodra ilakolako na lewadodonu,
Ena taqomaka na nodra sala na nona tamata yalodina.+
9 O na qai kila na ibalebale ni yalododonu kei na lewadodonu kei na cakadodonu,
Io, na ivalavala vinaka kece.+
10 Ni curuma na lomamu na vuku,+
Ena kamikamica vei iko* na kilaka,+
11 Ena qai taqomaki iko na raiyawa,+
Ena viribaiti iko na yalomatua,
12 Me vakabulai iko mai na sala ca,
Vua na tamata e tukuna na ka ca,+
13 O ira na biuta na sala dodonu
Mera muria na sala butobuto,+
14 O ira na marautaka mera caka ca,
Era rekitaka na torosobu ni ivakarau ca,
15 O ira e takelo na nodra sala
E veivakaisini na nodra ivakarau kece.
16 Ena vakabulai iko mai na yalewa murilomana,*
Mai na vosaveicavilaki ni yalewa ivalavala dukadukali,*+
17 O koya e biuta na nona itokani dredre* ni se goneyalewa,+
E guilecava na nodrau veiyalayalati kei na nona Kalou,
18 Ni nona vale sa dromu sobu ina mate,
20 Mo muria gona na nodra ivalavala na tamata vinaka,
Mo dei ena nodra sala na yalododonu,+
21 Nira na tiko ga e vuravura na yalododonu,
22 O ira na tamata ca era na muduki tani e vuravura,+
Kei ira na dauveivakaisini era na kau tani mai kina.+
3 Na luvequ, mo kua ni guilecava na noqu ivakavuvuli,*
Me muria mada na lomamu na noqu ivakaro,
2 Ni na kuria na balavu ni nomu siga
Kei na yabaki ni nomu bula, kei na nomu vakacegu.+
3 Me kua ni yali na dei ni nomu loloma kei na yalodina.*+
Mo vakaitaube kina,
Mo vola ena vatu ni lomamu,+
4 O na kunea na loloma kei na yalomatua levu
Ena mata ni Kalou kei na tamata.+
7 Mo kua ni nanuma ni o sa vuku.+
Mo rerevaki Jiova, mo lako tani mai na ca.
9 Mo rokovi Jiova ena nomu iyau,+
Kei na isevu* kece ni nomu vuaniqele,*+
10 Ena sinai vutuvutu kina na nomu valeniyau,+
Ena vuabale na nomu ikeliniwaini ena waini vou.
11 Na luvequ, mo kua ni beca ni vakadodonutaki iko o Jiova,+
Mo kua ni sevaka na nona veivunauci,+
12 Ni o koya e lomana o Jiova e vunauca,+
Me vaka ga e vakayacora na tama vua na luvena e lomana.+
13 E marau na tamata e kunea na vuku+
Kei koya e rawata na yalomatua,
14 E yaga me taukeni, e ca ni taukeni na siliva,
E vinaka na kena tubu e ca na koula.+
15 E talei sara mai na lase,*
E sega ni vakatauvatani rawa kei na ka kece o taleitaka.
16 Na bula balavu e tiko ena ligana imatau,
Na iyau kei na lagilagi e tiko ena ligana imawi.
17 Na kena sala e totoka,
Na kena gaunisala kece e vakilai kina na vakacegu.+
18 E kau ni bula vei ira na taura,
Era marau o ira na taura matua tiko.+
19 E tauyavutaki vuravura o Jiova ena nona vuku.+
E vakataudeitaki lomalagi ena nona yalomatua.+
20 Ena nona kila e wasea kina na wasa titobu
E lutu na tegu mai na o.+
21 Na luvequ, me kua ni yali e matamu na ka* qori.
Mo taura matua na vuku kei na raiyawa,
22 Rau na solia vei iko na bula,
Kei na iukuuku ni domomu,
23 O na qai lako vakavinaka ena nomu sala,
28 Kua ni kaya vua na wekamu, “Lako mada, lesu malua mai! Au na qai solia vei iko nimataka,”
Ke o rawa ni solia ena gauna oya.
29 Mo kua ni nakita na ka ca vua na wekamu+
Ni drau veiyaloni tiko.
31 Mo kua ni vuvutaka na tamata voravora+
Se muria na nona ivalavala,
32 Ni sevaka o Jiova na tamata lawakica,+
Ia e veitokani voleka kei ira na yalododonu.+
33 Na cudru i Jiova e tiko ena vale ni tamata ca,+
Ia e vakalougatataka na nodra itikotiko na yalododonu.+
35 O ira na vuku era na dokai,
Ia o ira na sesewa era vakabekabea na ka e beci.+
4 Moni rogoca na luvequ na ivakavuvuli nei tamamuni,+
Moni vakatudaliga moni yalomatua kina,
2 Niu na solia vei kemuni na ivakavuvuli vinaka,
4 E vakavulici au o tamaqu, e kaya: “Mo tugana mada e lomamu na noqu vosa.+
Mo muria na noqu ivakaro mo bula tiko ga kina.+
5 Mo rawata na vuku, mo rawata na yalomatua.+
Mo kua ni guilecava, mo kua ni gole tani mai na vosa ni gusuqu.
6 Mo kua ni biuta, ena taqomaki iko.
Mo taleitaka, ena karoni iko.
7 E bibi sara na vuku,+ mo rawata gona na vuku,
Na ka kece o rawata, mo rawata vata kei na yalomatua.+
8 Mo mareqeta vinaka, ena vakacerecerei iko.+
Ena vakalagilagi iko ni o muria.+
9 Ena biuta e ulumu na isala rairai vinaka,
Ena ukutaki iko ena isala totoka.”
12 Ni o taubale ena sega ni tarovi na nomu ikalawa,
Ni o cici o na sega ni tarabe.
13 Mo taura matua na veivakavulici, mo kua ni biuta.+
Mo karona ni o na bula kina.+
16 Nira sega ni moce rawa ke ra sega ni caka ca.
Era sega ni moce rawa ke ra sega ni vakatarabetaka e dua.
17 Era kania na madrai ni ca,
Era gunuva na waini ni ivalavala kaukaua.
18 Ia na nodra sala na yalododonu e vaka na rarama ni matanisiga
E serau cake tiko na kena rarama me yacova na sigalevu.+
19 Na nodra sala na ivalavala ca e vaka na butobuto,
Era sega ni kila na ka era tarabe kina.
20 Na luvequ, mo rogoca na noqu vosa,
Rogoca vinaka na* ka au tukuna.
21 Me kua ni yali mai matamu,
Mo tugana e vu ni lomamu,+
22 Nira bula kina o ira na kunea+
Ena bulabula kina na yagodra* taucoko.
25 Me rai vakadodonu i liu na matamu,
Io me wanono vakadodonu i liu.+
27 Mo kua ni gole ina imatau se ina imawi.+
Mo tarova na yavamu mai na ca.
5 Na luvequ, mo vakarorogo ina noqu vuku.
Mo vakarorogo vinaka* ina noqu yalomatua,+
2 Mo taqomaka kina na nomu vakasama
Me maroroya na tebenigusumu na ka dina.+
3 Na tebenigusuna na yalewa murilomana* e titiri me vaka na denioni,+
Kei na gusuna e dravia sara mai na waiwai.+
5 E lako sobu na yavana vei mate.
E yacova na iBulubulu* na nona ikalawa.
6 E sega ni vakasamataka na sala ni bula.
Sa sese na nona sala, e sega ni kila na vanua e tini kina.
7 O koya gona kemuni na luvequ, moni rogoci au,
Moni kua ni gole tani mai na ka au tukuna.
8 Mo yawaki koya,
Mo kua ni torova na katuba ni nona vale,+
9 De o solia na kemu irogorogo vinaka vei ira na so+
Qai vakayabaki na nomu rarawa,+
10 De ra vakaotia na vulagi na nomu iyau*+
Qai kau na ka o bunoca ina vale ni kaitani.
11 Ke sega, o na vutugu ni o sa voleka ni mate
Ni sa waqo na lewemu kei na yagomu+
12 O na kaya: “Au cata na veivakavulici!
E beca na lomaqu na veivunauci!
13 Au sega ni rogoca na domodra na vakavulici au
Se vakatudaliga vei ira na noqu qasenivuli.
17 Me nomu duadua ga,
Me kua ni nomu vata kei ira na vulagi.+
18 Me kalougata mada ga na nomu ivurevure,
Mo marautaka mada ga na yalewa o vakawatitaka mai na gauna o se cauravou kina,+
19 Na dia yalewa dau lomani kei na me rairai vinaka ni ulunivanua.+
Me vakamarautaki iko mada ga na sucuna ena veigauna.
Me rawai iko tiko ga na nona dodomo.+
22 E corita na tamata ca na nona caka ca,
Ena vesu ga ena dali ni nona ivalavala ca.+
23 Ena mate ni lailai na ka e vulica
E lako sese ena levu ni nona yalowai.
6 Na luvequ, ke o vakadonuya na ivakadei ni nona dinau na wekamu,+
2 Ke o coriti ena nomu yalayala,
O coko ena vosa ni gusumu,+
3 Qo na ka mo cakava luvequ mo galala kina
Ni o lutu e ligana na wekamu:
Mo lako, mo vakamalumalumutaki iko, mo vakamasuta totolo na wekamu.+
4 Mo kua ni vakamocera na matamu,
Se me sosovu na dakudaku ni matamu.
5 Mo vakabulai iko me vaka na kaseli e ligana na dauvakasasa,
Me vaka na manumanuvuka e ligana na daubiri dai ni manumanuvuka.
7 E sega na nona iliuliu, nona vakailesilesi, se nona turaga,
8 Ia e vakarautaka na kena ena vulaikatakata,+
E kumuna na kena ena gauna ni tatamusuki.
9 Ena vakacava na dede ni nomu davo tiko o iko na vucesa?
O na duri ninaica mai na nomu moce?
10 Me vakalailai na moce, me vakalailai na sosovu,
Me vakalailai na roqoliga ni o vakacegu,+
11 Ena qai lako mai na nomu dravudravua me vaka na daubutako,
Kei na nomu viakana me vaka na tamata vakaiyaragi.+
12 Na tamata macawa, na tamata ca, e nona ivakarau na vosa veve,+
13 E bobomataidua,+ e sikinala e yavana, e yavalata na iqaqaloniligana.
15 Oya na vuna ena yacovi koya vakasauri na ka rarawa,
Ena vakasauri ga na nona musuki, ena sega ni vakabulai.+
16 E ono na ka e cata o Jiova,
Io, e vitu na ka e sevaka o koya:
17 Na mata viavialevu,+ na yame daulasu,+ na liga e vakadavea na nodra dra na sega ni cala,+
18 Na yalo e nakita na ka ca,+ na yava e ciciva totolo na ca,
19 Na ivakadinadina lasu e tukuna na ka lasu,+
Kei koya e vakavuveiba vei ira na wekana.+
21 Mo vauca tiko ga e lomamu,
Mo vesuka e domomu.
