VOLA O MACIU

1 Qo na ivolatukutuku* kei Jisu Karisito,* na luvei Tevita,+ na luvei Eparama:+

17 E 14 taucoko na itabatamata mai vei Eparama me yacovi Tevita, e 14 na itabatamata mai vei Tevita me yacova nodra kau vakaukaua na Jiu i Papiloni, qai 14 tale na itabatamata mai na gauna era kau vakaukaua kina na Jiu i Papiloni me yacovi Karisito.

18 Ia qo na ka e yaco ena sucu i Jisu Karisito. Ni sa musuki oti o Meri me wati Josefa, ia ni bera ni rau vakamau, e qai vakavuna na yalo tabu+ me bukete o Meri. 19 Ia ni turaga yalododonu o Josefa na watina qai sega ni via vakamaduataki Meri, e mani nakita me sereki koya lo.+ 20 Ni vakasamataka oti na ka me cakava, e qai rairai vua ena tadra na agilosi i Jiova,* e kaya: “Josefa na luvei Tevita, kua ni rere ni kauti Meri na watimu i vale, ni gone e kunekunetaka tiko e cakacaka ni yalo tabu.+ 21 Ena vakasucuma e dua na gonetagane, mo vakayacani koya o Jisu,*+ ni na vakabulai ira nona tamata mai na nodra ivalavala ca.”+ 22 E yaco kece na ka qo me vakayacori kina na vosa e tukuna o Jiova* vua na nona parofita ni kaya: 23 “Raica! Ena bukete e dua na goneyalewa, ena vakasucuma tale ga e dua na gonetagane, era na qai vakayacani koya me o Imanueli,”+ e kena ibalebale, “Sa Tiko Vata kei Keda na Kalou.”+

24 Ni yadra mai na moce o Josefa e cakava na ka e vakarota vua na agilosi i Jiova,* sa qai kauti watina i vale. 25 Ia e sega ni veiyacovi kei watina me yacova ni sucu na gone,+ mani vakayacani koya me o Jisu.+

2 Ni sucu oti o Jisu mai Peceliema+ e Jutia ena gauna i Eroti*+ na tui, eratou qai yaco yani i Jerusalemi na dauraikalokalo mai na Tokalau, 2 eratou taroga: “I vei o koya e sucu me nodra tui na Jiu?+ Keitou raica mai na Tokalau na nona kalokalo, keitou mani lako mai me keitou vakarokoroko* vua.” 3 Ni rogoca qo o Tui Eroti, dua na ka nona lomaleqa, era lomaleqa tale ga na lewe i Jerusalemi kece. 4 Mani kacivi ira kece na iliuliu ni bete kei na vunivola* me taroga na vanua ena sucu kina na Karisito.* 5 Era kaya vua: “Mai Peceliema+ e Jutia, me vaka e vola na parofita: 6 ‘O iko Peceliema ena vanua o Juta, o sega sara ga ni koro beci vei ira na kovana kei Juta, ni na basika vei iko e dua na iliuliu, ena vakatawai ira na noqu tamata na Isireli.’”+

7 E qai kacivi ratou lo na dauraikalokalo o Eroti, e tarogi ratou vakamatailalai me kila na gauna a basika kina na kalokalo, 8 ia ni talai ratou i Peceliema, e kaya: “Dou lai vaqara vinaka na gone lailai, ni dou kunea, dou qai tukuna mai meu lai cuva tale ga vua.” 9 Ni ratou rogoca oti na vosa ni tui, ratou biubiu sara, ia kila na cava, na kalokalo ga eratou a raica mai na Tokalau+ sa liu tale vei ratou, e lai toka donuya sara na vanua e tiko kina na gone. 10 Dua na ka nodratou marau ni ratou raica na kalokalo. 11 Ni ratou curu i vale eratou raica na gone kei Meri na tinana, ratou tekicuva me ratou vakarokoroko vua. Ratou dolava nodratou taga ni yau qai solia vua na nodratou iloloma—na koula, na drega boivinaka, kei na mura.* 12 Ia a vakasalataki ratou na Kalou ena tadra,+ eratou sega ni suka kina vei Eroti, eratou mani muria e dua tale na sala ni ratou suka i nodratou vanua.

13 Ni ratou sa lako, e qai rairai ena tadra vei Josefa na agilosi i Jiova,*+ e kaya: “Tucake, kauta na gone kei tinana, dro i Ijipita, qai lesu mai keu sa tukuna yani, sa na vakarau vaqara na gone o Eroti me vakamatea.” 14 Mani cavutu o Josefa ena bogi ya qai kauta na gone kei tinana, ratou gole i Ijipita. 15 E tiko e kea me yacova ni mate o Eroti, me vakayacori kina na vosa i Jiova* vua na nona parofita ni kaya: “Au kacivi luvequ mai Ijipita.”+

16 E tuburi Eroti na cudru katakata ni sa kila ni ratou lawakitaki koya na dauraikalokalo, mani vakarota mera vakamatei kece na gonetagane lalai era yabaki rua lako sobu e Peceliema kei na veivanua volekata, me vaka na balavu ni gauna e kila mai na nona vakatarogi ratou na dauraikalokalo.+ 17 Qo e vakayacori kina na vosa a cavuta na parofita o Jeremaia ni kaya: 18 “E rogo e dua na domo mai Rama, na tagi kei na qoqolou. E tagicaki ira na luvena o Raijeli,+ e bese ni vakacegui nira sa yali kece.”+

19 Ni sa mate o Eroti, e qai rairai mai Ijipita vei Josefa na agilosi i Jiova* ena tadra,+ 20 e kaya: “Tucake, kauta na gone kei tinana, lako ina vanua o Isireli, nira sa mate o ira era via vakamatea tiko na gone.” 21 Mani cavutu o Josefa qai kauta lesu na gone kei tinana ina vanua o Isireli. 22 Ia ni rogoca ni sa veiliutaki o Arikelo me isosomi kei Eroti na tamana, e rere ni lesu i Jutia. Mani dro ina yasayasa o Kalili+ me vaka e vakarota vua na Kalou ena tadra.+ 23 Lai tiko sara ena dua na koro e yacana o Nasareci,+ me vakayacori kina na ka era tukuna na parofita: “Ena vakatokai me kai Nasareci.”*+

3 Ena gauna ya, e vunau+ voli o Joni+ na Dauveipapitaisotaki ena vanua talasiga kei Jutia, 2 e kaya: “Ni veivutuni, sa voleka na Matanitu vakalomalagi.”+ 3 O koya sara ga qo e vakamacalataka na parofita o Aisea+ ni kaya: “Na domo i koya e kacivaka voli ena vanua talasiga, ‘Ni caramaka na sala i Jiova!* Vakadodonutaka na nona sala.’”+ 4 E vakaisulu o Joni ena vuti ni kameli qai vauca e tolona na beleti leca.+ E kena kakana na vodre kei na denioni ni veikau.+ 5 Era tabili vua na kai Jerusalemi, o ira kece mai Jutia, kei ira kece ena yasayasa vakaJoritani,+ 6 e qai papitaisotaki* ira ena uciwai na Joritani,+ nira vakatusa na nodra ivalavala ca.

7 Ni raica nira lako mai ena vanua ni papitaiso e levu na Farisi* kei na Setoki,*+ e kaya vei ira: “Ni kawa ni gata batigaga,+ o cei e vakasalataki kemuni moni drovaka na cudru sa voleka mai?+ 8 Ni vuataka na vua ni veivutuni. 9 Ni kua ni kaya, ‘E tamai keimami o Eparama.’+ Au kaya vei kemuni ni rawa vua na Kalou me vakatubura na luvei Eparama mai na veivatu qo. 10 Sa toka na matau ena ruku ni vunikau. Na kau kece e sega ni vuataka na vua vinaka, ena ta laivi me kolotaki ina bukawaqa.+ 11 Au papitaisotaki kemuni ena wai ni oni veivutuni,+ ia o koya e muri au mai e kaukaua sara vei au, e sega mada ga ni ganiti au meu luvata nona ivava.+ Ena papitaisotaki kemuni o koya ena yalo tabu+ kei na bukawaqa.+ 12 E tu e ligana nona isivi ni cebuceburaki, ena samaka vinaka nona rara ni butu covuata, ena kumuna tale ga nona witi ina lololo, ia ena vakama na qana ena bukawaqa+ e sega ni boko rawa.”

13 Sa qai biuti Kalili o Jisu, e gole sara ina Joritani vei Joni me papitaisotaki vua.+ 14 Ia e via tarovi koya o Joni ena nona kaya: “Oni lako mai vei au meu papitaisotaki kemuni? O kemuni ga moni papitaisotaki au!” 15 E qai kaya vua o Jisu: “Kua ni tarovi au, ni sala ga qo ena vakayacori kina na ka kece e dodonu.” Mani sega ni tarovi koya o Joni. 16 Ni lamata ga mai wai o Jisu ni papitaiso oti, raica! e tadola na lomalagi,+ qai raica na yalo ni Kalou ni lako sobu mai vua me vaka na ruve.+ 17 Raica! E tukuna tale ga e dua na domo mai lomalagi:+ “Qo na Luvequ+ lomani, au vakadonuya.”+

4 Sa qai dusimaki Jisu na yalo tabu me lako cake ina vanua talasiga, e qai temaki koya+ e keri na Tevoro.+ 2 Ni oti e 40 na siga kei na 40 na bogi nona lolo, sa qai viakana. 3 E torovi koya na Dauveitemaki+ qai kaya vua: “Ke o luve ni Kalou, mo kaya ina vatu era tu qo mera ibuli madrai.” 4 Ia e kaya vua o Jisu: “E volai, ‘E sega ni bula na tamata ena madrai wale ga, e bula ga ena vosa kece e lako mai na gusu i Jiova.*’”+

5 E qai kauti koya na Tevoro ina koro tabu,+ lai biuti koya sara ena dela ni bai* ni valenisoro+ 6 qai kaya vua: “Ke o luve ni Kalou, rika sobu mada, ni volai, ‘Ena vakaroti ira nona agilosi ena vukumu, era na keveti iko tale ga e ligadra mo kua kina ni caqeta na vatu e yavamu.’”+ 7 E kaya vua o Jisu: “E volai tale ga, ‘Mo kua ni vakatovolei Jiova* na nomu Kalou.’”+

8 E kauti koya tale na Tevoro ina dua na ulunivanua cecere sara, qai vakaraitaka vua na matanitu kece e vuravura kei na kedra lagilagi.+ 9 E qai kaya vua: “Na ka kece qo au na solia vei iko, ke o cuva mo sokalou wale ga vakadua vei au.” 10 Mani kaya vua o Jisu: “Lako tani, Setani! Ni sa volai, ‘E dodonu mo sokalou+ vei Jiova* na nomu Kalou, me vakatabakidua vua na nomu veiqaravi tabu.’”+ 11 Sa qai biuti koya na Tevoro,+ ra qai lako mai eso na agilosi mera vukei koya.+

12 Ni rogoca ni sa vesu o Joni,+ e gole sara i Kalili.+ 13 E qai biuti Nasareci me lai tiko i Kapenaumi+ ena bati ni waitui ena yasayasa o Sepuloni kei Nafitalai, 14 me vakayacori kina na vosa e cavuta na parofita o Aisea ni kaya: 15 “Kemudrau na vanua o Sepuloni kei Nafitalai ena sala e batiniwai ena tai ni Joritani, o Kalili ni veimatanitu! 16 O ira na tiko ena butobuto era raica na rarama levu, ia ena cabe na rarama+ vei ira+ na tiko ena vanua butobuto ni mate.” 17 Me tekivu mai na gauna ya e vunautaka voli o Jisu: “Ni veivutuni, sa voleka na Matanitu vakalomalagi.”+

18 Ni taubale tiko ena baravi kei Kalili,* e raici rau sara na veitacini o Saimoni, e vakatokai tale ga me o Pita,+ kei Adriu, erau bala lawa tiko ni rau gonedau.+ 19 E qai kaya vei rau: “Drau muri au, au na lesi kemudrau mo drau gonedau ni tamata.”+ 20 Sega ni bera ni rau biuta na nodrau lawa rau qai muri koya.+ 21 Ni toso vakalailai i liu e raica sara e rua tale na veitacini, o Jemesa na luvei Sepeti, kei Joni na tacina.+ Erau tiko e waqa kei Sepeti na tamadrau, eratou vakavinakataka tiko na nodratou lawa, mani kacivi rau sara.+ 22 Sega ni bera ni rau sa biuta na waqa kei tamadrau, rau qai muri koya.

23 E qai lakova o Jisu na yasayasa taucoko o Kalili+ me veivakavulici ena nodra valenilotu,+ me vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu, me vakabulai ira tale ga na lewenivanua ena veimataqali mate e tauvi ira kei na malumalumu kece.+ 24 E kuruseta na vanua taucoko o Siria na kena irogorogo, ra mani kau vua o ira kece na bikai tu ena veimataqali mate kei na rarawa,+ o ira na curumi timoni,+ o ira na manumanusoni,+ kei ira na paralasi, e vakabulai ira o koya. 25 Era mani muri koya e dua na ilala levu mai Kalili, Tikapoli,* Jerusalemi, Jutia, kei ira mai na tai ni Joritani.

5 E cabe ina ulunivanua ni raici ira na ilala levu, ni sa dabe, era qai lako yani vua na nona tisaipeli. 2 Mani vakavulici ira ni kaya:

3 “Era marau o ira na kauaitaka nodra bula vakayalo,*+ nira na wili mera lewe ni Matanitu vakalomalagi.

4 “Era marau na rarawa, nira na vakacegui.+

5 “Era marau na yalomalua,+ nira na taukena na vuravura.+

6 “Era marau o ira era via kania era via gunuva+ na ivalavala dodonu, nira na vakamamautaki.+

7 “Era marau na dauloloma,+ nira na lomani.

8 “Era marau o ira e savasava na lomadra,+ nira na raica na Kalou.

9 “Era marau o ira na saga na veisaututaki,*+ nira na vakatokai mera luve ni Kalou.

10 “Era marau o ira era vakacacani ena vuku ni ka e dodonu,+ nira na wili mera lewe ni Matanitu vakalomalagi.

11 “Moni marau ni oni vakasewasewani,+ vakacacani,+ se vosavakacacataki ena vukuqu.+ 12 Ni marau, io moni marau vakalevu,+ ni na levu na kemuni isau+ mai lomalagi, nira vakacacani tale ga va qori na parofita era liu vei kemuni.+

13 “O kemuni na masima+ kei vuravura, ia ke yali na tuituina ni masima, ena vakatuituinataki tale ena cava? Sa sega ni yaga, me kolotaki ga e tuba+ me butuki.

14 “Oni rarama kei vuravura.+ E sega ni vunitaki rawa na koro e toka ena ulunivanua. 15 Era sega ni waqaca na cina na tamata qai biuta ena ruku ni basikete,* ena biu ga ena kena itutu me vakararamataki ira kece e lomanivale.+ 16 Me serau tale ga na nomuni rarama e matadra na tamata,+ mera raica na nomuni cakacaka vinaka,+ mera vakalagilagia kina na Tamamuni mai lomalagi.+

17 “Ni kua ni nanuma niu mai bokoca na Lawa* kei na ka era vola na Parofita. Au mai vakayacora ga.+ 18 Au kaya vakadodonu vei kemuni, sa bau wadrega me na sega ni vakayacori e dua na matanivola lailai se dua na matanivola ni Lawa, e rawarawa cake me takali o lomalagi kei vuravura.+ 19 Ke dua gona e beca e dua vei ira na ivunau lailai qo, qai vakavulici ira eso mera beca tale ga, ena vakatokai me lailai ena vuku ni Matanitu vakalomalagi. Ia ke dua e muria qai vakavulici ira tale eso, ena vakatokai me levu ena vuku ni Matanitu vakalomalagi. 20 Niu kaya vei kemuni, ke oni sega ni yalododonu cake vei ira na vunivola kei na Farisi,+ oni na sega ni curu ina Matanitu vakalomalagi.+

21 “Oni rogoca ni a tukuni vei ira ena gauna e liu, ‘Mo kua ni laba,+ ni o koya e laba ena kau ina mataveilewai.’+ 22 Ia au kaya vei kemuni, o koya e cudruva tiko ga+ na tacina ena kau ina mataveilewai, o koya e tauca vei tacina na vosa veibeci ena lewai koya na Mataveilewai Levu,* o koya e cavuta na vosa ni veiru, ‘Tamata torosobu!’ ena bala ina bukawaqa e Qiena.*+

23 “O koya gona, ke o kauta na nomu isoro ina icabocabonisoro+ o qai nanuma ni beitaki iko na tacimu ena dua na ka, 24 biuta tu na nomu isoro ena mata ni icabocabonisoro, lako drau lai veivakameautaki mada kei tacimu, oti qai lesu mo vakacabora nomu isoro.+

25 “Veiyaloni vakatotolo kei koya e via veilewaitaki iko ni drau se qai lako tiko, me kua kina ni beitaki iko vua na turaganilewa, qai soli iko o turaganilewa vua na ovisa mo bala i valeniveivesu.+ 26 Au tukuna vakadodonu vei iko, o na qai sereki ga ni o sa sauma na nomu dinau me yacova sara na iotioti ni sede.*

27 “Oni rogoca ni a tukuni, ‘Mo kua ni veibutakoci.’*+ 28 Ia au kaya vei kemuni ni o koya e vakaraica tiko ga na yalewa+ ena nona garosa, e sa veibutakoci oti kei na yalewa ya e lomana.+ 29 Ke vakacalai iko tiko na matamu imatau, leuta, kolotaka laivi.+ E vinaka cake me yali e dua na tikiniyagomu, mai na kena kolotaki na yagomu taucoko i Qiena.*+ 30 Ke vakacalai iko tale ga na ligamu imatau, muduka, kolotaka laivi.+ E vinaka cake me yali e dua na tikiniyagomu, mai na kena kolotaki na yagomu taucoko i Qiena.+

31 “E dau tukuni tale ga, ‘Na tagane e sereka na watina, me solia vua na ivola ni veisere.’+ 32 Ia au tukuna vakadodonu vei kemuni ni tagane e sereka na watina ni sega ni veiyacovi tawadodonu,* ena vakarawarawataka me veibutakoci o yalewa. Na tagane e vakawatitaki koya na yalewa qo e sa veibutakoci.+

33 “Oni rogoca tale ga ni tukuni vei ira ena gauna e liu, ‘Mo kua ni bubului wale,+ mo vakayacora nomu yalayala vei Jiova.’*+ 34 Ia au kaya vei kemuni: Ni kua sara ga ni bubului+ i lomalagi, ni nona itikotiko vakaturaga na Kalou, 35 se i vuravura, ni itutu ni yavana,+ se i Jerusalemi, ni nona koro na Tui cecere.+ 36 Kua ni bubului i ulumu, ni o sega ni veisautaka rawa na drauniulu me vulavula se loaloa. 37 Me ‘Io’ ga na nomu io, me ‘Sega’ na nomu sega,+ ke dua tale, e sa lako mai vua na vunica.+

38 “Dou rogoca ni a tukuni, ‘Me isau ni mata na mata, me isau ni bati na bati.’+ 39 Ia au kaya vei kemudou: Kua ni vorata na daucaka ca, ke dua e sabaka na balumu imatau, solia tale ga vua na balumu adua.+ 40 Ke dua e via veilewaitaki iko qai via taukena nomu isulu balavu e loma, solia tale ga vua na nomu isulu e sau,+ 41 ke vakasaurarataki iko e dua na vakailesilesi mo drau lakova e dua na maile,* tomani koya me rua na maile. 42 Ke dua e kerekere, solia na ka e kerea, ke dua e via dinau* vei iko, kua ni vakatalai koya.+

43 “Dou rogoca ni a tukuni, ‘Mo lomana na kainomu,+ mo cata na kemu meca.’ 44 Ia au kaya vei kemudou: Lomani ira tiko ga na kemudou meca,+ masulaki ira tale ga era vakacacani kemudou,+ 45 me kilai kina ni dou luvei Tamamudou e tiko mai lomalagi,+ ni dau vakacabea na matanisiga vei ira na daucaka ca kei na daucaka vinaka, e vakatauca tale ga na uca vei ira na yalododonu kei ira na sega ni yalododonu.+ 46 Ke dou lomani ira ga era lomani kemudou, na cava na betena?+ Vakacava, era sega ni cakava tale ga qo na daukumuni ivakacavacava? 47 Ke dou kidavaki ira ga na wekamudou, e uasivi vakacava ya? Era sega ni cakava tale ga qo na lewe ni veimatanitu? 48 O koya gona, mo dou uasivi, ni uasivi na Tamamudou vakalomalagi.+

6 “Qarauna mo dou kua ni dau yalododonu e matadra na tamata mera raici kemudou kina,+ de sega ni saumi kemudou na Tamamudou mai lomalagi. 2 O koya gona, ni dou soli iloloma,* kua ni uvudavui me vaka era cakava ena valenilotu kei na tolonisala na dauveivakaisini, mera dokai kina. Au tukuna vakadodonu vei kemudou, sa ra taura sara tiko ga na kedra isau. 3 Ia ni o soli iloloma, me kua ni kila na ligamu imawi na ka e cakava na ligamu imatau, 4 me kua kina ni laurai ni o lolomataka e dua na ka. Ena qai saumi iko na Tamamu e dau raica na veika vuni.+

5 “Ni dou masu, kua ni vakatotomuri ira na dauveivakaisini+ nira vinakata mera laurai levu nira masu tu ena valenilotu kei na veibasoga ni sala lelevu.+ Au tukuna vakadodonu vei kemudou, sa ra taura sara tiko ga na kedra isau. 6 Ia ni o masu, curu ina nomu rumu, sogota na katuba, qai masu vua na Tamamu mai lomalagi,+ ia ena saumi iko na Tamamu mai lomalagi e raici iko tiko. 7 Ni o masu, kua ni cavuta tiko ga e dua na qaqanimasu me vaka era cakava na lewe ni veimatanitu, nira nanuma nira na rogoci ke balavu na nodra masu. 8 Dou kua gona ni vakatotomuri ira, ni kila na Tamamudou na ka dou vinakata+ ni bera mada ga ni dou kerea.

