Watchtower LAIBRI ENA INTERNET
Watchtower
LAIBRI ENA INTERNET
vakaViti
  • IVOLATABU
  • IVOLA
  • SOQONI
  • nwt Luke 1:1-24:53
  • Luke

Sega na kena vidio.

Vosota, sega ni laurai rawa na vidio.

  • Luke
  • iVolatabu Vakadewa ni Vuravura Vou
iVolatabu Vakadewa ni Vuravura Vou
Luke

VOLA O LUKE

1 Nira le levu era tovolea mera kumuna na itukutuku ni veika e yaco dina ena keda maliwa,+ 2 me vaka ga era vakadewataka vei keda o ira era raica sara ga e matadra+ na ka kece qo mai na ivakatekivu, kei ira na dau kacivaka na itukutuku vinaka,+ 3 e noqu inaki tale ga niu a vakataroga matua na dina ni ka kece mai na kena itekivu, meu vola na veitaravi ni ka e yaco, vei kemuni Ceofilo+ na turaga dokai, 4 moni kila kina na dina ni ka oni a vakavulici kina.+

5 A bula donuya na gauna i Eroti,*+ na tui Jutia, e dua na bete na yacana o Sakaraia ena matabete i Apaija.+ E watina o Ilisapeci, e dua vei ira na luvei Eroni yalewa. 6 Erau yalododonu ena mata ni Kalou, rau muria kece na ivakaro kei na lawa i Jiova.* 7 Ia erau sega ni vakaluveni ni yava o Ilisapeci, rau sa qase tale ga.

8 Qo na gauna e cakacaka tiko kina vakabete ena mata ni Kalou o Sakaraia ena vuku ni nona matabete.+ 9 Me vaka na kena ivakarau vei ira na bete, sa nona gauna me curu kina ina valenisoro i Jiova*+ me vakama na ka boivinaka.+ 10 Era masu tu e tuba na ilala levu ena gauna e vakamai tiko kina na ka boivinaka. 11 E qai rairai vei Sakaraia na agilosi i Jiova,* e tucake tu ena yasa imatau ni vanua e dau vakamai kina na ka boivinaka. 12 Ni raica ya o Sakaraia e veilecayaki qai rere. 13 Ia e kaya vua na agilosi: “Kua ni rere Sakaraia, sa rogoci na nomu masu, ena vakasucuma na watimu o Ilisapeci e dua na luvemu tagane, mo vakayacani koya o Joni.+ 14 O na reki, o na marau, e levu tale ga era na marautaka na nona sucu,+ 15 ni na talei sara o koya ena mata i Jiova.*+ Ia me kua ni gunuva na waini se alakaolo,+ ena sobuti koya na yalo tabu ni se bera mada ga ni sucu,*+ 16 ena vagolea tale e levu na luvei Isireli vei Jiova* na nodra Kalou.+ 17 Ena liu tale ga vua na Kalou ni tiko vei koya na yalo kei na kaukaua vakataki Ilaija+ me vagolea na lomadra na tama vei luvedra,+ me vukei ira na talaidredre mera yalomatua qai cakava na ka e dodonu, mera vakarautaki kina na tamata mera nei Jiova.”*+

18 E tukuna o Sakaraia vua na agilosi: “Au na vakadeitaka vakacava qo? Au sa qase, sa kenamarama tale ga o watiqu.” 19 E sauma na agilosi: “O yau o Keperieli,+ au dau tiko ena mata ni Kalou,+ au talai mai meu tukuna vei iko na itukutuku vinaka qo. 20 Raica! o na galu, o na sega ni vosa me yaco mada na ka kece qo, ni o sega ni vakabauta na ka au tukuna, ia ena vakayacori ga ena kena gauna.” 21 Ena gauna vata ya era waraki Sakaraia tiko kina na lewenivanua, era lialiaci ni sa dede tiko ena valenisoro. 22 Ni curu mai tuba, sa sega ni vosa rawa vei ira. Era kila sara ni raivotu ena valenisoro, e vosa vagalu ga vei ira ni sega ni vosa rawa. 23 Ni sa oti na nona veiqaravi tabu,* sa qai lako i nona vale.

24 Oti e vica na siga sa qai bukete o Ilisapeci na watina. E tiko ga e vale me lima na vula. E kaya: 25 “Qo na ka e cakava vei au o Jiova.* E lomani au meu kua kina ni madua ena kedra maliwa na tamata.”+

26 Ena ikaono ni nona vula e tala mai na Kalou na agilosi o Keperieli+ me lako ina koro o Nasareci e Kalili, 27 vua e dua na goneyalewa+ sa musuki tu me wati Josefa ena vuvale i Tevita, e yaca ni goneyalewa o Meri.+ 28 Ni yaco yani, e kaya sara vei Meri na agilosi: “Bula vinaka, sa vakadonui iko o Jiova,* e tiko vata tale ga kei iko.” 29 E lomaleqataka vakalevu na ka e tukuni vua qai vakasamataka vakabibi na ibalebale ni veikidavaki ya. 30 Ia e kaya vua na agilosi: “Kua ni rere Meri, sa vakadonui iko na Kalou. 31 Raica! O na bukete, o na vakasucuma tale ga e dua na gonetagane,+ qai vakayacani koya o Jisu.+ 32 Ena dokai o koya,+ ena vakatokai me Luvei koya e Cecere Duadua,+ ena solia vua na Kalou o Jiova* na idabedabe vakaturaga i Tevita na tamana,+ 33 ena lewa vakatui ena vuvale i Jekope me tawamudu, ena sega ni mudu na nona Matanitu.”+

34 Ia e kaya o Meri vua na agilosi: “Ena yaco vakacava qori niu se sega ni veiyacovi kei na dua na tagane?”+ 35 E sauma na agilosi: “Ena sobuti iko na yalo tabu,+ ena vakaruguti iko na kaukaua i koya e Cecere Duadua. Oya na vuna ena vakatokai kina o koya o na vakasucuma me yalosavasava,+ na Luve ni Kalou.+ 36 Raica! Na wekamu o Ilisapeci, na kenamarama e sega ni vakaluveni, sa kunekunetaka tale ga e dua na luvena tagane, qo sa ikaono ni nona vula, 37 ni sega ni dredre vua na Kalou+ me vakayacora nona vosa.” 38 E qai kaya o Meri: “Raica! Au yalewa dauveiqaravi i Jiova!* Me yaco mada ga vei au na nomuni vosa.” Oti e biubiu sara na agilosi.

39 E cavutu sara o Meri ena gauna ya qai lako vakatotolo ina dua na koro ena veidelana e Jutia, 40 e lai curu sara ena vale i Sakaraia me vakabula vei Ilisapeci. 41 Ni rogoca na vakabula i Meri o Ilisapeci, e lade na gone e ketena, e sobuti koya tale ga na yalo tabu 42 e qai kacivaka ena domoilevu: “O kalougata dina vei ira na yalewa kece, me kalougata tale ga na vua ni ketemu! 43 E ka dokai dina nomu mai sikovi au, tinai noqu Turaga. 44 Kila na cava, niu rogoca ga nomu vakabula, e lade sara ga ena marau na gone e ketequ. 45 E marau o koya e vakabauta, ni na yaco kece na ka e tukuna vua o Jiova.*

46 E kaya o Meri: “E vakacerecerei Jiova* na lomaqu,+ 47 na yaloqu tale ga e marautaka na Kalou na noqu iVakabula,+ 48 ni kauaitaka o koya na ituvaki vakaloloma ni nona yalewa dauveiqaravi.+ Raica! Me tekivu qo era na tukuna na itabatamata kece niu kalougata dina,+ 49 ni cakava vei au na veika lelevu o koya e kaukaua duadua, e savasava tale ga na yacana,+ 50 ena lomani ira tale ga era rerevaki koya+ ena itabatamata kece ga. 51 A vakayagataka na ligana me cakava kina na cakacaka lelevu, a ceburaki ira e viavialevu na lomadra.+ 52 E vakalolovirataki ira na vetaicake mai na nodra itutu cecere,+ qai vakacerecerei ira na tauvanua,+ 53 e vakamamautaki ira na viakana ena ka vinaka,+ qai vakalesui ira ligalala na vutuniyau. 54 E vukei ira na nona tamata na Isireli, ni se nanuma tiko na nona yalololoma,+ 55 a yalataka vei ira na tukada, vei Eparama kei na nona kawa+ me tawamudu.” 56 E tiko voli kei Ilisapeci o Meri me rauta ni tolu na vula, qai lesu i nona vale.

57 Ni sa gauna me vakasucu kina o Ilisapeci, e mani vakasucuma e dua na gonetagane. 58 Nira rogoca o ira na tiko veitikivi kei ira na wekana ni lomani koya vakalevu o Jiova,* era mai marau vata.+ 59 Era ciliva na gone ena ikawalu ni siga,+ ra qai vinakata me rau veiyacani kei tamana o Sakaraia. 60 Ia e kaya o tinana: “Sega! Ena yacana o Joni.” 61 Era kaya vua: “Sega ni dua na wekamu e yacana o Joni.” 62 Era vosa vagalu vei tamana se yaca cava e vinakata me vakatokai kina o gone. 63 E kerea o Sakaraia e dua na tikinikau raraba qai vola kina: “Na yacana o Joni.”+ Era kurabui kece. 64 E tadola na gusuna qai tasere na yamena, mai vosa yani+ ena nona vakacaucautaka na Kalou. 65 Era rere na vakaitikotiko voleka, e kuruseta na veidelana kei Jutia na kena itukutuku. 66 O ira kece na rogoca era tugana i lomadra ra qai kaya: “Sa na wacava na gonelailai qo ni sa qase.” Ni tiko dina kei koya na liga i Jiova.*

67 E sobuti tamana o Sakaraia na yalo tabu qai kaya ena nona parofisai: 68 “Me vakacaucautaki o Jiova* na nodra Kalou na Isireli,+ ni nanumi ira na nona tamata qai vakabulai ira.+ 69 E vakatubura ena vuvale i Tevita na nona dauveiqaravi+ e dua na ileu me vakabulai*+ keda, 70 me vaka e tukuna ena gusudra na nona parofita yalosavasava ena gauna makawa,+ 71 nida na vakabulai mai na ligadra na keda meca kei ira era cati keda.+ 72 E lomani keda ena vukudra na tukada, e vakaraitaka tale ga ni se nanuma tiko nona veiyalayalati tabu,+ 73 ya na nona bubului a cavuta vei Eparama na tukada,+ 74 ni na solia vei keda na itavi marautaki meda doudou ena noda veiqaravi tabu, ni vakabulai keda oti mai na ligadra na meca, 75 meda yalododonu da qai yalodina vua ena veisiga kece ni noda bula. 76 Ia o iko na gonelailai, o na vakatokai mo parofita i koya e Cecere Duadua, o na liu mo vakarautaka na sala+ i Jiova,* 77 mo kacivaka vei ira na nona tamata na itukutuku ni veivakabulai e yavutaki ena vosoti ni nodra ivalavala ca,+ 78 e vu mai na loloma levu ni noda Kalou. Na loloma levu qo eda na raica kina na rarama mai cake e vaka na rarama ni kida ni mataka, 79 me vakararamataki ira na tiko ena butobuto kei na iyaloyalo ni mate,+ me dusimaka na noda ilakolako ina sala ni bula vakacegu.”

80 E tubu cake na gone qai yalomatua tiko ga. E tiko voli ena vanua talasiga me yacova ni sa vakaraitaki koya vei Isireli.

2 E vakarogoi yani ena gauna ya na lewa nei Sisa* Akusito mera volai na lewenivanua taucoko. 2 (Na imatai ni volayaca qo e vakayacori ena gauna e kovana tiko kina kei Siria o Kirinio.) 3 Era lako yani na lewenivanua kece mera lai volayaca ena nodra koro dina. 4 E lako cake o Josefa+ mai Kalili ena koro o Nasareci me gole i Jutia ena koro i Tevita o Peceliema,+ ni lewe ni vuvale i Tevita o koya. 5 E gole me rau lai volai kei Meri, ni sa soli tu me watina me vaka e yalataki,+ sa voleka tale ga ni vakasucu.+ 6 Erau tiko mai kea donuya na siga ni nona vakasucu. 7 Mani vakasucuma na luvena tagane, na ulumatua,+ e ovici koya ena tikitikinisulu qai vakadavori koya ena ikanakana ni manumanu+ ni sa sega tale na vanua me ratou moce kina ena rumu ni vulagi.