22 Ni o veilakoyaki ena tuberi iko,
Ni o davo sobu ena duri me yadravi iko,
Ni o yadra mai ena vosa vei iko.*
25 Mo kua ni domona e lomamu na kena rairai totoka+
Me kua ni rawai iko na serau ni yalokanimatana,
26 Ena vuku ni saqamua ena kena wale ga na tagane e dua na ibuli madrai,+
Ia na watina e dua tale na tagane e saga me corita na bula talei.
27 Vakaevei, ena binia rawa e dua na tagane na bukawaqa e lomaserena qai sega ni kama na nona isulu?+
28 Se butuka e dua na qilaiso katakata qai sega ni kama na yavana?
30 E sega ni dua e cata na daubutako
Ke butako me mamau kina ni viakana.
32 O koya e veibutakoci kei na dua na yalewa e yalowai,
O koya e vakayacora qori e vakaleqai koya ga.+
35 Ena sega ni vakadonuya me saumi,*
Ena sega ni yalorawarawa se mani vakacava na levu ni iloloma o solia.
4 Mo kaya vei vuku, “O iko na ganequ,”
Mo kacivi yalomatua “na wekaqu,”
5 Me rau yadravi iko vua na yalewa murilomana,*+
Vua na yalewa ivalavala dukadukali* kei na nona vosa veicavilaki.+
6 Mai na katubaleka ni noqu vale,
Au rai sobu ena noqu katubaleka,*
7 Niu vakaraici ira na yalowai,
Au raica ena kedra maliwa na cauravou e dua na gonetagane sega ni yalomatua.+
8 E lako volekata tiko na nona tutu ni sala na yalewa,
E muria o koya na sala ina nona vale
Ni sa voleka na bogi kei na buto.
11 E yalewa kosakosa qai yalodua.+
E sega ni dau tiko e vale.
12 Dua na gauna e tiko e tuba, dua tale na gauna e tiko ena rara ni koro,
E dau wawa volekata na tutu ni sala kece.+
13 E dreti koya mai qai reguca,
E douvaki koya na matana, e kaya vua:
14 “Au na cabora na isoro ni veiyaloni.+
Nikua au sa vakayacora na noqu bubului.
15 Oya na vuna au lako yani kina meu tavaki iko,
Meu qarai iko au mani kunei iko!
17 Au vakamirika ena noqu idavodavo na mura, na elou* kei na sinamoni.+
18 Mo lako mai, me daru vakaceguya na nodaru veidomoni me yacova na mataka.
Me daru marautaka na nodaru veidomoni,
19 Ni sega ni tiko e vale o watiqu,
E lako tu ena dua na ilakolako balavu.
20 E kauta tu e dua na taga ilavo,
Ena sega ni lesu mai me yacova na siga e taucoko kina na vula.”
21 E rawa na cauravou ena levu ni nona vosa kamikamica.+
E bacani koya ena vosa veicavilaki.
22 E vakasauri ga ni muria na yalewa me vaka na bulumakau e lai vakamatei,
E vaka na lialia e vesu ena ivesukau,*+
23 Me yacova ni suaka na yatena na gasau,
Me vaka na manumanuvuka e kusava na dai, e sega ni kila ni na mate kina.+
24 Ia qo kemuni na luvequ, moni rogoci au,
Moni vakatudaliga ina vosa au tukuna.
25 Me kua ni galeleta na lomamu na nona ivalavala.
27 Na nona vale na sala ina iBulubulu,*
E lako sobu ina loqi nei mate.
8 E kaci tiko o vuku?
E tabalaka tiko na domona o yalomatua?+
6 Moni vakarorogo ni bibi na ka au tukuna,
Na tebenigusuqu e cavuta na ka dodonu,
7 Ni cavuta vakamalua na gusuqu na ka dina,
Na tebenigusuqu e sevaka na ka ca.
8 E dodonu na ka kece e cavuta na gusuqu.
E sega kina na ka takelo se veve.
9 E donu kece vei ira na yalomatua
E dina vei ira na kunea na kilaka.
10 Moni digia na noqu veivakavulici me kua na siliva,
Kei na kilaka me kua na koula talei,+
11 Ni vinaka sara na vuku mai na lase,*
E sega ni vakatauvatani rawa kei na vo ni veika talei.
13 Na ibalebale ni rerevaki Jiova meda cata na ka ca.+
Au cata na qaciqacia kei na dokadoka,+ na ivakarau ca kei na vosa lasu.+
16 Ena vukuqu era veiliutaki tiko ga na iliuliu,
Era lewa vakadodonu kina na turaga.
19 Na vuaqu e vinaka mai na koula, io na koula savasava,
Kei na ka au solia e uasivia na siliva talei.+
20 Au muria na sala ni yalododonu,
Ena loma ni sala ni lewadodonu,
21 Au solia na ivotavota vinaka vei ira na lomani au,
Au vakasinaita na nodra valeniyau.
22 “E buli au o Jiova meu itekitekivu ni nona cakacaka,+
Na imatai ni ka e cakava ena gauna makawa sara.+
25 Ni bera ni tauyavutaki na veiulunivanua,
Ni bera na veidelana au a sucu,
26 Ni bera ni bulia o koya na vuravura kei na kena vanua
Se na imatai ni ibinibini qele e vuravura.
27 Ni vakarautaka o koya na lomalagi,+ au a tiko e kea,
Ni vakarautaka na vunilagi* ena delaniwai,+
28 Ni vakataudeitaka na o mai cake,
Ni tauyavutaka o koya na ivurevure ni wai titobu,
29 Ni vakarota na wasawasa
Me kua ni sivia na nona lewa na kena wai,+
Ni vakarautaka* na yavu ni vuravura,
E taleitaki au vakalevu+ ena veisiga,
Au marau tiko e matana ena gauna kece,+
31 Au marautaka na nona vuravura sa tawa tu,
Au taleitaki ira vakalevu na luve ni tamata.*
32 Ia qo kemuni na luvequ, moni rogoci au,
Io era marau o ira na muria na noqu sala.
34 E marau na tamata e rogoci au
Ni lako mai vakamataka* ena noqu katuba e veisiga,
Ni wawa volekata tiko na duru ni noqu katuba,
35 O koya e kunei au ena kunea na bula,+
Ena vakadonui koya o Jiova.
2 E vakarautaka vinaka na kena lewe ni manumanu,*
E ulia na mena waini,
E vakarautaka tale ga na nona teveli.
4 “O koya e yalowai me lako mai ke.”
E tukuna vua e sega ni yalomatua:
5 “Lako mai, mo kania na kequ madrai
Mo gunuva na waini au ulia.
7 O koya e vakadodonutaka na dauveivakalialiai ena kana madua,+
O koya e vunauca na tamata ca ena leqa kina.
8 Mo kua ni vunauca na dauveivakalialiai, ni na cati iko.+
Mo vunauca ga na tamata vuku, ni na lomani iko.+
9 Mo tubera na tamata vuku, ni na vuku vakalevu.+
Mo vakavulica na yalododonu, ni na levu kina na ka e kila.
10 Na rerevaki Jiova e itekitekivu ni vuku,+
Kei na noda kilai koya e Yalosavasava sara+ e veivakayalomatuataki.
12 Ke o vuku, ena yaga vei iko na nomu vuku,
Ia ke o dauveivakalialiai, o na cola duadua na kena isau.
13 Na yalewa lialia e kosakosa.+
E yalowai, e sega ni kila e dua na ka.
14 E dabe toka ena katuba ni nona vale
Ena dua na idabedabe ena veivanua cecere ena koro,+
15 E kacivi ira na tavali e gaunisala,
O ira na muria vakadodonu na nodra sala:
16 “O koya e yalowai me lako mai ke.”
E tukuna vei ira na sega ni yalomatua:+
18 Ia e lecava o koya nira tiko e kea na sa mate,
O ira na nona vulagi era tiko ena vanua lolovira ni iBulubulu.*+
10 Na vosa vakaibalebale i Solomoni.+
Na gone vuku e vakamarautaki tamana,+
Ia na gone lialia e vakararawataki tinana.
3 O Jiova ena sega ni vakatara na yalododonu me viakana,+
Ia ena saqata na nodra gagadre na tamata ca.
5 Na gone yalomatua ena kumuna na vuaniqele ena vulaikatakata,
Ia na gone e vakamadua na nona ivalavala ena mocelutu ena gauna ni tatamusuki.+
6 Na veivakalougatataki e tau ena uluna na yalododonu,+
Ia na gusuna na tamata ca e vunia na ivalavala kaukaua.
10 O koya e bobomataidua ena veidabui, e vakatuburarawa,+
O koya e vosa vakalialia ena buturaki sobu.+
11 Na gusuna na yalododonu e ivurevure ni bula,+
Ia na gusuna na tamata ca e vunia na ivalavala kaukaua.+
13 Na tebenigusuna na tamata yalomatua e laurai kina na vuku,+
Ia ena tau na kuita e dakuna na yalowai.+
15 Na nona iyau na tamata vutuniyau e nona koro kaukaua.
Era leqa na dravudravua ni sega vei ira na ka.+
16 Na nona cakacaka na yalododonu e tini ina bula,
Ia na vua ni nona cakacaka na tamata ca e tini ina ivalavala ca.+
17 O koya e muria na veivakavulici e sala ni bula,*
Ia o koya e beca na veivunauci e vakasesea eso tale.
19 Ni levu na vosa, ena sega ni tarovi rawa na cala,+
Ia o koya e lewa vinaka na tebenigusuna e vuku nona ivalavala.+
23 Na ivalavala vakamadua e ka ni qito vua na tamata sesewa,
Ia o koya e yalomatua e taukena na vuku.+
25 Ni lako tani na cagi kaukaua, ena yali vaka kina na tamata ca,+
Ia o koya na yalododonu e yavu tudei.+
27 Na rerevaki Jiova e vakabalavutaka na bula,+
Ia na nodra yabaki na tamata ca ena vakalekalekataki.+
30 Na tamata yalododonu ena sega sara ni vakabalei,+
Ia o ira na tamata ca era na sega ni tawani vuravura.+
31 Na gusuna na yalododonu e vakatubura* na vuku,
Ia na yame dau veivakacalai ena musu laivi.
32 Na tebenigusuna na yalododonu e kila na ka vinaka,
Ia na gusudra na tamata ca e veivakacalai.
3 Na nodra yalodina na yalododonu ena tuberi ira,+
Ia na nodra veivakacalai na dauveivakaisini ena vakarusai ira.+
5 Na nona cakadodonu o koya e sega ni cala e vakadodonutaka na nona sala,
Ia ena bale na tamata ca ena nona caka ca.+
6 Na nodra cakadodonu na yalododonu ena vakabulai ira,+
Ia ena rawai ira ga na dauveivakaisini na nodra gagadre.+
10 Na nodra yalovinaka na yalododonu e marau kina na koro,
Ia nira mate na tamata ca, e rogo na kaila ni marau.+
11 Na nodra vosa ni veivakalougatataki na yalododonu e vakacerecerei kina na koro,+
Ia na gusudra na tamata ca e basuraka.+
15 Ena rarawa o koya e vakadonuya na nona dinau na vulagi,+
Ia o koya e sega* ni lululu ena veidinadinati ena tudei.