9 “Mo dou masu gona va qo:+

“‘Tamai keimami mai lomalagi, me vakarokorokotaki*+ na yacamuni.+ 10 Me yaco mai na nomuni Matanitu.+ Me caka na lomamuni+ e vuravura+ me vaka e caka tiko mai lomalagi. 11 Ni solia vei keimami nikua na kakana* e rauti keimami,+ 12 ni vosota na neimami cala,* ni keimami sa vosoti ira era cala vei keimami.+ 13 Ni kua ni vakatara me keimami rawai ena veitemaki,+ ia moni vakabulai keimami mai vua na vunica.’+

14 “Ke dou vosoti ira era cala vei kemudou, ena vosoti kemudou na Tamamudou vakalomalagi,+ 15 Ia ke dou sega ni vosoti ira era cala vei kemudou, ena sega tale ga ni vosoti kemudou na Tamamudou.+

16 “Ke dou lolo,+ kua ni vakavevekumata me vakataki ira na dauveivakaisini era vukica na kedra irairai me kilai kina nira lolo.+ Au tukuna vakadodonu vei kemudou, sa ra taura sara tiko ga na kedra isau. 17 Ia ni dou lolo, lumuta na ulumudou qai tavoi, 18 me kilai kina ni dou sega ni lolo tiko vei ira na tamata, vua ga na Tamamudou e sega ni laurai, ia ena saumi kemudou na Tamamudou mai lomalagi e raica na veika vuni.

19 “Kua ni kumuna e vuravura na nomu iyau,+ ni rawa ni vakacacana na sarasara* kei na veveka, e rawa tale ga nira butakoca na daubutako. 20 Ia mo kumuna na nomu iyau mai lomalagi,+ ni sega ni rawa ni vakacacana na sarasara* se na veveka,+ ra sega tale ga ni butakoca na daubutako. 21 Na vanua e tiko kina na nomu iyau, ena tiko tale ga kina na yalomu.

22 “E cina ni yago na mata.+ Ke vinaka na matamu,* ena ramase na yagomu taucoko. 23 Ia ke kocokoco*+ na matamu, ena butobuto na yagomu taucoko. Ke butobuto na rarama e tiko e lomamu, sa na qai wacava na nomu butobuto!

24 “E sega ni dua e rawa ni qarava e rua na turaga, ni na cata e dua qai lomana e dua,+ ena doka e dua qai beca e dua. Dou sega ni rawa ni qarava na Kalou kei na iYau.+

25 “Oya na vuna au kaya kina vei kemudou: Dou kua ni lomaocaocataka+ na nomudou bula ena ka mo dou kania se ka mo dou gunuva, se ka mo dou tokara.+ E sega ni bibi cake na bula mai na kakana kei na isulu?+ 26 Raici ira mada vakavinaka na manumanuvuka ni lomalagi,+ era sega ni teitei, tatamusuki, se kumuna na kedra ena lololo, ia e vakani ira na Tamamudou vakalomalagi. Vakacava, dou sega ni yaga vakalevu vei ira? 27 O cei vei kemudou ena vuku ni nona lomaocaoca e rawa ni vakadedetaka tale vakalailai* na nona bula?+ 28 Na cava dou lomaocaocataka tale ga kina na isulu? Dou vuli mai na nodra tubu na lili ni veikau, era sega ni cakacaka se tali, 29 ia au kaya vei kemudou, na iukuuku kece i Solomoni+ e sega ni bau yacova na kedra totoka. 30 O koya gona, ke vakasuluma na Kalou na co ni veikau era tu nikua qai kolotaki ina lovo nimataka, me qai sega vakacava ni vakasulumi kemudou e lailai na nomudou vakabauta? 31 Meda kua gona ni lomaocaoca+ meda kaya, ‘Na cava meda kania?’ se, ‘Cava meda gunuva?’ se, ‘Cava meda tokara?’+ 32 Na ka kece qo era cumuaqara voli kina na lewe ni veimatanitu. Ia e kila tu na Tamamudou vakalomalagi ni bibi vei kemudou.

33 “Dou vakaliuca tiko ga na Matanitu ni Kalou kei na nona yalododonu, ena qai vakaikuritaki vei kemudou na ka kece qo.+ 34 O koya gona, kua vakadua ni lomaocaocataka na siga nimataka,+ ni siga nimataka e tu vata kei na kena lomaocaoca. Na siga kece sa dui tu ga na kena ca.

7 “Dou kua ni dau vakalelewa+ de dou lewai, 2 na lewa dou tauca dou na lewai kina,+ na ivakarau tale ga dou vakarautaka ena vakarautaki tale vei kemudou.+ 3 Na cava gona o lai raica kina na co lailai ena mata i tacimu, ia o sega ni raica na tolonikau levu e matamu?+ 4 Rawa vakacava mo lai tukuna vua na tacimu, ‘Meu kauta laivi mada na co lailai e toka e matamu,’ ni matamu mada ga e tu kina e dua na tolonikau levu? 5 Dauveivakaisini! Kauta tani mada e liu na tolonikau levu mai matamu, o na qai raica vinaka na co lailai mo na kauta laivi mai na mata i tacimu.

6 “Dou kua ni solia na ka tabu vei ira na koli, se kolotaka na nomudou mataniciva e matadra na vuaka,+ de ra buturaka ra qai vuki tale mai mera basuraki kemudou.

7 “Kerekere tiko ga, ena qai soli vei kemudou,+ vaqaqara tiko ga, dou na qai kunea, tukituki tiko ga, ena qai dolavi vei kemudou,+ 8 o koya yadua e kerekere ena soli vua,+ o koya e vaqaqara ena kunea, o koya tale ga e tukituki ena dolavi vua. 9 O cei mada vei kemudou e kere madrai vua o luvena qai solia vua na vatu? 10 Se kere ika, ena solia vua na gata? 11 O koya gona, ke sa rawa vei kemudou na tamata ivalavala ca mo dou solia na ka vinaka vei ira na luvemudou, sa na qai wacava sara na Tamamudou mai lomalagi ni na solia na ka vinaka+ vei ira era kerea vua!+

12 “Na ka kece dou vinakata mera cakava vei kemudou na tamata, dou cakava tale ga vei ira.+ Qo sara ga na ka e vakabibitaki ena Lawa kei na ka era vola na Parofita.*+

13 “Dou curu ina matamata qiqo,+ ni rabalevu na matamata qai galala na sala e basika ina rusa, e le levu tale ga era muria tiko, 14 ia e qiqo na matamata qai rabalailai na sala e basika ina bula, e le lailai tale ga era kunea.+

15 “Dou qarauni kemudou vei ira na parofita lasu+ era vakaisulu voli me vaka na sipi,+ ia e loma era olifa daukata.+ 16 Dou na kilai ira ena vuadra. E vakaevei, e dau beti na vaini mai na wavakavotona, se lolo mai na soni?+ 17 Ena vuataka ga na vua vinaka na kau vinaka, ena vuataka na vua ca na kau ca.+ 18 Na kau vinaka ena sega ni vuataka na vua ca, se na kau ca me vuataka na vua vinaka.+ 19 Na kau kece e sega ni vuataka na vua vinaka ena lauta laivi qai kolotaki ina bukawaqa.+ 20 O koya gona, dou na kilai ira na tamata qori ena vuadra.+

21 “Era na sega ni curu kece ina Matanitu vakalomalagi o ira era tukuna vei au, ‘Turaga, Turaga,’ o koya ga e cakava na loma i Tamaqu mai lomalagi.+ 22 Levu era na tukuna vei au ena siga ya, ‘Turaga, Turaga,+ keimami a sega ni parofisai ena yacamuni, qai vakasavi ira na timoni ena yacamuni, keimami cakava tale ga e levu na cakacaka veivakurabuitaki ena yacamuni?’+ 23 Au na qai tukuna vei ira: ‘Au sega sara ga ni kilai kemuni! Ni lako tani, o kemuni na daucaka ca!’+

24 “Ia o koya e rogoca na noqu vosa qo qai cakava ena vaka na tamata vuku e tara nona vale ena delanivatu.+ 25 Ni bisa na uca, coka na dobui, laba na cagi, qai rubica na vale ya, ia e sega ni bale, ni tauyavutaki ena delanivatu. 26 Ia o koya e rogoca na noqu vosa qo qai sega ni cakava ena vaka na tamata lialia e tara nona vale ena delaninuku.+ 27 Ni bisa na uca, coka na dobui, laba na cagi, e rubica na vale ya,+ mai kasura vakadua.”

28 Ni sa tinia nona vosa o Jisu, era vakadrukai na ilawalawa ya ena nona veivakavulici,+ 29 ni vakavulici ira o koya me vaka e dua e tu vua na lewa,+ e sega ni vakataki ira nodra vunivola.

8 Ni siro mai na ulunivanua, era qai muri koya mai na ilala levu. 2 Mani lako vua e dua e tauvi vukavuka, e cuva vua qai kaya: “Turaga, ke oni vinakata, ni vakasavasavataki au mada.”+ 3 E dodoka yani na ligana o Jisu me tarai koya qai kaya vua: “Au vinakata! Mo savasava mai.”+ E yali vakasauri na nona vukavuka ni sa vakasavasavataki.+ 4 E kaya vua o Jisu: “Kua mada ni lai talanoataka vua e dua,+ mo lai vakaraitaki iko ga vua na bete,+ mo qai cabora na isolisoli e vakarota o Mosese,+ me ivakadinadina vei ira.”

5 Ni curu yani i Kapenaumi, e lako mai vua e dua na turaganivalu qai vakamasuti koya+ 6 “Turaga, e davo tiko mai vale na noqu dauveiqaravi e paralasi, dua na ka na nona rarawa voli.” 7 E kaya vua o Jisu: “Au na qai vakabulai koya niu yaco yani.” 8 E qai kaya vua na turaganivalu: “Turaga, e sega ni ganita moni lako mai noqu vale, ke oni vosa ga ena qai bula na noqu dauveiqaravi. 9 O yau mada ga au dau vakarorogo ina lewa. Era vakarorogo tale ga vei au na sotia, niu tukuna vua e dua, ‘Lako!’ E lako sara o koya, niu tukuna tale vua e dua, ‘Lako mai!’ E lako sara mai o koya, niu tukuna vua na noqu dauveiqaravi, ‘Cakava qo!’ E cakava sara o koya.” 10 E kurabui o Jisu ni rogoca na vosa ya qai kaya vei ira na muri koya tiko: “Au tukuna vakadodonu vei kemudou, au sega mada ga ni raica e Isireli e dua me va qo na levu ni nona vakabauta.+ 11 Au tukuna vei kemudou nira na le levu mai na tokalau kei na ra era na dabe vata kei Eparama kei Aisake kei Jekope ena Matanitu vakalomalagi,+ 12 ia o ira na luve ni Matanitu era na biu ena butobuto e tuba. Era na tagi ra qai katibati e kea ena levu ni nodra rarawa.”+ 13 E qai kaya o Jisu vua na turaganivalu: “Lako, sa yaco na ka o kerea ena vuku ni nomu vakabauta.”+ E vakabulai na nona dauveiqaravi ena gauna ga ya.+

14 Ni curu o Jisu ina vale i Pita, e raica ni davo koto na tinai wati Pita+ qai katakata na yagona.+ 15 E mani tara na ligana o Jisu,+ mai oti yani na katakata, e tucake sara na marama qo me vakarautaka na ka e gadreva o Jisu. 16 Ni sa karobo, era kau yani vua e levu era curumi timoni, e vakasavi ira na timoni qai vakabulai ira kece na rarawa tu, 17 qo me vakayacori kina na vosa i Aisea na parofita: “E kauta o koya na noda tauvimate, ena colata na noda rarawa.”+

18 Ni raica o Jisu nira wavokiti koya e dua na ilala levu, e qai vakarota me ratou lele i tai.+ 19 E lako yani e dua na vunivola qai kaya vua: “Qasenivuli, au na muri kemuni ena vanua kece oni lako kina.”+ 20 Ia e kaya vua o Jisu: “Era vaqara na fokisi, era vakasova na manumanuvuka, ia na Luve ni tamata e sega na vanua me kotora kina na uluna.”+ 21 E kaya vua e dua tale na tisaipeli: “Turaga, ni laivi au meu lai buluti tamaqu mada.”+ 22 E qai kaya vua o Jisu: “Muri au tiko ga, laivi ira na mate mera buluta nodra mate.”+

23 Ni sa vodo i waqa, eratou vodo tale ga na nona tisaipeli.+ 24 E qai liwa vakasauri e dua na cagi tokavuki, e vodo sara ga i waqa na ua, ia e moce toka ga o Jisu.+ 25 Eratou vakayadrati koya ratou qai kaya vua: “Turaga, vakabulai kedatou, tou sa voleka ni mate!” 26 Ia e kaya vei ratou: “Na cava dou domobula kina? Sa lailai nomudou vakabauta.”+ E tucake qai vunauca na cagi kei na wasawasa, mai maravu yani na wasawasa, ruru na cagi.+ 27 Eratou kurabui na tisaipeli, eratou kaya: “Na tamata vakacava qo? E talairawarawa mada ga vua na cagi kei na wasawasa.”

28 Ni sa yaco i tai, ena nodra vanua na kai Katara,* e sotava sara e rua na curumi timoni, erau dau tu ga ena ibulubulu.*+ Erau vakarerevaki sara, e sega ni dua e dau doudou me muria na sala ya. 29 Erau kailavaka mai: “Me icavai vei keimami na nomuni lako mai, Luve ni Kalou?+ Oni lako mai moni vakararawataki keimami+ ni se bera na kena gauna?”+ 30 E kana vakayawa tu mai e dua na qelenivuaka.+ 31 Era qai vakamasuti koya na timoni: “Ke oni vakasavi keimami, ni vakatalai keimami vei ira na vuaka ya me keimami lai curumi ira.”+ 32 E kaya vei ira: “Ni lako!” Era qai lai curumi ira na vuaka, ra mani cici kece na qelenivuaka ya ina barinivatu, ra lutu i wasawasa, ra mate kina. 33 Era dro ina koro na dau vakatawa vuaka, ra lai talanoataka na veika kece e yaco, bau kina na ka e yacovi rau na curumi timoni. 34 Era mani tabili kece na lewenikoro mera lai raici Jisu, nira raici koya, era vakamasuti koya me lako tani mai na nodra vanua.+

9 E mani vodo i waqa, e qai lele i tai me gole ina nona koro.+ 2 Era qai kauta yani vua e dua na turaga paralasi e davo tiko ga ena idavodavo. Ni raica nodra vakabauta, e qai kaya o Jisu vei koya e paralasi: “Luvequ, kua ni lomaleqa! Sa vosoti na nomu ivalavala ca.”+ 3 Era mani vosavosa eso na vunivola. Era kaya: “O ka qo e vosabeca na Kalou.” 4 Ni kila o Jisu na ka era veinanuyaka, e mani kaya: “Na cava dou vakasamataka tiko kina na veika ca e lomamudou?+ 5 Kena ivakaraitaki, i vei e rawarawa me tukuni, sa vosoti na nomu ivalavala ca, se me tukuni, tucake, lako?+ 6 Ia mo dou kila ni tu vua na Luve ni tamata na lewa me vosota na ivalavala ca e vuravura—” sa qai kaya vua na paralasi: “Tucake, taura nomu idavodavo, lako i nomu vale.”+ 7 Mani tucake, gole sara i nona vale. 8 Dua na ka nodra rere na tu e kea nira raica na ka e yaco, ra mani vakalagilagia na Kalou ni solia na lewa va qo vua na tamata.

9 Ni tomana o Jisu nona ilakolako, e raica sara e dua na tagane na yacana o Maciu ni dabe tiko ena valenivolavola ni saumi ivakacavacava, e qai kaya vua: “Muri au mai.” E tucake o Maciu a muri koya sara.+ 10 E muri, ni kana tiko* e vale, sa ra qai lako yani e levu na daukumuni ivakacavacava kei ira na ivalavala ca mera lai kana vata kei Jisu kei ratou nona tisaipeli.+ 11 Nira raica na Farisi na ka e yaco, era qai kaya vei ratou na nona tisaipeli: “Na cava e kanavata tiko kina kei ira na daukumuni ivakacavacava kei ira na ivalavala ca na nomudou qasenivuli?”+ 12 Ni rogoci ira, e qai kaya: “E sega ni yaga na vuniwai vei ira na bula vinaka, e yaga ga vei ira na tauvimate.+ 13 Ni lai saga gona moni kila na ibalebale ni vosa qo, ‘E bibi vei au na loloma, sega ni isoro.’+ Au sega ni lako mai meu kacivi ira na yalododonu, meu kacivi ira ga na ivalavala ca.”

14 Era lako tale ga yani vua na tisaipeli i Joni, era tarogi koya: “Na cava keimami lolo kina kei ira na Farisi, ia era sega ni lolo nomuni tisaipeli?”+ 15 E qai kaya vei ira o Jisu: “Vakacava, era na rarawa na itokani ni taganevou+ ni se tiko vata ga kei ira? Ia ena yaco mai na gauna ena kau tani vei ira na taganevou,+ ya na gauna era na qai lolo kina. 16 E sega ni dua e dau cula na tikinisulu vou ena isulu makawa, ni rau na sega ni veitauri vinaka na isulu makawa kei na tikinisulu vou, ena lai kadresu kina vakalevu.+ 17 E sega tale ga ni dua e dau tawana na waini vou ena taganiwaini* makawa, ke cakava qori, ena kabote na taganiwaini, ena tasova na waini, ena ca tale ga na kena taga. E dau tawa ga na waini vou ena taganiwaini vou, ena vinaka tiko ga kina na waini kei na kena taga.”

18 Ni tukuna tiko vei ira na veika qori, e qai lako mai e dua na turaga vakaitutu, e cuva vua qai kaya: “Sa na mate qo na luvequ yalewa, moni lai tarai koya mada me bula.”+

19 E tucake o Jisu, mani muria sara na turaga qo, ratou muri koya tale ga nona tisaipeli. 20 E qai lako yani e dakudratou e dua na marama, e lako tu ga vua na dra me 12 na yabaki,+ lai tara sara na tutu ni isulu e sau i Jisu,+ 21 e kaya lo tiko: “Au na bula keu tara wale ga na nona isulu e sau.” 22 E rai vuki o Jisu, raici koya sara qai kaya vua: “Luvequ, kua ni lomaleqa! Sa vakabulai iko nomu vakabauta.”+ E vakabulai na marama qo ena gauna vata ga ya.+

23 Ni yaco yani o Jisu ina nona vale na turaga vakaitutu, e raici ira sara na dau uvu bitunivakatagi kei ira na ilala levu nira tagiyaso tiko.+ 24 E mani kaya vei ira: “Ni vagalala mada, e sega ni mate na goneyalewa lailai, e moce ga.”+ Nira rogoca ya era dredrevaki koya. 25 Nira sa curu kece i tuba na ilala levu, sa qai curu i loma o Jisu, taura na liga i goneyalewa,+ mani tucake sara o gone.+ 26 E kuruseta na vanua kece na itukutuku ni ka e yaco ya.

27 Ni biubiu mai kea o Jisu, erau muri koya e rua na mataboko,+ rau qai kacivaka yani: “Ni lomani keirau, Luvei Tevita.” 28 Ni curu i vale, rau lako vua na mataboko, qai tarogi rau o Jisu: “Drau vakabauta niu rawa ni cakava na ka drau kerea?”+ Rau kaya vua: “Io, Turaga.” 29 E tara na matadrau+ qai tukuna vei rau: “Me yaco na ka drau kerea ena vuku ni nomudrau vakabauta.” 30 Rau sa qai rai. E vakaroti rau o Jisu: “Me kua ni dua e kila na ka qo.”+ 31 Ia ni rau curu ga i tuba, erau talanoataki koya sara ena yasayasa kece ya.

32 Ni rau sa biubiu tiko, era qai kauta yani vei Jisu e dua na galu e curumi timoni,+ 33 ni sa vakasavi na timoni, sa qai vosa na galu.+ Era kurabui na tu e kea ra qai kaya: “Se sega ni bau laurai e dua na ka va qo e Isireli.”+ 34 Ia era kaya tiko na Farisi: “O ka qori e vakasavi ira na timoni ena nona kaukaua na nodra iliuliu na timoni.”+

35 E sikova o Jisu na koro lelevu kece kei na koro lalai kece, e veivakavulici ena nodra valenilotu, e vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou, qai vakabula na veimataqali tauvimate kei na malumalumu kece.+ 36 Ni raici ira na ilala levu, e lomani ira+ nira suivotu qai biu wale tu me vaka na sipi e sega na kena ivakatawa.+ 37 E kaya vei ratou nona tisaipeli: “Io, e levu sara na ka me tamusuki, ia era le lailai na tamata cakacaka.+ 38 O koya gona, dou kerea na Turaga ni tatamusuki me tala mai eso tale na tamata cakacaka ina nona tatamusuki.”+

10 E kacivi ratou na 12 nona tisaipeli qai solia vei ratou na kaukaua me ratou vakasavi ira na yalo velavela,+ me ratou vakabula na veimataqali tauvimate kei na malumalumu kece.