8 Eratou tu e tautuba ena bogi eso na ivakatawanisipi ena vanua ya, eratou veisau yadra tiko ena vakatawai ni nodra qelenisipi. 9 E qai rairai vakasauri e matadratou na agilosi i Jiova,* e serauni ratou na lagilagi i Jiova.* Dua na ka nodratou rere. 10 E qai kaya vei ratou na agilosi: “Dou kua ni rere. Raica! Au vakarogoya vei kemudou na itukutuku vinaka era na marautaka vakalevu na tamata kece. 11 Ni sa sucu nikua na nomuni ivakabula+ o Karisito na Turaga,+ ena koro i Tevita.+ 12 Qo na kena ivakatakilakila vei kemudou: Dou na raica e dua na gone dramidrami ni ovici tu ena tikitikinisulu qai davo koto ena ikanakana ni manumanu.” 13 Vakasauri ga nodra basika na ilala agilosi vakaitamera*+ mera tomani koya na agilosi qo ena nodra vakacaucautaka na Kalou nira kaya: 14 “Me vakalagilagi na Kalou mai lomalagi, ia e vuravura, mera vakacegu o ira e vakadonuya na Kalou.”

15 Nira biubiu na agilosi mera lesu i lomalagi, eratou qai kaya na ivakatawanisipi: “Vakacava me datou sa lako sara ga qo i Peceliema me datou lai raica na ka e yaco, me vaka e vakaraitaka vei kedatou o Jiova.”* 16 Eratou kusa yani, ratou mani raici Meri kei Josefa, vaka tale ga kina na gone ni davo koto ena ikanakana ni manumanu. 17 Ni ratou raica qori, eratou tukuna sara na itukutuku e vakarogoi vei ratou me baleta na gone qo. 18 Era qoroqoro kece na rogoca na veika eratou tukuna na ivakatawanisipi, 19 ia e katona na vosa kece ya o Meri, qai dau veinanuyaka e lomana+ na kena ibalebale. 20 Eratou lesu na ivakatawa, eratou vakacaucautaka na Kalou, eratou vakalagilagi koya tale ga ena vuku ni ka kece eratou rogoca qai raica, e vaka ga na ka e tukuni vei ratou.

21 Ni oti e walu na siga, sa gauna tale ga me cilivi kina na gone,+ sa qai vakayacani me o Jisu, na yaca e kaya na agilosi me vakatokai kina ni se bera ni kunekunetaki.+

22 Ena siga me rau vakasavasavataki kina me vaka e vakaroti ena Lawa e vola o Mosese,+ erau sa qai kauti koya cake i Jerusalemi me rau lai soli koya vei Jiova,* 23 me vaka e volai ena Lawa i Jiova:* “Na ulumatua tagane* kece e sucu e dodonu me vakatokai ni yalosavasava vei Jiova.”*+ 24 Erau qai cabora me isoro “e rua na kukuru se rua na ruve gone,”+ me vaka e tukuni ena Lawa i Jiova.*

25 Raica, e tiko mai Jerusalemi o Simioni e dua na turaga yalododonu qai yalodina. E waraka voli na gauna ena vakacegui Isireli kina na Kalou,+ e sobuti koya tale ga na yalo tabu. 26 E vakaraitaka vua na yalo tabu ni Kalou, ni se bera ni mate ena raici Karisito, o koya e tala mai o Jiova.* 27 O koya gona, ena veiuqeti ni yalo tabu e lako ina valenisoro donuya nodrau kauti Jisu yani na nona itubutubu me rau lai vakayacora na ka e volai ena Lawa,+ 28 mani roqota na gone o Simioni, qai vakacaucautaka na Kalou ni kaya: 29 “Kemuni na Turaga Cecere Duadua, moni laiva na nomuni tamata me lako ena vakacegu+ me vaka na nomuni vosa, 30 niu sa raici koya oni lesia me veivakabulai+ 31 oni vakarautaka e matadra na tamata kece,+ 32 e rarama+ me vakararamataki ira na veimatanitu,+ mera lagilagi tale ga kina na nomuni tamata na Isireli.” 33 Erau veinanuyaka o tamana kei tinana na veika e tukuna o Simioni me baleta na gone. 34 E vosa vakalougatataki rau o Simioni qai kaya vei Meri na tinana: “Raica! Na gone qo ena vakavuna nodra bale+ kei na nodra tucake e levu e Isireli,+ ena yaco o koya me ivakatakilakila ena vosavakacacataki+ 35 (io, ena curu basikati iko e dua na iseleiwau balavu),+ me kilai kina na ka e tu e lomadra e levu.”

36 E tiko tale ga e kea e dua na parofita yalewa na yacana o Ana, na luvei Fanueli ena yavusa i Aseri. Sa kenamarama o koya qai vitu ga na yabaki nodrau bula vata voli kei watina ni oti nodrau vakamau,* 37 e sa yada qai yabaki 84. E sega vakadua ni yali mai na valenisoro, e tomana tiko ga nona veiqaravi tabu ena bogi kei na siga, ena nona lolo kei na nona dau masu. 38 Ena gauna vata ya, e lako yani o Ana me vakavinavinaka vua na Kalou, e tukuna tale ga na ka kece baleta na gone vei ira era waraka tiko na vakabulai nei Jerusalemi.+

39 Ni rau sa cakava oti na ka kece e volai ena Lawa i Jiova,*+ rau lesu tale ina nodrau koro o Nasareci+ e Kalili. 40 E tubu cake na gone me bulabula qai kaukaua, e sinai ena vuku, qai taleitaki koya tiko na Kalou.+

41 E kena ivakarau me rau lako i Jerusalemi e veiyabaki na nona itubutubu me rau lai tiko ena soqo ni Lakosivia.+ 42 Ni sa yabaki 12 o Jisu eratou se baci lako cake ina soqo+ me vaka na kena ivakarau. 43 Ni oti na siga ni soqo ni ratou sa lesu tiko, erau sega ni siqema na nona itubutubu ni tiko ga mai Jerusalemi na cauravou lailai o Jisu. 44 Erau nanuma ni maliwai ira era lako vata tiko. Ni oti e dua na siga taucoko na nodra lako tiko, erau sa qai vaqarai Jisu vei ira na wekadrau kei na nodrau itokani. 45 Ni rau sega ni kunei koya, rau sa qai lesu i Jerusalemi. Dua na ka nodrau vaqaqara. 46 Oti e tolu na siga rau sa qai kunei koya ena valenisoro ni dabe tiko ena kedra maliwa na ivakavuvuli. E vakarogoci ira e vakatarogi ira tale ga. 47 Era druka tu ga na rogoci koya ena ka e kila kei na nona isaunitaro.+ 48 Erau kurabui na nona itubutubu ni rau raici koya. E kaya vua o tinana: “Luvequ, na cava o cakava kina qo vei keirau? Keirau sa mate na vaqarai iko kei tamamu.” 49 E qai kaya vei rau: “Cava drau vaqarai au tiko kina? Drau sega ni kila ni dodonu meu tiko ena vale i Tamaqu?”+ 50 Ia erau sega ni taura rawa na ibalebale ni nona vosa.

51 E sa qai gole vata sobu kei rau i Nasareci, e lai talairawarawa tiko ga vei rau.+ E katona e lomana+ na vosa kece qo o tinana. 52 E tubu cake tiko ga o Jisu, e toso cake nona vuku, e taleitaki koya tale ga na Kalou kei ira na tamata.

3 Ena ika15 ni yabaki ni veiliutaki i Tiperiu Sisa, a kovana tiko kei Jutia o Ponitio Pailato, e iliuliu ena yasana* o Kalili o Eroti,*+ na tacina o Filipi e iliuliu ni yasana o Ituria kei Tirakoniti, e iliuliu ni yasana o Apilini o Laisenia, 2 erau iliuliu ni bete tale tiko ga ena gauna ya o Anasa kei Kaiafa,+ e qai vosa na Kalou vei Joni+ na luvei Sakaraia mai na vanua talasiga.+

3 E lakova o koya na vanua kece ena yasa ni Joritani ena nona vunautaka mera papitaiso me ivakaraitaki ni nodra veivutuni, me vosoti kina nodra ivalavala ca,+ 4 me vaka e volai tu ena ivola na nona vosa na parofita o Aisea: “E dua na domo e kacivaka voli ena vanua talasiga, ‘Ni caramaka na sala i Jiova!* Vakadodonutaka na nona sala.+ 5 Me bulu na veibuca, me vakatautauvatataki na veiulunivanua kei na veidelana, me vakadodonutaki na gaunisala takelo, me vakavinakataki na veivanua sukusukura, 6 era na raica tale ga na tamata kece na veivakabulai ni Kalou.’”+

7 E qai kaya vei ira na ilala levu era lako vua mera papitaisotaki: “Ni kawa ni gata batigaga, o cei e vakasalataki kemuni moni drovaka na cudru sa voleka mai?+ 8 Ni vuataka na vua e ganita na veivutuni. Ni kua ni kaya, ‘E tamai keimami o Eparama.’ Au kaya vei kemuni ni rawa vua na Kalou me vakatubura na luvei Eparama mai na veivatu qo. 9 Sa davo toka na matau ena ruku ni vunikau. Na kau kece e sega ni vuataka na vua vinaka ena ta laivi qai kolotaki ena bukawaqa.”+

10 Era tarogi koya na ilala levu: “Na cava gona me keimami cakava?” 11 E kaya vei ira: “O koya e tiko vua e rua na isulu* me solia e dua vua e sega na nona, me cakava tale ga qo o koya e tu vua na kakana.”+ 12 Era bau mai papitaiso+ na daukumuni ivakacavacava, era qai tarogi koya: “Qasenivuli, na cava me keimami cakava?” 13 E kaya vei ira: “Ni kua ni kuria na ivakacavacava e lavaki.”+ 14 Era tarogi koya tale ga na sotia: “Na cava me keimami cakava?” E kaya o koya: “Ni kua ni vakasosataka e dua se beitaka vakailasu,+ ni lomavakacegu ga ena ka e soli vei kemuni.”*

15 Era nanamaki na lewenivanua ra qai vakatataro voli e lomadra me baleti Joni: “O koya beka qo na Karisito?”+ 16 E kaya gona o Joni vei ira kece: “Au papitaisotaki kemuni ena wai, ia sa lako tiko mai o koya e kaukaua sara vei au, e sega mada ga ni ganita meu sereka na wa ni nona ivava.+ Ena papitaisotaki kemuni o koya ena yalo tabu kei na bukawaqa.+ 17 E tu e ligana nona isivi ni cebuceburaki me samaka vinaka kina nona rara ni butu covuata qai kumuna na witi ina nona lololo, ia ena vakama na qana ena bukawaqa e sega ni boko rawa.”

18 E levu tale na ka e veivakasalataki kina, e kacivaka tale tiko ga na itukutuku vinaka vei ira na lewenivanua. 19 Ia e vunauci Eroti na iliuliu ni yasana o Joni, ni tauri Erotiasa na wati tacina, kei na levu tale na ka torosobu e cakava, 20 qai kena ikuri, nona balati Joni i valeniveivesu.+

21 Nira papitaiso tiko na lewenivanua, e papitaiso tale ga o Jisu.+ Ni masu tiko o koya, e tadola na lomalagi,+ 22 qai lako sobu vua na yalo tabu me vaka na ruve, qai rogo mai lomalagi e dua na domo e kaya: “O iko na Luvequ lomani, au vakadonui iko.”+

23 E rauta ni yabaki 30+ o Jisu+ ni tekivuna nona cakacaka, e kilai voli

me luvei Josefa,+

na luvei Ili,

24 na luvei Macati,

na luvei Livai,

na luvei Meliki,

na luvei Janai,

na luvei Josefa,

25 na luvei Mataceia,

na luvei Emosi,

na luvei Neumi,

na luvei Esili,

na luvei Nakai,

26 na luvei Meaci,

na luvei Mataceia,

na luvei Semei,

na luvei Joseki,

na luvei Joata,

27 na luvei Joanani,

na luvei Risa,

na luvei Serupepeli,+

na luvei Salacieli,+

na luvei Niri,

28 na luvei Meliki,

na luvei Ati,

na luvei Kosami,

na luvei Elimotami,

na luvei Eri,

29 na luvei Jisu,

na luvei Eliesa,

na luvei Jorima,

na luvei Macati,

na luvei Livai,

30 na luvei Simioni,

na luvei Jutasa,

na luvei Josefa,

na luvei Jonani,

na luvei Eliakimi,

31 na luvei Melea,

na luvei Menani,

na luvei Mataca,

na luvei Necani,+

na luvei Tevita,+

32 na luvei Jese,+

na luvei Opeti,+

na luvei Poasa,+

na luvei Salimoni,+

na luvei Nasoni,+

33 na luvei Aminatapi,

na luvei Erami,

na luvei Esiromi,

na luvei Feresi,+

na luvei Juta,+

34 na luvei Jekope,+

na luvei Aisake,+

na luvei Eparama,+

na luvei Tira,+

na luvei Neori,+

35 na luvei Seruke,+

na luvei Riu,+

na luvei Peleki,+

na luvei Iperi,+

na luvei Sela,+

36 na luvei Keinana,

na luvei Afakisati,+

na luvei Semi,+

na luvei Noa,+

na luvei Lemeki,+

37 na luvei Mecusela,+

na luvei Inoki,

na luvei Jereti,+

na luvei Malelieli,+

na luvei Keinana,+

38 na luvei Inosi,+

na luvei Seci,+

na luvei Atama,+

na luve ni Kalou.