18 Na tamata ca e rawata na isau lasu,+
Ia o koya e kaburaka na ivalavala dodonu e rawata na isau dina.+
19 O koya e dei ena ivalavala dodonu ena rawata na bula,+
Ia o koya e cicimuria na ka ca ena mate kina.
20 O ira e veidabui na lomadra e sevaka o Jiova,+
Ia o ira e dodonu na nodra ivalavala e taleitaka o koya.+
21 Mo kila qo:* Na tamata ca ena sega ni drovaka na itotogi,+
Ia na luvedra na yalododonu era na dro bula.
22 E vaka na mama koula ena ucu ni vuaka
Na yalewa matavinaka e cata na yalomatua.
23 Na ka era gadreva na yalododonu e tini ena ka vinaka,+
Ia na ka era nuitaka na tamata ca e tini ena cudru.
24 E dua e yalosolisoli* qai tubu me levu,+
E dua tale e burogotaka na ka me solia, ia ena dravudravua.+
26 O koya e bureitaka na covuata era na vosabeca na lewenivanua,
Ia era na vosa vakalougatataki koya e volitaka.
27 O koya e guta me caka vinaka e vinakata me lomani,+
Ia o koya e qara na ka ca—qori ga na ka ena yacovi koya.+
29 O koya e vakararawataka* na nona vuvale ena taukena na cagi,+
O koya e yalowai ena qaravi koya e lomavuku.
31 Ke saumi dina na yalododonu e tiko e vuravura,
Sa qai wacava na tamata ca kei na tamata ivalavala ca!+
4 Na yalewa vakawati maqosa e isala talei nei watina,+
Ia na yalewa vakawati e vakamadua na nona ivalavala e vaka na mate e kakana ena sui nei watina.+
5 Na nodra nanuma na yalododonu e dodonu,
Ia na nodra ivakasala na tamata ca e veivakaisini.
9 E vinaka o koya e beci qai dua nona dauveiqaravi
10 Na tamata yalododonu e maroroya na nona manumanu,*+
Ia na nodra loloma na tamata ca e veivakalolomataki.
11 O koya e teivaka na nona qele ena mamau ena kakana,+
Ia o koya e saga tiko na ka wale e sega ni yalomatua.
12 Na tamata ca e vuvutaka na ka era toboka na vo ni tamata ca,
Ia na wakadra na yalododonu e vakalewe tiko.
13 Na tamata ca e coriti ga ena veivakacalai ni ka e tukuna,+
Ia o koya na yalododonu e bula mai na ka rarawa.
17 O koya e dau vosa dina ena tukuna na ka dodonu,
Ia na ivakadinadina lasu e veidabui.
20 Na veidabui e tiko e lomadra na bukana na ca,
Ia o ira na uqeta na veiyaloni era marau.+
22 Na tebenigusu lasu e sevaka o Jiova,+
Ia o ira e dodonu na nodra ivalavala e taleitaka o koya.
26 O koya e yalododonu e vakaraica na nona vanua veico,
Ia na nodra ivalavala na tamata ca era lako sese kina.
28 Na sala ni yalododonu e tini ina bula,+
Ni muri na kena sala ena sega kina na mate.
2 Ena kania na ka vinaka na tamata mai na vua ni ka e tukuna,*+
Ia na ka era galeleta na veidabui na ivalavala voravora.
3 O koya e qarauna na gusuna* e maroroya na nona bula,+
Ia o koya e dolava vakalevu na tebenigusuna ena rusa.+
4 Na tamata vucesa e garova e levu na ka, e sega na ka e rawata,+
Ia o koya e gumatua ena vakamamautaki vakalevu.+
5 Na tamata yalododonu e cata na lasu,+
Ia na nodra ivalavala na tamata ca e vakamadua, e rogorogo ca.
7 Ena rairai vutuniyau e dua ia e sega vua na ka,+
Ena rairai dravudravua e dua tale ia e levu vua na iyau.
15 Na vuku dina e vakadonui kina e dua,
Ia na nodra sala na veivakaisini e voravora.
16 Na tamata yalomatua e lewa vinaka na nona ivalavala,+
Ia o koya e lialia e vakaraitaka na nona lialia.+
18 O koya e vakawalena na veivakavulici ena dravudravua, ena beci,
19 Ni yaco na ka e vinakati ena marau kina na tamata,+
Ia o ira na lialia era cata ni biuta na ka ca.+
20 O koya e vakailala kei ira na vuku ena vuku,+
Ia o koya e veitokani kei ira na lialia ena tini ca.+
22 Na tamata vinaka ena biuta tu na nodra ivotavota na makubuna,
Ia na nona iyau na tamata ca ena maroroi me nodra na yalododonu.+
23 Na nodra were cuki na tamata dravudravua e vuataka e levu na kakana,
Ia ena rawa ni kuitaki ena lewa ca.
2 O koya e muria tiko nona yalododonu e dokai* Jiova,
Ia o koya e veidabui nona ivalavala e beci koya.
3 Na kuita ni viavialevu e tiko ena gusuna na lialia,
Ia na tebenigusudra na vuku ena taqomaki ira.
4 Ni sega na bulumakau, e savasava na ikanakana ni manumanu,
Ia na igu ni bulumakau tagane e levu kina na ka me tamusuki.
6 Na dauveivakalialiai e qara na vuku qai sega ni kunea,
Ia na kilaka e rawarawa vei koya e yalomatua.+
8 Na nona vuku na tamata yalomatua ena kila na vanua e lakova,
Ia o ira na tamata sesewa e vakaisini ira na nodra lialia.+
10 Na loma ni tamata e kila na nona rarawa,
E sega ni dua na vulagi erau marau vata.
13 Ni ia tiko na dredre e mosi na loma ni tamata,
Ia na itinitini ni marau na rarawa.
14 O koya e muria ga na lomana ena tamusuka na vua ni nona ivalavala,+
Ia na tamata vinaka ena tamusuka na isau ni nona ivalavala.+
15 Na tamata yalowai e vakabauta na vosa kece,
Ia o koya e yalomatua e vakasamataka na nona ilakolako kece.+
16 O koya e vuku e qaqarauni qai gole tani mai na ca,
Ia o koya e lialia e doudou* qai nuitaki koya vakasivia.
18 O ira na yalowai ena nodra ivotavota na ka sesewa,
Ia o ira na yalomatua era na vakaisala ena kilaka.+
19 O ira na tamata ca era na cuva e matadra na tamata vinaka,
Kei na tamata ivakarau ca ena cuva ena nona matamata na yalododonu.
22 Vakacava, era na lako sese na nakita na ka ca?
Ia o ira na nakita mera caka vinaka ena vakaraitaki vei ira na dei ni loloma kei na dina.+
25 Na ivakadinadina nuitaki e veivakabulai,
Ia o koya e lawaki ca e cavuta na ka lasu.
29 O koya e berabera ni cudru e yalomatua vakalevu,+
Ia o koya e yalototolo e vakaraitaka na nona lialia.+
31 O koya e dabuya na vakaloloma e beca na Dauveibuli,+
Ia o koya e lomana na dravudravua e dokai koya.+
32 Ena bale na tamata ca ena nona ivakarau ca,
Ia o koya na yalododonu ena vakaruru ena nona yalodina.+
34 Na ivalavala dodonu e vakacerecerei kina na matanitu,+
Ia na ivalavala ca era madua kina na lewe ni veivanua.
2 Na yamena na vuku e vakayagataka vinaka na ka e kila,+
Ia na gusuna na lialia e tavusoya na ka lialia.
10 Na veivakavulici ena ca* beka vei koya e biuta na sala,+
Ia o koya e cata na veivunauci ena mate.+
11 Na iBulubulu* kei na vanua ni rusa* e tu ena mata i Jiova.+
Sa qai wacava na lomadra na luve ni tamata!+
12 Na dauveivakalialiai e sega ni taleitaki koya e vakadodonutaki* koya.+
Ena sega ni tarogi ira na vuku.+
17 E vinaka na veleti kakana draudrau e tu vata kei na loloma+
E ca na bulumakau uro e tu vata kei na veicati.+
19 Na sala ni vucesa e vaka na bai votovotoa,+
Ia na sala ni yalododonu e vaka na gaunisala tautauvata.+
22 E seva na ka e nanumi ni sega na veivosaki,*
Ia e vakavatukana na sasaga ni levu na daunivakasala.+
25 Ena basuka o Jiova na nona vale na viavialevu,+
Ia ena maroroya na iyalayala ni nona vanua na yada.+
27 O koya e rawatubu vakailawaki e kauta mai na leqa* ina nona vuvale,+
Ia o koya e cata na veivaqumi ena bula tiko ga.+
28 Na loma ni tamata yalododonu e vakasama mada qai vosa,+
Ia na gusudra na tamata ca e tavusoya na ka ca.
32 O koya e bese ni vakavulici e cata na nona bula,+
Ia o koya e rogoca na veivakavulici e rawata na yalomatua.+
4 E cakava o Jiova na ka kece me rawa kina na nona inaki,
Na tamata ca tale ga me baleta na siga ca.+
5 O ira yadua e dokadoka na lomana e sevaka o Jiova.+
Mo kila* ni na sega ni drovaka o koya na itotogi.
6 Ena dei ni loloma kei na yalodina, e bokoci kina na cala,+
Na rerevaki Jiova ena vakanadakuya kina e dua na ka ca.+
8 E vinaka na ka lailai ni tu vata kei na ivalavala dodonu,+
E ca na iyau levu ni sega na lewadodonu.+
10 Na vakatulewa ni Kalou me tiko ena tebenigusuna na tui,+
Me kua kina ni vakatanitaka na lewadodonu.+
15 Na serau ni matana na tui e veivakabulai,
Na nona veivakadonui e vaka na o ni uca ni vulaitubutubu.+
16 Na rawati ni vuku e uasivia na koula!+
Na rawati ni yalomatua me digitaki, me kua na siliva.+
17 Na nodra gaunisala na yalododonu e gole tani mai na ca.
O koya e qarauna na nona sala e taqomaka na nona bula.+
19 E vinaka meda yalomalua nida tiko vata kei ira na yalomalumalumu,+
E ca nida wasea na nodra itokinivalu na viavialevu.
20 O koya e yalomatuataka na ka ena kunea na ka vinaka,
E marau o koya e nuitaki Jiova.
22 E ivurevure ni bula na yalomatua vei ira na taukena,
Ia era vakavulici ga na lialia ena nodra lialia.
26 Ni viakana na tamata cakacaka e cakacaka kina vakaukaua
Ni uqeti koya kina nona walokai.*+
29 Na tamata voravora e temaka na wekana
E tuberi koya ena sala cala.
30 E bobomataidua me bukana na ka ca.
E qamugusu* ni vakayacora na nona inaki lo.
32 E vinaka o koya e berabera ni cudru,+ e ca na tamata qaqa,
Kei koya e lewa vinaka na yalona vei koya e vakadruka na koro.+
17 E vinaka e dua na tiki ni madrai mamaca e tu vata kei na vakacegu,+
2 Na dauveiqaravi yalomatua ena lewa na gone e vakamadua na nona ivalavala,
Ena vakaivotavota o koya me vaka e dua vei ira na veitacini.