2 Qo na yacadratou na 12 na yapositolo:+ Kena imatai o Saimoni, e dau kilai tale ga me o Pita,+ kei Adriu+ na tacina, o Jemesa kei na tacina o Joni+ erau luvei Sepeti, 3 o Filipi kei Pacolomiu,+ Tomasi,+ kei Maciu+ na daukumuni ivakacavacava, o Jemesa na luvei Alifio, kei Cateo, 4 o Saimoni na Gugumatua, kei Jutasa Isikarioti, o koya a qai veretaki Jisu.+

5 E talai ratou na 12 qo o Jisu qai vakaroti ratou:+ “Dou kua ni lako vei ira na kai veimatanitu, kua tale ga ni curu ina dua na nodra koro na kai Samaria,+ 6 dou lako ga vei ira na sipi ni matanitu o Isireli era yali tu.+ 7 Ni dou lako voli, dou vunau, dou kaya, ‘Sa voleka na Matanitu vakalomalagi.’+ 8 Dou vakabulai ira na tauvimate,+ vakaturi ira na mate, vakasavasavataki ira na vukavuka, vakasavi ira na timoni. E soli wale vei kemudou, dou solia wale tale ga. 9 Dou kua ni tawana na koula se siliva se kopa ena nomudou taga ni ilavo,+ 10 se kauta na taga ni kakana, se rua na isulu e loma, ivava, se ititoko,+ ni na soli na kena kakana na tamata daucakacaka.+

11 “Ena koro lelevu kece se koro lalai dou curu kina, dou vakasaqarai koya ena ciqomi kemudou kei na nomudou itukutuku. Dou tiko vata kei koya me yacova ni dou biubiu.+ 12 Ni dou curu i vale, kidavaki ira na lewena. 13 Ke ra veiciqomi, vakacegui ira,+ ia ke ra sega ni veiciqomi, me suka lesu vei kemudou na vakacegu dou kauta yani. 14 Ke dua e sega ni vakacurumi kemudou se rogoca na ka dou tukuna, ni dou biuta na vale se koro qori, dou kuretaka tani na kuvu ni qele mai yavamudou.*+ 15 Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ena lailai na cudru a tau vei Sotoma kei Komora,+ ena levu e tau ina koro qori ena Siga ni Lewa.

16 “Raica, au sa talai kemudou yani me vaka na sipi ena kedra maliwa na olifa, mo dou qaseqase gona me vaka na gata qai maloku me vaka na ruve.+ 17 Dou qarauni ira na lewenivanua, nira na veilewaitaki kemudou,+ era na kuitataki kemudou+ tale ga ena nodra valenilotu.+ 18 Dou na qai kau ina matadra na kovana kei na tui+ ena vukuqu, me ivakadinadina vei ira kei ira tale ga na veimatanitu.+ 19 Ia ni dou sa kau, dou kua ni leqataka na ka mo dou tukuna se na kena itukutukuni, ni na qai vakatakilai vei kemudou ena kena gauna,+ 20 ni dou na sega ni vosa tiko ga o kemudou, ena vosa ena vukumudou na yalo i Tamamudou.+ 21 Kena ikuri, ena vakavuna o gone na mate nei tuakana, o tuakana ena vakavuna na mate nei tacina, o tama ena vakavuna na mate nei luvena, o ira na gone era na saqata na nodra itubutubu, era na vakavuna tale ga nodra mate.+ 22 Era na cati kemudou na tamata kece ena vuku ni yacaqu,+ ia o koya e vosota me yacova na icavacava ena vakabulai.+ 23 Ke ra vakacacani kemudou ena dua na koro, dou dro ina dua tale na koro,+ au tukuna vakadodonu vei kemudou, ni dou se bera ni sikova na koro kece e Isireli, sa na yaco mai na Luve ni tamata.

24 “Na gonevuli e sega ni uasivia na nona qasenivuli, se na dauveiqaravi na nona turaga.+ 25 Sa rawa ga ni tautauvata na tisaipeli kei na nona qasenivuli, na dauveiqaravi tale ga kei na nona turaga.+ Ke ra vakatoka na iliuliu ni vale me o Pielisipupi,+ sa macala tu ga nira na vakatokai tale ga kina na nona lewenivuvale. 26 Dou kua gona ni rerevaki ira, e sega ni dua na ka e tabonaki me sega ni vakaraitaki, se na ka e vunitaki me sega ni kilai.+ 27 Na ka au tukuna vei kemudou ena buto, dou tukuna ena rarama, na ka e vakasolokakanataki vei kemudou, dou vunautaka mai delanivale.+ 28 Dou kua ni rerevaki ira era vakamatea na yago ia era sega ni vakarusa rawa na bula,*+ dou rerevaki koya ga e rawa ni vakarusa na bula kei na yago e Qiena.*+ 29 E sega ni volitaki e rua na siparo ena dua na ilavo lailai?* Ena sega ni lutu ina qele e dua vei rau me sega ni kila na Tamamudou.+ 30 Ia e kilai vinaka na iwiliwili ni drauniulumudou. 31 Dou kua gona ni rere, dou talei sara vei ira na siparo.+

32 “O koya e dau tukuni au vei ira na tamata,+ au na tukuni koya tale ga vei Tamaqu mai lomalagi.+ 33 Ia o koya e cakitaki au vei ira na tamata, au na cakitaki koya tale ga vei Tamaqu mai lomalagi.+ 34 Dou kua ni nanuma niu kauta mai na veisaututaki e vuravura, au sega ni kauta mai na veisaututaki, na iseleiwau ga.+ 35 Au kauta mai na veitawasei, rau na veitawasei na veitamani tagane, o rau na veitinani yalewa, kei rau na veivugoni yalewa.+ 36 Era na meca ni tamata yadua na lewe sara ga ni nona vuvale. 37 E sega ni yaga vei au o koya e lomani rau cake na tamana kei na tinana qai vakalailai vei au, e sega tale ga ni yaga vei au o koya e lomani rau cake na luvena tagane se yalewa qai vakalailai vei au.+ 38 O koya e sega ni via colata nona kaunirarawa* me muri au, e sega tale ga ni yaga vei au.+ 39 O koya e maroroya nona bula ena vakayalia, ia o koya e vakayalia nona bula ena vukuqu ena maroroya.+

40 “O koya e ciqomi kemudou e ciqomi au tale ga, o koya e ciqomi au e ciqomi koya tale ga e talai au mai.+ 41 O koya e ciqoma na parofita baleta ni parofita ena soli vua na icovi ni parofita,+ o koya e ciqoma na tamata yalododonu baleta ni yalododonu ena soli vua na icovi ni tamata yalododonu. 42 O koya e solia e dua mada ga na bilo wai batabata vua e dua vei ira na lalai qo me gunuva baleta ni tisaipeli, au tukuna vakadodonu vei kemudou, ena sega sara ni kau tani vua na nona icovi.”+

11 Ni vakavulici ratou oti na 12 nona tisaipeli, e biubiu sara o Jisu me lai vunau, me veivakavulici tale ga ena nodra koro.+

2 Ia ni rogoca o Joni mai valeniveivesu+ na cakacaka i Karisito, e qai tala e rua nona tisaipeli+ 3 me rau tarogi koya: “Vakacava, o kemuni ga o koya ena lako mai, se me keimami waraka e dua tale?”+ 4 E sauma o Jisu: “Drau lako drau lai tukuna vei Joni na ka drau rogoca kei na ka drau raica:+ 5 Era sa rai na mataboko,+ era lako na lokiloki, era vakasavasavataki na vukavuka,+ era rogo na didivara, era vakaturi na mate, sa tukuni tale ga vei ira na dravudravua na itukutuku vinaka.+ 6 E marau o koya e sega ni tarabe ena vukuqu.”+

7 Ni rau sa vakanadaku, e qai vakamacalataki Joni o Jisu vei ira na ilala levu: “Na cava oni lai raica ena vanua talasiga?+ Na gasau e liwava na cagi?+ 8 Na cava ga oni lai raica? E dua e tokara na isulu e sau e malumu vinaka? Era tiko ga mai na valenitui o ira na tokara na isulu malumu va ya. 9 O cei ga oni lai raica? Na parofita? Io, au tukuna vei kemuni, e uasivia sara na parofita o koya.+ 10 Qo na ka e volai me baleti koya, ‘Raica! Au na tala yani e dua na noqu italai me liu vei iko,* ena vakarautaka na nomu sala!’+ 11 Au tukuna vakadodonu vei kemuni, vei ira kece na sucu mai, e sega ni dua e uasivi Joni na Dauveipapitaisotaki, ia o koya e lailai duadua ena Matanitu vakalomalagi e uasivi vua.+ 12 Me tekivu mai na gauna i Joni na Dauveipapitaisotaki me yacova mai qo, sa ra sasagataka na tamata na Matanitu vakalomalagi. O ira ga na gumatua era na rawata.+ 13 Na ka era vola na Parofita kei na Lawa* e mai yala ena gauna i Joni,+ 14 ia ke dou via vakabauta, o koya ga qo o ‘Ilaija a tukuni ni na lako mai.’+ 15 O koya e vakadaligana me rogoca sara.

16 “O cei meu na vakatauvatana kei na itabatamata qo?+ Era vakataki ira na gone era tiko ena makete, era kacivi ira na nodra icaba, 17 era kaya, ‘Keimami uvuca vei kemuni na bitunivakatagi, ia oni sega ni meke, keimami tagiyaso ia oni sega ni rarawa.’ 18 E vaka kina o Joni, e sega ni kana se gunu ia era kaya na tamata, ‘E tiko vua na timoni.’ 19 Ia ni lako mai na Luve ni tamata e kana e gunu,+ era kaya, ‘Raica! E tamata daukana qai daugunu waini, era nona itokani na daukumuni ivakacavacava kei ira na ivalavala ca.’+ Ia ena kilai na vuku ena ka e cakava.”+

20 Sa qai vunauca na koro kece a cakava kina e levu na cakacaka veivakurabuitaki, nira sega ni veivutuni na lewena: 21 “O na kalouca Koresini! O na kalouca Peciseita! Ke caka e Taia kei Saitoni na cakacaka veivakurabuitaki a caka vei kemudrau, ke rau sa veivutuni makawa ena isulutaga kei na dravusa.+ 22 Ia au tukuna vei kemudrau, ena lailai na cudru ena tau vei Taia kei Saitoni ena Siga ni Lewa, ena levu e tau vei kemudrau.+ 23 O iko Kapenaumi,+ o nanuma mo vakacerecerei i lomalagi? O na biu sobu ga ina iBulubulu,*+ baleta ke a caka e Sotoma na cakacaka veivakurabuitaki a caka vei iko, ke a tiko ga o Sotoma me yacova mai na siga qo. 24 Ia au tukuna vei kemuni, ena lailai na cudru e tau vei Sotoma ena Siga ni Lewa, ena levu e tau vei kemuni.”+

25 Sa qai kaya o Jisu ena gauna ya: “Au vakavinavinaka vei kemuni, Tamaqu, na Turaga ni lomalagi kei na vuravura ni oni vunia na veika qo vei ira na vuku kei na vuli vinaka, oni qai vakatakila ga vei ira na gone lalai.+ 26 Io Tamaqu, qo e salavata kei na nomuni inaki. 27 E solia vei au o Tamaqu na ka kece,+ e sega ni dua e kila vinaka na Luvena, na Tamana ga,+ e sega tale ga ni dua e kila vinaka na Tamana, na Luvena ga, kei koya ena vinakata na Luvena me vakatakilai Tamana vua.+ 28 Ni lako mai vei au o kemuni kece oni oca, oni bikai voli ena icolacola bibi, au na vakacegui kemuni. 29 Ni mai cola na noqu ivua moni vuli vei au, niu yalomalumalumu, au yalomalua tale ga,+ oni na kunea kina na vakacegu. 30 E veivakacegui na noqu ivua, e mamada tale ga na noqu icolacola.”

12 Ena gauna ya, e lakova yani o Jisu eso na loganiwiti ena Siga ni Vakacecegu.* Ni ratou sa viakana na nona tisaipeli, eratou mani tauca eso na witi me ratou kania.+ 2 Nira raica qo na Farisi, era kaya vua: “Raica! Eratou cakava na nomu tisaipeli na ka e vakatabui ena Siga ni Vakacecegu.”+ 3 E kaya vei ira o Jisu: “Vakacava, oni sega ni wilika na ka e cakava o Tevita kei ratou na nona itokani ni ratou viakana?+ 4 Ni a curu ina vale ni Kalou, eratou qai kania na madrai e vakacabori* vua na Kalou,+ na madrai e sega ni vakatarai vua se o iratou na nona itokani me ratou kania, era dau kania ga na bete.+ 5 Se, oni sega ni wilika ena Lawa na nodra dau cakacaka tu ga na bete ena valenisoro ena Siga ni Vakacecegu ra qai sega ni cala kina?+ 6 Ia au tukuna vei kemuni, sa tu qo e dua e uasivia na valenisoro.+ 7 Ke oni kila na ibalebale ni vosa qo, ‘Au vinakata na yalololoma,+ au sega ni vinakata na isoro,’+ ke oni sega ni vakalewai ratou qo ni sega ni dua nodratou cala. 8 Ni Turaga ni Siga ni Vakacecegu+ na Luve ni tamata.”

9 E mani biuta na vanua ya, e gole sara ina nodra valenilotu, 10 e tiko kina e dua na tagane e mate e dua na ligana.+ Nira via beitaki Jisu era mani taroga, “E tara na veivakabulai ena Siga ni Vakacecegu?”+ 11 E kaya vei ira: “O cei vei kemudou e dua ga nona sipi qai lutu na sipi qori ina qara ena Siga ni Vakacecegu, ena sega ni lai vueta mai?+ 12 E macala tu ga ni uasivia na sipi na tamata! O koya gona, e tara me caka na ka vinaka ena Siga ni Vakacecegu.” 13 E qai kaya vua na tagane: “Dodoka mai na ligamu.” E dodoka yani, mani vinaka tale me vaka ga na ligana adua. 14 Ia era curu i tuba na Farisi ra qai bosea mera vakamatei koya. 15 Ni kila o Jisu na ka era bosea, e mani biuta na vanua ya. Era lewe levu tale ga era muri koya,+ e vakabulai ira kece, 16 ia e qai vakaroti ira matua mera kua ni tukuni koya,+ 17 me vakayacori kina na ka e tukuna na parofita o Aisea:

18 “Raica! Na noqu dauveiqaravi+ au digitaka, au dau lomana, au vakadonuya!+ Au na solia vua na yaloqu,+ ena vakamatatataka na lewadodonu ina veimatanitu. 19 Ena sega ni veileti+ se me vosa tu i cake me rogoci na domona ena gaunisala levu. 20 Ena sega ni musuka na gasau sa voleka ni ramusu, ena sega tale ga ni bokoca na vauvau ni cina e kubou wale ga,+ me yacova ni sa vakatauca na lewadodonu. 21 Era na vakanuinui dina ina yacana na veimatanitu.”+

22 Era qai kauta vei Jisu e dua e curumi timoni, e mataboko, e galu tale ga, e qai vakabulai koya o Jisu, e rai tale na tamata ya, e vosa tale ga. 23 Dua na ka nodra kurabui na tu e kea, era kaya: “Sega ni o koya ga qo na Luvei Tevita?” 24 Nira rogoca qo na Farisi, era kaya: “O ka qo e vakasavi ira na timoni ena kaukaua i Pielisipupi,* na nodra iliuliu na timoni.”+ 25 Ni kila o Jisu na ka era veinanuyaka, e kaya vei ira: “Na matanitu e tawase vakataki koya ena rusa, na koro kece se vale e tawase ena bale. 26 Ke vakasavi Setani tale ga o Setani, sa na qai tawase vakataki koya, ena qai dei vakaevei na nona matanitu? 27 Ia o yau, keu vakasava na timoni ena yaca i Pielisipupi, na yaca i cei ga era vakasava tiko kina na timoni na luvemudou? Qo na vuna era na nomudou turaganilewa kina. 28 Ia keu vakasavi ira na timoni ena kaukaua ni yalo ni Kalou, dou sa calata dina na Matanitu ni Kalou.+ 29 Ena curu vakacava e dua ina vale ni tamata qaqa me qai kauta na nona iyau, ke sega ni vesuka mada e liu na tamata qaqa? Qo ga na sala ena qai taura rawa kina na nona iyau. 30 O koya e sega ni tovata kei au e saqati au, o koya e sega ni sosoqoni vata kei au, e vu ni veitawasei.+

31 “Qo na vuna au tukuna kina vei kemudou, e rawa ni vosoti na mataqali ivalavala ca kei na vosa veibeci kece, ia o koya e vosabeca na yalo tabu ena sega ni vosoti.+ 32 Kena ivakaraitaki, o koya e vosabeca na Luve ni tamata, ena vosoti,+ ia o koya e vosabeca na yalo tabu ena sega sara ni vosoti ena gauna qo* kei na gauna e se bera mai.+

33 “Ke oni kau vinaka, oni na vuataka ga na vua vinaka, ke oni kau ca, oni na vuataka na vua ca, ena kilai na kau ena vuana.+ 34 Dou kawa ni gata batigaga,+ dou na sega ni cavuta rawa na vosa vinaka ni ca na lomamudou! Ni na cavuta ga na gusumudou na ka e sinai tu e lomamudou.+ 35 Na tamata vinaka ena kauta mai na ka vinaka ena lololo vinaka ni lomana, ia na tamata ca ena kauta mai na ka ca ena lololo ca ni lomana.+ 36 Au tukuna vei kemudou ni ka tawayaga kece e cavuta na tamata ena tarogi vua+ ena Siga ni Lewa, 37 o na vakadonui se cudruvi ena vosa o cavuta.”

38 Era qai sauma vua na vunivola kei na Farisi: “Qasenivuli, keimami vinakata moni vakaraitaka e dua na ivakatakilakila.”+ 39 E qai kaya vei ira o Jisu: “Era dau vaqara na ivakatakilakila na itabatamata ca era dauveibutakoci,* ia ena sega ni vakaraitaki vei ira e dua na ivakatakilakila, na ivakatakilakila ga i Jona na parofita.+ 40 Me vaka ni a siga tolu, bogi tolu o Jona ena kete ni ika vakaitamera,+ ena siga tolu, bogi tolu tale ga na Luve ni tamata ena lomaniqele.+ 41 Era na vakaturi na kai Ninive kei na itabatamata ca qo ena siga ni lewa, ra qai vakadinadinataka na kai Ninive na cala ni itabatamata qo nira veivutuni ena vunau i Jona.+ Ia raica! sa tu qo e dua e uasivi Jona.+ 42 Ena vakaturi na ranadi ni ceva kei na itabatamata ca qo ena siga ni lewa, ena qai vakadinadinataka o koya na cala ni itabatamata qo ni a cavutu sara mai na iyalayala kei vuravura me mai rogoca na vuku i Solomoni.+ Ia raica! sa tu qo e dua e uasivi Solomoni.+

43 “Ni lako tani vua na tamata na yalo velavela, e lako sara ina vanua talasiga me vaqara e dua na vanua me vakacegu kina, ia e sega ni kunea.+ 44 E qai kaya, ‘Au na lesu i noqu vale au dau tiko voli kina.’ Ni lesu yani sa samaki vinaka tu, ukutaki, ia se sega ni dua e tawana. 45 Mani lai kauta mai e vitu tale na timoni eratou torosobu sara, eratou mani curu, eratou tiko kina. Na ka e qai yaco e muri vua na tamata qo e torosobu sara, e bau vinaka cake e liu.+ Ena yaco tale ga qori ina itabatamata ca qo.”

46 Ni vosa tiko vei ira na tu e kea, sa wawa tu e tuba o tinana kei ratou na tacina+ ni ratou via vosa vua.+ 47 E qai kaya vei Jisu e dua: “O tinamu kei ratou na tacimu eratou tiko e tuba, eratou via vosa vei iko.” 48 E qai sauma yani: “O cei na tinaqu, o cei o iratou na taciqu?” 49 E dodoka na ligana vei ratou na nona tisaipeli, qai kaya: “Qo ga na tinaqu kei ratou na taciqu!+ 50 O koya ga e cakava na loma i Tamaqu e tiko mai lomalagi, o koya ga ya e taciqu, e ganequ, e tinaqu.”+

13 E biubiu mai vale o Jisu ena siga ya, e lai dabe toka e matasawa. 2 Nira torovi koya yani e dua na ilala levu, e mani vodo ena dua na waqa qai lai dabe toka mai kina, era tucake kece tu e matasawa na ilala levu ya.+ 3 E levu sara na ka e tukuna vei ira ena vosa vakatautauvata,+ e kaya: “E lako e dua na dauteitei me lai kaburaka na nona itei.+ 4 Ni kakaburaki tiko, e lutu eso na itei ena batinisala, era lako mai na manumanuvuka ra qai kania.+ 5 E lutu eso tale ena vanua veivatu e lailai kina na qele, era kadre totolo sara ni sega ni vavaku na qele.+ 6 Ia ni cila mai na siga era malai, ra qai mate sara ni sega na wakadra. 7 Eso tale e lutu ena veiwavakavotona, e tubu na wavakavotona qai solegi ira.+ 8 Ia eso e lutu ena qele vinaka ra qai vua, eso e 100 vakacaca na vuana, e 60 eso, e 30 eso.+ 9 Me rogoca o koya e vakadaligana.”+

10 Eratou torovi koya na tisaipeli ratou qai kaya vua: “Na cava oni vosa kina vei ira ena vosa vakatautauvata?”+ 11 E kaya vei ratou o Jisu: “E vakatarai vei kemudou mo dou kila na veika vuni tabu+ ni Matanitu vakalomalagi, ia e sega ni vakatarai vei ira. 12 O koya e tu vua na ka ena soli vakalevu vua me yacova ni vuabale, ia o koya e sega vua na ka, ena kau laivi na ka mada ga e bau tu vua.+ 13 Oya na vuna au vosa kina vei ira ena vosa vakatautauvata. Era rai tu, ia era sega ni raica rawa na ka, e tu na daligadra, ia era sega ni rogoca rawa na ka, era sega tale ga ni kila na kena ibalebale.+ 14 Sa vakayacori tiko vei ira na parofisai i Aisea. E kaya, ‘Dou na rogoca, ia dou na sega ni kila na kena ibalebale, dou na raica, ia dou na sega sara ga ni kunea.+ 15 Ni sega ni malele mai na lomadra na tamata qo, e didivara na daligadra, era sogota tale ga na matadra, mera kua ni rai e matadra, se rogo e daligadra, me tara na lomadra na kena ibalebale ra qai saumaki mai meu vakabulai ira.’+

16 “Ia e kalougata na matamudou ni dou raica, kei na daligamudou ni dou rogoca.+ 17 Au tukuna vakadodonu vei kemudou, era diva tu e levu na parofita kei na tamata yalododonu mera raica na veika dou raica, ia era sega ni raica,+ mera rogoca tale ga na veika dou rogoca, ia era sega ni rogoca.