4 Ni sobuti Jisu na yalo tabu, e biuta na Joritani, qai dusimaki koya voli na yalo tabu ina vanua talasiga+ 2 me 40 na siga. Ena gauna ya e temaki koya kina na Tevoro,+ a sega tale ga ni kana. Ni sa oti na gauna ya sa qai viakana. 3 Mani kaya vua na Tevoro: “Ke o luve ni Kalou, mo kaya ina vatu qo me ibuli madrai.” 4 Ia e kaya vua o Jisu: “E volai, ‘E sega ni bula na tamata ena madrai wale ga.’”+

5 Sa qai kauti koya ina dua na vanua cecere qai vakaraitaka vua ena dua ga na gauna+ na matanitu kece e vuravura. 6 E qai kaya vua na Tevoro: “Au na solia vei iko mo lewa kece qo, me nomu tale ga na kedra lagilagi, ni sa soli vei au,+ au na solia tale ga vei koya au via solia kina. 7 Ke o sokalou wale ga vakadua vei au, ena nomu na ka kece qori.” 8 E qai kaya vua o Jisu: “E volai, ‘E dodonu mo sokalou vei Jiova* na nomu Kalou, me vakatabakidua vua na nomu veiqaravi tabu.’”+

9 E kauti koya na Tevoro i Jerusalemi, lai biuti koya sara ena dela ni bai* ni valenisoro qai kaya vua: “Ke o luve ni Kalou, rika sobu mada eke,+ 10 ni volai, ‘Ena vakaroti ira nona agilosi ena vukumu, mera taqomaki iko,’ 11 ‘Era na keveti iko tale ga e ligadra mo kua kina ni caqeta na vatu e yavamu.’”+ 12 E kaya vua o Jisu: “E volai ‘Mo kua ni vakatovolei+ Jiova* na nomu Kalou.’” 13 Ni vakaotia na Tevoro nona veitemaki kece, e biuti Jisu me yacova e dua tale na gauna veiganiti.+

14 E lesu i Kalili+ o Jisu ena kaukaua ni yalo tabu. E robota na veivanua voleka na veika vinaka e tukuni me baleti koya. 15 E tekivu veivakavulici tale ga ena nodra valenilotu, era rokovi koya vakalevu na lewenivanua kece.

16 E gole sara i Nasareci,+ na vanua a susugi kina, e curu ina valenilotu ena Siga ni Vakacecegu me vaka na nona ivakarau,+ qai tucake me wilivola. 17 E soli sara vua na ivolavivigi nei Aisea na parofita, e tevuka, e qai kunea na vanua e volai kina: 18 “Sa tu vei au na yalo i Jiova,* e lumuti au meu vunautaka na itukutuku vinaka vei ira na dravudravua. E talai au meu kacivaka na veisereki vei ira na vesu tu, mera rai na mataboko, mera sereki na vakaloloma,+ 19 meu vunautaka tale ga na yabaki vinaka+ i Jiova.”* 20 Oti, e viviga tale na ivola, vakasuka vua na dauveiqaravi, lai dabe sara. Era wanonovi koya kece na tiko ena valenilotu. 21 Sa qai kaya vei ira: “Sa vakayacori+ nikua na tikinivolatabu oni se qai rogoca.”

22 Era vakacaucautaki koya kece, era qoroya tale ga na totoka ni vosa e lako mai gusuna,+ era kaya: “E sega ni o koya ga qo na luvei Josefa?”+ 23 E qai kaya vei ira: “Oni na tukuna sara ga vei au na ivosavosa qo, ‘Vuniwai, vakabulai iko mada. Ni cakava tale ga e ke, ena nomuni vanua na ka keimami rogoca ni caka mai Kapenaumi.’”+ 24 E mani kaya: “Au tukuna vakadodonu vei kemuni, e sega ni ciqomi na parofita ena nona vanua.+ 25 Me kena ivakaraitaki, era tiko e Isireli e levu na yada ena gauna i Ilaija ni sogo tu na lomalagi me tolu na yabaki ono na vula, qai vakilai na dausiga ena vanua taucoko.+ 26 Ia e sega ni talai o Ilaija vei ira na yalewa qori, vua ga na yada ni Sarifaci ena vanua o Saitoni.+ 27 Era tu tale ga e Isireli e levu na vukavuka ena gauna i Ilaisa na parofita, ia e sega ni dua vei ira a vakasavasavataki,* o Neamani ga na kai Siria.”+ 28 Era cudru sara vakalevu o ira na tiko e valenilotu nira rogoca na vosa ya,+ 29 era tucake ra qai dretaki koya ina taudaku ni koro, ra qai kauti koya ina bati ni ulunivanua e tara toka kina na nodra koro mera cokataki koya sobu. 30 Ia e curu maliwai ira o koya mani gole sara.+

31 E gole sobu i Kapenaumi, e dua na koro e Kalili, qai vakavulici ira ena Siga ni Vakacecegu.+ 32 Era kurabui ena nona veivakavulici,+ ni vosa me vaka e tu vua na lewa. 33 E tiko tale ga ena valenilotu ena gauna ya e dua na tagane e curumi yalo velavela. E kailavaka yani:+ 34 “Oilei! Na cava oni mai cakava vei keimami, Jisu na kai Nasareci?+ O mai vakarusai keimami? Au kilai iko vinaka, o iko na Yalosavasava ni Kalou.”+ 35 Ia e vunauca na timoni ya o Jisu ni kaya, “Galu, lako tani vua!” Ni bitalaka oti na tagane ya na timoni ena kedra maliwa, sa qai lako tani vua na timoni, e sega ga ni vakamavoataki koya. 36 Era kurabui sara ga na lewenivanua, ra qai veikayaka: “Na cava e tukuna tiko o koya qo? E tukuna ga mera lako tani na timoni, era lako tani sara, ni tiko vua na kaukaua kei na lewa!” 37 E robota na veivanua voleka na kena itukutuku.

38 Ni biuta o Jisu na valenilotu, e lai curu sara ena vale i Saimoni. E katakata sivia na yago i tinai wati Saimoni, ratou mani kerei Jisu me vukei koya.+ 39 E lai tu volekati koya o Jisu qai vunauca na katakata, mai ruru yani. E tucake sara o tinai wati Saimoni me vakarautaka na ka eratou gadreva.

40 Ni sa dromu na siga era qai kau yani vua na lewenivanua e tauvi ira na veimataqali mate. E tabaki ira kece e ligana, ra mani vakabulai.+ 41 Era lako tani tale ga na timoni e curumi ira tu e levu, ra qai kacivaka: “O iko na Luve ni Kalou.”+ Ia e vunauci ira o Jisu, e sega ni vakatara mera vosa+ nira kila ni o koya na Karisito.+

42 Ni sa siga na vanua, e gole sara ina dua na vanua lala.+ Era vaqarai koya na ilala levu ra mani yaco sara vua. Era via tarovi koya me kua ni lako. 43 E qai kaya vei ira: “E dodonu meu tukuna tale ga na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou ena koro tale eso, ni qo na ka au talai mai kina.”+ 44 Sa qai vunau voli o koya ena nodra valenilotu e Jutia.

5 Ena dua na gauna a tucake tu o Jisu ena batinidrano o Kenisereti.*+ Era tabili yani vua e dua na ilala levu ra qai lai tu volekati koya mera rogoca na vosa ni Kalou. 2 E qai raica e rua na waqa ni rau kele toka ena batinidrano, ia era sa sobu na gonedau era vakasavasavataka tiko na nodra lawa.+ 3 E vodo sara ena dua vei rau na waqa, na nei Saimoni qai kerei koya me tosoya yani vakalailai i wai. E mani dabe toka mai kina me vakavulici ira na ilala levu ya. 4 Ni vosa oti vei ira e qai kaya vei Saimoni: “Toso mada yani i vanua titobu mo dou talaca na nomudou lawa me rawa mai kina eso na ika.” 5 E tukuna vua o Saimoni: “Qasenivuli, keitou sa bau oca dina ena bogi taucoko keitou sega ni rawata e dua na ka,+ ia au na talaca na lawa me vaka oni tukuna.” 6 Ni ratou cakava ya, dua na ka na levu ni ika e coko, e kabote sara ga+ na nodratou lawa. 7 Eratou yalovi ratou na nodratou itokani ena waqa adua me ratou mai veivuke. Eratou lako mai qai vakasinaita ruarua na waqa, e voleka tale kina ni luvu. 8 Ni raica o Saimoni Pita na ka e yaco ya, e tekiduru qai kaya vei Jisu: “Ni biuti au Turaga, niu tamata ivalavala ca.” 9 E kurabuitaka sara ga na levu ni ika e qolivi, eratou kurabui tale ga na tiko vata kei koya, 10 wili kina o rau na nona itokani, o Jemesa kei Joni, erau luvei Sepeti.+ E qai tukuna vei Saimoni o Jisu: “Kua ni rere. Me tekivu qo o sa na qolivi ira na tamata.”+ 11 Eratou kauta i vanua na waqa ruarua, ratou biuta tu mai na ka kece, ratou qai muri koya.+

12 Ena dua tale na gauna ni tiko ena dua na koro o Jisu, raica! e dua na tagane e vukavuka na yagona taucoko! Ni raici Jisu ga, e davo vakatoboicu qai kerea: “Turaga, ke oni vinakata, ni vakasavasavataki au mada.”+ 13 E dodoka yani na ligana o Jisu qai tarai koya, e kaya vua: “Au vinakata. Mo savasava mai.” E yali vakasauri na nona vukavuka.+ 14 E vakaroti koya o Jisu me kua ni talanoataka: “Mo lai vakaraitaki iko ga vua na bete, mo qai cabora nomu isoro mo vakasavasavataki kina, me vaka e vakarota o Mosese+ me ivakadinadina vei ira.”+ 15 Ia e vaka e kama na veigasau na kena irogorogo, era tabili vua na lewenivanua mera lai rogoci koya, mera vakabulai tale ga mai na kedra mate.+ 16 Ia e dau lako o koya ina vanua lala me masu.

17 Ena dua na siga, ni veivakavulici tiko, era dabe toka e kea na Farisi kei ira na qasenivuli ni lawa mai na koro kece e Kalili kei Jutia kei Jerusalemi. A tu vua na kaukaua i Jiova* me veivakabulai.+ 18 Raica! Eso na tagane eratou kauta yani e dua na turaga paralasi e davo tiko ena tavata, eratou saga tiko me ratou kauti koya sara vei Jisu.+ 19 Eratou sega ni curu rawa i vale ena vukudra na ilala levu, eratou mani kaba i delanivale, eratou basuka, ratou qai vakalutulututaka sobu na tavata donui ira na tiko e mata i Jisu. 20 Ni raica o Jisu na nodratou vakabauta, e kaya vua na turaga paralasi: “Sa vosoti na nomu ivalavala ca.”+ 21 Era veinanuyaka na vunivola kei na Farisi na nona vosa ra qai kaya: “O cei o koya me vosabeca na Kalou? E sega tale ni dua e rawa ni vosota na ivalavala ca, na Kalou duadua ga.”+ 22 Ia ni kila o Jisu na veika era veinanuyaka, e qai kaya vei ira: “Na cava oni veinanuyaka tiko e lomamuni? 23 I vei e rawarawa me tukuni, ‘Sa vosoti na nomu ivalavala ca,’ se me tukuni, ‘Tucake, lako’? 24 Ia moni kila ni tu vua na Luve ni tamata na lewa me vosota na ivalavala ca e vuravura,” sa qai kaya vua na paralasi: “Au tukuna vei iko, tucake, taura nomu idavodavo, lako i nomu vale.”+ 25 E tucake e matadra, taura nona idavodavo qai gole i nona vale ni vakalagilagia tiko na Kalou. 26 Era kurabui kece, ra qai vakalagilagia na Kalou. Era kaya ena levu ni nodra rere: “Eda sa raica nikua e dua na ka veivakurabuitaki!”