4 Na tamata ca e vakarogoca na vosa veivakacudrui,
Kei na dau lasu e vakatudaliga ina yame dau vakatubuca.+
5 Na tamata e vakalialia na dravudravua e beca na Dauveibuli,+
Kei koya e marautaka na nona leqa e dua tale ena sega ni drovaka na itotogi.+
7 E sega ni yaga vua na lialia na vosa dina.*+
Sa qai sega sara vua na turaga na vosa lasu!+
9 O koya e vosota* na cala e qara na veilomani,+
Ia o koya e weroka tiko ga na ka, e tawasei ira na itokani dredre.+
10 Na veivunauci e yaga vakalevu vei koya e yalomatua,+
Sega so na nona moku vakaduanadrau na lialia.+
11 E saga na tamata ca me talaidredre,
Ia ena talai vua na italai yaloca me totogitaki koya.+
12 E vinaka na sota kei na bea e yali na luvena
E ca na sota kei na tamata sesewa ni lialia mai.+
13 Ke dua e sauma na vinaka ena ca,
Ena sega ni yali mai na nona vale na ka ca.+
14 Ni tekivu na veileti e vaka na dola ni baniua,*
Ni bera ni tubu na veiba mo biubiu.+
15 O koya e vakadonuya na tamata ca kei koya e vakacalai koya e cakadodonu,+
E sevaki rau ruarua o Jiova.
16 Na cava na betena me tiko vua na yalowai na ka me rawati kina na vuku
19 O koya e taleitaka na veileti e taleitaka na cakacala.+
O koya e vakacerecerea na nona katuba e qara na leqa.+
20 O koya e veidabui na lomana ena sega ni kunea na ka vinaka,+
Kei koya e veivakacalai na ka e tukuna ena leqa kina.
21 Na tamana na gone sesewa ena rarawa,
Kei na tama e yalowai na luvena e sega ni marau.+
24 Na vuku e tiko e matana na yalomatua,
Ia na matana na lialia e veiraiyaki ina iyalayala kei vuravura.+
26 E sega ni vinaka me totogitaki* na yalododonu,
Kei na nodra kuitalaki na tamata rokovi e sega ni dodonu.
28 Ni tiko lo mada ga na lialia ena tukuni ni vuku,
Kei koya e qamugusu e yalomatua.
2 Na tamata yalowai e sega ni taleitaka me yalomatua,
Ena tukuna ga na ka e tu e lomana.+
3 Ni lako mai na tamata ca, e lako tale ga mai na veibeci,
Vaka kina na madua kei na rogorogo ca.+
4 Na vosa ni gusu ni tamata e wai titobu.+
Na ivurevure ni vuku na soniwai e vure tiko.
7 Na gusu ni yalowai e rusa kina,+
Kei na tebenigusuna e icori ni nona bula.
8 Na vosa ni dauvakaucaca e vaka na tikinikakana kana vinaka,*+
E tilomi me lako sobu sara ina kete.+
9 O koya e vakasavuliga ena nona cakacaka
Erau veitacini kei koya e vakavuleqa.+
10 Na yaca i Jiova e valececere kaukaua.+
E cici kina na yalododonu me taqomaki.*+
16 Na nona iloloma e dua e dolava vua na sala,+
E sotavi ira kina na tamata rogo.
19 Na veitacini erau veicudruvi e dredre, e rawarawa na koro vakabai,+
Na nodrau veiba e vaka na ivakadei ni valececere vakabai.+
20 Na vua ni ka e tukuna* na tamata ena tawa kina na ketena,+
Ena mamau ena ka e tubu ena tebenigusuna.
21 Na mate kei na bula e tiko ena kaukaua ni yame,+
O ira na vinakata mera vakayagataka era na kania na vuana.+
23 Na tamata dravudravua e vakamamasu ni vosa,
Ia na tamata vutuniyau e sauma yani vakaukaua.
24 E tiko na itokani era via veivakaleqai,+
Ia e tiko na itokani eda veivolekati sara, e yawa na tacida dina.+
3 Na sesewa ni tamata e vakatanitaka na nona ivalavala,
E mani cudruvi Jiova vakalevu na lomana.
4 Na iyau e levu kina na itokani,
Ia era biuta na tamata dravudravua na nona itokani.+
5 Na ivakadinadina lasu ena sega ni drovaka na itotogi,+
Kei koya e tukuna na ka lasu ena sega ni dro bula.+
6 Levu era vakalomavinakataka na turaga,*
Na tamata kece era veitokani kei koya e soli iloloma.
7 O ira kece na veitacini kei na tamata dravudravua era cati koya,+
Sa qai wacava na nodra yawaki koya na nona itokani!+
E saga me vakamasuti ira ia e sega ni dua e vosa mai.
8 O koya e rawata na vuku* e lomani koya.+
O koya e mareqeta na yalomatua ena kune ka vinaka.+
9 Na ivakadinadina lasu ena sega ni drovaka na itotogi,
Kei koya e tukuna na ka lasu ena rusa.+
10 E sega ni ganita na lialia me tikovinaka,
Sa qai sega sara ni ganita na dauveiqaravi me lewai ira na turaga!+
12 Na cudru katakata ni tui e vaka na tagi ni laione,*+
Ia na nona loloma e vaka na tegu ena delanico.
13 Na gone yalowai e vakararawataki tamana,+
Na yalewa vakawati dau veiba* e vaka na dokanivale e turu tiko ga.+
14 Na vale kei na iyau na ivotavota era solia na tama,
Ia na yalewa vakawati vuku e solia o Jiova.+
15 Na vucesa e vakavuna na mocelutu,
Kei na tamata gogo ena viakana.+
16 O koya e muria na ivakaro e maroroya na nona bula,+
Ia o koya e vakawaletaka na nona ivalavala ena mate.+
19 Na tamata cudru totolo ena totogitaki,
Ke o via vakabulai koya o na cakava wasoma.+
22 Na kena idivi na tamata na dei ni nona loloma,+
E vinaka meda dravudravua, e ca nida lasu.
23 Na rerevaki Jiova e vu ni bula,+
Ena vakaceguya vinaka na kena itaukei, ena sega ni yacovi koya na ka ca.+
24 Na tamata vucesa e vunia na ligana ena loma ni boulu ni kana magiti,
Ia e sega ni kauaitaka me biuta lesu i gusuna.+
25 Mo kuitataka na dauveivakalialiai,+ me yalomatua kina na yalowai,+
Mo vunauca na yalomatua, ena levu kina na ka e kila.+
26 O koya e vakalolomataki tamana se cemuri tinana
E gone vakamadua, e velavela.+
27 Na luvequ, ke o sega ni rogoca na veivakavulici
O na gole tani mai na vosa ni kilaka.
28 Na ivakadinadina macawa e vakadiloya na lewadodonu,+
Kei na gusudra na tamata ca e tiloma na ka ca.+
29 E vakarautaki na lewa me tau vei ira na dauveivakalialiai,+
Kei na kuita e dakudra na tamata yalowai.+
20 E dau veivakalialiai na waini,+ e sega ni lewai rawa na gunu e veivakamatenitaki,+
O ira kece na vakacalai kina era sega ni vuku.+
2 Na veivakarerei ni tui e vaka na tagi ni laione,*+
O koya e vakacudrui koya e vakaleqa na nona bula.+
4 Na vucesa ena sega ni siviyara ena vulaililiwa,
Ia ena kerekere ena gauna ni tatamusuki ni sega vua na ka.*+
6 Levu na tamata era tukuna na dei ni nodra loloma,
Ia o cei e kunea rawa na tamata yalodina?
7 Na yalododonu e muria na nona yalodina.+
Era marau na luvena* era taravi koya.+
9 O cei e rawa ni kaya: “Au sa vakasavasavataka na lomaqu,+
Au sa savasava mai na noqu ivalavala ca”?+
12 Na daliga rogo kei na mata rai
E bulia ruarua o Jiova.+
13 Mo kua ni taleitaka na moce de o na dravudravua kina.+
Mo dolava na matamu, o na qai mamau ena madrai.+
14 “E sega ni vinaka, e sega ni vinaka!” e kaya na dauvolivoli,
Mani lako yani me sakitaki koya.+
16 Mo kauta na isulu ni tagane e vakadonuya me sauma na dinau ni vulagi,+
Mo kauta mai vua na ivakadei ke cakava qori ena vukuna na yalewa tani.+
17 E kana vinaka vua na tamata na madrai e rawati ena veidabui,
Ia ni oti oya ena sinai na gusuna ena qereqere.+
19 Na dauvakaucaca e veilakoyaki me vakacila na ka vuni,+
Mo kua ni veitokani kei na dua e taleitaka na kakase.*
20 O koya e vosavakacacataka na tamana kei na tinana,
Ena boko nona cina ni sa buto.+
21 Na ivotavota e rawati e liu ena kocokoco
Ena sega ni vakalougatataki e muri.+
22 Mo kua ni kaya: “Au na sauma na ca!”+
Mo nuitaki Jiova+ ni na vakabulai iko.+
23 Na ivakarau bibi* e veidabui e sevaka o Jiova,
Kei na ivakarau lasulasu e sega ni vinaka.
25 E coriti na tamata ni tukuna vakariri, “E tabu!”+
E muri e qai vakasamataka na ka e bubuluitaka.+
27 Na icegu ni tamata na cina i Jiova,
E cinava na tikina kece e lomana.
28 Na dei ni loloma kei na yalodina e taqomaka na tui,+
Na dei ni loloma e vakadeitaka na nona itikotiko vakaturaga.+
30 Na drakusi kei na mavoa e kauta tani na ka ca,+
Na kuita e vakasavasavataka na loma ni tamata.
21 Na lomana na tui e vaka na waidrodro e liga i Jiova.+
E vagolea o koya ena vanua ga e vinakata.+
3 Na cakadodonu kei na lewadodonu
E taleitaka vakalevu o Jiova mai na vakacaboisoro.+
4 Na mata qaciqacia kei na yalodokadoka,
Na cina e tubera na tamata ca na ivalavala ca.+
5 Na lalawa ni tamata gumatua ena tini vinaka* ga,+
Ia o ira kece era vakusakusa era na dravudravua.+
7 Na nodra vakacaca na tamata ca ena taviraki ira tani,+
Nira bese ni cakava na ka dodonu.
8 Na sala ni tamata cala e veve,
Ia na nona cakacaka o koya e yalosavasava e dodonu.+
9 E vinaka na tiko ena tutu ni dokanivale
E ca na tiko kei na yalewa vakawati dauveiba* ena dua ga na vale.+
11 Ni totogitaki na dauveivakalialiai, e yalomatua kina na yalowai,
12 O koya na Yalododonu e vakaraica na vuvale ni tamata ca,
E vukici ira na tamata ca mera rusa.+
14 Na iloloma e soli lo e vakaruruya na cudru,+
Kei na veivaqumi* e caka vuni, e vakamalumutaka na cudru katakata.
15 E marautaka na yalododonu me cakadodonu,+
Ia e vakarerevaki na ka ena yacovi ira na daucaka ca.