18 “Dou rogoca mada na vosa vakatautauvata ni dauteitei.+ 19 Ni dua e rogoca na vosa ni Matanitu qai sega ni kila na kena ibalebale, e lako mai na vunica+ qai kauta tani na ka e sa bau kaburaki e lomana, qo na kena e kaburaki ena batinisala.+ 20 Na kena e kaburaki ena vanua veivatu, qo o koya e rogoca na vosa, e marautaka qai ciqoma totolo.+ 21 Ni sega ni vakawakana sara i lomana na vosa, e sega kina ni dei. Ni vakararawataki se vakacacani ena vuku ni vosa, e tarabe sara. 22 Na kena e kaburaki ena veiwavakavotona, qo o koya e rogoca na vosa, ia na nuiqawaqawataki ni bula ena gauna qo*+ kei na veibacani ni iyau e tarova na tubu ni vosa e lomana, mani sega ni vua.+ 23 Na kena e kaburaki ena qele vinaka, o koya qo e rogoca na vosa, e kila sara na kena ibalebale qai vua. Eso e 100 vakacaca na vuana, eso e 60, eso tale e 30.”+

24 E tukuna tale vei ira e dua na vosa vakatautauvata: “Na Matanitu vakalomalagi e vaka na dauteitei e kaburaka na itei vinaka ena nona were. 25 Nira moce tiko nona tamata, e lako mai na kena meca qai kaburaka na itei ni co ca ena loganiwiti, oti a lesu. 26 E kadre na witi, lai vua sara, e kadre tale ga na co ca. 27 Eratou qai lako vua na itaukeiniwiti na nona dauveiqaravi ratou kaya, ‘Turaga, oni a sega li ni kaburaka ga na itei vinaka ena nomuni were? E tubu vata mai vakacava kei na co ca?’ 28 E kaya vei ratou, ‘E cakava qo na meca.’+ Eratou kaya vua na dauveiqaravi, ‘Oni vinakata me keitou kumuna vata?’ 29 E kaya vei ratou, ‘Kua mada, de dou cavuraka tale ga na witi ni dou kumuna na co ca. 30 Laiva me rau tubu vata me yacova na gauna ni tatamusuki. Ena gauna ni tatamusuki au na qai kaya vei ira na dautatamusuki, ni kumuna mada e liu na co ca, ni vesuka vata me vakamai, oti ya me qai kumuni na witi ina noqu lololo.’”+

31 E tukuna tale vei ira e dua na vosa vakatautauvata: “Na Matanitu vakalomalagi e vaka na sore ni musita e kauta na dauteitei me tea ena nona were.+ 32 E sorenikau lailai duadua vei ira na sorenikau kece, ia ni sa tubu e kau levu sara vei ira na itei kece, mera ro tale ga e tabana na manumanuvuka ni lomalagi.”

33 E tukuna tale vei ira e dua na vosa vakatautauvata: “Na Matanitu vakalomalagi e vaka na leveni e kauta e dua na yalewa qai wakia vata kei na tolu na ivakarau* falawa, me yacova ni sa tubu kece.”+

34 E tukuna vei ira o Jisu na ka kece qori ena vosa vakatautauvata. E vosa ga vei ira ena vosa vakatautauvata,+ 35 me vakayacori kina na ka e tukuna na parofita: “Au na dolava na gusuqu ena vosa vakatautauvata, au na tukuna na ka e vuni tu mai na ivakatekivu.”*+

36 E curu i vale o Jisu ni sa vakatalai ira oti na ilala levu. Eratou lako vua na nona tisaipeli eratou kaya: “Ni vakamacalataka mada vei keitou na ibalebale ni vosa vakatautauvata ni co ca ena were.” 37 E kaya vei ratou: “O koya e kaburaka na sorenikau vinaka, na Luve ni tamata, 38 na were o vuravura.+ Na sorenikau vinaka, o ira na luve ni Matanitu, ia na co ca, o ira na luve ni vunica,+ 39 na meca e kakaburaki, na Tevoro. Na gauna ni tatamusuki, na ivakataotioti ni veika vakavuravura,* o ira na dautatamusuki, na agilosi. 40 O koya gona, me vaka ga na kumuni vata ni co ca me vakamai ena bukawaqa, ena vaka kina ena ivakataotioti ni veika vakavuravura.*+ 41 Ena talai ira mai na nona agilosi na Luve ni tamata, era na kumuna mai na nona Matanitu na ka kece e veivakatarabetaki kei ira kece na beca na lawa, 42 era qai kolotaki ina lovo e caudre tu.+ Era na tagi, era na katibati. 43 Ena gauna ya era na ramase na ivalavala dodonu me vaka na matanisiga+ ena Matanitu nei Tamadra. Me rogoca o koya e vakadaligana.

44 “Na Matanitu vakalomalagi e vaka na iyau e vunitaki tu ena were, e kunea e dua qai sega ni vakaraitaka. Ena levu ni nona marau, e lai volitaka na ka kece e tu vua me volia kina na were ya.+

45 “Na Matanitu vakalomalagi e vaka tale ga na dauveivoli e vaqara na mataniciva talei. 46 Ni kunea e dua na mataniciva saulevu, sega ni bera ni lai volitaka na ka kece e tu vua me volia kina na mataniciva ya.+

47 “Na Matanitu vakalomalagi e vaka tale ga na lawa e bala i waitui qai kumuna na veimataqali ika. 48 Ni sa sinai na lawa era yavia sara i matasawa, era dabe qai tawana na ika vinaka+ ena sova, ia na ika ca+ era kolotaka tani. 49 Ena va tale ga qori ena ivakataotioti ni veika vakavuravura.* Era na lako mai na agilosi qai wasei ira tani na daucaka ca mai vei ira na yalododonu 50 ra qai kolotaki ira ina lovo e caudre tu. Era na tagi e kea, era na katibati kina.

51 E tarogi ratou: “Dou sa kila na ibalebale ni veika qo?” Eratou sauma: “Io.” 52 E qai kaya vei ratou: “Ke va qori, na qasenivuli e vakavulici ena veika e vauca na Matanitu vakalomalagi e tautauvata kei na dua na tamata, na itaukeinivale e kauta mai na nona valeniyau na veika vou kei na veika makawa.”

53 Ni tukuna oti o Jisu e vica na vosa vakatautauvata ya, e biubiu sara mai kea. 54 Ni yaco yani ina nona vanua,+ e lai veivakavulici sara ena nodra valenilotu. Era kaya ena nodra kurabui: “E rawata mai vei na tamata qo na nona vuku kei na cakacaka veivakurabuitaki?+ 55 E sega ni luve ni matai o koya?+ E sega ni yaca i tinana o Meri kei ratou na tacina o Jemesa, Josefa, Saimoni, kei Jutasa?+ 56 Eratou tiko tale ga qo na ganena! E rawata ga mai vei na ka kece qo?”+ 57 Era tarabe ena vukuna.+ E qai kaya vei ira o Jisu: “E dokai na parofita ena veivanua kece, vakavo ga ena nona vanua kei na nona vuvale.”+ 58 E sega gona ni cakava e kea e levu na cakacaka veivakurabuitaki nira sega ni vakabauta.

14 E rogoca ena gauna ya o Eroti na iliuliu ni yasana,* na itukutuku kei Jisu+ 2 mani kaya vei ira nona dauveiqaravi: “Qo o Joni na Dauveipapitaisotaki. Sa vakaturi mai na mate, sa rauta me veivakurabuitaki na ka e cakava.”+ 3 E tauri Joni o Eroti, vesuka qai balati koya i valeniveivesu ena vuku i Erotiasa na wati Filipi na tacina.+ 4 Ni dau kaya vua o Joni: “E sega ni dodonu mo tauri koya me watimu.”+ 5 E via vakamatei Joni o Eroti, e leqataki ira ga na lewenivanua nira sa okati Joni tu me parofita.+ 6 Ia ena gauna e marautaki tiko kina na siganisucu i Eroti,+ e qai meke na luvei Erotiasa. Dua na ka na marau nei Eroti+ 7 mani yalataka ni na solia vua na ka ga e kerea. 8 E kaya o goneyalewa ena veiuqeti i tinana: “Solia mai vei au ena dua na veleti na ulu i Joni na Dauveipapitaisotaki.”+ 9 E rarawa na tui, ia e vakayacora ga ena vuku ni nona yalayala, ena vukudra tale ga na kana tiko* kei koya. 10 E mani talatala me lai tamusuki na ulu i Joni e valeniveivesu. 11 E kau mai na uluna ena dua na veleti, soli vua na goneyalewa, qai kauta sara vei tinana. 12 E muri, eratou sa qai kauta na yagona na nona tisaipeli me ratou lai buluta, oti eratou lai tukutuku vei Jisu. 13 Ni rogoca na itukutuku ya o Jisu e vodo sara i waqa me gole ina dua na vanua lala me tiko duadua kina. Ia nira rogoca qo na lewenivanua, era taubale mai na veikoro mera muri koya.+

14 Ni toso yani i liu, e raica e dua na ilala levu, dua na ka nona lomani ira,+ e qai vakabulai ira na tauvimate.+ 15 Ni sa yakavi mai, eratou lako vua na nona tisaipeli, ratou kaya: “E vanua lala qo, sa kala tale ga na matanisiga, ni tukuna mada vei ira na ilala levu qo mera lako ina veikoro mera lai volia na kedra.”+ 16 Ia e qai kaya vei ratou o Jisu: “E sega ni yaga mera lako, dou vakani ira.” 17 Eratou kaya vua: “E tu ga vei keitou e lima na madrai kei na rua na ika.” 18 E tukuna vei ratou: “Dou kauta mai vei au.” 19 Sa qai tukuna vei ira na ilala levu mera dabe ena veico. E taura na lima na madrai kei na rua na ika, tacake i lomalagi me vakavinavinaka.+ Oti, e qai tikitikica na madrai, solia sara vei ratou nona tisaipeli me ratou veisoliyaka vei ira na ilala levu ya. 20 Era kana kece, era mamau, qai sinai tale e 12 na basikete ena kena vo.+ 21 O ira na kana e rauta nira le 5,000 na tagane, sega ni wili kina na yalewa kei na gone.+ 22 Oti ya, sa tukuna sara vei ratou nona tisaipeli me ratou vodo i waqa, me ratou liu i tai, me se talaci ira mada na ilala levu ya.+

23 Ni talaci ira oti, e qai cabe duadua ina ulunivanua me lai masu.+ Ni sa yakavi mai, e se tiko taudua voli ga e kea. 24 Ena gauna qo, sa vica na drau na mita* na yawa ni waqa mai vanua, ia e dredre na soko ni rui voravora na wasawasa, e bula tale ga na cagi. 25 Ni voleka ni kida na mataka,* sa qai lako vei ratou o Jisu, e taubale yani e delaniwai. 26 Ni ratou raici koya ni taubale tiko yani e delaniwai, dua na ka nodratou taqaya, eratou kaya: “Kemudou! Na cava qo!” Eratou qolou ena levu ni nodratou rere. 27 E kaya sara yani vei ratou o Jisu: “Dou vakacegu! O yau ga qo, dou kua ni rere.”+ 28 E tukuna vua o Pita: “Turaga, ke o kemuni dina, ni vakarota meu lako yani vei kemuni e delaniwai.” 29 E kaya o Jisu: “Lako mai!” E sobu sara mai waqa o Pita qai taubale yani vei Jisu e delaniwai. 30 E rere ni raica na bula ni cagi. Ni tekivu dromu vakamalua, e kacivaka yani: “Turaga, vakabulai au!” 31 E dodoka sara na ligana o Jisu me tauri koya qai kaya vua: “Sa rui lailai na nomu vakabauta, na cava o vakatitiqa kina?”+ 32 Ni rau vodo i waqa, sa qai ruru na cagi. 33 Eratou cuva vua na tiko e waqa, eratou qai kaya: “O kemuni dina na Luve ni Kalou.” 34 Eratou takoso i tai qai cabe sara yani i Kenisareti.+

35 Nira sa qai taura rawa na lewenivanua ni ya o Jisu, era veitukuniyaka na kena itukutuku, ra mani kauta kece vua na tauvimate. 36 Era vakamasuti koya mera bau tara mada ga na tutu ni nona isulu esau,+ era vakabulai kece o ira na tara.

15 Era lako vei Jisu na Farisi kei na vunivola mai Jerusalemi+ ra qai kaya vua: 2 “Na cava era beca kina na nomu tisaipeli na nodra ivakavuvuli na qase? Me kena ivakaraitaki, era sega ni vuluvulu* ni bera na kana.”+

3 E sauma vei ira o Jisu: “Na cava oni beca kina na ivunau ni Kalou ena nomuni ivakavuvuli?+ 4 Me kena ivakaraitaki, e kaya na Kalou, ‘Mo rokovi tamamu kei tinamu,’+ e kaya tale ga, ‘Me vakamatei o koya e vosavakacacataki tamana se tinana.’+ 5 Ia oni kaya, ‘O koya e tukuna vei tamana se tinana: “Na ka kece e tiko vei au me bau yaga vei kemudrau au sa yalataka me nona na Kalou,”+ 6 e sega ni gadrevi vua me rokova na tamana.’ Qori oni sa vakatanitaka kina na vosa ni Kalou ena nomuni ivakarau makawa.+ 7 Ni dau veivakaisini! E tukuni kemuni vinaka o Aisea ni kaya,+ 8 ‘O ira qo era vakarokorokotaki au ga ena tebenigusudra, na lomadra e yawa sara vei au. 9 E tawayaga nodra qaravi au nira vakavulica ga na ivakaro vakatamata me ivakavuvuli.’”+ 10 E kacivi ira na tu e kea qai kaya vei ira: “Ni vakarorogo vinaka sara moni kila na kena ibalebale.+ 11 E sega ni vakadukadukalitaka na tamata na ka e curu yani i gusuna, e vakadukadukalitaki koya ga na ka e lako mai gusuna.”+

12 Eratou qai lako na tisaipeli me ratou lai tukuna vua: “Oni kila nira tarabe na Farisi nira rogoca na ka oni tukuna?”+ 13 E sauma: “Na kau kece e sega ni tea na Tamaqu vakalomalagi ena cavuraki. 14 Laivi ira. O ira qori era dauveituberi mataboko. Ke tubera gona na mataboko na mataboko, erau na lutu ruarua ina qara.”+ 15 E qai kaya o Pita: “Ni vakamatatataka vei keitou na vosa vakatautauvata qori.” 16 E kaya o Jisu: “Dou lecava tale ga na kena ibalebale?+ 17 Dou lecava ni ka kece e curu i gusu e yaco sara i kete, oti e lako tani yani me benu? 18 Ia na ka e lako tani mai na gusu e vu mai na loma ni tamata, qo ga e vakadukadukalitaki koya.+ 19 Kena ivakaraitaki, e vu mai na loma ni tamata na vakanananu ca:+ na laba, na veibutakoci, na veiyacovi tawadodonu,* na butako, na lasu, na vosa veibeci. 20 Qori na veika e vakadukadukalitaka na tamata, e sega ga ni vakadukadukalitaki koya na nona sega ni vuluvulu* ni bera ni kana.”

21 E biuta na vanua ya o Jisu me lako sara ina yasayasa vakaTaia kei Saitoni.+ 22 E qai lako yani vua e dua na marama ni Finaisi ena yasayasa ya, e kacivaka yani: “Ni lomani au, Turaga, na Luvei Tevita. E dau curumi timoni vakalevu na luvequ yalewa.”+ 23 Ia e sega ni tukuna vua e dua na ka. Era mani lako vua na nona tisaipeli mera kerei koya: “Ni vakatalai koya, ni tagi muri kedatou tiko ga mai.” 24 E sauma o Jisu: “Au sega ni talai vua tale e dua, vei ira ga na sipi ni matanitu o Isireli era yali tu.”+ 25 Ia e lako yani vei Jisu na marama qo, e cuva sara vua qai kaya: “Turaga, ni vukei au!” 26 E sauma o Jisu: “E sega ni dodonu me soli na kedra madrai na gone vei ira na luvenikoli.” 27 E kaya na marama ya: “E dina Turaga, ia na luvenikoli mada ga era dau kania na tikitiki ni kakana e lutu mai na teveli ni nodra turaga.”+ 28 E kaya vua o Jisu: “Sa dua na ka na nomu vakabauta, me yaco mada ga na nomu kerekere.” E vakabulai o luvena ena gauna vata ga ya.

29 E biuta sara na vanua ya o Jisu, me lako volekata yani na Wasa o Kalili,+ e cabe ina ulunivanua, qai lai dabe toka kina. 30 Era lako yani vua e dua na ilala levu, era kauti ira yani na lokiloki, mavoa, mataboko, galu, kei na levu tale, ra lai biuti ira ena yava i Jisu, e qai vakabulai ira kece.+ 31 Dua na ka nodra kurabui na ilala levu nira raica nira sa vosa na galu, era vakabulai na vakaleqai tu na yagodra, lako na lokiloki, rai na mataboko, era qai vakalagilagia kina na Kalou ni Isireli.+

32 Ia e kacivi ratou nona tisaipeli o Jisu qai kaya: “Au lomani ira dina na ilala levu qo+ ni sa tolu mai na siga nodra tiko vata kei au, ia era sega ni kania e dua na ka. Au sega ni via vakasukai ira nira walokai de ra bale koso e gaunisala.”+ 33 Eratou kaya vua na tisaipeli: “Eda tu qo ena vanua lala, me keitou lai kauta mai vei na madrai me rauti ira na ilala levu qo?”+ 34 E kaya vei ratou o Jisu: “E vica na ibuli e tu qori?” Eratou kaya: “E vitu kei na vica na ika lalai.” 35 Mani tukuna vei ira na ilala levu mera dabe ena qele, 36 e taura na vitu na ibuli kei na ika, e vakavinavinakataka, tikitikica, qai tekivu veisoliyaka vei ratou na tisaipeli, ratou wasea sara yani vei ira na ilala levu.+ 37 Era kana kece, era mamau, era qai taura e vitu na basikete* sa sinai tu ena ivovo ni ka sa tikici oti tu.+ 38 Na kedra iwiliwili na kana qo e 4,000 na tagane, sega ni wili kina na yalewa kei na gone. 39 Ni talaci ira oti na ilala levu ya o Jisu, e qai vodo i waqa me soko sara ina yasayasa vakaMakitala.+

16 Era lako mai vua na Farisi kei ira na Setoki mera vakatovolei koya, era kerei koya me vakaraitaka vei ira e dua na ivakatakilakila mai lomalagi.+ 2 E qai kaya vei ira: “Ni karobo mai, oni dau kaya, ‘Ena draki vinaka ni botaira na vanua,’ 3 ena mataka oni kaya, ‘ena batabata qai tau na uca nikua ni botaicake na vanua qai buto na lomalagi.’ Oni kila rawa na irairai ni lomalagi, ia oni sega ni kila na ivakatakilakila ni gauna. 4 E dau vakasaqara na ivakatakilakila na itabatamata ca qai dau veibutakoci,* ia ena sega sara ni vakaraitaki vei ira e dua na ivakatakilakila,+ na ivakatakilakila ga i Jona.”+ E biuti ira tu o koya qai gole yani.

5 Ni ratou yaco i tai na tisaipeli, eratou qai kila ni ratou guilecava me ratou kau madrai.+ 6 E kaya vei ratou o Jisu: “Me rai tiko na matamudou, dou qarauna na nodra leveni na Farisi kei na nodra leveni na Setoki.”+ 7 Eratou veikayaka: “Tou sega ni bau kau madrai mai.” 8 Ni rogoci ratou o Jisu, e kaya vei ratou: “Na cava dou kaya tiko kina ni dou sega ni kau madrai mai o kemudou e lailai na nomudou vakabauta? 9 Dou se sega tiko ga ni taura rawa, se nanuma na lima na ibuli era vakani kina na 5,000 kei na levu ni basikete dou vakasinaita?+ 10 Se na vitu na ibuli era vakani kina na 4,000, kei na vica na basikete* dou vakasinaita?+ 11 Dou sega ni taura rawa vakacava niu sega ni vakamacalataka tiko vei kemudou na madrai? Dou qarauni kemudou ga mai na nodra leveni na Farisi kei ira na Setoki.”+ 12 Eratou sa qai taura rawa ni a sega ni tukuna tiko me ratou qarauna na leveni ni madrai, ia me ratou qarauna na nodra ivakavuvuli na Farisi kei na Setoki.