27 Oti na veika oya e lako yani o Jisu, mani raica sara e dua na daukumuni ivakacavacava, na yacana o Livai, ni dabe tiko ena valenivolavola ni saumi ivakacavacava, e kaya vua: “Muri au mai.”+ 28 E biuta tu na ka kece, e tucake qai muri koya. 29 E qai vakarautaka vua o Livai e dua na magiti levu e nona vale. Eratou qai kanavata*+ kei na levu na daukumuni ivakacavacava kei na so tale. 30 Era vosavosa na Farisi kei ira na nodra vunivola vei ira na nona tisaipeli: “Na cava dou kana dou gunu vata kina kei ira na daukumuni ivakacavacava kei ira na ivalavala ca?”+ 31 E kaya vei ira o Jisu: “E sega ni yaga na vuniwai vei ira na bula vinaka, e yaga ga vei ira na tauvimate.+ 32 Au sega ni lako mai meu kacivi ira na yalododonu, meu kacivi ira ga na ivalavala ca mera veivutuni.”+

33 Era kaya vua: “Era dau lolo ra qai masu wasoma na tisaipeli i Joni kei na nodra tisaipeli na Farisi, ia o ira na nomuni tisaipeli era kana ra gunu.”+ 34 E kaya vei ira o Jisu: “Vakacava, dou rawa ni tukuna vei ira na itokani ni taganevou mera lolo ni se tiko vata kei ira na taganevou? 35 Ia ena yaco mai na siga ena kau tani vei ira na taganevou,+ qori na gauna era na qai lolo kina.”+

36 E cavuta tale ga vei ira e dua na vosa vakatautauvata: “E sega ni dua e dau kotiva na tikinisulu vou me cula vata kei na isulu makawa. Ke cakava qori, ena kadresu ga na ibotani vou ni rau veicalati na tikinisulu vou kei na isulu makawa.+ 37 E sega tale ga ni dua e dau tawana na waini vou ena taganiwaini makawa. Ke cakava qori, na waini vou ena vakacabotetaka na taganiwaini, ena tasova na waini, ena ca tale ga na taga. 38 Me tawa ga na waini vou ena taganiwaini vou. 39 E sega ni dua e gunuva na waini makawa ena vinakata na waini vou, ni na kaya, ‘E totoka ga na waini makawa.’”

6 Ni lakova yani o Jisu eso na loganiwiti ena siga ni vakacecegu, eratou tauca, ratou kania eso na witi+ na nona tisaipeli, ratou qilia e ligadratou.+ 2 Nira raica qori era kaya eso na Farisi: “Na cava dou cakava tiko kina na ka e vakatabui ena Siga ni Vakacecegu?”+ 3 Ia e sauma vei ira o Jisu: “Vakaevei, oni sega ni bau wilika na ka e cakava o Tevita kei ratou na nona itokani ni ratou viakana?+ 4 E curu ina vale ni Kalou qai taura me kania na madrai e vakacabori* vua na Kalou, e solia tale ga vei ratou na nona itokani, na madrai era dau kania ga na bete,+ e vakatabui me dua tale e kania?” 5 Sa qai tukuna vei ira: “E Turaga ni Siga ni Vakacecegu na Luve ni tamata.”+

6 Ena dua tale na siga ni vakacecegu,+ e curu o Jisu ina valenilotu qai tekivu veivakavulici. E tiko kina e dua na tagane e mate*+ na ligana imatau. 7 Era vakaraici Jisu matua toka na vunivola kei na Farisi se na veivakabulai ena Siga ni Vakacecegu se sega, mera kunea na ka mera beitaki koya kina. 8 E kila sara o koya na ka era veinanuyaka tiko,+ mani kaya vua na tagane e mate* na ligana: “Mai tucake mada e lomadonu.” E tucake sara qai lai tu e lomadonu. 9 E qai kaya vei ira o Jisu: “Au tarogi kemuni mada, e vakatarai ena Siga ni Vakacecegu me caka na ka vinaka se na ka ca, na veivakabulai se na veivakamatei?”+ 10 E vakaraici ira kece qai kaya vua na tagane ya: “Dodoka mai na ligamu.” E dodoka yani, mani vinaka tale na ligana. 11 Dua na ka nodra cudru, era lai bosea sara na ka mera cakava vei Jisu.

12 Donuya na gauna ya e cabe ina ulunivanua me lai masu,+ e masu tiko vua na Kalou+ ena bogi taucoko. 13 Ni sa siga na vanua e kacivi ira mai na nona tisaipeli, qai digitaka e le 12, e vakatokai ratou tale ga me ratou “yapositolo”:+ 14 O Saimoni e vakatoka tale ga me o Pita, kei Adriu na tacina, o Jemesa kei Joni, o Filipi+ kei Pacolomiu, 15 o Maciu kei Tomasi,+ o Jemesa na luvei Alifio, o Saimoni e vakatokai “na gugumatua,” 16 o Jutasa na luvei Jemesa, kei Jutasa Isikarioti, o koya e qai veiveretaki.

17 Ni siro vata mai kei ratou, e lai duri sara ena dua na vanua tautauvata, era wawa tu kina e dua na iwiliwili levu ni nona tisaipeli kei na dua na ilala levu era gole mai Jutia, Jerusalemi, kei na baravi kei Taia kei Saitoni mera mai rogoci koya, mera vakabulai tale ga mai na kedra mate. 18 Era vakabulai tale ga o ira na curumi yalo velavela. 19 Era saga kece mera tarai koya, nira vakabulai kece tiko ena kaukaua e lako mai vua.+

20 E raici ira nona tisaipeli qai kaya vei ira:

“Moni marau na dravudravua, ni nomuni na Matanitu ni Kalou.+

21 “Moni marau na viakana tiko ena gauna qo, ni oni na vakamamautaki.+

“Moni marau na tagi tiko ena gauna qo, ni oni na dredre.+

22 “Moni marau ni oni cati,+ oni vakaduiduitaki,+ oni vakasewasewani, qai vosavakacacataki na yacamuni ena vukuna na Luve ni tamata. 23 Ni marau, io moni lade ena marau ena siga ya, ni na levu na kemuni isau mai lomalagi, ni ka vata ga qori era dau vakayacora na tukadra vei ira na parofita.+

24 “Ia oni kalouca na vutuniyau+ ni oni sa taura kece sara tiko ga na kemuni isau.+

25 “Oni kalouca na mamau tiko ena gauna qo, ni oni na viakana.

“Oni kalouca na dredre tiko ena gauna qo ni oni na tagi, oni na osi.+

26 “Oni kalouca nira vakacaucautaki kemuni na tamata kece,+ ni qori na ka vata ga era cakava na tukadra vei ira na parofita lasu.

27 “Ia au kaya vei kemuni na rogoci au tiko: Ni lomani ira tiko ga na kemuni meca, ni caka vinaka tale ga vei ira era cati kemuni,+ 28 moni vosa vakalougatataki ira era rukaki kemuni, moni masulaki ira tale ga era vosabeci kemuni.+ 29 Ke dua e sabaka na balumu, solia tale ga vua na balumu adua, ke dua e via taura na nomu isulu e sau, kua ni bureitaka vua na nomu isulu e loma.+ 30 Solia vei ira kece era kerekere na ka era kerea,+ ke dua e taura na nomu iyau, kua ni lai kauta tale mai.

31 “Na ka tale ga oni vinakata mera cakava vei kemuni na tamata, moni cakava tale ga vei ira.+

32 “Ke oni lomani ira ga era lomani kemuni, na cava na kena yaga vei kemuni? O ira mada ga na ivalavala ca era dau lomani ira ga era lomani ira.+ 33 Ke oni caka vinaka vei ira era caka vinaka vei kemuni, na cava na kena yaga vei kemuni? Era cakava tale ga qori na ivalavala ca. 34 Ke oni soli dinau ga vei ira oni kila nira na sauma lesu, na cava na kena yaga vei kemuni?+ O ira mada ga na ivalavala ca era soli dinau vei ira na ivalavala ca nira kila ni na saumi lesu. 35 Ia ni lomani ira tiko ga na kemuni meca, ni caka vinaka, ni solia wale na ka, ni kua tale ga ni namaka me dolei na ka oni solia,+ oni na qai vakaicovitaki vakalevu, oni na luvei koya e Cecere Duadua, ni dau yalovinaka o koya vei ira na sega ni dau vakavinavinaka kei ira na daucaka ca.+ 36 Moni dau loloma tiko ga, ni dau loloma na Tamamuni.+

37 “Ni kua ni dau vakalelewa, moni kua kina ni lewai,+ ni kua ni dau veibeitaki, moni kua kina ni beitaki. Ni veivosoti* tiko ga, oni na qai vosoti.*+ 38 Moni dau soli ka, ena qai soli vei kemuni.+ Era na sova ina nomuni ilobi ni isulu e dua na ivakarau e sinai vinaka, ena tabaki sobu, ena kuretaki, ena vuabale. Na ivakarau oni vakarautaka ena vakarautaki tale vei kemuni.”

39 E qai tukuna tale ga vei ira e dua na vosa vakatautauvata: “O koya e mataboko ena sega ni tubera rawa e dua tale na mataboko, se vakacava? Erau na lutu ruarua ina qara, se vakaevei?+ 40 O gonevuli* e sega ni uasivia nona qasenivuli, ia o koya e vakavulici vinaka sara ena tautauvata kei na nona qasenivuli. 41 Na cava gona o lai raica kina na co lailai ena mata i tacimu, ia o sega ni raica na tolonikau levu e matamu?+ 42 Rawa vakacava mo lai tukuna vei tacimu, ‘Taciqu, meu kauta laivi mada na co lailai e toka e matamu,’ o sega mada ga ni raica na tolonikau levu e matamu? Dauveivakaisini! Kauta tani mada eliu na tolonikau levu mai matamu, o na qai raica vinaka na co lailai mo na kauta laivi mai na mata i tacimu.

43 “E sega ni dua na kau vinaka ena vuataka na vua ca, e sega tale ga ni dua na kau ca me vuataka na vua vinaka.+ 44 E kilai na kau yadua ena dui vuadra.+ Me kena ivakaraitaki, e sega ni dau beti na lolo mai na votonikau, se vaini mai na kau vakavotona. 45 Na tamata vinaka ena kauta mai na ka vinaka ena lololo vinaka ni lomana, ia na tamata ca ena kauta mai na ka ca ena nona lololo ca. Ni na cavuta ga na gusuna+ na ka e sinai tu e lomana.

46 “Na cava oni kacivi au kina, ‘Turaga! Turaga!’ ia oni sega ni muria na noqu vosa?+ 47 Au na tukuna vei kemuni se vakatauvatani kei cei o koya e lako mai vei au, e rogoca noqu vosa qai cakava:+ 48 E vakatauvatani kei na dua e tara vale tiko, e kelikeli vakatitobu me yacova sara na delanivatu qai biuta kina na kena yavu. Ni coka mai na dobui, e roba na yasanivale na kui ni wai, ia e sega ni yavalata na vale ni kaukaua vinaka tu.+ 49 Ia o koya e rogoca noqu vosa qai sega ni muria,+ e vakatauvatani kei na dua e tara tu ga na nona vale ena delaniqele qai sega na kena yavu. E bale vakasauri ni roba na kui ni wai, mani rusa vakadua na vale ya.”