16 Na tamata e biuta na sala ni yalomatua
Ena vakacegu kei ira na mate.+
17 O koya e taleitaka na lasa* ena dravudravua;+
O koya e vinakata na waini kei na waiwai ena sega ni vutuniyau.
18 Na ivoli ni tamata yalododonu na tamata ca,
Kei na dau lawaki ena kau me isosomi ni yalododonu.+
19 E vinaka na tiko ena vanua talasiga
E ca na tiko kei na yalewa vakawati dauveiba,* e veivakacudrui.+
20 Na iyau talei kei na waiwai e tiko ena vale ni tamata vuku,+
21 O koya e saga me cakadodonu qai dei na nona loloma
Ena raica na bula, na ivalavala dodonu, kei na lagilagi.+
23 O koya e qarauna na gusuna kei na yamena
E taqomaki koya mai na leqa.+
24 O na vakatoka me tamata viavialevu, e tukutukuni koya
O koya e yalototolo ni viavialevu.+
25 Na ka e garova na tamata vucesa ena mate kina,
Ni sega ni via cakacaka na ligana.+
26 Ena siga taucoko e yalokocokoco,
Ia na yalododonu e dau solisoli, e sega ni buroburogo.+
27 Na isoro ni tamata ca e vakasevaki.+
Sa qai ca sara ni cabora ena inaki ca!*
30 E sega na vuku, se yalomatua, se inakinaki me saqati Jiova.+
22 Me digitaki na yaca rogo vinaka* me kua na iyau levu,+
E vinaka meda dokai* e ca na siliva kei na koula.
2 Erau tautauvata na vutuniyau kei na dravudravua:
E buli rau o Jiova.+
3 O koya e yalomatua e raica na ca qai vunitaki koya,
Ia na yalowai e lako tu yani qai yacovi koya na leqa.
5 Na wavakavotona kei na icori e tu ena sala ni tamata veidabui,
Ia o koya e mareqeta na nona bula e yawaka qori.+
8 O koya e kaburaka na itovo ca ena tamusuka na ka ca,+
Ia na kuita ni nona cudru katakata ena oti vakadua.+
10 Mo cemuria na tamata dauveivakalialiai,
Ena oti kina na veiba,
Ena mudu na veileti* kei na veivosataki.
12 Na mata i Jiova e taqomaka na kilaka,
Ia e vukica o koya na vosa ni dauveivakaisini.+
13 E kaya na vucesa: “E tiko e tautuba na laione!
Au na vakamatei ena loma ni rara ni koro!”+
14 Na gusudra na yalewa murilomadra* e qara titobu.+
Ena lutu kina o koya e cudruva o Jiova.
16 O koya e dabuya na dravudravua me vakalevutaka na nona iyau+
Kei koya e soli iloloma vua na vutuniyau,
Ena tini dravudravua ga.
17 Mo vagolea na daligamu mo rogoca na nodra vosa na vuku,+
Me kila kina na lomamu na ka au vakavulica,+
18 E vinaka mo katona e lomamu,+
Me tiko dei ga ena tebenigusumu.+
19 Mo nuitaki Jiova,
Au sa vakamacalataka vei iko nikua na ka.
20 Vakacava, au a sega ni vola yani vei iko,
Ena ivakasala kei na kilaka,
21 Meu vakavulici iko ena dina kei na nuitaki ni vosa,
Mo lesu ni o kauta na itukutuku dodonu vei koya e talai iko mai?
22 Mo kua ni butakoca na dravudravua baleta ni dravudravua,+
Mo kua ni vakasaurarataka na tamata vakaloloma ena matamatanikoro,+
23 Ni na totaki ira o Jiova+
Ena vakamatei* ira na dabui ira.
24 Mo kua ni veitokani kei na tamata cudrucudru
Se veimaliwai vata kei na dua e cudru katakata,
25 De o vulica na nona ivalavala
O qai coriti kina.+
26 Mo kua ni maliwai ira na lululu ni veidinadinati,
Era solia na ivakadei ni dinau.+
27 Ke o sega ni sauma rawa,
Ena kau tani na nomu idavodavo o dau davo kina!
28 Mo kua ni tosoya na iyalayala ni vanua ni gauna makawa
Era biuta tu na nomu qase.+
29 O sa bau raica e dua e kenadau ena nona cakacaka?
Ena tu o koya e matadra na tui;+
Ena sega ni tu e matadra na tamata wale.
23 Ni o dabe mo drau kana vata kei na tui,
Mo vakasamataka vinaka na ka e tu e matamu,
2 Mo biuta na isele ena nomu itilotilo*
Ke o daukana.
3 Mo kua ni garova na kena kakana kana vinaka,
Ni kakana veivakacalai.
4 Mo kua ni vakaocai iko mo vutuniyau.+
Mo tu vakadua mo vakaraitaka ni o yalomatua.*
5 Ni o wanonova, sa sega e kea,+
Ena tubu sara ga na tabana me vaka na ikeli qai vuka yani i macawa.+
6 Mo kua ni kania na kena kakana na tamata buroburogo,*
Mo kua ni garova na kena kakana kana vinaka,
7 Ni vaka e dua e dau nanuma na ka.
“Mo kana, mo gunu,” e kaya vei iko, ia e sega ni dina.*
8 O na luaraka na tikinikakana o kania
O vakamaumautaka na nomu vosa rogo vinaka.
10 Mo kua ni tosoya na iyalayala ni vanua ni gauna makawa+
Se lakova vakaveitalia na nodra were na gone sega na tamadra.
12 Mo vagolea na lomamu ina veivakavulici
Kei na daligamu ina vosa ni kilaka.
13 Mo kua ni cegu ni vakavulica na gone.+
Ke o kuitataki koya ena kau, ena sega ni mate.
14 Mo kuitataki koya ena kau,
Mo vakabulai koya mai na iBulubulu.*
17 Me kua ni vuvutaki ira na ivalavala ca na lomamu,+
Ia mo dokai* Jiova ena siga taucoko,+
18 Ena vinaka kina na nomu gauna se bera mai+
Ena sega ni muduki na nomu inuinui.
19 Mo vakarorogo na luvequ mo vuku kina,
Mo vagolea na lomamu ena sala dodonu.
20 Mo kua ni maliwai ira na gunu waini vakasivia,+
Kei ira na kana lewe ni manumanu vakasivia,+
21 Ni na dravudravua na dau mateni kei na dau kana,+
Na dau sosovu ena vakaisulu ena isulu madra.
24 Ena reki sara ga vakalevu na tamana na yalododonu,
O koya e tamana na gone vuku ena marautaki koya.
25 Ena marau na tamamu kei na tinamu,
Ena reki vakalevu na yalewa e vakasucumi iko.
26 Na luvequ, mo solia vei au na lomamu,
Me taleitaka mada ga na matamu na noqu sala.+
28 E toka vuni o koya me vaka na daubutako,+
E vakalevutaka na kedra iwiliwili na tagane sega ni yalodina.
29 O cei e rarawa? O cei e nuiqawaqawa?
O cei e veiba? O cei e vosavosa?
O cei e mavoa wale? O cei e matamocemoce?
31 Mo kua ni raica na waini damudamu
Ni tatibi ena bilo qai totoka na kena igunugunu,
32 Ni oti oya e kati me vaka na gata,
E solia na ka gaga me vaka na gata batigaga.
34 O na vaka e dua e davo e loma ni wasawasa,
Vaka e dua e davo tiko ena ulu ni ivana ni waqa.
35 O na kaya: “Era vacuki au ia au sega ni vakila.*
Era mokuti au ia au sega ni kila.
Au na yadra ninaica?+
Meu gunu tale.”*
24 Mo kua ni vuvutaki ira na tamata ca,
Mo kua ni via maliwai ira,+
2 Ni vakasamataka na lomadra na ivalavala kaukaua,
Kei na tebenigusudra e tukuna na ka ca.
5 Na tamata vuku e kaukaua,+
Na kilaka e kuria na kaukaua ni tamata.
7 Na vuku dina e dredre vua na lialia,+
E sega ni vosa rawa ena matamatanikoro.
8 O koya e nakita na ka ca
Ena vakatokai me iliuliu ni nakica.+
11 Mo vakabulai ira era kau mera mate,
Mo tarovi ira na veisuayaki mera lai vakamatei.+
Io, ena kila o koya e raici iko tiko
Ena qai sauma yadua na tamata me vaka na ka e cakava.+
13 Na luvequ, mo kania na denioni ni ka vinaka,
E kamikamica e gusumu na denioni mai na qanioni.
14 Mo kila tale ga ni vinaka* vei iko na vuku.+
Ke o kunea ena vinaka na nomu gauna se bera mai,
Ena sega ni muduki na nomu inuinui.+
15 Mo kua ni toka vuni volekata na vale ni yalododonu mo nakicataka,
Mo kua ni vakacacana na nona vanua ni vakacegu.
17 Ni lutu na kemu meca mo kua ni marau vakalevu,
Ni tarabe o koya me kua ni reki na lomamu,+
18 De dua ena raica o Jiova qai ca vua,
19 Mo kua ni rarawataki* ira na daucaka ca,
Mo kua ni vuvutaki ira na tamata ca,
20 Ni na sega na nona inuinui na tamata ca,+
Na nodra cina na tamata ca ena boko.+
21 Na luvequ, mo dokai* Jiova kei na tui.+
O cei e kila na ka erau* na vakayacora vei ira?+
23 Na vosa qo e baleti ira tale ga na vuku:
E sega ni vinaka na veitovaki ena vakataulewa.+
24 O koya e kaya vua na tamata ca, “O donu o iko,”+
Era na vosabeci koya na lewe ni veivanua ra qai cudruvi koya na veimatanitu.
26 Ena reguci na tebenigusu i koya e vosa dina.*+
27 Mo vakarautaka nomu cakacaka e tautuba, mo vakarautaka na ka kece ena were,
Mo qai tara na nomu vale.*
28 Mo kua ni beitaka wale na wekamu.+
Mo kua ni vakacala eso ena tebenigusumu.+
29 Mo kua ni kaya: “Au na cakava vua me vaka ga e cakava vei au,
Au na sauma vua me vaka na nona ivalavala.”+
30 Au lako yani ena nona were na tamata vucesa,+
Ena nona loganivaini na tamata yalowai.
31 Au raica ni tubu tu kina na co ca,
E robota na delana na salato,
Sa kasura tale tu ga na kena baivatu.+
32 Au raica qo au vakasamataka e lomaqu,
Au raica, au vulica kina qo:*
33 Me vakalailai na moce, me vakalailai na sosovu,
Me vakalailai na roqoliga ni o vakacegu,
34 Ena qai lako mai na nomu dravudravua me vaka na daubutako,
Kei na nomu viakana me vaka na tamata vakaiyaragi.+
25 Qo tale ga na vosa vakaibalebale i Solomoni+ era lavetaka* na tamata nei Esekaia+ na tui Juta:
3 Me vaka na cecere ni lomalagi kei na titobu ni vuravura,
E sega ni kilai vaka kina na lomadra na tui.