13 Ni yaco yani o Jisu ina yasayasa o Sisaria Filipai, e tarogi ratou na nona tisaipeli: “Na cava era tukuna eso me baleta na Luve ni tamata?”+ 14 Eratou kaya: “Eso era kaya ni o Joni na Dauveipapitaisotaki,+ eso tale era kaya ni o Ilaija,+ eso era kaya ni o Jeremaia se dua vei ira na parofita.” 15 E kaya vei ratou: “Vakacava o kemudou, cava dou nanuma?” 16 E sauma o Saimoni Pita: “O kemuni na Karisito,+ na Luve ni Kalou bula.”+ 17 Mani kaya vua o Jisu: “O sa kalougata Saimoni na luvei Jona, ni sega ni vakatakila vei iko na tamata* na ka qo, na Tamaqu ga mai lomalagi.+ 18 Au tukuna tale ga vei iko Pita,+ au na tara na noqu ivavakoso ena delanivatu qo,+ ena sega ni vakamalumalumutaka rawa na matamata kei iBulubulu.* 19 Au na solia vei iko na ki ni Matanitu vakalomalagi, na ka kece o vauca e vuravura sa na vauci oti mai lomalagi, na ka kece o sereka e vuravura sa na sereki oti mai lomalagi.” 20 E qai vakaroti ratou matua na tisaipeli me ratou kua ni tukuna ni o koya na Karisito.+

21 Tekivu mai na gauna ya, sa dau tukuna tiko vei ratou na nona tisaipeli o Jisu ni dodonu me lako i Jerusalemi me sotava kina e levu na ka rarawa vei ira na qase, na iliuliu ni bete, kei ira na vunivola, ena vakamatei, ia ena vakaturi ena ikatolu ni siga.+ 22 E kauti koya vakatikitiki o Pita qai vunauca: “Me kua ni va qori nomuni rai Turaga, ena sega sara ni yaco qori vei kemuni.”+ 23 Ia e vakanadakui Pita qai kaya vua: “Lako tani i dakuqu, Setani! O iko na dau veivakatarabetaki, ni sega ni tiko vei iko na vakasama ni Kalou, na vakasama ga vakatamata.”+

24 E qai kaya o Jisu vei ratou na nona tisaipeli: “Ke dua e via muri au, me kua tale ni muria na lomana, me colata ga na nona kaunirarawa* qai muri au tiko ga.+ 25 O koya e via maroroya na nona bula ena vakayalia, ia o koya e vakayalia na nona bula ena vukuqu, ena rawata tale.+ 26 Ena yaga vakacava vua e dua ke rawati vuravura taucoko, ia e qai vakayalia na nona bula?+ Se na cava ena solia na tamata me isau ni nona bula?+ 27 Ena lako mai na Luve ni tamata kei ira na nona agilosi ena lagilagi i Tamana, ena qai saumi ira yadua na tamata me vaka na nodra ivalavala.+ 28 Au tukuna vakadodonu vei kemudou, era tiko qo eso era na sega mada ni mate, ia era na raica rawa na nona lako mai na Luve ni tamata ena nona Matanitu.”+

17 Oti e ono na siga e kauti ratou ga o Pita, Jemesa kei Joni na tacina ina dua na ulunivanua cecere o Jisu.+ 2 E qai matalia na kena irairai e matadratou, e serau na matana me vaka na matanisiga, qai ramase* na nona isulu e sau me vaka na cina.+ 3 E qai rairai vei ratou o Mosese kei Ilaija ni rau veivosaki tiko kei koya. 4 E qai tukuna o Pita vei Jisu: “Turaga, e vinaka dina na nodatou tiko e ke. Ke oni vinakata, au na birika e ke e tolu na valelaca, dua me nomuni, dua me nei Mosese, dua me nei Ilaija.” 5 Ni se vosa tiko ga, e vakaruguti ratou e dua na o ramase, qai rogo mai na o e dua na domo, e kaya: “Qo na Luvequ lomani, au vakadonuya.+ Dou rogoci koya.”+ 6 Ni ratou rogoca na tisaipeli na vosa ya, eratou tekicuva ena levu ni nodratou rere. 7 E torovi ratou o Jisu, e tarai ratou qai kaya: “Dou duri. Dou kua ni rere.” 8 Ni ratou tacake, eratou raici Jisu ga, sega ni dua tale. 9 Ni ratou siro tiko mai na ulunivanua, e vakaroti ratou o Jisu: “Dou kua ni tukuna vua e dua na raivotu qo me yacova ni sa vakaturi mai na mate na Luve ni tamata.”+

10 Ia eratou tarogi koya na tisaipeli: “Na cava ga era kaya kina na vunivola ni na liu mai o Ilaija?”+ 11 E sauma o koya: “Ena lako dina mai o Ilaija me vakalesuya mai na ka kece.+ 12 Ia au tukuna vei kemudou, sa lako oti mai o Ilaija era qai sega ni kilai koya, era cakava vua na ka ga era vinakata.+ Era na vakararawataka tale ga va qo na Luve ni tamata.”+ 13 Eratou qai siqema na tisaipeli ni tukuni Joni tiko na Dauveipapitaisotaki.

14 Ni ratou yaco yani vei ira na ilala levu,+ e torovi Jisu mai e dua na tagane, e tekiduru qai kaya vua: 15 “Turaga, ni lomani luvequ tagane, ni dau vakaleqai koya vakalevu na manumanusoni. E dau bale vakalevu ina bukawaqa kei na wai.+ 16 Au kauti koya vei ratou na nomuni tisaipeli, ia eratou sega ni vakabulai koya rawa.” 17 E kaya o Jisu: “Isa na itabatamata sega ni vakabauta qai yalovakatani,+ me vakacava na dede ni noqu tiko vata kei kemuni? Me vakacava na dede ni noqu vosoti kemuni? Kauti koya mai vei au.” 18 E vunauca o Jisu na timoni, mani lako tani na timoni mai vua na gone, e bula na gone ena gauna vata ya.+ 19 Eratou qai tarogi Jisu lo na nona tisaipeli: “Na cava keitou sega ni vakasava rawa kina na timoni ya?” 20 E tukuna vei ratou: “E lailai na nomudou vakabauta. Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ke vaka mada ga na levu ni sore ni musita na nomudou vakabauta, dou rawa ni kaya ina ulunivanua qo, ‘Toki i kea,’ ena toki dina. Sega ni dua na ka ena dredre vei kemudou.”+ 21* —

22 A kaya vei ratou o Jisu ni ratou soqoni vata mai Kalili: “Sa vakarau soli na Luve ni tamata ina ligadra na lewenivanua,+ 23 era na vakamatei koya, ia ena vakaturi ena ikatolu ni siga.”+ E mositi ratou dina na tisaipeli na vosa ya.

24 Ni ratou yaco i Kapenaumi era tarogi Pita na dau kumuna na ivakacavacava* ni valenisoro: “E dau solia na nomudou qasenivuli na ivakacavacava ni valenisoro?”+ 25 E sauma o Pita: “Io.” Ia ni curu i vale, e tarogi koya sara o Jisu: “Cava nomu rai Saimoni? Era dau kumuna mai vei na tui e vuravura na soli kei na ivakacavacava? Vei ira na luvedra se vei ira na vulagi?” 26 Ni kaya: “Vei ira na vulagi,” e kaya vua o Jisu: “Kena ibalebale, era sega ni dau soli ivakacavacava na luvenitui. 27 Ia mera kua ni tarabe,+ lako i waitui, viritaka nomu siwa, na imatai ni ika o yavia mai, dolava na gusuna, o na raica kina e dua na ilavo siliva.* Kauta qai solia vei ira me nodaru ivakacavacava.”

18 Eratou lako vei Jisu ena gauna ya na tisaipeli eratou qai tarogi koya: “O cei mada e levu duadua ena Matanitu vakalomalagi?”+ 2 E kaciva mai o Jisu e dua na gone lailai me mai duri ena kedratou maliwa 3 qai kaya: “Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ke dou sega ni veisau mo dou vaka na gone lailai,+ dou na sega sara ni curu ina Matanitu vakalomalagi.+ 4 O koya gona, o koya e yalomalumalumu me vaka na gone lailai qo ena okati me levu duadua ena Matanitu vakalomalagi,+ 5 o koya e vakaceguya e dua na gone lailai va qo ena yacaqu e vakacegui au tale ga. 6 Ia o koya e vakatarabetaka e dua vei ira na lalai qo e vakabauti au, e vinaka cake me vesu i domona e dua na vatuniqaqaqi levu e dau dreta na asa, me qai vakadromuci i wasawasa.+

7 “Sa rarawa o vuravura ena vuku ni ka e veivakatarabetaki! E macala ni na yaco ga na veivakatarabetaki, ia ena rarawa o koya e vakavuna na tarabe! 8 Ke vakatarabetaki iko gona na ligamu se yavamu, muduka laivi qai kolotaka tani.+ E vinaka cake mo bula ni o yavadua se ligadua, e ca me rua na ligamu se yavamu mo qai kolotaki ina buka e sega ni boko rawa.+ 9 Ke vakatarabetaki iko tale ga na matamu, leuta qai kolotaka tani. E vinaka cake mo bula ni o matadua e ca me rua na matamu mo qai kolotaki ina bukawaqa e Qiena.*+ 10 Dou kua gona ni beca e dua vei ira na lalai qo, au tukuna vei kemudou ni nodra agilosi mai lomalagi era dau tu ga ena mata i Tamaqu mai lomalagi.+ 11* ——

12 “Na cava dou nanuma? Ke dua na tagane e 100 nona sipi qai yali e dua,+ vakacava ena sega ni biuta tu mada e 99 ena ulunivanua me vaqara na dua e yali?+ 13 Ke kunea, au tukuna vakadodonu vei kemudou, ena levu cake nona marautaka na dua qo mai na 99 era sega ni yali. 14 E sega tale ga ni taleitaka na Tamaqu mai lomalagi me rusa e dua vei ira na lalai qo.+

15 “Ke valavala ca e dua na tacimu, lai vakaraitaka vua nona cala ni drau tiko taurua.+ Ke rogoci iko, o sa vakabula na tacimu.+ 16 Ia ke sega ni rogoci iko, kauta e dua se rua tale, me rawa ni vakadeitaki na ka kece ena itukutuku* ni le rua se tolu na ivakadinadina.+ 17 Ke sega ni rogoci ratou, tukuna ina ivavakoso. Ke sega tale ga ni rogoca na ivavakoso, me okati o koya me vaka e dua mai na veimatanitu,+ se daukumuni ivakacavacava.+

18 “Au tukuna vakadodonu vei kemudou, na ka kece dou vauca e vuravura sa na vauci oti mai lomalagi, na ka kece dou sereka e vuravura sa na sereki oti mai lomalagi. 19 Au tukuna tale vakadodonu vei kemudou, ke rau lomavata e le rua e vuravura me rau kerea e dua na ka bibi, ena solia vei rau na Tamaqu mai lomalagi.+ 20 Na vanua e soqoni kina e le rua se tolu ena yacaqu,+ au na tiko ena kedratou maliwa.”

21 E lako yani o Pita qai kaya vua: “Turaga, me valavala ca vakavica vei au na taciqu meu na vosoti koya tiko ga? Me vakavitu?” 22 E kaya o Jisu: “Au kaya vei iko, me kua ni vakavitu, ia me vaka77.+

23 “Oya na vuna e rawa ni vakatauvatani kina na Matanitu vakalomalagi kei na dua na tui e vinakata mera sauma na nona dauveiqaravi na nodra dinau. 24 Ni tekivu na sausaumi e qai kau yani vua e dua na tagane e dinautaka e 10,000 na taledi.* 25 Ia ni sega ni sauma rawa, e vakarota na tui me volitaki o koya, o watina, o iratou na luvena, kei na veika kece e taukena me isau ni dinau.+ 26 E tekiduru na dauveiqaravi qai vakamamasu* vua ena nona kaya, ‘Ni solia mada vei au na gauna, au na sauma kece vei kemuni na noqu dinau.’ 27 E lomani koya na tui, mani vosoti koya qai bokoca nona dinau.+ 28 Ia ni sa lako na dauveiqaravi ya erau qai sota kei na dua nona itokani dauveiqaravi e dinautaka tu vua e 100 na dinari,* e kidomoka qai kaya vua, ‘Sauma kece mai na nomu dinau.’ 29 E tekiduru na nona itokani dauveiqaravi qai vakamasuti koya, ‘Solia mada vei au na gauna, au na sauma kece vei iko na noqu dinau.’ 30 Ia e sega ni vakadonuya o koya, mani balati koya i valeniveivesu me sauma kece sara na nona dinau. 31 Nira raica eso nona itokani dauveiqaravi na ka e yaco, dua na ka nodra rarawa, era lai tukuna sara vua na tui na ka kece. 32 E kacivi koya na tui qai kaya vua, ‘O iko na dauveiqaravi torosobu, au bokoca kece nomu dinau ni o mai vakamasuti au. 33 E dodonu mo vosoti nomu itokani dauveiqaravi me vaka ga na noqu vosoti iko!’+ 34 E katakata sara ga na tui qai balati koya i valeniveivesu me sauma kece sara nona dinau. 35 Ena sega tale ga ni vosoti kemuni na Tamaqu mai lomalagi+ ke sega ni vu mai lomamuni na nomuni vosoti ira na tacimuni.”+

19 Ni cavuta oti na vosa ya o Jisu, e biuti Kalili me gole ina iyalayala* kei Jutia ena tai ni Joritani.+ 2 Era muri koya tale ga e dua na ilala levu, qai vakabulai ira mai kea.

3 Era lako vua eso na Farisi mera vakatovolei koya. Era taroga: “E vakatarai vua na tagane me sereki watina ena dua ga na yavu e rawa?”+ 4 E tukuna vei ira: “Vakacava, oni sega ni wilika ni o koya e bulia na tamata mai na ivakatekivu e bulia na tagane kei na yalewa+ 5 qai kaya, ‘Ena biuti tamana kei tinana o tagane me kabiti watina me rau sa na lewe dua ga’?+ 6 Erau na sega ni lewe rua tiko, erau sa na dua ga na yago. O koya gona, na ka sa vauca vata na Kalou me kua ni tawasea na tamata.”+ 7 Era tukuna vua, “Na cava e tukuna kina o Mosese me solia o tagane vei watina na ivola ni veisere qai vakatalai koya?”+ 8 E tukuna vei ira o Jisu: “Ena vuku ni nomuni lomaqa, a vakatara kina o Mosese moni sereki watimuni,+ ia a sega ni kena inaki mai na ivakatekivu.+ 9 Au tukuna vei kemuni, na tagane e sereka na watina qai vakawati tale e sa wili me veibutakoci ke sega ni veiyacovi tawadodonu* o watina.”+

10 Eratou tukuna vua na tisaipeli: “Ke va qori na vakawati, sa vinaka cake ga me kua na vakawati.” 11 E kaya vei ratou: “E sega ni tamata kece era muria na vosa qo, o ira ga e soli vei ira.+ 12 Eso na tagane era sega ni vakawati ni vakaleqai* na yagodra nira se qai sucu mai, so era sega ni vakawati nira sele, eso tale era sega ni vakawati ena vuku ni Matanitu vakalomalagi. Vei ira era rawata qo, mera cakava sara.”+

13 Era qai kauti ira yani na gone lalai vua me tabaki ira e ligana, me masulaki ira tale ga. Ia eratou qai cudruvi ira na tisaipeli.+ 14 E kaya o Jisu: “Dou kua ni tarovi ira na gone lalai, laivi ira mera lako mai vei au, ni o ira va qo e nodra na Matanitu vakalomalagi.”+ 15 E tabaki ira ena ligana o Jisu, sa qai gole yani.

16 Rau mani sota kei na dua, e tarogi koya: “Qasenivuli, na ka vinaka cava meu cakava meu bula tawamudu kina?”+ 17 E kaya vua o Jisu: “Na cava o taroga kina vei au na ka vinaka? E dua bau ga e vinaka.+ Ke o vinakata gona mo bula, e dodonu mo muria tiko ga na ivunau.”+ 18 “Na ivunau cava?” e taroga. E sauma o Jisu: “Mo kua ni laba,+ mo kua ni veibutakoci,+ mo kua ni butako,+ mo kua ni bubului lasu,+ 19 mo rokovi tamamu kei tinamu,+ mo lomana na kainomu me vaka nomu lomani iko.”+ 20 E tukuna vua na cauravou: “Au sa cakava kece tiko qori, na cava tale se vo?” 21 E tukuna vua o Jisu: “Ke o vinakata mo vinaka sara,* lai volitaka nomu iyau, solia na kena ilavo vei ira na dravudravua, o na qai vakaiyau mai lomalagi,+ ia mo mai muri au.”+ 22 Ni rogoca ya na cauravou, e lako yani ena rarawa, ni levu sara na nona iyau.+ 23 Mani kaya o Jisu vei ratou nona tisaipeli: “Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ena dredre sara vua na vutuniyau me curu ina Matanitu vakalomalagi.+ 24 Au kaya tale ga vei kemudou, e rawarawa cake vua na kameli me curuma na matanicula, e dredre vua na tamata vutuniyau me curu ina Matanitu ni Kalou.”+

25 Ni ratou rogoca ya na tisaipeli, dua na ka nodratou kurabui, eratou kaya: “O cei ena bula rawa?”+ 26 E raici ratou matua o Jisu qai kaya: “E dredre qo vua na tamata, ia e rawarawa vua na Kalou na ka kece.”+

27 E qai kaya o Pita: “Raica! Keitou sa biuta na ka kece me keitou muri kemuni, na cava ena qai neitou?”+ 28 E kaya vei ratou o Jisu: “Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ni sa na vakavoui na ka kece ena gauna sa na dabe kina na Luve ni tamata ena nona idabedabe vakaturaga, o kemudou na dau muri au dou na qai dabe tale ga ena idabedabe vakatui e 12, mo dou lewa na yavusa e 12 kei Isireli.+ 29 O koya e biuta na vale se tacina se ganena se tamana se tinana se luvena se tikiniqele ena yacaqu, ena rawata tale e yadrau, ena bula tawamudu tale ga.+

30 “E levu era liu era na muri, o ira na muri era na liu.+

20 “Na Matanitu vakalomalagi e vaka e dua na itaukei ni vale, e lako ena matakacaca me lai kauti ira mai eso mera mai cakacaka ena nona loganivaini.+ 2 Ni sa veidinadinati oti kei ira na tamata cakacaka me kedra isau ena dua na siga e dua na dinari,* sa qai talai ira ina nona loganivaini. 3 Ni lako ina makete rauta na ikatolu ni aua,* e raica sara nira tu kina eso era sega ni cakacaka, 4 mani kaya vei ira, ‘Ni lako tale ga ina loganivaini, au na solia vei kemuni na isau e veirauti.’ 5 Era mani lako sara. E cakava tale ga qori ni lako ena ikaono* kei na ikaciwa* ni aua. 6 Ni lako yani rauta na ika11* ni aua, se baci raica nira tu kina eso era sega ni cakacaka, mani kaya tale ga vei ira, ‘Sa voleka ni cava na siga, na cava oni se sega tiko ga kina ni cakacaka?’ 7 Era kaya vua, ‘E sega ni dua e saumi keimami.’ Mani kaya vei ira, ‘Ni lako tale ga ina loganivaini.’