7 Ni vosa oti vei ira na vakarogoci koya tiko, sa qai curu i Kapenaumi. 2 E tauvimate voli qai voleka sara ni mate na nona dauveiqaravi e dua na turaganivalu, qo na dauveiqaravi e dau lomana vakalevu.+ 3 Ni rogoca na itukutuku kei Jisu, e mani tala eso na nodra qase na Jiu mera lai kerei koya me gole mada yani me lai vakabula na nona dauveiqaravi. 4 Nira yaco yani vei Jisu, era vakamasuti koya: “E yaga moni cakava vua na ka keimami kerea qo, 5 ni dau yaga vakalevu ina neimami matanitu, e tara tale ga na neimami valenilotu.” 6 E lako vata kei ira o Jisu. Ia ni bera ni yaco i vale sa talai ira mai eso nona itokani na turaganivalu mera kaya vei Jisu: “Turaga, moni kua ga ni lako mai, e sega ni veiganiti moni curu ina noqu vale.+ 7 Oya na vuna au sega ni lako yani kina vei kemuni. Ke oni vosa ga, ena qai bula na noqu dauveiqaravi. 8 O yau mada ga au dau vakarorogo ina lewa. Era vakarorogo tale ga vei au na sotia, niu tukuna vua e dua, ‘Lako!’ E lako sara, niu tukuna tale vua e dua, ‘Lako mai!’ E lako sara mai o koya, au tukuna vua na noqu dauveiqaravi, ‘Cakava qo!’ E cakava sara o koya.” 9 E kurabui o Jisu ni rogoca na vosa ya, e vuki vei ira na ilala levu era muri koya tiko qai kaya: “Au tukuna vei kemuni, au sega mada ga ni raica e Isireli e dua me va qo na levu ni nona vakabauta.”+ 10 Nira lesu i vale o ira na talai mai, era raica ni sa bula vinaka na dauveiqaravi.+

11 Oti ga ya e gole sara ina koro o Neini, era tomani koya tiko nona tisaipeli kei na dua na ilala levu. 12 Ni volekata yani na matamatanikoro, isa, sa colati mai e dua na mate. E luvena tagane duadua ga e dua na marama,+ e yada tale ga. Era lako vata mai kei koya e dua na ilala levu mai na koro. 13 Ni raici koya na Turaga, e lomani koya dina+ qai tukuna vua na yada: “Kua ni tagi.”+ 14 E toro volekata na tavata qai tara. Era tu vakadua na colata tiko na mate, qai kaya o Jisu: “Cauravou, au tukuna vei iko, duri!”+ 15 E duri na cauravou qai vosa, mani soli koya sara o Jisu vei tinana.+ 16 E tuburi ira kece na rere, era vakacaucautaka na Kalou ena nodra kaya: “Sa basika ena keda maliwa e dua na parofita levu,”+ sa “yalololoma na Kalou vei ira nona tamata.”+ 17 E kuruseta na vanua kece o Jutia kei na veivanua voleka na itukutuku qo.

18 Eratou talanoataka vei Joni na nona tisaipeli na ka kece era yaco qo.+ 19 Mani kaciva e rua nona tisaipeli o Joni qai talai rau vua na Turaga me rau taroga: “O kemuni o koya ena lako mai,+ se me keimami waraka e dua tale?” 20 Ni rau yaco yani vei Jisu erau kaya vua: “E talai keirau mai o Joni na Dauveipapitaisotaki me keirau taroga, ‘O kemuni o koya ena lako mai, se me keimami waraka e dua tale?’” 21 Ena gauna vata ya, e vakabula e levu na tauvimate,+ o ira na vakaleqai ena mate bibi, kei ira e curumi ira na yalo velavela, era rai tale ga e levu na mataboko. 22 E sauma vei rau o Jisu: “Drau lai tukuna vei Joni na ka drau raica kei na ka drau rogoca. Era sa rai na mataboko,+ era lako na lokiloki, era vakasavasavataki na vukavuka, era rogo na didivara,+ era vakaturi na mate, sa tukuni tale ga na itukutuku vinaka vei ira na dravudravua.+ 23 E marau o koya e sega ni tarabe ena vukuqu.”+

24 Ni rau sa vakanadaku na italai nei Joni, e qai vakamacalataki Joni vei ira na ilala levu o Jisu: “Na cava oni lai raica ena vanua talasiga? Na gasau e liwava na cagi?+ 25 Na cava ga oni lai raica? E dua e tokara na isulu e malumu vinaka?*+ Era tiko ga ena valenitui o ira na dau tokara na isulu totoka ra qai tikovinaka. 26 O cei ga oni lai raica? Na parofita? Io, au tukuna vei kemuni, e uasivia sara na parofita.+ 27 Qo na ka e volai me baleti koya, ‘Raica! Au sa tala e dua na noqu italai me liu vei iko, ena vakarautaka na nomu sala.’+ 28 Au tukuna vei kemuni, vei ira kece na sucu mai, e sega ni dua e uasivi Joni, ia o koya e lailai duadua ena Matanitu ni Kalou e uasivi vua.”+ 29 (Nira rogoca na lewenivanua kei ira na daukumuni ivakacavacava na vosa ya, era vakarogoya ni yalododonu ga na Kalou, nira papitaisotaki ena papitaiso i Joni.+ 30 Ia era beca na ivakasala* ni Kalou o ira na Farisi kei ira na kila vinaka na Lawa.+ O ira qo a sega ni papitaisotaki ira o Joni.)

31 “O cei gona meu vakatauvatana kei na itabatamata qo, era vakataki cei?+ 32 Era vakataki ira na gone era tiko ena makete, era kacivi ira na nodra icaba, era kaya, ‘Keimami uvuca vei kemuni na bitunivakatagi, ia oni sega ni meke, keimami tagiyaso ia oni sega ni tagi.’ 33 E vaka kina o Joni na Dauveipapitaisotaki, e sega ni kana madrai se gunu waini,+ ia oni kaya, ‘E tiko vua na timoni.’ 34 Ni lako mai na Luve ni tamata e kana e gunu, oni se kaya ga, ‘Raica! E tamata dau kanavoro qai daugunu waini, e nodra itokani na daukumuni ivakacavacava kei ira na ivalavala ca!’+ 35 Ena qai kilai ga o koya e vuku ena ka kece e cakava.”*+

36 E vakamasuti koya voli e dua na Farisi me rau lai kana vata. E mani curu ina nona vale na Farisi, lai dabe sara ena teveli. 37 E rogoca e dua na yalewa ivalavala ca ena koro ni kana* tiko o Jisu ena vale ni Farisi ya, mani kauta yani e dua na tavaya* waiwai boivinaka.+ 38 E tekiduru e yava i Jisu, e tagi, mani vakasuasuataka na yava i Jisu ena wainimatana qai vakamamacataka ena drauniuluna. E reguca tale ga na yavana qai livia kina na waiwai boivinaka ya. 39 Ni raica ya na Farisi e sureti koya, e kaya e lomana: “Ke parofita dina o ka qo, ena kila se o cei e tarai koya tiko, e yalewa vakacava tale ga, ni yalewa ivalavala ca.”+ 40 E kaya o Jisu: “Saimoni, au via tukuna vei iko e dua na ka.” E kaya o Saimoni: “Ni tukuna mai, Qasenivuli!”

41 “Rau dinau tu vua e dua na turaga e le rua, e dua e dinautaka e 500 na dinari,* e dua e 50. 42 Ni rau sega ni sauma rawa na nodrau dinau, e vosoti rau ruarua. O cei vei rau qo ena lomani koya vakalevu?” 43 E sauma o Saimoni: “Au vakabauta o koya e levu nona dinau.” E kaya vua: “E donu nomu isaunitaro.” 44 E vuki o Jisu vua na yalewa qai kaya vei Saimoni: “O sa raica na yalewa qo? Niu curu mai nomu vale, o sega ni vakarautaka na wai me vui kina na yavaqu. Ia na yalewa qo e vakasuasuataka na yavaqu ena wainimatana qai vakamamacataka ena drauniuluna. 45 O sega ni bau reguci au, ia na yalewa qo e sega ni cegu nona reguca na yavaqu mai na gauna au curu mai kina. 46 O sega ni livia e uluqu na waiwai, ia na yalewa qo e livia e yavaqu na waiwai boivinaka. 47 Au kaya vei iko, sa vosoti e levu na nona ivalavala ca ena ka e cakava qo,+ ni loloma vakalevu. Ia e vosoti vakalailai o koya e loloma vakalailai.” 48 E qai kaya vua na yalewa: “Sa vosoti na nomu ivalavala ca.”+ 49 Era veikayaka na dabe vata tiko kei koya ena teveli: “Sa dua na ka o ka qo ni vosota na ivalavala ca!”+ 50 E kaya o Jisu vua na yalewa: “E vakabulai iko na nomu vakabauta,+ lako ena vakacegu.”

8 Sega ni dede e qai lako o Jisu ina veikoro lelevu kei na veikoro lalai me lai vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou.+ Eratou lako vata kei koya na le Tinikarua, 2 kei na so na yalewa era vakabulai mai na kedra mate, era vakabulai tale ga mai na nodra curumi yalo velavela: O Meri e dau kilai ni yalewa ni Makitala, e lako tani vua e vitu na timoni, 3 kei Joana+ na wati Kusa, na iliuliu ni vale i Eroti, o Susana kei na levu tale na yalewa era qaravi ratou nira vakayagataka na nodra iyau.+

4 Nira soqoni vata mai na ilala levu kei ira na tomani koya voli ena nona ilakolako ina koro kece, sa qai vosa vei ira o Jisu ena vosa vakatautauvata:+ 5 “E lako e dua na dauteitei me lai kaburaka na nona itei. Ni kakaburaki tiko, e lutu eso na itei ena batinisala, e butuki na itei ya, era kania tale ga na manumanuvuka ni lomalagi.+ 6 E lutu eso tale ena vanua veivatu, era kadre ra qai malai tale nira sa rui mamaca.+ 7 Eso tale e lutu ena veiwavakavotona, e tubu na wavakavotona qai solegi ira.+ 8 Ia eso tale e lutu ena qele vinaka, ra kadre ra qai vuaidrau.”+ Ni tukuna oti na veika oya, e kacivaka: “Me rogoca o koya e vakadaligana, me rogoca sara.”+

9 Ia eratou taroga nona tisaipeli se cava na ibalebale ni vosa vakatautauvata ya.+ 10 E kaya: “E vakatarai mo dou kila na veika vuni ni Matanitu ni Kalou, ia vei ira na kena vo ena tukuni vei ira ena vosa vakatautauvata.+ O koya gona, e tu na matadra, ia era sega ni raica rawa na ka, era rogoca, era sega ga ni kila na kena ibalebale.+ 11 Qo na ibalebale ni vosa vakatautauvata: Na itei, na vosa ni Kalou.+ 12 Na itei e lutu e batinisala o ira era rogoca na vosa, e lako mai na Tevoro qai kauta tani na vosa ya mai lomadra mera kua kina ni vakabauta ra qai vakabulai.+ 13 Na kena e kaburaki ena vanua veivatu, qo o ira na rogoca ra qai ciqoma na vosa ena marau, ia e sega na wakadra. Era vakabauta vakalekaleka ia nira vakatovolei era biuta na vakabauta.+ 14 Na kena e kaburaki ena veiwavakavotona, qo o ira na rogoca na vosa, ia e vakacalai ira na nodra nuiqawaqawa, na iyau,+ kei na marau ni bula qo,+ era vakaruguti vakadua ra qai sega ni vua.+ 15 Na kena e lutu ena qele vinaka, qo o ira na rogoca na vosa ena loma e vinaka,+ era taura dei ra qai vosota nira vua tiko.+

16 “E sega ni dua e waqaca na cina qai ubia se biuta e ruku ni imocemoce, ena biuta ga ena itutu ni cina me rarama vei ira na curu yani.+ 17 Ni ka kece e tabonaki ena vakatakilai, se na ka e vunitaki matua ena vakavotui se vakaraitaki.+ 18 O koya gona, moni dau vakarorogo vinaka, ni o koya e tu vua na ka ena soli vakalevu vua,+ ia o koya e sega vua na ka, ena kau laivi na ka mada ga e nanuma ni tu vua.”+

19 E lako mai vua o tinana kei ratou na tacina,+ ia eratou sega ni yaco sara vua ena levu ni tamata.+ 20 E qai tukuni vua: “E tiko e tuba o tinamu kei ratou na tacimu, eratou via raici iko.” 21 E sauma yani: “E tinaqu, era taciqu, o ira na rogoca na vosa ni Kalou ra qai muria.”+

22 E vodo ena dua na waqa o Jisu kei ratou na nona tisaipeli ena dua na siga qai kaya vei ratou: “Tou lele mada i tai ni drano.” Ratou soko sara yani.+ 23 E moce o koya ena nodratou soko tiko. E liwava mai na drano e dua na batinicagi kaukaua, eratou lomaleqa ni sa vodo e waqa na wai.+ 24 Eratou lai vakayadrati koya qai kaya vua: “Qasenivuli, Qasenivuli, tou sa voleka ni mate!” E tucake qai vunauca na cagi kei na wasawasa voravora, e mai maravu yani na wasawasa a ruru tale ga na cagi.+ 25 E kaya vei ratou: “Sa e vei na nomudou vakabauta?” Eratou rere ratou qai kurabui ni ratou veikayaka: “O cei mada qo, ni talairawarawa sara ga vua na cagi kei na wasawasa.”+

26 Eratou kele ena baravi ni nodra yasayasa na kai Kerikesa,+ e veibasai kei Kalili. 27 Ni sobu i vanua e tavaki koya e dua na tagane e curumi timoni. Sa dede toka nona sega ni vakaisulu, e tu voli ga ena ibulubulu,*+ sa sega ni tiko e vale. 28 Ni raici Jisu e qolou, e davoraki koya qai qolouvaka: “Me icavai vei au na nomu lako mai, Jisu na Luve ni Kalou Cecere Duadua? Au kerei iko mo kua ni vakararawataki au.”+ 29 (A vakarota na yalo velavela o Jisu me lako tani vua na tagane ya, ni dua na gauna balavu na kena curumi koya voli.+ E dau vesu ena sinucodo kei na iqamu qai yadravi, ia e drutilaka na kena ivesu ena gauna kece. E qai dau vakauti koya na timoni ina veivanua lala.) 30 E tarogi koya o Jisu: “O cei na yacamu?” E sauma: “O Vavakoso,” ni sa curumi koya tu e levu na timoni. 31 Era qai vakamasuti koya tiko me kua ni vakaroti ira mera lako ina qara sega ni vakabotona.+ 32 Era kana voli ena veidelana voleka e dua na qelenivuaka levu,+ era qai vakamasuti Jisu na timoni mera lai curumi ira, mani vakadonuya.+ 33 Era biuta na tagane ya na timoni, ra qai lai curumi ira na vuaka. Era mani cici yani na qelenivuaka ina barinivatu ra lutu sara ina drano, ra luvu. 34 Nira raica na vakatawa vuaka na ka e yaco, era dro ra qai lai tukutuku ina koro kei na veivanua voleka.