4 Kauta tani na denikaukamea mai na siliva,
Ena qai savasava vakadua.+
5 Kauta tani na tamata ca e matana na tui,
Ena qai vakataudeitaki na nona idabedabe vakaturaga ena ivalavala dodonu.+
6 Mo kua ni dokai iko e matana na tui,+
Mo kua ni tu ena nodra tikina na turaga,+
7 E vinaka me tukuna vei iko, “Lako mai cake qo,”
E ca ni vakamaduataki iko e matana na turaga.+
8 Mo kua ni vakusakusa ni veilewai,
Na cava o na cakava ena dua na gauna e muri ke vakamaduataki iko na wekamu?+
9 Mo drau veivosakitaka kei na wekamu na nomu kisi,+
Ia mo kua ni vakacila na itukutuku vuni e tukuni vei iko,*+
10 Ena sega kina ni vakamaduataki iko o koya e vakarorogo tiko,
O qai tukuna na itukutuku ca* ena sega ni vakasukai rawa mai.
13 E vaka na batabata ni ucacevata ena siga ni tatamusuki
Na italai e yalodina vei ira na talai koya,
Ni vakaceguya na nona turaga.+
16 Ke o raica na denioni, kania ga na ka e rauti iko,
Ke o kania vakasivia, o na luaraka mai.+
17 Mo kua ni lako wasoma ina vale ni kainomu,
De o vakasosani koya qai cati iko.
18 E vaka na iwau, na iseleiwau, kei na gasau gata
Na ivakadinadina lasu e beitaka na wekana.+
19 E vaka na bati ramusu se yavagera
Na vakanuinui vua na tamata sega ni nuitaki* ena gauna ni leqa.
20 Me vaka e dua e luvata na nona isulu ena siga batabata
E vaka tale ga na viniqa e livi ena sota
O koya e lagasere vua e lomabibi.+
21 Ke viakana na kemu meca,* solia vua na madrai me kania,
Ke karamaca solia vua na wai me gunuva,+
22 O sa binia tiko na qilaiso waqa e uluna,*+
Ena saumi iko o Jiova.
23 Na cagi na vualiku e kauta mai na uca bi,
Kei na yame daukakase e vakavuna na matacudrucudru.+
24 E vinaka na tiko ena tutu ni dokanivale
E ca na tiko kei na yalewa vakawati dauveiba* ena dua ga na vale.+
26 E vaka na mataniwai vuvu kei na toevu ca
Na tamata yalododonu e vakamalumalumu vua* na tamata ca.
26 Me vaka na ucacevata ena vulaikatakata kei na uca ena gauna ni tatamusuki,
E sega ni ganita na lialia me rokovi.+
2 Me vaka ni tiko na vuna me dro kina na manumanuvuka se veivukayaki na kakabace,
Ena sega gona ni tubu na veicudruvi ni sega na vuna vinaka.*
4 Mo kua ni vosa vua na yalowai me vaka na nona sesewa,
De o tautauvata kei koya.
5 Mo vosa vua na yalowai me vaka na nona sesewa,
De nanuma o koya ni vuku.+
6 E vakataki koya e musuka na yavana me vakamavoataka*
O koya e tataunaka na ka vua na tamata yalowai.
7 Me vaka na gera* ni yavana na lokiloki,
E vaka kina na vosa vakaibalebale e gusudra na tamata yalowai.+
8 Me vaka na vesu vatu ena irabo,
E vaka kina ni vakalagilagi na tamata yalowai.+
9 Me vaka na cogadrogadro e lauta na ligana na daumateni,
E vaka kina na vosa vakaibalebale e gusudra na tamata yalowai.
10 Me vaka na dauvana e vanavana wale,*
E vaka kina o koya e sauma na yalowai se o ira na tavali.
11 E vaka na koli e lesu tale ina nona lua,
Na yalowai e lesuva na nona sesewa.+
12 O sa raica na tamata e nanuma ni vuku?+
E vinaka sara nona veisiga nimataka na tamata yalowai ni vakatauvatani kei koya.
13 E kaya na vucesa: “E tiko e gaunisala na luvenilaione,
Na laione e tiko ena rara ni koro!”+
14 E vuki tadola na katuba ena kena idi,
E vaka kina na vucesa ena nona idavodavo.+
15 Na tamata vucesa e vunia na ligana ena loma ni boulu ni kana magiti,
Ia e oca sara ga ni biuta lesu i gusuna.+
16 E nanuma na tamata vucesa ni vuku sara
Vei ratou na le vitu eratou sauma vakayalomatua na vosa.
18 E vaka na lialia e vanataka na gasau waqa, na gasau, kei na mate*
19 Na tamata e dabuya na wekana qai kaya, “Au veiwali tiko ga!”+
20 Ni sega na buka, e boko na yameyame,
Ni sega na vakaucaca e sega na veiba.+
21 Me vaka na qilaiso ina qilaiso waqa kei na buka ina bukawaqa,
E vaka kina na tamata dauveiba e bukana na veiba.+
22 Na vosa ni dauvakaucaca e vaka na tikinikakana kana vinaka,*
E tilomi me lako sobu sara ina kete.+
24 Na dau veicati e vakalecaleca ena tebenigusuna,
Ia e vunia e lomana na veivakaisini.
25 E vosa vakayalovinaka, ia mo kua ni vakabauti koya,
Ni tiko e lomana e vitu na ka vakasevaki.*
26 E vunitaka nona veicati ena veivakaisini.
Ia ena vakavotui na nona ca ena ivavakoso.
27 O koya e kelia na qara ena lutu kina,
O koya e vaqiqica tani na vatu ena qiqici koya tale.+
28 Na yame daulasu e cati ira e vakararawataka,
Kei na gusu veicavilaki e vakavuna na rusa.+
27 Mo kua ni boletaka na siga nimataka,
Ni o sega ni kila na ka ena yaco ena dua na siga.+
3 E bi na vatu e bibi na nuku,
Ia na nona veisagai na tamata lialia e bi sara vei rau qori.+
5 E vinaka na veivunauci votu mai na loloma vuni.+
7 O koya e mamau e cata* na denioni mai na qanioni,
Ia o koya e viakana e kamica mada ga vua na ka e wiwi.
8 E vaka na manumanuvuka e biuta* na nona sova
Na tamata e drovaka na nona itikotiko.
9 Na waiwai kei na ka boivinaka e vakamarautaka na lomada,
E vaka kina na kamica ni veitokani e yavutaki ena ivakasala vinaka.+
10 Mo kua ni biuta na nomu itokani se na itokani nei tamamu,
Mo kua ni curuma na vale nei tacimu ena siga o leqa kina,
E vinaka na kainomu e tiko voleka mai na tacimu e tu yawa.+
12 Na tamata yalomatua e raica na ca qai vunitaki koya,+
Ia na yalowai e lako tu ga yani qai leqa kina.
13 Mo kauta na isulu ni tagane e vakadonuya me sauma na dinau ni vulagi,
Mo kauta mai vua na ivakadei ke cakava qori ena vukuna na yalewa vulagi.+
14 Ni dua e vosa vakalougatataka vakadomoilevu na wekana ena matakacaca,
Ena okati qori me nona cudru.
15 Na yalewa vakawati dauveiba* e vaka na dokanivale e turu tiko ena siga ni uca.+
16 O koya e lewai koya rawa e lewa na cagi
E qumia rawa na ilumu ena ligana imatau.
18 O koya e qarava na vunilolo ena kania na vuana,+
O koya tale ga e qarava na nona turaga ena rokovi.+
19 Me vaka ga na tirovi ni mata ena delaniwai,
E tirovi vaka kina na lomada vua e dua tale.
20 Na iBulubulu kei na vanua ni rusa* e sega ni mamau rawa,+
E sega ni mamau vaka kina na mata ni tamata.
21 Me vaka na kuro e vakasavasavataki kina na siliva kei na koula ena lovo,+
E vakatovolei vaka kina na tamata ni vakacaucautaki.
22 Ke o tukia na lialia ena ituki
Me vaka na tuki covuata ena takona,
Ena sega ni lako tani na nona sesewa.
23 Mo kila vinaka na irairai ni nomu qelenisipi.
Mo qarava vinaka* na nomu sipi,+
24 Ni na sega ni tudei na iyau,+
Se na isala vakatui ena itabatamata kece.
25 Sa yali na co drokadroka, sa tubu mai na co vou,
Sa kumuni mai na co ni veiulunivanua.
26 Na luvenisipi tagane e rawa kina na nomu isulu,
Kei na me tagane me isau ni tikiniqele.
27 Ena vo na sucunime me memu,
Me medra na nomu lewenivuvale, mera bula kina na nomu yalewa dauveiqaravi.
28 E dro na tamata ca ni sega ni dua e cemuri koya,
2 Ni cakacala* na vanua e veitaravi kina na kena turaga,+
Ia ena veitokoni ni tamata yalomatua qai kilaka, ena dede kina na turaga.+
3 Na tamata dravudravua e dabui ira na vakaloloma+
E vaka na uca e kuitaka kece na kakana.
4 O ira na biuta na lawa era vakacaucautaka na tamata ca,
Ia o ira na muria na lawa era cudruvi ira.+
6 E vinaka na tamata dravudravua e lako ena nona yalodina,
E ca o koya e vutuniyau ni veidabui na nona ivalavala.+
7 Na gone yalomatua e muria na lawa,
Ia na itokani dau kanavoro e vakamaduataki tamana.+
8 O koya e vakalevutaka na nona iyau ena tubu+ kei na rawatubu
E kumuna me nona o koya e lomani ira na dravudravua.+
10 O koya e vakacalai ira na yalododonu mera muria na sala ca ena lutu ena qara e kelia,+
Ia o ira na cakadodonu era na taukena na ka vinaka.+
11 Na tamata vutuniyau e nanuma ga ni vuku,+
Ia o koya e dravudravua qai yalomatua e kila na ka dina me baleti koya.+
12 Nira qaqa na yalododonu, e levu na marau,
Ia nira veiliutaki na tamata ca, era vuni na lewenivanua.+
15 E vaka na laione e tagi kei na bea e cici mai
Na iliuliu ca e lewai ira na lewenivanua malumalumu.+
16 Na iliuliu sega ni yalomatua e vakatanitaka na nona lewa,+
Ia o koya e cata na rawatubu ena ilawaki, ena vakabalavutaka na nona bula.+
17 Na tamata e lomaleqataka ni vakamatea e dua ena dro tiko ga ina ibulubulu.*+
Me kua ni dua e tokoni koya.
18 O koya e lako tiko vakadodonu ena vakabulai,+
Ia o koya e veve na nona ivalavala ena bale vakasauri.+
19 O koya e teivaka na nona qele ena levu sara na kena madrai,
Ia o koya e saga tiko na ka wale ena dravudravua vakalevu.+
20 Na tamata yalodina ena vakalougatataki vakalevu,+
Ia o koya e kusava me vutuniyau ena sega ni dina tiko ga.+
21 E sega ni vinaka na veitovaki,+
Ia ena rawa ni cala na tamata ena dua na tiki ni madrai.
22 Na tamata vuvu* e saga tiko na iyau,
E sega ni kila ni na dravudravua kina.
24 O koya e butakoca na tamana kei na tinana qai kaya, “E sega ni cala,”+
E veitokani kei na tamata e vakavuna na rusa.+
27 O koya e soli ka vua na dravudravua ena sega ni yali vua na ka,+
Ia o koya e bobo na matana vei ira ena vosataki vakalevu.