8 “Ni sa yakavi, sa qai kaya na itaukei ni loganivaini vua na nona iliuliu ni cakacaka, ‘Kacivi ira na tamata cakacaka mo saumi ira,+ tekivu vei ira na muri me lai cava vei ira na liu.’ 9 Era lako yani o ira na tekivu ena ika11 ni aua, e soli vei ira e yadua na dinari.* 10 Nira sa veisaumi na tekivu e liu, era nanuma ni na levu cake na kedra isau, ia e soli tale ga vei ira e yadua na dinari.* 11 Ia nira taura na kedra isau, era vosavosa vua na itaukei ni vale 12 era kaya, ‘O ira na muri era cakacaka ena dua ga na aua, ia oni raica me keimami tautauvata ga. Keimami oga, keimami vosota tale ga na todra ni siga ena siga taucoko!’ 13 E kaya ni sauma nona vosa e dua vei ira, ‘Na wekaqu, e sega ni dua na noqu cala. Vakacava, daru a sega ni veidinadinati me kemu isau e dua na dinari?*+ 14 Taura na kemu isau, lako. Au vinakata meu solia vei koya e muri na ka vata ga au solia vei iko. 15 Au lewa ga na noqu iyau, se vakacava? O matacataki au ena vuku ni noqu yalovinaka?’+ 16 O koya gona, o ira na muri era na liu, o ira na liu era na muri.”+

17 Ni gole cake i Jerusalemi o Jisu, e kauti ratou vakatikitiki na 12 na tisaipeli qai kaya vei ratou e gaunisala:+ 18 “Raica! Tou sa lako cake tiko qo i Jerusalemi, ena lai soli na Luve ni tamata vei ira na iliuliu ni bete kei ira na vunivola. Era na tauca vua na itotogi mate+ 19 era na soli koya vei ira na kai veimatanitu mera vakalialiai koya, kuitataki koya, qai vakamatei koya ena kau,+ ia ena vakaturi ena ikatolu ni siga.”+

20 E lako yani vua na wati Sepeti+ kei rau na luvena tagane, e cuva vua me kerea e dua na ka.+ 21 E tarogi tinadrau: “Na cava o vinakata?” E kaya vei Jisu: “Ni vakadonuya mada me rau dabe ena nomuni Matanitu na luvequ, e dua ena yasamuni imatau kei na dua ena yasamuni imawi.”+ 22 E kaya o Jisu: “Drau sega ni kila na ka drau kerea. Vakaevei, e rawa ni drau gunu ena bilo au vakarau gunu kina?”+ Rau kaya vua: “Keirau rawa.” 23 E kaya vei rau: “Drau na gunuva dina na mequ bilo,+ ia au sega ni lewa se o cei me dabe ena yasaqu imatau se yasaqu imawi, sa tiko ga o ira e vakarautaki me nodra me vaka sa lewa o Tamaqu.”+

24 Ni ratou rogoca na vo ni le tini, eratou sevaki rau sara ga na veitacini.+ 25 Ia e qai kacivi ratou o Jisu qai kaya: “Dou kila nira dau vakacolasau na iliuliu ni veimatanitu qai dau voravora na nodra veiliutaki na vetaicake.+ 26 Mo dou kua ni va ya,+ o koya e via turaga vei kemudou me nomudou dauveiqaravi,+ 27 o koya e via liu me nomudou tamata cakacaka.+ 28 Me vaka ga ni a sega ni lako mai na Luve ni tamata me qaravi, ia me veiqaravi ga,+ me solia tale ga na nona bula me kedra ivoli e le levu.”+

29 Era le levu na muri koya ni ratou biuti Jeriko. 30 Rau dabe toka e batinisala e rua na mataboko, ni rau rogoca ni tavali o Jisu, rau qai kaci yani: “Turaga, Luvei Tevita, ni lomani keirau!”+ 31 Era karaci rau na ilala levu me rau tiko lo, ia sa qai tubu cake ga na domodrau, ni rau kailavaka: “Turaga, Luvei Tevita, ni lomani keirau!” 32 E tu vakadua o Jisu, kacivi rau mai qai kaya: “Na cava drau vinakata meu cakava vei kemudrau?” 33 Rau tukuna vua: “Turaga, me rai na matai keirau.” 34 Ena levu ni nona lomani rau, e tara na matadrau o Jisu,+ rau mani rai ena gauna vata ya, rau muri koya sara.

21 Ni ratou volekati Jerusalemi yani, donui Pecifaki ena Ulunivanua ni Veiolive, e qai tala o Jisu e rua na tisaipeli,+ 2 e kaya vei rau: “Drau lako ina koro e tu mai ya, drau na raica sara e dua na asa e vesu tu kei na luvena. Drau sereka, drau kauta mai vei au. 3 Ke dua e vosa kina, mo drau kaya, ‘E vinakata na Turaga.’ Ena solia mai o koya.”

4 E yaco qo me vakayacori kina na ka e tukuna na parofita: 5 “Ni tukuna vua na goneyalewa ni Saioni: ‘Raica! Sa lako tiko mai na nomu tui+ yalomalua,+ e vodo tiko mai ena dua na asa, io, e dua na luve ni asa, na kawa ni manumanu dau cakacaka.’”+

6 Rau mani gole na tisaipeli me rau lai cakava me vaka ga e vakarota vei rau o Jisu.+ 7 Rau kauta mai na asa kei na luvena, rau qai tevuka e daku ni asa na nodrau isulu e sau, mani dabe kina o Jisu.+ 8 E levu era tevuka e gaunisala na nodra isulu e sau,+ eso tale era musu tabanikau mera biuta e gaunisala. 9 Era kacivaka na ilala levu era liu tiko vua kei ira na muri tiko yani: “Keimami masulaka me vakabulai na Luvei Tevita!+ E kalougata o koya e lako mai ena yaca i Jiova!*+ Keimami masuti kemuni na tiko ena vanua cecere sara, moni vakabulai koya!”+

10 Ni yaco yani i Jerusalemi, era maue na lewenikoro nira kaya: “O cei qo?” 11 Era kaya tiko ga na ilala levu: “Qo na parofita o Jisu+ mai Nasareci e Kalili!”

12 E curu ina valenisoro o Jisu qai vakasavi ira kece na veivoli tiko e loma, e vukica nodra teveli na veisau ilavo kei na nodra idabedabe na volitaki ruve.+ 13 E kaya vei ira: “E volai, ‘Ena vakatokai na noqu vale me vale ni masu,’+ ia dou sa vukica me nodra qara na daubutako.”+ 14 Era lako yani vua ena valenisoro na mataboko kei na lokiloki, e qai vakabulai ira.

15 Nira raica na iliuliu ni bete kei ira na vunivola na veivakurabuitaki ni ka e cakava kei na nodra kacivaka voli na gone ena valenisoro: “Keimami masulaka me vakabulai na Luvei Tevita!”+ Dua na ka nodra cudru,+ 16 ra qai kaya vua: “O rogoca na ka era kacivaka tiko?” E sauma vei ira o Jisu: “Io. Vakaevei oni sega tale ga ni wilika qo, ‘Oni vakavuna me veivakacaucautaki na gusudra na gone lalai kei na gone dramidrami’?”+ 17 E qai biuti ira tu ena koro o koya me gole i Pecani me lai vakacegu kina ena bogi ya.+

18 Ni lesu i Jerusalemi ena matakacaca e tarava, sa viakana.+ 19 E raica sara e dua na vunilolo ena tutu ni sala, e gole kina qai raica ni vakadrauna wale tu ga ia e sega ni vua,+ mani kaya ina vunilolo: “Mo kua tale ni vua vakadua.”+ E malai vakasauri na vunilolo. 20 Eratou kurabui na tisaipeli ni ratou raica qo, eratou kaya: “E rawa vakacava ni malai vakasauri na vunilolo?”+ 21 E sauma vei ratou o Jisu: “Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ke tu vei kemudou na vakabauta dou qai sega ni vakatitiqa, dou na rawa ni cakava na ka au cakava ina vunilolo, dou rawa sara mada ga ni kaya ina ulunivanua qo, ‘Mo talave, mo kolotaki i wasawasa,’ ena yaco dina.+ 22 Ena soli tale ga vei kemudou na ka kece dou kerea ena masu ke dou kerea ena vakabauta.”+

23 Ni sa curu ina valenisoro, era lako vua na iliuliu ni bete kei ira na qase ni se veivakavulici tiko, era kaya: “Na lewa mai vei o cakava kina na veika qo? O cei e solia vei iko na lewa qori?”+ 24 E sauma o Jisu ni kaya vei ira: “Au na taroga tale ga vei kemuni e dua na ka. Ke oni sauma vei au, au na qai tukuna vei kemuni se lewa i cei au cakava tiko kina na veika qo: 25 E vu mai vei na veipapitaisotaki i Joni? Mai lomalagi se vu vakatamata?” Era sa qai veivosaki vakataki ira, era kaya: “Ke da tukuna, ‘Mai lomalagi,’ ena qai kaya vei keda, ‘Na cava ga oni sega ni vakabauti koya kina?’+ 26 Ke da tukuna, ‘E vu vakatamata,’ meda qarauni ira na lewenivanua nira vakabauta kece tu ni parofita o Joni.” 27 Era mani kaya vei Jisu: “Keimami sega ni kila.” E qai kaya vei ira o koya: “Au na sega tale ga ni tukuna vei kemuni se na lewa i cei au cakava kina na ka kece qo.

28 “Cava na nomuni rai? E dua na turaga e rua na luvena. E kaya vua na kena imatai, ‘Luvequ, lai cakacaka mada nikua ina loganivaini.’ 29 E sauma o koya, ‘Au na sega ni lako,’ ia e qai veivutuni e muri, mani lako. 30 E kerea tale ga na ikarua ni luvena, e sauma o koya, ‘Au na lako noqu turaga,’ ia e sega ni lako. 31 O cei vei rau qo e cakava na loma i tamana?” Era kaya: “O koya na kena imatai.” E kaya vei ira o Jisu: “Au tukuna vakadodonu vei kemuni, era na curu tale e liu ina Matanitu ni Kalou na daukumuni ivakacavacava kei na saqamua. 32 A mai tukuna vei kemuni o Joni na ka dodonu, ia oni sega ni vakabauti koya. Era vakabauti koya na daukumuni ivakacavacava kei na saqamua,+ ni oni raica mada ga na ka qo, oni sega ga ni veivutuni moni vakabauti koya.

33 “Ni rogoca mada e dua tale na vosa vakatautauvata: E dua na itaukei ni qele e tea e dua na loganivaini,+ e vakabaitaka, e kelia kina e dua na ikeliniwaini, e tara e dua na valececere,+ e lisitaka vei ira na dauteitei, qai lako i vanuatani.+ 34 Ni sa vulaimatua, e qai talai ratou nona dauveiqaravi me ratou lai kauta mai na nona vuanivaini vei ira na dauteitei. 35 Ia era qai vesuki ira na nona dauveiqaravi o ira na dauteitei, era mokulaka e dua, era vakamatea e dua tale, dua era vakavirika ena vatu.+ 36 E qai tala e levu tale nona dauveiqaravi, ia era cakava vei ira na ka vata ga ya.+ 37 Sa qai tala sara e muri na luvena tagane, e kaya, ‘Era na dokai koya ni luvequ.’ 38 Nira raici luvena o ira na dauteitei, era sa qai kaya, ‘O koya sara ga qo ena taukena na loganivaini.+ Mai, tou vakamatei koya me nodatou na nona ivotavota!’ 39 Era kauti koya, ra kolotaki koya ina taudaku ni loganivaini, ra qai vakamatea.+ 40 Ni yaco mai na itaukei ni loganivaini, na cava ena cakava vei ira na dauteitei ya?” 41 Era kaya vua: “Ena vakamatei ira sara ga ni sa rui ca na nodra itovo. Ena qai lisitaka na loganivaini vei ira eso tale na dauteitei, era na solia vua na vuanivaini ena vulaimatua.”

42 E tukuna vei ira o Jisu: “Dou se sega ni wilika vakadua ena iVolatabu, ‘Na vatu era cata na matai e sa mai ivakadei ni tutunivale.*+ Qo e vu mai vei Jiova,* e ka veivakurabuitaki e matada’?+ 43 Qo na vuna au kaya kina vei kemuni, ena kau laivi vei kemuni na Matanitu ni Kalou me soli ina matanitu e vuataka na vuana. 44 O koya tale ga e lutu ena vatu qo ena vurumemea.+ Ia ni lutuka e dua, ena dasila.”+

45 Nira rogoca na iliuliu ni bete kei na Farisi na vosa vakatautauvata ya, era kila ni cavuti ira tiko.+ 46 Era vinakata sara ga mera vesuki koya, ia era rerevaki ira na lewenivanua nira sa okati koya tu me parofita.+

22 E vosa tale vei ira o Jisu ena vosa vakatautauvata, e kaya: 2 “Na Matanitu vakalomalagi e rawa ni vakatauvatani kei na dua na tui, e vakarautaka e dua na magiti ni vakamau+ me baleti luvena. 3 E talai ira nona dauveiqaravi mera lai kacivi ira mai na sureti ina kana magiti ni vakamau, ia era sega ni via lako mai.+ 4 E tala eso tale nona dauveiqaravi qai tukuna, ‘Ni lai kaya vei ira na sureti: “Sa vakarau tu na ivakasigalevu, na bulumakau kei na manumanu uro tale eso, sa vakarau na ka kece. Ni lako mai ina kana magiti ni vakamau.”’ 5 Ia era sega ni bau kauai, e dua e lako ina nona iteitei, e dua e goleva ga na nona bisinisi,+ 6 o ira na kena vo era tauri ira na dauveiqaravi, qaqauraki ira ra qai vakamatei ira.

7 “E cudru sara ga na tui, mani tala na nona mataivalu qai vakamatei ira na daulaba ya, e vakama tale ga nodra koro.+ 8 E qai kaya vei ira na nona dauveiqaravi, ‘Sa vakarau tu na kakana, ia o ira na sureti a sega ni ganiti ira na veisureti.+ 9 Dou lako i gaunisala levu, o koya ga dou sotava dou sureta mai ina kana ni vakamau.’+ 10 Era lako na dauveiqaravi i gaunisala ra qai kacivi ira mai era sotava, o ira na daucaka ca kei ira na tamata vinaka. E sinai na vanua ni vakamau vei ira na lai kana.*

11 “Ni curu mai na tui me raici ira na sureti, e raica sara e dua e sega ni dara mai na isulu ni soqo ni vakamau. 12 E kaya vua na tui, ‘O curu mai vakacava i ke ni o sega ni dara mai na isulu ni soqo ni vakamau?’ E sega ni sauma rawa na vosa ya. 13 E qai tukuna na tui vei ira na nona dauveiqaravi, ‘Dou vesuka na ligana kei na yavana, dou kolotaki koya ina butobuto e tuba me lai tagi qai katibati kina.’

14 “Ni levu era sureti, ia era le lailai na digitaki.”

15 Era lako sara na Farisi ra qai bosea vata na sala mera bacani koya kina ena nona vosa.+ 16 Era mani tala mai na nodra tisaipeli kei na so na ito i Eroti+ mera mai kaya vua: “Qasenivuli, keimami kila ni dau dina na nomuni vosa qai dodonu tale ga na nomuni vakamacalataka na lawa ni Kalou. Oni sega tale ga ni rerevaka e dua, ni oni sega ni raica na irairai e sau. 17 Ni tukuna mada mai se cava na nomuni rai. E tara* me saumi vei Sisa na ivakacavacava se sega?” 18 Ni kila o Jisu na nodra inaki ca, e kaya vei ira: “Ni dauveivakaisini, na cava oni vakatovolei au kina? 19 Vakaraitaka mada mai e dua na ilavo e dau lavaki me ivakacavacava.” Era solia sara vua e dua na dinari.* 20 E tarogi ira: “Na mata i cei kei na yaca i cei qo?” 21 Era kaya vua, “Nei Sisa.” Mani kaya vei ira o Jisu: “O koya gona, ni solia lesu vei Sisa na ka e nei Sisa, vua na Kalou na ka e nona na Kalou.”+ 22 Era qoroqoro nira rogoca ya, ra qai biuti Jisu, ra lako sara.

23 Era lako mai ena siga ya na Setoki, o ira na sega ni vakabauta na veivakaturi,+ mera tarogi koya:+ 24 “Qasenivuli, a kaya o Mosese, ‘Ke mate e dua na tagane qai sega na luvena, me vakawati o tacina kei na nona yada me vakawa kina.’+ 25 Ia eratou le vitu na veitacini tagane eratou tiko qo. E vakawati na kena imatai qai mate, ia e sega na luvena, sa mani soli nona yada me wati tacina. 26 E yaco na ka vata ga qo vua na ikarua ni tacina, na ikatolu, me yacova sara na ikavitu. 27 E qai mate sara e muri o yalewa. 28 Ena gauna ni veivakaturi, o cei vei ratou na le vitu qo ena watina? Ni ratou a vakawatitaki koya kece.”

29 E sauma vei ira o Jisu: “E cala na nomuni rai, oni sega ni kila na iVolatabu se na kaukaua ni Kalou,+ 30 ni yaco na veivakaturi, era na sega ni vakawati na tamata, era na sega tale ga ni soli mera vakawati na yalewa, era na vakataki ira ga na agilosi mai lomalagi.+ 31 Vakacava, oni sega ni wilika na ka e tukuna vei kemuni na Kalou me baleta nodra vakaturi na mate, ni kaya: 32 ‘O yau na Kalou i Eparama, na Kalou i Aisake, kei na Kalou i Jekope’?+ E sega ni nodra Kalou na mate o koya, e nodra Kalou ga na bula.”+ 33 E veilauti dina na nona vosa, era kurabui na lewenivanua ena nona veivakavulici.+

34 Nira rogoca na Farisi ni vagalui ira na Setoki o Jisu, era sa qai soqoni vata mai. 35 E vakatovolei koya e dua vei ira e kila vinaka na Lawa ena nona taroga: 36 “Qasenivuli, na cava na ivunau levu duadua ena Lawa?”+ 37 E kaya vua: “‘Mo lomani Jiova* na nomu Kalou ena lomamu taucoko, ena nomu vinaka taucoko, kei na nomu vakasama taucoko.’+ 38 Qo na ivunau levu duadua, na kena imatai tale ga. 39 E vaka kina na kena ikarua, ‘Mo lomana na kainomu me vaka nomu lomani iko.’+ 40 E yavutaki na Lawa kece kei na ka era vola na Parofita ena rua na ivunau qo.”+

41 Nira se soqoni vata tiko ga na Farisi e qai tarogi ira o Jisu:+ 42 “Na cava oni nanuma me baleti Karisito? E luvei cei o koya?” Era tukuna vua: “E luvei Tevita.”+ 43 E tarogi ira: “E qai rawa vakacava vei Tevita me vakatokai koya, ena veiuqeti ni yalo tabu,+ me nona Turaga, ena nona tukuna, 44 ‘E kaya o Jiova* vua na noqu Turaga: “Dabe ena ligaqu imatau meu vakamalumalumutaki ira mada na kemu meca e ruku ni yavamu”’?+ 45 Ke vakatokai koya o Tevita me nona Turaga, e qai luvena vakacava?”+ 46 E sega ni dua e sauma rawa na nona vosa. Me tekivu mai na siga ya, e sega tale ni dua e doudou me tarogi koya.

23 E qai vosa o Jisu vei ira na ilala levu kei ratou na nona tisaipeli, e kaya: 2 “Era sa lai dabeca na vunivola kei na Farisi na idabedabe i Mosese. 3 O koya gona, ni cakava na ka kece era tukuna vei kemuni, ni kua ga ni muria na nodra ivalavala, nira dau vosa wale ga, ia era sega ni cakava.+ 4 Era vakacolati ira na lewenivanua ena icolacola bibi,+ ia era sega ni via laveta na icolacola bibi ya ena nodra iqaqalo.+ 5 Na ka kece era cakava mera laurai ga kina vei ira na tamata,+ era vakalevutaka na kato ni tikinivolatabu era dau dara me itataqomaki.+ Era vakabalavutaka tale ga na bele ni nodra isulu.+ 6 Era dau vinakata mera dabe ena idabedabe dokai ena gauna ni vakayakavi kei na idabedabe e liu ena valenilotu+ 7 mera kidavaki tale ga ena vanua ni veivoli ra qai kacivi mera Rapai.* 8 Ia o kemuni, moni kua ni kacivi ena Rapai, ni dua ga nomuni Qasenivuli,+ ni veitacini kece ga. 9 Ni kua tale ga ni vakatoka e dua me tamamuni e vuravura, ni dua ga na Tamamuni+ e tiko mai lomalagi. 10 Ni kua ni vakatokai tale ga moni iliuliu, ni dua ga nomuni iLiuliu, o Karisito. 11 O koya e via liu duadua vei kemuni e dodonu me nomuni dauveiqaravi.+ 12 O koya e vakalevulevui koya ena vakamalumalumutaki,+ o koya e vakamalumalumutaki koya ena vakalevulevui.+

13 “Oni na rarawa na vunivola kei na Farisi, ni dau veivakaisini! Oni sogota na Matanitu vakalomalagi vei ira na lewenivanua, ia o kemuni mada ga oni sega ni curu rawa kina, oni tarovi ira tale ga na via curu kina.+ 14* —

15 “Oni na rarawa na vunivola kei na Farisi, ni dau veivakaisini!+ Oni sokota na wasawasa, oni lakova na vanua mamaca moni veisautaka e dua, ia ni sa veisau, oni qai vakavuna tale me luvei Qiena,* me torosobu sara vei kemuni.

16 “Oni na rarawa na dauveituberi mataboko,+ ni oni kaya, ‘Sega ni dua na ka na bubului ina valenisoro, e bibi ga na bubului ina koula ni valenisoro.’+ 17 Ni yavu sese, ni mataboko! Na cava e bibi cake? Na koula se na valenisoro e vakatabui ena koula? 18 Kena ikuri, ‘E sega ni dua na ka na bubului ina icabocabonisoro, e bibi ga na bubului ina isolisoli e cabo kina.’ 19 Ni mataboko! Na cava e bibi cake? Na isolisoli e cabo se na icabocabonisoro e vakatabui kina na isolisoli? 20 O koya e bubului ina icabocabonisoro e sa bubului tale ga ina ka kece e tu kina, 21 o koya tale ga e bubului ina valenisoro e sa bubului vei koya e tiko kina,+ 22 ia o koya e bubului i lomalagi e sa bubului tale ga ina idabedabe vakaturaga ni Kalou kei koya e dabe tiko kina.

23 “Oni na rarawa na vunivola kei na Farisi, ni dau veivakaisini! Oni solia na ikatini ni midi kei na dili kei na kumini,*+ ia oni sega ni kauaitaka na veika e bibi ena Lawa me vaka na lewadodonu,+ loloma,+ kei na yalodina. Era bibi na veika qo, sega soti na veika lalai ya.+ 24 Ni dauveituberi mataboko,+ oni tauvulona na nana,+ ia oni tiloma qaqa na kameli!+

25 “Oni na rarawa na vunivola kei na Farisi, ni dau veivakaisini! Oni savata na dago ni bilo kei na veleti,+ ia na lomana e sinai ena kocokoco*+ kei na viavialevu.+ 26 Farisi mataboko! Savata mada e liu na loma ni bilo kei na veleti, sa na qai rawa ni savasava tale ga na dagona.