35 Era sa qai lako yani na lewenivanua mera raica na ka e yaco. Nira yaco yani vei Jisu, era raica na tagane a curumi timoni ni sa vakaisulu qai vinaka tale tu na nona vakasama, qai dabe toka e mata i Jisu. Dua na ka nodra rere. 36 O ira na raica na ka e yaco era qai talanoataka vei ira na lewenivanua nona sa vakabulai na tagane a curumi timoni. 37 Ena levu ni nodra rere, era qai kerei koya na lewenikoro kece ena nodra yasayasa na kai Kerikesa me biuta na nodra vanua. E mani vodo i waqa me gole yani. 38 Ia e vakamasuti Jisu na tagane a curumi timoni tu me tomani koya, ia e vakatalai koya laivi, e kaya:+ 39 “Lesu i vale, lai tukuna tiko ga na ka e cakava vei iko na Kalou.” E mani gole na tagane ya qai talanoataka vei ira kece na lewenikoro na veika e cakava vua o Jisu.

40 Ni lesu yani o Jisu, era marautaki koya na ilala levu nira namaki koya kece tiko.+ 41 Ia raica! E qai lako yani vua e dua na turaga, na yacana o Jairo, na ivakatawa ni valenilotu. E cuva ena yava i Jisu qai vakamasuti koya me lako mai nona vale,+ 42 ni sa voleka ni mate na luvena yalewa duabau, e yabaki 12.

Ni lako tiko o Jisu, era qai sosovi koya e dua na ilala levu. 43 E maliwai ira e dua na marama sa 12 na yabaki na kena lako tu ga vua na dra,+ sega ni dua e vakabulai koya rawa.+ 44 E lako yani e daku i Jisu qai tara na tutu ni nona isulu e sau,+ mani mudu vakasauri na drodro ni dra. 45 E kaya o Jisu: “O cei e tarai au?” Nira cakitaka kece, e qai kaya o Pita: “Qasenivuli, dua na ka na oso ni tamata, eso era drigiti kemuni.”+ 46 Ia e kaya o Jisu: “Dua e tarai au, au vakila ni lako tani vei au na kaukaua.”+ 47 Ni sa kilai na ka e cakava, e sautaninini sara ga na marama ya. E toro yani, e tekiduru e mata i Jisu, qai tukuna e matadra kece na vuna e tarai koya kina kei na nona vakabulai vakasauri. 48 Ia e kaya vua o Jisu: “Luvequ, sa vakabulai iko nomu vakabauta. Lako ena vakacegu.”+

49 Ni se vosa tiko ga, sa yaco mai na nona mata na ivakatawa ni valenilotu, e kaya: “Sa mate na luvemu yalewa. Kua tale ni vakaoga na qasenivuli.”+ 50 Ni rogoca ya o Jisu, e kaya vua: “Kua ni lomaleqa, mo vakabauta ga, ena bula o koya.”+ 51 Ni yaco i vale, e sega ni vinakata me dua tale me curu vata kei koya i loma, o Pita ga, o Joni, o Jemesa, kei rau na itubutubu ni goneyalewa. 52 E sega ni tukuni rawa na nodra rarawa kei na nodra tagi na tu e kea. Mani kaya vei ira: “Ni kua ni tagi,+ e sega ni mate o koya, e moce ga.”+ 53 Nira rogoca ya era dredrevaki koya, nira kila ni sa mate na goneyalewa. 54 Ia e taura na ligana qai kaya: “Lewa, tucake!”+ 55 E bula*+ tale o goneyalewa, mai duri sara yani.+ Mani kaya o Jisu me soli vua e dua na ka me kania. 56 Erau sega ni kinoca rawa na nona itubutubu na nodrau marau, ia e vakarota me rau kua ni talanoataka na ka e yaco.+

9 Sa qai kacivi ratou na le Tinikarua, e solia vei ratou na kaukaua kei na lewa me ratou vakasavi ira kina na timoni kece,+ me ratou vakabulai ira tale ga na tauvimate.+ 2 Mani talai ratou yani me ratou vunautaka na Matanitu ni Kalou, me ratou veivakabulai tale ga. 3 E kaya vei ratou: “Dou kua ni kauta e dua na ka, me kua na ititoko, na taga ni kakana, na madrai, na ilavo,* se rua na isulu.*+ 4 Ni dou curu ina dua na vale, dou tiko kina me yacova ni dou sa biubiu.+ 5 Ke ra sega ni ciqomi kemudou, ni dou biuta na koro qori, dou kureitaka tani na kuvuniqele mai yavamudou* me ivakadinadina vei ira.”+ 6 Eratou mani tekivu ena nodratou lakova na koro kece ena yalava ya, eratou vunautaka na itukutuku vinaka, eratou veivakabulai tale ga e veiyasana kece.+

7 E lai rogoca o Eroti* na iliuliu ni yasana* na ka kece sa yaco tiko, qai kidroataka vakalevu nira kaya eso ni sa vakaturi mai na mate+ o Joni, 8 eso era kaya tiko ga ni sa rairai mai o Ilaija, eso tale era kaya ni sa vakaturi mai e dua vei ira na parofita ena gauna e liu.+ 9 E qai kaya o Eroti: “Au sa tamusuka na ulu i Joni.+ O cei tale sa rogovaki mai qo na kena itukutuku?” Mani saga sara me raici koya.+

10 Ni ratou sa lesu na yapositolo, eratou lai talanoataka sara vei Jisu na ka kece eratou cakava.+ Sa qai kauti ratou ina dua na vanua lala, ena koro e vakatokai o Peciseita.+ 11 Nira kila qo na lewenivanua, era muri koya sara. E marautaki ira qai tukuna vei ira na veika ni Matanitu ni Kalou, e vakabulai ira tale ga na tauvimate.+ 12 Ni sa vakarau cava na siga ya, eratou lako vei Jisu na le Tinikarua eratou kaya vua: “Ni tukuna mada vei ira na ilala levu qo mera lako ina koro voleka kei na itikotiko vagalala mera lai vaqara icili kei na kakana, nida tu qo ena vanua lala.”+ 13 Ia e kaya vei ratou o Jisu: “Dou vakani ira.”+ Eratou kaya: “E tu ga qo e lima na madrai kei na rua na ika, vakavo ke oni vinakata me keitou lai volia mai na kakana me rauti ira kece qo.” 14 Era tiko e kea e rauta ni 5,000 na tagane. Ia e kaya vei ratou nona tisaipeli: “Mera dabe ya50 dua na iwasewase.” 15 Eratou mani raica mera dabe kece. 16 E taura na lima na ibuli madrai kei na rua na ika, tacake i lomalagi, e vakavinavinakataka. E mani tikitikica, solia sara vei ratou na tisaipeli me ratou wasea vei ira na ilala levu ya. 17 Era kana kece, era mamau, qai sinai tale e 12 na basikete na kena vo.+

18 E muri ni masu taudua tiko, eratou lako yani vua na tisaipeli, e qai tarogi ratou: “Na cava era tukuna na lewenivanua me baleti au?”+ 19 Eratou tukuna vua: “O Joni na Dauveipapitaisotaki, eso tale era kaya ni o kemuni o Ilaija, eso era kaya ni sa vakaturi e dua vei ira na parofita ena gauna e liu.”+ 20 E qai tarogi ratou: “Vakacava o kemudou, cava dou nanuma?” E sauma o Pita: “O kemuni na Karisito, o koya e tala mai na Kalou.”+ 21 E vakaroti ratou sara me ratou kua ni tukuna vua e dua.+ 22 E tomana: “Ena sotava e levu na ka rarawa na Luve ni tamata, era na cati koya tale ga na qase, ira na iliuliu ni bete, kei ira na vunivola, ena vakamatei,+ ia ena vakaturi ena ikatolu ni siga.”+

23 E qai kaya vei ira kece: “Ke dua e via muri au, me kua tale ni muria na lomana,+ me colata ga nona kaunirarawa* e veisiga qai muri au tiko ga.+ 24 O koya e via maroroya nona bula ena vakayalia, ia o koya e vakayalia nona bula ena vukuqu, ena maroroya.+ 25 Ena yaga vakacava vua e dua ke rawati vuravura taucoko, ia e qai vakayalia nona bula se vakaleqai kina?+ 26 O koya ena maduataki au kei na noqu vosa, ena maduataki koya tale ga na Luve ni tamata ni lako mai ena nona lagilagi, ena lagilagi i Tamana, kei na nodra lagilagi na agilosi savasava.+ 27 Au tukuna vakadodonu vei kemuni, era tiko qo eso era na sega mada ni mate, ia era na raica rawa na Matanitu ni Kalou.”+

28 Rauta ni walu na siga mai na nona cavuta na vosa ya, sa qai kauti Pita, Joni, kei Jemesa. Eratou cabeta na ulunivanua me ratou lai masu.+ 29 Ni masu tiko, e veisau na irairai ni matana, e tatibi tale ga na nona isulu ena kena sekavula. 30 Raica! erau veivosaki tiko kei koya e rua na tagane, o Mosese kei Ilaija. 31 E serau tale ga na kedrau irairai, ratou veivosakitaka tiko ni sa na biubiu, kei na veika e yalataki me yaco vua mai Jerusalemi.+ 32 A sosovu toka o Pita kei rau na nona itokani, ia ni ratou yadra mai eratou qai raica na iserau i Jisu+ kei rau na tucake vata tu kei koya. 33 Ni rau sa vakarau biubiu tiko, e qai tukuna vua o Pita: “Qasenivuli, e vinaka dina na nodatou tiko e ke. Me keitou birika mada e tolu na valelaca, e dua me nomuni, dua me nei Mosese, dua me nei Ilaija,” ia a sega ni kila na ka e tukuna tiko. 34 Ni se vosa tiko ga, e kumukumuni mai na o qai vakaruguti ratou. Dua na ka nodratou rere ni sa solegi ratou. 35 E qai rogo mai na o e dua na domo+ e kaya: “Qo na Luvequ, o koya e digitaki.+ Dou rogoci koya.”+ 36 Ni vosa mai na domo ya sa tiko duadua ga o Jisu. Ia eratou galuvaka tiko ga, ratou sega ni tukuna vua e dua tale na ka eratou raica ena gauna ya.+

37 Ena siga e tarava ni ratou siro mai na ulunivanua, e sa tavaki koya tu yani e dua na ilala levu.+ 38 E qai kacivaka mai e dua na turaga ena kedra maliwa: “Qasenivuli, yalovinaka, ni lai raica mada na luvequ tagane, qo sara ga na luvequ duabau.+ 39 Raica! E curumi koya tiko na timoni, e dau kaila vakasauri, e bitabitalaki koya me yacova ni vuso na gusuna. E dau vakamavoataki koya, qai dredre me biuti koya. 40 Au kerei ratou nomuni tisaipeli me ratou vakasava, ia eratou sega ni rawata.” 41 E qai kaya o Jisu: “Isa na itabatamata sega ni yalodina qai talaidredre,+ me vakacava na dede ni noqu tiko vata kei kemuni kei na noqu vosoti kemuni? Kauti luvemu tagane mai ke.”+ 42 Ni se lako tiko ga mai, e qai tavulaki koya ina qele na timoni, oti e bitabitalaki koya. Ia e vunauca na yalo velavela o Jisu, e vakabula na gonetagane, sa qai soli koya vei tamana. 43 Era kurabui kece ena kaukaua levu ni Kalou.