28 Ni veiliutaki na tamata ca, e vuni na lewenivanua,
Ia nira takali, era lewe levu mai na yalododonu.+
2 Nira lewe levu na yalododonu era marau na lewenivanua,
Ia nira veiliutaki na tamata ca, era vutugu na lewenivanua.+
3 Na tamata e taleitaka na vuku e vakamarautaki tamana,+
Ia o koya e veitokani kei ira na saqamua, e vakasabusabutaka na nona iyau.+
4 Ena lewadodonu e vakataudeitaka na tui na vanua,+
Ia o koya e qara me vaqumi e vakaleqa.
5 Na tamata e cavilaka na wekana
E tevuka na lawa me corita na yavana.+
6 Ni cakacala na tamata ca e coriti kina,+
Ia o koya e yalododonu e kaila ena reki qai marau vakalevu.+
7 Na yalododonu e kauaitaka na nona dodonu na dravudravua,+
Ia na tamata ca e sega ni via kauai kina.+
8 O ira na dau tukutukuni ira era vakacudruya na tauni,+
Ia o ira na vuku era vakaseavutaka na cudru.+
9 Ni veileti na tamata vuku kei na tamata lialia,
Ena tubu na vosavosa kei na veivakalialiai, ia e sega na vakacegu.+
12 Ni rogoca matua na turaga na vosa lasu,
Era na tamata ca kece na nona dauveiqaravi.+
13 Na tamata dravudravua kei na dau veivakalolomataki erau tautauvata:*
O Jiova e vakararamataka na matadrau ruarua.*
14 Na tui e lewai ira vakadodonu na dravudravua,+
Ena vakataudeitaki tiko ga na nona idabedabe vakaturaga.+
16 Ni levu mai na tamata ca, e levu na cala,
Ia o ira na yalododonu era na raica na nodra bale.+
17 Mo vakavulica na luvemu ena qai vakacegui iko o koya,
Ena vakamarautaki iko vakalevu o koya.+
19 E sega ni vinakata na dauveiqaravi me vakadodonutaki ena vosa,
E kila tiko ia e sega ga ni muria.+
20 O sa raica na tamata e dau totolo ni vosa?+
Ena vinaka sara nona veisiga nimataka na tamata lialia ni vakatauvatani kei koya.+
21 Ke vakamenemenei na dauveiqaravi ni se gone,
Ena sega ni dau vakavinavinaka ena gauna mai muri.
23 Na viavialevu ni tamata ena vakamalumalumutaki koya,+
Ia o koya e yalomalumalumu ena vakalagilagi.+
24 O koya e veitokani kei na daubutako e cati koya ga.
De rogoca na kaci me vakamacala,* ia e sega ni tukuna e dua na ka.+
27 Na tamata lewa ca era sevaka na yalododonu,+
Ia na ivalavala ni tamata yalododonu e sevaka na tamata ca.+
30 Na itukutuku bibi e umani ena vosa nei Akuri na luvei Jake, e tukuna vei Icieli, vei rau o Icieli kei Ukali.
2 Au tamata lecaika duadua,+
Au sega ni kila na ka era kila na tamata.
3 Au sega ni vulica na vuku,
Au sega ni kila na ka me baleti koya na Yalosavasava Sara.
4 O cei e lako cake i lomalagi qai lako sobu mai?+
O cei e kumuna vata na cagi ena qeteqeteniligana ruarua?
O cei e ologa na wai ena nona isulu?+
O cei e vakataudeitaka* na iyalayala kece ni vuravura?+
O cei na yacana kei na yaca i luvena, ke o kila?
5 Na vosa kece ni Kalou e savasava.+
E isasabai o koya vei ira na dro vua.+
7 E rua na ka au kerea vei kemuni.
Moni kua ni bureitaka vei au niu se bula tiko.
8 Moni kauta tani vakayawa vei au na lasu kei na vosa lasu.+
Moni kua ni soli au meu dravudravua se vutuniyau.
Meu kania ga na kakana e wasei vei au,+
9 Deu mamau au qai cakitaki kemuni, meu kaya, “O cei o Jiova?”+
Deu dravudravua, au butako, au qai beca na yaca ni noqu Kalou.
10 Mo kua ni vakaucacataka na dauveiqaravi vua na nona turaga,
De vosabeci iko o qai cala kina.+
11 E dua na itabatamata e cudruva na tamadra
E sega ni vakavinavinakataka na tinadra.+
13 E dua na itabatamata e mata viavialevu
E widri na matadra dokadoka!+
14 E dua na itabatamata na batidra na iseleiwau
Na galegaledra na isele ni vakamate manumanu,
Era kanilaki ira na vakaloloma e vuravura
Kei ira na dravudravua vei ira na tamata.+
15 Na liji* e rua na luvena yalewa, erau tagica, “Solia mai! Solia mai!”
E tolu na ka e sega ni mamau rawa,
E va e sega ni kaya, “Sa rauta!”
16 —Na iBulubulu*+ kei na katonigone e sega ni vakasucu,
Na qele e sega kina na wai,
Kei na bukawaqa e sega ni kaya, “Sa rauta!”
17 Na mata e vakalialiai tamana qai sega ni talairawarawa vei tinana+
—Ena tokia na reveni ni buca,*
Ra qai kania na luve ni ikeli.+
18 E tolu na ka e sega ni macala vei au,*
E va au sega ni kila:
19 Na ivukavuka ni ikeli e lomalagi,
Na idolodolo ni gata ena delanivatu,
Na veisokoyaki ni waqa e wasawasa,
Kei na ivukivuki ni tagane vua na goneyalewa.
20 Qo na ivalavala ni yalewa veibutakoci:
E kana o koya, e qusia na gusuna,
Qai kaya o koya, “Au sega ni cala.”+
21 E tolu na ka e yavalata na vuravura,
E va na ka e sega ni vosota rawa:
25 E sega ni manumanu* kaukaua na kadi,
Ia era vakarautaka na kedra ena vulaikatakata,+
26 Era sega ni manumanu* qaqa na koni,+
Ia era tara na nodra vale ena delanivatu.+
29 E tolu na ka e totoka ni ratou kalawa,
E va e totoka ni ratou veitosoyaki:
30 Na laione e kaukaua duadua vei ira na manumanu,
E sega ni dau vakasuka ena vukuna e dua,+
31 Na koli ni vakasasa, na me tagane,
Kei na tui ni liutaka nona matasotia.
32 Ke o vakalevulevui iko ena dela ni yalowai+
Se o nakita mo vakayacora qori,
Mo biuta na ligamu e gusumu.+
33 Ni yavalati na sucu e rawa kina na bata
Ni boboki na ucu e vakavuna me dra,
E vaka kina ni sega ni lewai vinaka na cudru, e tubu na veiba.+
31 Na vosa nei Tui Lemueli, na itukutuku bibi e vakadreti koya kina o tinana:+
4 Me kua o ira na tui, i Lemueli,
Mera kua ni gunu waini na tui
Se mera kaya na turaga, “I vei na mequ?”+
5 Mera kua ni gunu ra qai guilecava na lawa
Mera vakatanitaka na nodra dodonu na vakaloloma.
7 Mera gunu mera guilecava na nodra dravudravua,
Mera kua tale ni nanuma na nodra leqa.
8 Mo vosa ena vukudra na galu,
Mo tokona nodra dodonu o ira kece na vakarau mate.+
א [Alefa]
10 O cei e kunea na yalewa maqosa* me watina?+
E yaga vakalevu o koya mai na lase.*
ב [Peca]
11 E nuitaki koya o watina mai vu ni lomana,
E sega ni yali vua e dua na ka yaga.
ג [Kimela]
12 E caka vinaka vei tagane, sega ni caka ca,
Ena gauna taucoko ni nona bula.
ד [Teleca]
13 E rawata mai na vutinisipi kei na lineni,
E marautaka na cakacaka ni ligana.+
ה [Ai]
ו [Vau]
15 E yadra tale ga ena matakacaca,
Me vakarautaka na kedra nona lewe ni vuvale
Kei na kedra iwasewase na nona yalewa dauveiqaravi.+
ז [Sayini]
ח [Keca]
ט [Teca]
18 E raica ni toso vinaka na nona veivoli,
E sega ni boko na nona cina ena bogi.
י [Yota]
כ [Kafa]
20 E dodoka na qeteqete ni ligana vei ira na vakaloloma,
E tevuka na ligana vei ira na dravudravua.+
ל [Lameta]
21 E sega ni leqataki ira na lewe ni nona vuvale ena gauna ni ucacevata,
Nira vakaisulukatakata* kece nona lewe ni vuvale.
מ [Memi]
22 E cula ga nona iubiniloga.
Na nona isulu e lineni kei na vutinisipi lokaloka.
נ [Nuni]
ס [Sameki]
24 E cula na isulu lineni* e volitaka
Qai vakauta na beleti vei ira na dauveivoli.
ע [Ayini]
25 E vakaisulu ena kaukaua kei na lagilagi,
E vakanamata o koya ena nuidei ina veisiga nimataka.*
פ [Pe]
צ [Sati]
ק [Kofa]
28 Era tucake na luvena ra qai tukuna vua ni marau,
E tucake tale ga o watina me vakacaucautaki koya.
ר [Resi]
ש [Sini]
ת [Tau]
31 Moni solia vua na isau ni ka e cakava,*+
Me vakacaucautaki koya na nona cakacaka ena matamatanikoro.+
Ipe., “Me kila.”
Se “ka dodonu.”
Se “ivakasala vuku.”
Ipe., “rerevaki.”
Se “lawa.”
Se “Seoli,” oya na ibulubulu ni kawatamata. Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “Meda vakaivotavota vata.”
Se “dua vata ga noda taga (tagailavo).”
Se “Moni saumaki niu veivunauci.”
Ipe., “rerevaki.”
Ipe., “kania na vua.”
Se “inaki ca.”
Ipe., “rerevaki.”
Ipe., “neʹphesh.” Raica na iVakamacala ni Vosa.
Ipe., “duatani.” Dua e sega ni yalodina vua na Kalou.
Ipe., “vulagi.” Dua e sega ni yalodina vua na Kalou.
Se “watina.”
Ipe., “sala.”
Ipe., “lakovi koya.”
Se “o koya e yalodina tiko ga.”
Se “lawa.”
Se “dina.”
Ipe., “ravi.”
Ipe., “nomu ivicovico.”
Se “ka vinaka duadua.”
Se “ka o rawata.”
Raica na iVakamacala ni Vosa.
Dusia na itovo ni Kalou e cavuti mai na veitikina sa oti.
Se “tavutu ena dua na ka.”
Se “kaukaua ni ligamu.”
Se “lawa.”
Ipe., “Vakatudaliga ina.”
Ipe., “lewedra.”
Se rawa ni, “vakasamataka vinaka.”
Ipe., “Mo vakatudaliga.”
Ipe., “duatani.” Raica na Vvb 2:16.
Se “Seoli,” oya na ibulubulu ni kawatamata. Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “kaukaua.”