27 “Oni na rarawa na vunivola kei na Farisi, ni dau veivakaisini!+ Oni vaka na ibulubulu boro vulavula,+ e rairai vinaka ga e taudaku ia e loma e sinai ena sui ni tamata mate kei na veika dukadukali. 28 Oni vaka tale ga ya ena nomuni rairai dodonu wale ga e taudaku, ia e loma, oni sinai ena veivakaisini kei na ivalavala tawadodonu.+

29 “Oni na rarawa na vunivola kei na Farisi, ni dau veivakaisini!+ Oni tara na nodra ibulubulu na parofita, oni ukutaka tale ga na nodra ibulubulu* na yalododonu,+ 30 oni qai kaya, ‘Ke keimami a bula ena nodra gauna na tukai keimami, ke keimami a sega ni tokona na vakadavei ni nodra dra na parofita.’ 31 Oni sa vakadinadinataki kemuni tiko ga ni oni luvedra na labati ira na parofita.+ 32 O koya gona, ni vakaotia sara na cakacaka era tekivuna na tukamuni.

33 “O kemuni na gata, na kawa ni gata batigaga,+ oni na sega sara ga ni drovaka na itotogi mai Qiena!*+ 34 Oya na vuna au talai ira yani kina na parofita,+ o ira na vuku kei ira na qasenivuli.+ Oni na vakamatea+ eso qai vakota ena kau, eso tale oni na kuitataka+ ena nomuni valenilotu, oni na vakacacani+ ira tale ga ena koro kece, 35 ena tarogi kina vei kemuni na nodra dra na yalododonu kece era vakamatei e vuravura, na nodra dra na yalododonu me tekivu vei Epeli+ me yacovi Sakaraia na luvei Parakaia, o koya oni a labata ena maliwa ni valenisoro kei na icabocabonisoro.+ 36 Au tukuna vakadodonu vei kemuni, ena yaco na ka kece qo ina itabatamata qo.

37 “Jerusalemi, Jerusalemi, na dau vakamatei ira na parofita, o vakaviriki ira tale ga era talai yani vei iko+—sa vakavica noqu via kumuni ira na luvemu me vaka na tinanitoa ni ovici ira na luvena! Ia oni besetaka.+ 38 Raica! Sa na biu tu vei kemuni* na nomuni vale.+ 39 Au tukuna vei kemuni, oni na sega ni raici au tale me yacova ni oni kaya, ‘E kalougata o koya e lako mai ena yaca i Jiova!’”*+

24 Ni biubiu mai na valenisoro o Jisu eratou qai lako vua na nona tisaipeli me ratou vakaraitaka vua na vale kece ena valenisoro. 2 E kaya vei ratou o Jisu: “Dou sa raica na ka kece qo? Au tukuna vakadodonu vei kemudou, era na sega ni veitaqataqai tale tiko va ya na vatu, era na talaraki kece.”+

3 Ni dabe toka o Jisu ena Ulunivanua ni Veiolive, eratou lako vuni vua na tisaipeli ratou qai tarogi koya: “Ni tukuna mada vei keitou se na yaco ninaica na veika qo, na cava tale ga na ivakatakilakila ni nomuni tiko,*+ kei na ivakataotioti ni veika vakavuravura?”*+

4 E sauma vei ratou o Jisu: “Dou qarauna me kua ni dua e vakacalai kemudou,+ 5 ni levu era na vakayagataka na yacaqu ra qai kaya, ‘O yau na Karisito,’ era na vakacalai kina e levu.+ 6 Dou na rogoca na ivalu kei na itukutuku ni ivalu. Dou kua ni domobula, nira na yaco mada na ka kece qo, ia e se bera ga na icavacava.+

7 “Era na veivaluvaluti na veivanua kei na veimatanitu,+ ena vakilai na leqa ni kakana+ qai yaco tale ga na uneune ena levu na vanua.+ 8 Na ka kece qo era itekitekivu ni veika rarawa.

9 “Era na soli kemudou na tamata mo dou vakararawataki+ ra qai vakamatei kemudou,+ era na cati kemudou na veimatanitu ena vuku ni yacaqu.+ 10 Era na tarabe tale ga e levu, era na veibukiveretaki ra qai veicati. 11 Era na basika mai e levu na parofita lasu ra qai vakacalai ira e levu,+ 12 ni tubu na ivalavala tawadodonu, ena batabata na nodra loloma e levu. 13 Ia o koya e vosota me yacova na icavacava ena vakabulai.+ 14 Ena vunautaki mada na itukutuku vinaka qo ni Matanitu ni Kalou ena veiyasa i vuravura me ivakadinadina ina veimatanitu kece,+ sa na qai yaco na icavacava.

15 “O koya gona, ni dou raica ni sa tiko ena vanua tabu+ na ka vakasisila e dauveivakarusai a tukuna na parofita o Taniela, (me yalomatua o koya e wilika,) 16 mera dro sara ina ulunivanua o ira na tiko e Jutia.+ 17 O koya e tiko e delanivale me kua tale ni lako sobu ina nona vale me lai kauta na nona iyau, 18 o koya tale ga e tiko ena nona iteitei me kua ni suka me lai kauta na nona isulu e sau. 19 Era na rarawa na yalewa bukete kei ira na vakasucu gone tiko ena siga ya! 20 Dou masulaka tiko mo dou kua ni dro ena vulaililiwa se Siga ni Vakacecegu, 21 ni na qai yaco na veivakararawataki levu+ ena ivakatagedegede e sega ni bau vakilai vakadua mai na ivakatekivu kei vuravura me yacova mai qo, io, ena sega tale ni qai yaco e muri.+ 22 O koya gona, ke sega ni vakalekalekataki na gauna ya, ena sega ni dua e bula rawa, ia ena vakalekalekataki+ na gauna ya ena vukudra na digitaki.

23 “Ke dua e qai kaya vei kemudou, ‘Raica! Sa tu qo na Karisito,’+ se ‘Sa tu ya!’ Dou kua ni vakabauta.+ 24 Era na basika mai na Karisito lasu kei na parofita lasu+ mera vakaraitaka eso na ivakatakilakila lelevu kei na ka veivakurabuitaki mera veivakacalai kina,+ ke rawa, o ira mada ga na digitaki. 25 Raica! Au sa vakasalataki kemudou rawa qo. 26 Ke dua gona e kaya vei kemudou, ‘Raica! Sa tiko o koya mai veikau,’ dou kua ni lako, se, ‘Raica! Sa tiko o koya ena vanua vuni,’ dou kua ni vakabauta.+ 27 Na gauna ena tiko* kina na Luve ni tamata+ ena vaka ga na rarama ni tibi ni liva e laurai mai na tokalau me lai yaco sara ina ra. 28 Na vanua e tiko kina na yago mate era na soqoni vata+ kina na ikeli.

29 “Ni oti ga na gauna ni veivakararawataki ya, ena vakabutobutotaki na matanisiga,+ ena sega ni cila na vula, era na lutu mai lomalagi na kalokalo, era na yavavala na veika kaukaua ni lomalagi.+ 30 Ena qai basika mai lomalagi na ivakatakilakila ni Luve ni tamata, era na qai tavimabu ena vakaisaisa na yavusa kece e vuravura,+ era na raica tale ga na Luve ni tamata+ ni lako mai ena o kei lomalagi ena lewa kei na lagilagi e sega ni tukuni rawa.+ 31 Ena qai talai ira nona agilosi ena domo ni biukila rogo levu, era na kumuni ira vata na nona digitaki mai na matanicagi vava, mai na iyalayala ni lomalagi e dua ina iyalayala ni lomalagi adua.+

32 “Dou vuli mai na ivakatautauvata ni vunilolo: Ni rovu mai na tabana qai belebele na drauna, dou kila sara ni sa voleka na vulaikatakata.+ 33 Ni dou raica tale ga na ka kece qo, dou kila ni sa voleka sara o koya e katuba.+ 34 Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ena sega ni takali na itabatamata qo ena yaco mada e liu na ka kece qo. 35 Ena takali o lomalagi kei vuravura, ia na noqu vosa ena sega sara ni takali.+

36 “E sega ni dua e kila na siga ya kei na kena aua,+ era sega ni kila na agilosi mai lomalagi, e sega ni kila na Luvena, e kila duadua ga o Tamana.+ 37 Na gauna ena tiko* kina na Luve ni tamata+ ena vaka ga na siga i Noa.+ 38 Ena veisiga ni bera na waluvu, era kana, era gunu, era vakawati na tagane kei na yalewa, me yacova na siga e vodo kina i waqa o Noa,+ 39 era sega ni bau kauai me yacova ni tekivu na waluvu qai kuitaki ira kece,+ ena vaka kina na gauna ena tiko kina na Luve ni tamata. 40 Erau na tiko ena iteitei e rua na tagane, ena kau e dua, ena biu mai e dua. 41 Erau na qaqaqi tiko e rua na yalewa, ena kau e dua, ena biu mai e dua.+ 42 Mo dou yadra tiko gona ni dou sega ni kila na siga ena lako mai kina nomudou Turaga.+

43 “Ia mo dou kila tiko qo, ke kila na itaukeinivale na gauna ena lako mai kina na daubutako,+ ena yadra tiko ga me kua ni basu nona vale.+ 44 Mo dou vakarau+ tale tu ga ni na lako mai na Luve ni tamata ena aua dou sega ni namaka.

45 “O cei mada na dauveiqaravi yalodina e vuku, e lesia na nona turaga me qaravi ira na nona lewenivuvale, me solia vei ira na kedra kakana ena kena gauna donu?+ 46 Ena marau na dauveiqaravi oya ke cakava tiko na nona itavi ena gauna e lako mai kina nona turaga!+ 47 Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ena lesi koya na nona turaga me lewa na ka kece e taukena.

48 “Ia ke kaya e lomana na dauveiqaravi ca ya, ‘Sa rui bera na noqu turaga,’+ 49 mani mokuti ira nona itokani dauveiqaravi, e kana qai gunu vata kei ira na daumateni, 50 ena qai lako mai na nona turaga na dauveiqaravi ya ena siga e sega ni namaka kei na aua e sega ni kila,+ 51 ena totogitaki koya vakaca sara qai wiliki koya vata kei ira na dauveivakaisini. Oya na vanua ena lai tagi qai katibati kina.+

25 “Na Matanitu vakalomalagi e rawa ni vakatauvatani kei ratou na tini na goneyalewa eratou kauta na nodratou cina+ me ratou lai tavaka na taganevou.+ 2 E lima eratou lialia, e lima eratou vuku.+ 3 O iratou na lialia eratou kauta na nodratou cina ia eratou sega ni kauta na waiwai, 4 o iratou na vuku eratou kauta na nodratou cina kei na kena tavaya waiwai. 5 Ni sa dede mai na taganevou, eratou mani sosovu kece, ratou moce sara. 6 Ena bogilevu tutu, e qai rogo mai e dua na kaila, ‘Sa yaco mai na taganevou! Ni lai tavaka.’ 7 Eratou tucake na goneyalewa, eratou vakarautaka sara nodratou cina.+ 8 Eratou kaya na goneyalewa lialia vei ratou na vuku, ‘Dou taloca mada mai vei keitou eso na nomudou waiwai, ni sa voleka ni boko na neitou cina.’ 9 Ratou mani sauma na goneyalewa vuku, ‘De qai sega ni veirauti vei keda. Dou lai volia ga mai na nomudou waiwai vei ira na volitaka tiko.’ 10 Ni ratou se lako tu i volivoli, sa yaco mai na taganevou. Ratou mani curu vata kei koya ina kana ni vakamau+ na goneyalewa eratou sa vakarau tu, qai sogo na katuba. 11 Oti ya eratou sa qai yaco mai na goneyalewa lialia, eratou kaya, ‘Turaga, Turaga, ni dolava mada vei keitou na katuba!’+ 12 E qai sauma mai na taganevou, ‘Au tukuna vakadodonu, au sega sara ga ni kilai kemudou.’

13 “Mo dou yadra tiko+ gona, ni dou sega ni kila na kena siga se na kena aua.+

14 “Ni vaka ga e dua na tamata e vakarau lako i vanuatani, e kacivi ratou nona dauveiqaravi qai tataunaka vei ratou na ka kece e taukena.+ 15 E solia e lima na taledi* vua e dua, e rua vua tale e dua, e dua vua e dua tale. E solia me vakatau ena ka ratou dui rawata, sa qai lako i vanuatani. 16 Totolo wale ga nona lako o koya e soli vua e lima na taledi me lai cakacakataka na taledi qori, mani rawata kina e lima tale. 17 E vaka kina o koya e soli vua e rua, ni lai rawata e rua tale. 18 Ia o koya e soli vua e dua, e kelia na qara qai buluta kina na ilavo* nei nona turaga.

19 “Sa dede sara sa qai lako mai na nodratou turaga me raica nodratou cakacaka.+ 20 E kauta mai e lima tale na taledi o koya e soli vua e lima qai kaya, ‘Noqu turaga, oni tataunaka vei au e lima na taledi, raica, au sa rawata tale kina e lima.’+ 21 E kaya vua na nona turaga, ‘Vinaka vakalevu. O iko na dauveiqaravi vinaka qai yalodina! O a dina ena ka lailai. Au na lesia mo lewa e levu tale na ka.+ Mo marau vata kei na nomu turaga.’+ 22 E tarava mai o koya e soli vua e rua na taledi, qai kaya, ‘Noqu turaga, oni a tataunaka vei au e rua na taledi, au sa rawata tale kina e rua.’+ 23 E kaya vua na nona turaga, ‘Vinaka vakalevu. O iko na dauveiqaravi vinaka o qai yalodina! O a dina ena ka lailai. Au na lesia mo lewa e levu tale na ka. Mo marau vata kei na nomu turaga.’

24 “E iotioti sara o koya e soli vua e dua na taledi. E lako mai qai kaya, ‘Noqu turaga, au kila ni oni turaga yalodredre, oni dau tamusuka na ka oni sega ni kaburaka, oni dau kumuna tale ga na ka ena vanua oni sega ni cebuceburaki kina.+ 25 Ena levu ni noqu rere au a lai buluta kina na nomuni taledi. Qo, ni taura tale.’ 26 E sauma vua na nona turaga, ‘O iko na dauveiqaravi ca qai vucesa. O kila vinaka niu dau tamusuka na ka au sega ni kaburaka, au dau kumuna tale ga na ka ena vanua au sega ni cebuceburaki kina. 27 O koya gona, e dodonu mo vakacuruma ena baqe na noqu ilavo.* Niu lako mai meu qai taura na noqu taledi kei na kena tubu.

28 “‘Ni kauta tani vua na taledi, solia vei koya e tini na nona taledi.+ 29 O koya e tu vua na ka ena soli vakalevu vua me sega ni taqea rawa. Ia o koya e sega vua na ka, ena kau laivi na ka mada ga e bau tu vua.+ 30 Me qai kolotaki na dauveiqaravi tawayaga ina butobuto e tautuba. Oya na vanua ena lai tagi qai katibati kina.’

31 “Ni lako mai na Luve ni tamata+ ena nona lagilagi kei ira kece na agilosi,+ ena qai dabe ena nona idabedabe vakaturaga lagilagi. 32 Era na qai soqoni e matana na veimatanitu kece, ena qai tawasei ira na lewenivanua me vaka ga na nona dau tawasei ira na sipi mai na me na ivakatawa. 33 Ena qai biuti ira na sipi+ ena ligana imatau kei na me ena ligana imawi.+

34 “Ena qai kaya na tui vei ira ena ligana imatau, ‘Ni lako mai, sa vakalougatataki kemuni o Tamaqu moni taukena na Matanitu e sa vakarautaki me nomuni mai na ivakatekivu kei vuravura. 35 Niu a viakana, oni vakani au, au viagunu, oni vagunuvi au, au a vulagi, oni kauaitaki au,+ 36 au luvawale* oni vakasulumi au.+ Au tauvimate oni qaravi au. Au tiko e valeniveivesu oni mai sikovi au.’+ 37 Era na qai kaya vua na yalododonu, ‘Turaga, keimami a raici kemuni enaica ni oni viakana, keimami qai vakani kemuni, se viagunu keimami qai vagunuvi kemuni?+ 38 Keimami a raici kemuni enaica ni oni vulagi, keimami qai kauaitaki kemuni, se oni luvawale, keimami qai vakasulumi kemuni? 39 Keimami a raici kemuni enaica ni oni tauvimate se tu e valeniveivesu, keimami qai sikovi kemuni?’ 40 Ena qai sauma vei ira na Tui, ‘Au tukuna vakadodonu vei kemuni, na ka oni cakava vua e dua vei ira na lalai qo era taciqu, oni sa cakava vei au.’+

41 “Ena qai kaya vei ira ena yasana imawi, ‘Ni lako tani vei au,+ oni na cudruvi ena bukawaqa tawamudu+ e vakarautaki vua na Tevoro kei ira nona agilosi.+ 42 Niu a viakana, oni sega ni vakani au, au viagunu, oni sega ni vagunuvi au. 43 Au vulagi, oni sega ni kauaitaki au, luvawale, oni sega ni vakasulumi au, tauvimate au qai tiko e valeniveivesu, oni sega ni mai sikovi au.’ 44 Era na qai sauma tale ga, ‘Turaga, keimami a raici kemuni enaica ni oni viakana se viagunu se vulagi se luvawale se tauvimate se tiko e valeniveivesu, keimami qai sega ni qaravi kemuni?’ 45 Ena qai kaya vei ira, ‘Au tukuna vakadodonu vei kemuni, na ka oni sega ni cakava vua e dua vei ira na lalai qo, oni sega ni cakava vei au.’+ 46 O ira qo era na muduki vakadua,*+ ia o ira na yalododonu era na bula tawamudu.”+

26 Ni cavuta oti na ka kece qo o Jisu, e kaya vei ratou na nona tisaipeli: 2 “Dou kila ni sa vo ga e rua na siga me vakayacori na Lakosivia,+ oti sa na qai soli yani na Luve ni tamata me vakamatei ena kau.”+

3 Era sa qai soqoni vata yani na iliuliu ni bete kei ira na qase ina rara ni vale i Kaiafa+ na bete levu, 4 era bosea vata+ vakailawaki mera vesuki Jisu ra qai vakamatei koya. 5 Era kaya ga: “Meda kua ni vakayacora ena gauna ni soqo de ra vakatubuca na lewenivanua.”

6 Ni tiko o Jisu mai Pecani ena vale i Saimoni na vukavuka,+ 7 e lako yani e dua na yalewa e taura tiko e dua na tavaya* waiwai boivinaka qai saulevu, e lai livia sara ena ulu i Jisu ni kana tiko.* 8 Ni ratou raica na tisaipeli, dua na ka nodratou rarawa, eratou kaya: “Sa maumau dina! 9 Ke a volitaki na waiwai qori ena dua na ilavo levu me qai soli vei ira na dravudravua.” 10 Ni rogoca o Jisu, e kaya vei ratou: “Na cava dou vakalewa kina na yalewa qo? E cakava tiko vei au e dua na cakacaka vinaka. 11 Ni dou na tiko ga kei ira na dravudravua,+ ia dou na sega ni dau tiko vata ga kei au.+ 12 Ni lumuta na yagoqu na yalewa qo, sa vakarautaki au tiko ena noqu bulu.+ 13 Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ni vunautaki na itukutuku vinaka ena veiyasa i vuravura kece, ena tukuni tale ga na ka e vakayacora na yalewa qo me kena ivakananumi.”+

14 E lako vei ira na iliuliu ni bete+ o Jutasa Isikarioti,+ e dua vei ratou na Tinikarua na tisaipeli 15 qai kaya vei ira: “Na cava oni na solia vei au keu soli koya vei kemuni?”+ Era vakadonuya mera solia vua e 30 na tikinisiliva.+ 16 Me tekivu mai na gauna ya, sa vakasaqara voli e dua na gauna vinaka me soli Jisu kina.

17 Eratou kaya vei Jisu na tisaipeli ena imatai ni siga ni soqo ni Madrai* Sega ni Vakaleveni:+ “I vei oni vinakata me keitou lai vakarautaka kina na kanavata ni Lakosivia?”+ 18 E kaya: “Dou lako ina koro, dou na sotava e dua na tagane, dou tukuna vua, e kaya na Qasenivuli, ‘Sa voleka na noqu gauna, au na vakananuma vata kei ratou na noqu tisaipeli na Lakosivia ena nomu vale.’” 19 Ratou cakava na tisaipeli na ka e vakaroti ratou kina o Jisu, ratou vakavakarau sara ena kanavata ni Lakosivia.

20 Ni sa yakavi,+ sa dabe toka ena teveli o Jisu kei ratou na 12 na tisaipeli me ratou kana.+ 21 E kaya ni ratou kana tiko: “Au tukuna vakadodonu vei kemudou, e dua vei kemudou ena soli au yani.”+ 22 Ena levu ni nodratou rarawa, eratou dui tarogi koya: “Turaga, o yau?” 23 E sauma o koya: “O koya e tonia vata kei au na ligana ena boulu, ena soli au.+ 24 Sa vakarau lako na Luve ni tamata me vaka e volai me baleti koya, ia ena kalouca+ o koya e solia yani na Luve ni tamata!+ E vinaka cake vua na tamata ya me kua ni sucu mai.”+ 25 E kaya o Jutasa, o koya e vakarau soli Jisu: “O yau Rapai?”* E tukuna vua o Jisu: “O sa tukuna tiko ga mai qori.”