Nira se qoroya tiko ga na ka kece e cakava, sa qai kaya vei ratou nona tisaipeli: 44 “Dou nanuma vinaka na vosa qo, ni sa vakarau soli na Luve ni tamata ina ligadra na lewenivanua.”+ 45 Ia eratou sega ni kila na ka e tukuna ni vunitaki vei ratou me ratou kua ni kila, eratou sega tale ga ni doudou me ratou tarogi koya kina.

46 Eratou sa qai veibataka na tisaipeli se o cei e uasivi vei ratou.+ 47 Ni kila o Jisu na ka e tiko e lomadratou, e mani kauta mai e dua na gone lailai qai vakaduria e yasana, 48 qai kaya vei ratou: “O koya e vakaceguya na gone lailai qo ena yacaqu, e vakacegui au tale ga, o koya e vakacegui au, e vakacegui koya tale ga e talai au mai.+ O koya e vakamalumalumutaki koya ena kemudou maliwa, o koya qo e uasivi.”+

49 E kaya vua o Joni: “Qasenivuli, keitou raica e dua na tagane ni vakasavi ira voli na timoni ena yacamuni, keitou via tarovi koya ni sega ni dau tomani kedatou.”+ 50 E kaya vua o Jisu: “Dou kua ni saga mo dou tarovi koya, ni o koya e sega ni saqati kemudou e nomudou ito.”

51 Ni sa roro mai na gauna me kau cake kina,+ sa qai dei ga na lomana me lako i Jerusalemi. 52 Mani tala yani eso nona mata me ratou liu vua. Eratou lai curu sara ena dua na nodra koro na kai Samaria, me ratou lai vakarautaka nona yaco yani. 53 Ia era sega ni via vakacegui koya+ ni sa gu tiko ga* na lomana me yaco i Jerusalemi. 54 Ni rau raica qo na tisaipeli o Jemesa kei Joni,+ erau kaya: “Turaga, oni vinakata me keirau kaciva na bukawaqa mai lomalagi me vakarusai ira?”+ 55 Ia e vuki vei rau o Jisu qai vunauci rau. 56 Eratou mani gole ina dua tale na koro.

57 Ni ratou lako tiko e gaunisala, e qai kaya vua e dua: “Au na muri kemuni ena vanua cava ga oni lako kina.” 58 Ia e kaya vua o Jisu: “Era vaqara na fokisi, era vakasova na manumanuvuka ni lomalagi, ia na Luve ni tamata e sega na vanua me kotora kina na uluna.”+ 59 E kaya vua e dua tale: “Mo mai noqu imuri.” E sauma na turaga ya: “Turaga, ni laivi au meu lai buluti tamaqu mada.”+ 60 E kaya vua o Jisu: “Laivi ira na mate+ mera buluta nodra mate, ia mo lako mo lai kacivaka ina veivanua kece na itukutuku ni Matanitu ni Kalou.”+ 61 E kaya e dua tale: “Au na muri kemuni Turaga, ia moni vakadonuya mada meu lai vakamoce vei ratou mai vale.” 62 E kaya vua o Jisu: “O koya e taura na isiviyara qai rai tale i muri+ e sega ni ganiti koya na Matanitu ni Kalou.”+

10 Ni oti na veika oya, sa qai lesia na Turaga e le 70 qai talai ira mera lako yarua,+ mera liu vua ina koro kece kei na veivanua ena lakova. 2 E kaya vei ira: “E levu dina na ka me tamusuki, ia era le lailai na tamata cakacaka. Ni kerea gona na Turaga ni tatamusuki me tala mai eso tale na tamata cakacaka ina nona tatamusuki.+ 3 Ni lako. Raica! Au sa talai kemuni me vaka na lami ena kedra maliwa na olifa.+ 4 Ni kua ni kauta na taga ni ilavo, se taga ni kakana, se ivava,+ ni kua ni kidavaka e dua e gaunisala.* 5 Ni oni curu ina dua na vale, moni kaya mada, ‘Me yaco na vakacegu+ ena vale qo.’ 6 Ke tiko ena vale ya e dua e guta na bula vakacegu, ni vakacegui koya. Ia ke sega, me suka vei kemuni na vakacegu ya. 7 Moni tiko ga ena vale ya,+ ni kania ni gunuva na ka era vakarautaka,+ ni dodonu ga me saumi na tamata cakacaka.+ Ni kua ni veitokiyaki ina veivale.

8 “Ena koro cava ga oni curu kina ra qai vakacegui kemuni, ni kania na ka e vakarautaki e matamuni 9 ni vakabulai ira na tauvimate era tiko kina, ni tukuna tale ga vei ira: ‘Sa voleka sara vei kemuni na Matanitu ni Kalou.’+ 10 Ia na koro cava ga oni curu kina ra qai sega ni vakacegui kemuni, ni lako ena kena veibasoga ni sala lelevu moni qai kaya: 11 ‘Na kuvuniqele mada ga e kabita na yava i keimami mai na nomuni koro+ ena quaraki lesu vei kemuni. Ni nanuma tiko qo, sa voleka mai na Matanitu ni Kalou.’ 12 Au tukuna vei kemuni, ena siga qori ena cudruvi vakalevu na koro ya,+ e lailai nona cudruvi o Sotoma.

13 “O sa kalouca Koresini! O sa kalouca Peciseita! Ke caka e Taia kei Saitoni na cakacaka veivakurabuitaki a caka vei kemudrau, ke rau sa veivutuni makawa ena nodrau dabe ena isulutaga kei na dravusa.+ 14 O koya gona, ena cudruvi vakalailai o Taia kei Saitoni, drau na cudruvi vakalevu ena siga ni lewa. 15 O iko Kapenaumi, o nanuma mo vakacerecerei i lomalagi? O na biu sobu ga ina iBulubulu!*

16 “O koya e rogoci kemuni e rogoci au.+ O koya e beci kemuni e beci au. Ia o koya e beci au, e beci koya tale ga e talai au mai.”+

17 Nira lesu mai na le 70, dua na ka nodra marau, era kaya: “Turaga, era bau talairawarawa mada ga vei keimami na timoni ni keimami cavuta na yacamuni.”+ 18 Mani kaya vei ira o Jisu: “Au raica ni sa lutu+ mai o Setani me vaka na tibi ni liva mai lomalagi. 19 Raica! Au sa solia vei kemuni na kaukaua moni buturaka na gata kei na batibasaga, moni vakamalumalumutaki ira tale ga na meca.+ Ena sega ni dua na ka e vakaleqai kemuni. 20 Ia me kua ni vu ni nomuni marau na nomuni vakamalumalumutaki ira na timoni, moni marau ga ni sa volai na yacamuni mai lomalagi.”+ 21 Dua na ka nona marau ena gauna ya, e sobuti koya na yalo tabu, mani kaya: “Au vakavinavinaka vei kemuni, Tamaqu, na Turaga ni lomalagi kei na vuravura, ni oni vunia matua na ka kece qo vei ira na vuku kei ira na vuli vinaka,+ oni qai vakatakila ga vei ira na gone lalai. Io Tamaqu, qo e salavata kei na nomuni inaki.+ 22 Sa solia vei au o Tamaqu na ka kece, e sega ni dua e kila na Luvena, o Tamana ga, e sega tale ga ni dua e kila na Tamana, o Luvena ga,+ kei koya ena vinakata na Luvena me vakatakilai Tamana vua.”+

23 E golevi ratou nona tisaipeli qai kaya ni ratou tiko ga vakataki ratou: “E kalougata na mata e raica na ka dou raica tiko.+ 24 Au tukuna vei kemudou, era diva tu e levu na parofita kei na tui mera raica na ka dou raica, kena seva nira sega ni raica,+ mera rogoca tale ga na ka dou rogoca tiko, kena seva nira sega ni rogoca.”

25 E tucake e dua e kila vinaka na Lawa me vakatovolei koya, e kaya: “Qasenivuli, na cava meu cakava meu bula tawamudu kina?”+ 26 E kaya vua: “Na cava e volai ena Lawa? Na cava o wilika kina?” 27 E sauma: “‘Mo lomani Jiova* na nomu Kalou ena lomamu taucoko, ena nomu vinaka taucoko,* ena nomu kaukaua taucoko, kei na nomu vakasama taucoko,’+ mo qai ‘lomana na kainomu me vaka nomu lomani iko.’”+ 28 E kaya vua o Jisu: “Donu vinaka nomu isaunitaro, cakava tiko ga qori o na qai vakabulai kina.”+

29 E kaya vei Jisu na turaga qo ena nona via sakitaka ni tamata dodonu:+ “O cei sara mada na kainoqu?” 30 E sauma o Jisu: “E biuti Jerusalemi e dua na turaga me gole sobu i Jeriko, e qai sotavi ira na daubutako. Era luvata na nona isulu qai mokulaki koya me voleka ni mate, ra qai lako yani. 31 Donuya sara nona gole sobu yani ena gaunisala ya e dua na bete, ia ni raici koya, e vakatikitiki mani gole yani. 32 E muri tale ga yani e dua na Livai, ia ni raici koya, se baci vakatikitiki. 33 E gole sara mai e dua na kai Samaria.+ Ni raici koya, e tubu sara ga nona loloma. 34 E lako yani vua, livia na waiwai kei na waini ena nona mavoa, qai vadretitaka. Oti, e vakavodoka ena nona manumanu, qai kauti koya sara ina dua na burenivulagi me lai qaravi koya kina. 35 Ena siga e tarava, e solia e rua na dinari* vua na itaukei ni burenivulagi qai kaya: ‘Qaravi koya toka mada, ke lailai na ilavo qo, au na qai sauma niu lesu mai.’ 36 O cei vei ratou na le tolu qo o nanuma ni kainona+ na tagane e laumoku vei ira na daubutako?” 37 E kaya: “O koya ga a yalololoma vua.”+ Mani kaya vua o Jisu: “Lako mo lai cakava tale ga qori.”+

38 Ni ratou tomana nodratou ilakolako, e yaco yani o Jisu ina dua na koro. E tavaki koya mai kea e dua na marama o Marica,+ e kauti koya sara i vale. 39 E dua tiko na tacina, na yacana o Meri, e dabe toka ga ena mata i Jisu me rogoca tiko na ka e tukuna.* 40 Ia o Marica e ogataka e levu na ka. Mani lako vei Jisu me kaya vua: “Turaga, e sega ni dua na ka vei kemuni nona biuti au duadua o taciqu meu qai cakava kece tu na ka? Ni kaya mada vua me mai vukei au.” 41 E kaya vua na Turaga: “Marica, Marica, o sa lomaocaoca o qai nuiqawaqawataka e levu na ka. 42 E vica ga na ka e gadrevi, se dua ga. E digia o Meri na ivotavota vinaka*+ ena sega sara ni kau tani vua.”

11 A masu tiko o Jisu ena dua na vanua, mani lako yani vua e dua nona tisaipeli ni sa masu oti. E kaya vua: “Turaga, vakavulici keitou mada ena ivakarau ni masu, me vaka na nona vakavulici ratou nona tisaipeli o Joni.”