Ipe., “Ena loma ni isoqosoqo kei na ivavakoso.”
Se “dranu.”
Ipe., “duatani.” Raica na Vvb 2:16.
Ipe., “vulagi.” Raica na Vvb 2:16.
Oya ena bubului.
Se “lawa.”
Se “vakavulici iko.”
Ipe., “vulagi.” Raica na Vvb 2:16.
Se “ivoli.”
Se “lawa.”
Ipe., “duatani.” Raica na Vvb 2:16.
Ipe., “vulagi.” Raica na Vvb 2:16.
Qo na katubaleka sega ni vakailoilo, e veitaqai veilatai kina na tikinikau.
Raica na vmr ni Sm 45:8.
Ipe., “iqamuniliga se yava.”
Se “Seoli,” oya na ibulubulu ni kawatamata. Raica na iVakamacala ni Vosa.
Ipe., “vei ira na luve ni tamata.”
Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “itovo vulici.”
Se “gauna makawa sara.”
Se “vakasucumi ena rarawa.”
Ipe., “na ka mokimokiti.”
Se “lewa.”
Se “kawatamata.”
Se “yadra tiko.”
Se “taya.”
Ipe., “E vakamatea o koya na nona manumanu.”
Se “Seoli,” oya na ibulubulu ni kawatamata. Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “irogorogo.”
Ipe., “ivakaro.”
Se rawa ni “e lakova na sala ni bula.”
Se “itukutuku sega ni vakadeitaki.”
Se “tubera.”
Se “leqa.”
Se “nona itaukei ni cakacaka.”
Se “vuataka.”
Se “na ivakarau vatu e taucoko.”
Se “sega ni vakabauta na Kalou.”
Se “cata.”
Ipe., “yalodina.”
Ipe., “vunia na ka.”
Se “ivakasala yaga.”
Se “bula.”
Ipe., “cata ni.”
Se “matakamica.”
Se “Na tamata e dei na nona loloma.”
Se “vakamaduataki.”
Ipe., “Liga ina liga.”
Ipe., “veibiuyaka.”
Ipe., “vakamamautaki.”
Ipe., “veivagunuvi vakalevu.”
Se “vakamaduataka.”
Ipe., “neʹphesh.” Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “yalowai.”
Ipe., “waraka lo me vakadavedra.”
Ipe., “madrai.”
Se “na bula ni nona manumanu.”
Ipe., “gusuna.”
Se “ena siga vata oya.”
Ipe., “ubia.”
Se “vakararawataki koya.”
Se “vakadodonutaki.”
Ipe., “gusuna.”
Se “na ka e kaya.”
Ipe., “sega ni rogoca na veivunauci.”
Ipe., “marau vakalevu.”
Se “ira na bose vata.”
Se “iyau e rawati wale.”
Ipe., “kumuna e ligana.”
Se “nuitaki.”
Se “na vosa.”
Se “lawa.”
Se “veivunauci.”
Se “vakavulica, totogitaka.”
Se rawa ni “totolo.”
Ipe., “rerevaki.”
Se “veivakadodonutaki.”
Se “duavata.”
Se “cudru.”
Ipe., “rerevaki.”
Ipe., “rerevaki.”
Se “malumu.”
Se “mosi.”
Se “na yame dau veivakabulai.”
Ipe., “mavoa kina na lomada.”
Se “veivunauci.”
Se “kena isau.”
Se “kaukaua.”
Se “Seoli,” oya na ibulubulu ni kawatamata. Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “Apatoni.”
Se “vunauci.”
Se “saga.”
Se “vinaka.”
Se “veilecayaki.”
Se “veivosaki vakadodonu.”
Ipe., “na vosa ni gusuna.”
Se “Seoli,” oya na ibulubulu ni kawatamata. Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “madua.”
Se “mata mamarau.”
Ipe., “uro kina na sui.”
Ipe., “E nona na tamata na ituvatuva ni lomana.”
Se “na vosa donu.” Ipe., “na vosa ni yamena.”
Ipe., “savasava.”
Ipe., “lomada.”
Ipe., “Vaqiqica vei Jiova na nomu cakacaka.”
Ipe., “Liga ina liga.”
Se “vakamalumutaka.”
Se “vosa veiuqeti.” Ipe., “kamica na tebenigusuna.”
Se “ni tovolei.” Ipe., “neʹphesh.” Raica na iVakamacala ni Vosa.
Ipe., “gusuna.”
Se “nakica.”
Ipe., “katia na tebenigusuna.”
Se “lagilagi.”
Ipe., “e sagana,” oya na isulu e ubia na yava ni dua e dabe.
Ipe., “isoro.”
Se “makubudra.”
Se “itubutubu.”
Se “luvedra.”
Se “vinaka.”
Ipe., “ubia.”
Se “vaka na dola ilatiniwai.” Ipe., “dola wai.”
Se “Ni sega ni yalomatua?”
Se “sauma na dinau.”
Se “mamaca kina na sui.”
Ipe., “veivaqumi e lomaserena.”
Ipe., “vakavurarawa.”
Se “saumi ilavo.”
Se “beca.”
Se “vaka na ka e tilomi totolo.”
Ipe., “biu cake,” oya me kua ni yacovi, me bula.
Se “yalolailai?”
Se “qaqai koya.”
Ipe., “wasei.”
Ipe., “gusuna.”
Ipe., “totolo na yavana.”
Se “tamata lomasavu.”
Ipe., “rawata na lomavuku.”
Se “luvenilaione kauakaua.”
Se “daucike.”
Se “vinakata me.”
Se “inaki.”
Se “luvenilaione kaukaua.”
Se rawa ni, “ena vaqaqara ena gauna ni tatamusuki era sega ni kunea e dua na ka.”
Se “inaki.” Ipe., “lewa.”
Ipe., “luvena tagane.”
Se “Rua na mataqali ivakarau vatu kei na rua na mataqali itawatawa.”
Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “vakataudeitaki.”
Se “ivakasala yaga.”
Se “bacani ena tebenigusuna.”
Se “Rua na mataqali ivakarau vatu.”
Se “sala me muria?”
Se “inaki.”
Se “yaga vua.”
Se rawa ni, “o ira na qara na mate.”
Se “daucike.”
Se “kila na ka me cakava.”
Ipe., “na veivaqumi ena lomaserena.”
Se “taleitaka na marau.”
Se “daucike.”
Ipe., “tiloma.”
Se “vakadruka.”
Se “kei na ivalavala vakamadua.”
Ipe., “sega ni mudu na nona vosa.”
Se “irogorogo vinaka.” Ipe., “na yaca.”
Ipe., “lomani.”
Ipe., “rerevaki.”
Ipe., “O koya e mata vinaka.”
Se “kisi ni veilewai.”
Ipe., “duatani.” Raica na Vvb 2:16.
Se “butakoci ira.”
Se “lewai iko vinaka.”
Se rawa ni, “Mo kua ni vakararavi ena nomu yalomatua.”
Se “dua e ca na matana.”
Ipe., “sega ni lomana dina vei iko.”
Ipe., “na nodra iVakabula.”
Se “Seoli,” oya na ibulubulu ni kawatamata. Raica na iVakamacala ni Vosa.
Ipe., “noqu ivi.”
Ipe., “rerevaki.”
Se “rawata.”
Ipe., “vulagi.” Raica na Vvb 2:16.
Se “soqoni mera tovolea.”
Se “sega ni vakila na mosi.”
Se “Au na qara tale.”
Se “vuvale.”
Se “ivakasala yaga.”
Se “sasaga, veivakabulai.”
Se “Na lalawa ni tamata lialia.”
Se “gauna ni leqa.”
Se “noda inaki.”
Se “kamikamica.”
Oya na meca.
Se “katakatataki.”
Ipe., “rerevaki.”
Oya o Jiova kei na tui.
Se rawa ni, “Na vosa vakadodonu e vaka na nomu reguca e dua.”
Se “vuvale.”
Ipe., “Au muria na veivakavulici.”
Se “lavetaka qai biuta vata.”
Se “na nodra ka vuni eso.”
Se “itukutuku sega ni vakadeitaki e vakavu ca.”
Se “itutu.”
Ipe., “na iloloma sega ni dina.”
Se “malua.”
Se rawa ni “daulawaki.”
Ipe., “o koya e cati iko.”
Oya me vakamalumutaki koya, me kauta tani nona yalokaukaua.
Se “daucike.”
Ipe., “neʹphesh.” Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “duavata kei.” Ipe., “tataivatia e mata ni.”
Se “sega ni lewa na yalona.”
Se rawa ni, “E vaka kina na veicudruvi e sega ni dodonu me tau.”
Ipe., “gunuva na ivalavala kaukaua.”
Se “lili.”
Se “koya e vakamavoataka na tamata kece.”
Se rawa ni “siova.”
Se “gasau ni mate.”
Se “vaka na ka e tilomi totolo.”
Ipe., “tebenigusu mamakutu.”
Se “Ni sevaki sara ga na lomana.”
Ipe., “na vulagi.”
Ipe., “na kaitani.”
Ipe., “cudru e vaka na waluvu.”
Se rawa ni, “veivakaisini, usuraki.”
Ipe., “butubutuka.”
Se “drovaka.”
Se “daucike.”
Ipe., “mata ni wekana.”
Se “Seoli kei Apatoni.”
Se “Mo kauaitaka.”
Se “luvenilaione.”
Se “vakaduduile.”
Se “rere tiko ga.”
Se “qara.”
Se “kocokoco.”
Se rawa ni, “viavialevu.”
Ipe., “ena levulevu.”
Se “yalokaukaua tiko ga.”
Se rawa ni, “Ia na yalododonu e via taqomaka na nona bula.”
Ipe., “sota.”
Oya ni solia vei rau na bula.
Se “ivakavuvuli, itotogi.”
Se “raivotu vakaparofisai, vakatakila.”
Se “na bubului ni veicudruvi.”
Se rawa ni, “vinakata mera lomani.” Ipe., “qara na mata ni.”
Ipe., “vakaduria.”
Ipe., “valelailai.”
Dua na mataqali baca e bula e waidranu, dau domica na dra ni kabita na tamata se manumanu.
Se “Seoli,” oya na ibulubulu ni kawatamata. Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “waimaca.”
Se “vakatubuqoroqoro sara vei au.”
Se “sega ni domoni.”
Se “vakasivoi.”
Se “vuku vakalevu.”
Ipe., “yavusa.”
Ipe., “yavusa.”
Se “wasei vakailawalawa.”
Se “vinaka sara.”
Raica na iVakamacala ni Vosa.
Se “nona ilavo.” Ipe., “na ka e rawata e ligana.”
Ipe., “vauca na dibina ena kaukaua.”
Na itokatoka ni lineni kei na itokatoka ni waniculacula na kau e vakayagataki ena caka waniculacula se kula.
Ipe., “taqavirua.”
Se “isulu e loma.”
Se “reki ena gauna mai muri.”
Se “ivakavuvuli ni loloma, na lawa ni dei ni loloma.”
Ipe., “madrai.”
Se “vinaka sara.”
Se “ka wale.”
Ipe., “rerevaki.”
Ipe., “Moni solia vei koya na vua ni ligana.”