26 Ni ratou kana tiko, e taura e dua na madrai o Jisu, ni masulaka oti, e tikica,+ solia vei ratou na tisaipeli qai kaya: “Dou taura, dou kania. Qo e vakaibalebaletaka na yagoqu.”+ 27 E taura na bilo, e vakavinavinakataka qai solia vei ratou, e kaya: “Dou gunu kece kina,+ 28 qo e vakaibalebaletaka na noqu ‘dra+ ni veiyalayalati,’+ ena vakadavei ena vukudra e levu,+ me vosoti kina na ivalavala ca.+ 29 Au tukuna vei kemudou: Au na sega tale ni gunuva e dua na vua ni vaini qo me yacova na siga au na gunuva vata kina kei kemudou na waini vou ena Matanitu nei Tamaqu.”+ 30 Ni ratou lagata oti na sere ni vakacaucau,* eratou gole sara ina Ulunivanua ni Veiolive.+

31 E qai tukuna vei ratou o Jisu: “Dou na tarabe kece ena vuku ni ka ena yacovi au ena bogi nikua, ni volai, ‘Au na yavita na ivakatawa, era na qai veiseyaki na qelenisipi.’+ 32 Ia niu sa vakaturi, au na liu i Kalili.”+ 33 Ia e tukuna vua o Pita: “Ke ratou tarabe kece qo ena vukumuni, au na sega vakadua ni tarabe!”+ 34 E kaya vua o Jisu: “Au tukuna vakadodonu vei iko, ena bogi ga nikua ni se bera ni tagi na toa, o na cakitaki au vakatolu.”+ 35 E tukuna vua o Pita: “Au na sega vakadua ni cakitaki kemuni veitalia sara ke daru mate vata.”+ Qori tale ga na ka eratou tukuna na vo ni tisaipeli.

36 Eratou gole vata kei Jisu na tisaipeli ina vanua e vakatokai o Kecisemani,+ qai tukuna vei ratou: “Dou dabe toka i ke meu lai masu mada e kea.”+ 37 E kauti Pita kei rau na luvei Sepeti. E luluvu vakalevu qai rarawa sara ga na lomana.+ 38 E qai kaya vei ratou: “E vusolo sara ga na lomaqu, vaka ga au sa mate. Dou tiko eke me datou yadra tiko.”+ 39 Ni toso vakalailai i liu, e davo vakatoboicu, cuva, qai masu:+ “I Tamaqu, ke rawa, ni kauta tani na bilo qo.+ Ia me yaco ga na lomamuni, me kua ni yaco na lomaqu.”+

40 E lesu vei ratou na tisaipeli qai raica ni ratou moce. E kaya vei Pita: “Vakacava, dou sega ni rawa ni yadra vata tiko kei au me dua mada ga na aua?+ 41 Dou yadra tiko,+ dou masu tiko ga+ mo dou kua kina ni temaki.+ E gu na yalo, ia sa malumalumu ga na yago.”+ 42 E lako tale ena ikarua ni gauna me masu: “I Tamaqu, ke sa kena inaki meu gunuva na bilo qo, me yaco ga na lomamuni.”+ 43 Ni lesu mai, eratou se baci moce tu ni bi na matadratou. 44 E biuti ratou me lai masu ena ikatolu ni gauna, e cavuta na qaqanimasu vata ga ya. 45 E lesu vei ratou na tisaipeli qai kaya: “Qo e sega ni gauna ni moce kei na vakacegu! Sa voleka na aua me soli yani kina na Luve ni tamata vei ira na ivalavala ca. 46 Dou tucake, me datou lako. Raica! Sa voleka mai o koya ena soli au.” 47 Ni se vosa tiko ga, raica! sa basika mai o Jutasa, e dua vei ratou na le Tinikarua kei na dua na ilala levu era tauri iseleiwau kei na kau, e talai ira mai o ira na liuliu ni bete kei ira na qase.+

48 O koya e soli Jisu, e sa tukuna oti vei ira e dua na ivakatakilakila, e kaya: “O koya ga au reguca, dou vesuka, o koya sara ga ya.” 49 E mani lako vakadodonu vei Jisu qai kaya: “Ni bula Rapai!” E reguci koya sara. 50 E kaya vua o Jisu: “Na cava o mai cakava?”+ Era torovi Jisu yani, era tauri koya, ra vesuka sara. 51 Ia e qai ucuna nona iseleiwau e dua vei ira na tiko kei Jisu me taya kina na nona dauveiqaravi na bete levu, mani cavuka na daligana.+ 52 E kaya vua o Jisu: “Daramaka tale na nomu iseleiwau ina kena taga,+ nira na mate ena iseleiwau o ira era vakayagataka na iseleiwau.+ 53 O nanuma niu sega ni rawa ni kerei Tamaqu me tala mai e sivia na 12 na mataivalu agilosi?+ 54 Ena qai vakayacori vakacava na ka e volai ena iVolatabu, ni dodonu ga me yaco qo?” 55 Ena gauna vata ya, e tukuna o Jisu vei ira na ilala levu: “Oni vakaiseleiwau qai tauri kau mai moni vesuki au me vaka na daubutako? Au dau dabe e veisiga ena valenisoro meu veivakavulici,+ ia oni sega ni vesuki au.+ 56 E yaco na ka kece qo me vakayacori kina na ka era vola na parofita.”+ Eratou mani biuti koya kece na tisaipeli, ratou dro.+

57 O ira na vesuki Jisu era kauti koya vei Kaiafa+ na bete levu, ena vanua era soqoni tiko kina na vunivola kei ira na qase.+ 58 E muri koya tiko ga yani vakayawa o Pita me yaco sara ina rara ni vale ni bete levu. E curu i loma, lai dabe vata sara kei ira na dauveiqaravi me raica na ka e yaco.+

59 Ena gauna vata qori era vaqara tiko kina na iliuliu ni bete kei ira kece na lewe ni Sanadrini eso mera lasutaka nodra itukutuku me beitaki kina o Jisu, me rawa ni vakamatei.+ 60 Ia era sega ni kunea e dua, dina ga ni levu era mai lasutaka na nodra veibeitaki.+ Rau mani lako mai e le rua 61 rau qai kaya: “E kaya na tamata qo, ‘Au rawa ni talaraka na valenisoro ni Kalou au qai tara tale ena tolu na siga.’”+ 62 E tucake na bete levu qai kaya vua: “E sega na ka mo tukuna? Na cava era beitaki iko tiko kina?”+ 63 Ia e galu tu ga o Jisu.+ E qai kaya vua na bete levu: “Au tukuna vei iko mo bubului vua na Kalou bula ni o na tukuna na ka dina. Mo tukuna mai se o Karisito na Luve ni Kalou, se sega.”+ 64 E kaya o Jisu: “O sa tukuna tiko ga mai qori. Ia au tukuna vei kemuni kece: Me tekivu qo oni na raica na Luve ni tamata+ ni dabe toka ena ligaimatau i koya e kaukaua sara,+ ena lako tale ga mai ena o ni lomalagi.”+ 65 E dresuka nona isulu e sau na bete levu qai kaya: “E vosabeca na Kalou o koya! Na ivakadinadina cava tale eda vinakata? Raica! Oni sa rogoca na nona veibeci. 66 Na cava nomuni nanuma?” Era sauma: “Sa dodonu ga me mate.”+ 67 Era kasivita na matana+ qai vacuki koya.+ Eso era sabaki koya,+ 68 ra qai kaya: “Karisito, parofisai mada mai. O cei e sabaki iko?”

69 Ni dabe tiko o Pita ena rara ni vale ni bete levu, e lako yani vua e dua na yalewa dauveiqaravi qai kaya: “O iko tale ga o dau tiko vata kei Jisu na kai Kalili!”+ 70 Ia e cakitaka e matadra kece, ni kaya: “Au sega ni kila na ka o tukuna tiko.” 71 E raica e dua tale na goneyalewa ni gole tiko o Pita ina matamata qai kaya vei ira na tu e kea: “Na tamata qo e dau tiko vata kei Jisu na kai Nasareci.”+ 72 E bubului qai cakitaka tale ena nona kaya: “Au sega ni kilai koya!” 73 Dede vakalailai, era kaya vei Pita na tu e kea: “O dua sara ga vei ratou, e tukuni iko na itautau ni nomu vosa.” 74 E bubului qai bolea me totogitaki ke lasu ena nona kaya: “Au sega ni kilai koya!” E tagi sara na toa. 75 E qai nanuma mai o Pita na vosa i Jisu: “Ni bera ni tagi na toa, o sa na cakitaki au vakatolu.”+ E curu i tuba qai tabalaka na tagi.

27 Ni kida na mataka, era bosea vata kece na iliuliu ni bete kei ira na qase me vakamatei o Jisu.+ 2 Era vesuka na ligana, era kauti koya qai soli koya vei Pailato na kovana.+

3 O Jutasa, o koya e soli Jisu, e rarawa vakalevu ni raica ni sa tau vua na itotogi mate, mani vakasuka na 30 na tikinisiliva vei ira na iliuliu ni bete kei ira na qase,+ 4 e kaya vei ira: “Au sa valavala ca niu solia yani na tamata yalododonu.”* Era kaya vua: “Me icavai vei keimami? Qori nomu leqa!” 5 E kolotaka na tikinisiliva ina loma ni valenisoro qai biubiu. E cici yani qai kunati koya.+ 6 Era taura na iliuliu ni bete na tikinisiliva ra qai kaya: “E sega ni dodonu me biu ina katonicau ni valenisoro, ni sau ni dra.” 7 Nira bosea oti, era vakayagataka na ilavo oya me voli kina na vanua ni tulituli me nodra ibulubulu na vulagi. 8 Sa mani vakatokai na vanua ya me “Vanua ni Dra”+ me yacova nikua. 9 Me vakayacori kina na vosa e cavuta na parofita o Jeremaia: “Era taura na 30 na tikinisiliva, e lavaki me isau kei Jisu, na isau era vakadonuya eso na luvei Isireli me kena ivoli, 10 era volia kina na vanua ni tulituli, me vaka e vakarota o Jiova.”*+

11 Ni tucake tu o Jisu ena mata ni kovana, e qai tarogi koya: “O iko na nodra tui na Jiu?” E sauma o Jisu: “O sa kaya tiko ga mai qori.”+ 12 Ia e sega ni bau vosa+ nira beitaki koya tiko na iliuliu ni bete kei ira na qase. 13 E qai kaya vua o Pailato: “O sega ni rogoca na levu ni ka era beitaki iko tiko kina?” 14 Ia e sega ni vosa o Jisu, e galu tu ga, e kurabui vakalevu kina na kovana.

15 E dau nona ivakarau na kovana ena gauna kece ni soqo ni Lakosivia me sereka e dua na kaivesu era digitaka na lewenivanua.+ 16 Ena gauna ya e vesu tiko kina e dua na kaivesu raravisa, o Parapa. 17 Mani kaya o Pailato vei ira na lewenivanua era soqoni vata mai: “O cei vei rau oni vinakata meu sereka yani vei kemuni, o Parapa se o Jisu o koya e vakatokai me Karisito?” 18 E kila o Pailato nira soli koya vua ena levu ni nodra vuvu. 19 Ena gauna tale ga e dabe tiko kina ena idabedabe ni veilewai, e vakauta vua e dua na itukutuku o watina, e kaya: “Kua ni cakava e dua na ka vua na tamata yalododonu qori, e vakaleqai au vakalevu nikua na ka au tadra me baleti koya.” 20 Ia o ira na iliuliu ni bete kei ira na qase era uqeti ira na lewenivanua mera kerei Parapa,+ me vakamatei ga o Jisu.+ 21 Mani tarogi ira tale na kovana: “O cei vei rau qo meu sereka yani vei kemuni?” Era kaya: “O Parapa.” 22 E kaya vei ira o Pailato: “Na cava meu qai cakava vei Jisu o koya e vakatokai me Karisito?” Era kaya kece yani: “Vakota ena kau!”+ 23 E tarogi ira: “Na cava nona cala?” Era kacivaka tiko ga yani: “Vakota ena kau!”+

24 Ni raica o Pailato ni sega ni yaga na nona sasaga, nira sa qai cudru ga vakalevu na lewenivanua, e vuluvulu ena wai e matadra, qai kaya: “Au na sega ni beitaki ena dra ni tamata qo. Ni qai lewa sara ga.” 25 Era kaya mai na lewenivanua: “Me bale ga vei keimami kei ira na luvei keimami na nona dra.”+ 26 E qai sereki Parapa vei ira, ia e vakarota me warolaki+ o Jisu, qai soli koya yani me vakamatei ena kau.+

27 Era kauti Jisu ina vale ni kovana na nona sotia na kovana, ra qai kacivi ira kece mai na vo ni sotia mera wavoliti koya.+ 28 Era luvata na nona isulu ra qai ovici koya ena isulu damudamu,+ 29 era talia e dua na isala wavakavotona ra qai vakaisalataki koya kina, era biuta tale ga e dua na gasau ena ligana imatau. Era tekiduru e matana ra qai vakalialiai koya nira kaya: “Ni bula vinaka, nodra Tui na Jiu!” 30 Era kasiviti koya,+ ra taura na gasau qai mokulaka kina na uluna. 31 Nira vakalialiai koya oti, era luvata na isulu, ra vakasulumi koya tale ena nona isulu e sau, ra qai kauti koya me lai vakoti ena kau.+

32 Nira lako tiko era qai sotava e dua na kai Kirini, na yacana o Saimoni. Era mani vakaroti koya me colata na kaunirarawa.*+ 33 Nira yaco yani ina vanua e vakatokai o Kolikoca, oya na Vanua ni Qavokavoka,+ 34 era solia vei Jisu na waini e waki vata kei na wai wiwi me gunuva,+ e tovolea qai bese ni gunuva. 35 Nira vakoti koya oti ena kau, era qai wasea na nona isulu e sau nira vakawirimadigi,+ 36 era qai dabe nira yadravi koya tiko. 37 Era qai vakabira ena ulunikau na ka e beitaki kina: “Qo o Jisu na nodra Tui na Jiu.”+

38 Erau lauvako tikivi koya ena kau e rua na daubutako, e dua ena yasana imatau, dua tale ena yasana imawi.+ 39 Era vosavakacacataki koya,+ ra kurekure+ o ira na tavali 40 era tukuna: “O kaya sara mo talaraka na valenisoro o qai tara tale ena tolu na siga,+ bau vakabulai iko mada! Ke o luve ni Kalou, siro mada mai na kaunirarawa!*”+ 41 Era vakalialiai koya tale ga va ya na iliuliu ni bete, o ira na vunivola, kei ira na qase nira kaya:+ 42 “E lai veivakabulai sara tiko, e sega mada ga ni vakabulai koya rawa! E nodra Tui na Isireli,+ me siro mada mai na kaunirarawa* eda na qai vakabauti koya. 43 E vakararavi vua na Kalou, me vakabulai koya mada na Kalou ke vinakata,+ ni a kaya o koya, ‘Au Luve ni Kalou.’”+ 44 Erau bau vosavakacacataki koya tale ga na daubutako erau lauvako tikivi koya ena kau.+

45 E qai butobuto na vanua taucoko me tekivu mai na ikaono ni aua* me lai yacova sara na ikaciwa ni aua.*+ 46 Rauta na ikaciwa ni aua, sa qai kaci ena domoilevu o Jisu: “Ilai Ilai lama sabakcani?” e kena ibalebale, “Noqu Kalou, noqu Kalou, na cava oni sa biuti au kina?”+ 47 Nira rogoca qori eso era tu e kea, era kaya: “Na tamata qo e kacivi Ilaija tiko.”+ 48 Mani cici sara e dua vei ira, taura e dua na vutovuto,* tonia ena waini wiwi, biuta ena mua ni gasau qai solia vei Jisu me gunuva.+ 49 Ia era kaya yani na kena vo: “Laivi koya tu mada! Meda raica sara, se na vakabulai koya o Ilaija se sega.” 50 E kaci tale ena domoilevu o Jisu, sa qai ciba.+

51 E qai kasei rua+ na ilati ni valenisoro,+ tekivu sara ga mai cake me yaco i ra,+ e sakure na qele, ra qai kavida na vatu. 52 E tatadoladola na ibulubulu, qai ceburaki mai na yagodra na yalosavasava era sa mate* tu 53 (ni sa vakaturi oti o Jisu, era sa qai lako ina koro tabu* eso vei ira na raica na ka ya mai na ibulubulu), levu era raica na ka e yaco ya. 54 E rere vakalevu na turaganivalu kei ira na yadravi Jisu nira raica na uneune kei na veika e yaco, era kaya: “Qo dina na Luve ni Kalou.”+

55 Era tiko tale ga e kea e levu na yalewa era a tomani Jisu mai Kalili mera mai vukei koya ena so na itavi,+ era raica tu yani vakayawa na ka e yaco, 56 eratou maliwai ira o Meri Makitala, Meri na tinai Jemesa kei Josese, kei na tinadrau na luvei Sepeti.+

57 Ni sa yakavi e qai lako mai o Josefa, e dua na turaga vutuniyau mai Arimacea, e sa dua tale ga na tisaipeli i Jisu.+ 58 E lai kerea vei Pailato na turaga qo na yago i Jisu.+ Mani vakarota o Pailato me soli vua.+ 59 E kauta o Josefa na yago i Jisu qai ologa ena dua na lineni vinaka sara+ qai savasava, 60 e lai vakadavora sara ena nona ibulubulu*+ vou a taya ena babanivatu. Oti mani vaqiqica e dua na vatu levu ena icurucuru ni ibulubulu, qai gole yani. 61 Ia erau dabe toka ga ena yasa ni ibulubulu+ o Meri Makitala kei Meri adua.

62 Ena siga e tarava, ni oti na siga ni Vakavakarau,*+ era soqoni vata kina vei Pailato na iliuliu ni bete kei ira na Farisi, 63 era kaya: “Turaga, keimami nanuma ni se bula na dauveidabui ya, a kaya, ‘Au na vakaturi ni oti e tolu na siga.’+ 64 Ni vakarota mada me yadravi vinaka sara na ibulubulu me yacova na ikatolu ni siga, de ra lako mai na nona tisaipeli ra qai butakoca na yagona,+ ra qai kaya vei ira na lewenivanua, ‘Sa vakaturi mai na mate!’ Ena qai ca sara na veidabui qo, se bau vinaka cake e liu.” 65 E kaya vei ira o Pailato: “Me dua nomudou yadra. Dou lai raica me yadravi vinaka sara.” 66 Era lako mera lai sogota vinaka na ibulubulu nira dregata na kena isogo vatu qai dua na kena yadra.

28 Ni kida na mataka ena imatai ni siga* ni macawa, qo ni oti na Siga ni Vakacecegu, erau gole o Meri Makitala kei Meri adua me rau lai raica na ibulubulu.+

2 Raica! E yaco e dua na uneune levu, ni a lako sobu mai lomalagi na agilosi i Jiova,* e mai vaqiqica tani na vatu qai dabe toka e delana.+ 3 Na kena irairai e vaka na tibi ni liva, qai vaka na vulavula ni uca cevata na nona isulu.+ 4 Eratou sokonu na yadra ena levu ni nodratou rerevaki koya, era vaka sara ga na mate.

5 Ia e kaya na agilosi vei rau na yalewa: “Drau kua ni rere, au kila ni drau vaqarai Jisu, o koya a vakamatei ena kau.+ 6 E yali eke o koya, sa vakaturi me vaka ga a tukuna.+ Mai, drau mai raica na vanua a davo toka kina. 7 Drau kusa, drau lai tukuna vei ratou na nona tisaipeli ni sa vakaturi mai na mate, raica! sa liu tale ga i Kalili,+ dou na raici koya e kea. Qo na ka au mai tukuna vei kemudrau.”+

8 Rau sa biubiu sara ga mai na ibulubulu ena levu ni nodrau rere kei na marau. Rau cici me rau lai tukutuku vei ratou na nona tisaipeli.+ 9 Raica! E tavaki rau mai o Jisu qai kaya: “Drau bula vinaka!” Rau toso yani vakavoleka rau tara na yavana, rau qai cuva me rau vakarokoroko vua. 10 E qai kaya vei rau o Jisu: “Drau kua ni rere! Drau lai tukutuku vei ratou na taciqu, me ratou lako yani i Kalili, eratou na raici au kina.”

11 Ni rau lako tiko, eratou lako tale ga ina koro e vica na yadra+ me ratou lai tukuna vei ira na iliuliu ni bete na ka kece e yaco. 12 Nira soqoni oti kei ira na qase ra bose vata, era qai solia vei ratou na sotia e dua na uma ilavo siliva 13 qai tukuni vei ratou: “Dou kaya, ‘Keitou a moce tu ena bogi, ratou lako mai na nona tisaipeli qai butakoca na yagona.’+ 14 Ke rogoca na kovana, dou kua ni leqa, keitou na qai vakamacalataka vua.” 15 Eratou mani taura na tikinisiliva, ratou cakava tale ga na ka kece e vakaroti vei ratou. E tete na itukutuku qo vei ira na Jiu me yacova mai nikua.

16 Ia eratou lako ga i Kalili+ na 11 na tisaipeli me ratou sota kei Jisu ena ulunivanua a lokuca me ratou sota kina.+ 17 Ni ratou raici koya eratou cuva me ratou vakarokoroko vua, ia era vakatitiqa eso. 18 E toso yani vei ira o Jisu qai kaya: “Sa soli vei au na lewa kece mai lomalagi kei vuravura.+ 19 O koya gona, ni lako moni vakavulici ira na lewe ni veivanua+ kece ga mera tisaipeli, ni papitaisotaki ira+ ena yaca i Tamada kei na Luvena kei na yalo tabu, 20 vakavulici ira mera muria na ka kece au vakarota vei kemuni.+ Raica, au tiko vata kei kemuni ena veisiga kece me yacova na ivakataotioti ni veika vakavuravura.”*+