2 E mani kaya vei ratou: “Ni dou masu, dou kaya, ‘Tamai keimami, me vakarokorokotaki*+ na yacamuni. Me yaco mai na nomuni Matanitu.+ 3 Ni solia vei keimami nikua na kakana* e rauti keimami nikua.+ 4 Ni vosota na neimami valavala ca,+ ni keimami sa vosoti ira kece era cala* vei keimami,+ ni kua ni vakatara me keimami rawai ena veivakatovolei.’”+

5 E qai kaya vei ratou: “O cei vei kemudou ena lako vua na nona itokani ena lomalomanibogi me lai kaya vua: ‘Noqu itau, meu dinautaka mada vei iko e tolu na ibuli madrai, 6 ni se qai yaco mai e dua na noqu itokani e lako mai vakayawa, qai sega ni dua na ka e tu meu vakarautaka vua.’ 7 E kaya o koya e tiko mai loma, ‘Kua ni vakasosani au. Sa loka na katuba, eratou sa davo tu e yasaqu na luvequ. Au sega ni rawa ni duri meu solia vei iko e dua na ka.’ 8 Au tukuna vei kemudou, e dina ni na sega ni tucake me solia vua e dua na ka ni nona itokani, ia ena nona cikecike+ ena duri kina me solia vua na ka ga e vinakata. 9 Au kaya gona vei kemudou, dou kerekere tiko ga,+ ena qai soli vei kemudou, dou vaqaqara tiko ga, dou na qai kunea, dou tukituki tiko ga, ena qai dolavi vei kemudou.+ 10 Ni o koya e kerekere ena soli vua,+ o koya e vaqaqara ena kunea, o koya tale ga e tukituki ena dolavi vua. 11 O cei na tama e kere ika vua o luvena qai solia vua na gata me isosomi ni ika?+ 12 Se kere yaloka, ena solia vua na batibasaga? 13 O koya gona, ke sa rawa vei kemudou na tamata ivalavala ca mo dou solia na ka vinaka vei ira na luvemudou, sa na qai wacava na Tamada mai lomalagi ni na solia na yalo tabu vei ira era kerea vua!”+

14 Dua na gauna e muri e qai vakasava o Jisu e dua na timoni a vakavuna voli nona galu+ e dua na tagane. Ni lako tani na timoni, e vosa sara ga na tagane ya. Dua na ka nodra kurabui na lewenivanua.+ 15 Ia era kaya eso: “E vakasava na timoni ena kaukaua i Pielisipupi* na nodra iliuliu na timoni.”+ 16 Eso tale era vakatovolei koya ena nodra kerea vua e dua na ivakatakilakila+ mai lomalagi. 17 Ni kila o Jisu na ka era veinanuyaka,+ e kaya vei ira: “Na matanitu e tawase vakataki koya ena rusa, na vale tale ga e tawase ena bale. 18 Ke tawase tale ga vakataki koya o Setani, ena qai dei vakaevei nona matanitu? Oni kaya niu vakasava na timoni ena kaukaua i Pielisipupi. 19 Ia keu vakasavi timoni ena kaukaua i Pielisipupi, ena kaukaua ga i cei era vakasavi timoni kina na luvemuni? Qo na vuna era na nomuni turaganilewa kina. 20 Keu vakasavi ira na timoni ena iqaqaloniliga ni Kalou,+ oni sa calata dina na Matanitu ni Kalou.+ 21 Ke yadrava nona vale e dua na tamata qaqa e vakaiyaragi vinaka tu, ena sega ni leqataki na nona iyau. 22 Ia ke ravuti koya e dua e kaukaua cake qai rawai koya, ena taura na iyaragi kece e dau vakanuinui kina. Sa na qai wasea na ka kece e taura mai vua. 23 O koya keirau sega ni tovata e saqati au, o koya e sega ni sosoqoni vata kei au, e vu ni veitawasei.+

24 “Ni lako tani na yalo velavela vei koya e curumi, sa qai lako ena vanua talasiga me vaqara e dua na vanua me vakacegu kina. Ni sega ni kunea e dua, e qai kaya, ‘Au na lesu i noqu vale au dau tiko voli kina.’+ 25 Ni lesu yani sa samaki vinaka tu qai ukutaki. 26 Mani lako qai lai kauta mai e vitu tale na timoni eratou ca sara, eratou mani curu, ratou tiko kina. Na ka e qai yaco e muri vua na tamata qo e torosobu sara, e bau vinaka cake e liu.”

27 Ni se vosa tiko ga e kacivaka mai e dua na yalewa ena kedra maliwa na ilala levu: “E kalougata na katonigone a kunekunetaki kemuni kei na sucu oni sucuma!”+ 28 E qai kaya o koya: “Sega, era marau o ira na rogoca na vosa ni Kalou ra qai muria tiko ga!”+

29 Nira kumuni vata mai na ilala levu, e qai kaya vei ira: “Na itabatamata qo e itabatamata ca, e dau vaqara na ivakatakilakila. Ia ena sega ni vakaraitaki vua e dua na ivakatakilakila, na ivakatakilakila ga i Jona.+ 30 Me vaka ga ni a nodra ivakatakilakila na kai Ninive o Jona,+ ena vaka tale ga kina na Luve ni tamata ena itabatamata qo. 31 Ena vakaturi na ranadi ni ceva+ kei na itabatamata qo ena siga ni lewa, ena qai vakadinadinataka o koya na cala ni itabatamata qo ni a cavutu mai na iyalayala kei vuravura me mai rogoca na vuku i Solomoni, ia raica! sa tu qo e dua e uasivi Solomoni.+ 32 Era na vakaturi na kai Ninive kei na itabatamata qo ena siga ni lewa, ra qai vakadinadinataka na kai Ninive na cala ni itabatamata qo nira veivutuni ena ivunau i Jona,+ ia raica! sa tu qo e dua e uasivi Jona. 33 Ni waqa na cina, ena sega ni vunitaki se biu ena ruku ni basikete,* ena biu ga ena kena itutu+ mera raica na rarama o ira na curu yani. 34 E cina ni yago na matamu. Ke vinaka na matamu,* ena ramase na yagomu taucoko, ia ke kocokoco,* ena butobuto na yagomu.+ 35 Mo qarauna, de butobuto tiko na nomu rarama. 36 O koya gona, ke rarama na yagomu taucoko me sega tale ni dua na tikina e butobuto, ena qai serau me vaka na cina ramase.”

37 Ni vosa oti, e qai kerei koya e dua na Farisi me rau lai vakayakavi. Mani curu i vale o Jisu, lai dabe sara ena teveli. 38 Ia e kurabui na Farisi ni sega ni bau vuluvulu* o Jisu qai kana.+ 39 E qai kaya na Turaga: “O kemuni na Farisi oni dau savata na dago ni bilo kei na veleti, ia na lomamuni e sinai ena kocokoco kei na veika ca.+ 40 Ni yavu tamata sesewa! O koya ga e bulia na loma ni bilo e bulia tale ga na dagona, se cava? 41 O koya gona, ni solia vakailoloma* na veika e tu e lomamuni, oni na qai savasava ena ka kece. 42 Oni na rarawa na Farisi ni oni solia na ikatini ni midi, na ivakaboi ni kakana, kei na itei va ya,+ ia oni sega ni kauaitaka na lewadodonu kei na loloma ni Kalou! E bibi moni vakaitovotaka na veika qo, ia me kua ni guilecavi na veika tale eso.+ 43 Oni na kalouca na Farisi ni oni dau via dabe ena idabedabe e liu* ena valenilotu, moni kidavaki tale ga ena vanua ni veivoli.+ 44 Oni na kalouca ni oni vaka na ibulubulu* e sega ni laurai,+ ni butuki, e sega ni kilai.”

45 Mani kaya vua e dua e kila vinaka na Lawa: “Qasenivuli, oni sa beci keimami sara ga ena nomuni vosa.” 46 E qai kaya o Jisu: “Oni na rarawa tale ga o kemuni na kila vinaka na Lawa, ni oni vakacolati ira na lewenivanua ena icolacola bibi sara, ia oni sega ni via tara na icolacola qori ena dua mada ga na iqaqaloniligamuni!+

47 “Oni na kalouca ni oni tara na nodra ibulubulu na parofita, ni o ira ga qo era a vakamatea na tukamuni!+ 48 Oni vakadinadinataka na ka era cakava na tukamuni, oni qai vakadonui ira. Era vakamatei ira na parofita,+ ia oni mai tara tale tiko na nodra ibulubulu. 49 Oya na vuna e tukuna kina na vuku ni Kalou: ‘Au na tala vei ira na parofita kei na yapositolo, ia era na vakamatea, ra vakararawataka tale ga eso. 50 O koya gona, ena tarogi na itabatamata qo ena kedra dra na parofita kece era vakamatei mai na ivakatekivu kei vuravura,+ 51 mai na dra i Epeli+ me yacova sara na dra i Sakaraia, o koya a vakamatei ena maliwa ni icabocabonisoro kei na valenisoro.’+ Io au tukuna vei kemuni, ena tarogi dina na itabatamata qo ena kedra dra.

52 “Oni na kalouca o kemuni na kila vinaka na Lawa, ni oni kauta tani na ki ni kilaka. O kemuni mada ga oni sega ni curu kina, oni qai tarovi ira na curu tiko kina!”+

53 Ni biubiu mai kea, era qai vakasosataki koya na vunivola kei na Farisi, ra qai veitaravitaka vua na veimataqali taro, 54 ena nodra saga me cavuta e dua na ka mera coriti koya kina.+

12 Nira vakatarogi koya tiko, era tabili yani vua na ilala levu, e vica vata na udolu. Era veibutuyava ena kedra le levu. Mani vosa e liu o Jisu vei ratou nona tisaipeli ni kaya: “Dou qarauni kemudou mai na nodra leveni na Farisi, ya na veivakaisini.+ 2 E sega ni dua na ka e vunitaki matua me na sega ni vakatakilai, kei na ka lo me sega ni kilai.+ 3 O koya gona, na ka dou tukuna ena butobuto ena rogoci ena rarama, na ka e vakasolokakanataki ena nomudou rumu ena vunautaki mai delanivale. 4 Kena ikuri, au tukuna vei kemudou na noqu itokani,+ dou kua ni rerevaki ira era vakamatea wale ga na yago, ra qai sega ni cakava rawa tale e dua na ka.+ 5 Ia au na tukuna vei kemudou o koya mo dou rerevaka. Dou rerevaki koya ga e rawa ni vakamatei kemudou, e rawa tale ga ni biuti kemudou i Qiena.*+ Io, au tukuna vei kemudou, dou rerevaki koya qo.+ 6 Vakacava e sega ni volitaki e lima na siparo ena rua na ilavo* lailai? Ia na Kalou e sega ni guilecava e dua vei ratou.+ 7 E kilai vinaka sara na iwiliwili ni drauniulumudou.+ Dou kua gona ni rere ni dou uasivi ira na siparo.+

8 “Au kaya vei kemudou, o koya e tukuni au e matadra na tamata,+ ena tukuni koya tale ga na Luve ni tamata e matadra na agilosi ni Kalou.+ 9 Ia o koya e cakitaki au e matadra na tamata ena cakitaki tale ga e matadra na agilosi ni Kalou.+ 10 O koya e vosavakacacataka na Luve ni tamata ena vosoti, ia o koya e vosabeca na yalo tabu ena sega ni vosoti.+ 11 Ia ni dou kau ina bose lelevu,* se ina matadra na vakailesilesi vakamatanitu, se vei ira na veiliutaki, dou kua ni leqataka na ka mo dou tukuna+ se na kena itukutukuni mo dou sabaya kina na nodra veibeitaki, 12 ni na vakavulici kemudou na yalo tabu ena gauna sara ga ya ena ka mo dou tukuna.”+

13 E qai kaya e dua mai na kedra maliwa na ilala levu: “Qasenivuli, ni tukuna mada vua na tuakaqu me wasea mai na iyau e dodonu me noqu.” 14 E kaya vua o Jisu: “O cei mada e lesi au meu turaganilewa se meu vota na iyau vei kemudrau?” 15 E qai kaya vei ira o Jisu: “Ni yadra tiko, ni qarauni kemuni mai na ivakarau ni yalokocokoco kece,+ ke levu mada ga na ka e tu vua e dua, ena sega ni vakatau na nona bula ena veika e taukena.”+ 16 E qai tukuna vei ira e dua na vosa vakatautauvata, e kaya: “E vuavuaivinaka na nona were e dua na vutuniyau. 17 Mani kaya lo e lomana, ‘Na cava mada meu cakava, sa sega na vanua meu maroroya kina na vua ni noqu were?’ 18 E qai kaya, ‘Qo na ka au na cakava:+ Au na basuka na noqu lololo meu tara eso e levu cake me maroroi kina na noqu witi kei na noqu iyau kece, 19 au na qai kaya: “Sa levu na noqu iyau me rauta na veiyabaki se bera mai, meu se tei vakacegu mada, meu kana, meu gunu, meu marau.”’ 20 Ia e qai kaya vua na Kalou, ‘Sa dua na ka nomu sesewa, ena tarogi vei iko nomu bula ena bogi ga nikua. Ena qai nei cei na ka o binia?’+ 21 E vaka tale ga kina o koya e binia vakalevu na nona iyau, ia e sega ni vutuniyau ena mata ni Kalou.”+

22 E qai tukuna vei ratou na nona tisaipeli: “Qori na vuna au tukuna kina vei kemudou, dou kua ni lomaocaocataka na nomudou bula ena ka mo dou kania, se na yagomudou ena ka mo dou sulumaka.+ 23 E bibi cake na bula mai na kakana, vaka tale ga kina na yago mai na isulu. 24 Dou raici ira vinaka mada na reveni. Era sega ni kaburaka na sorenikau se tatamusuki, e sega tale ga na nodra lololo, ia e vakani ira na Kalou.+ Dou sega ni uasivi ira na manumanuvuka?+ 25 O cei vei kemudou ena vuku ni nona lomaocaoca e rawa ni vakadedetaka tale vakalailai* na nona bula? 26 O koya gona, ke dou sega ni rawata na veika lalai va qo, na cava mo dou leqataka kina na veika tale eso?+ 27 Dou vakasamataka na bula ni lili: Era sega ni cakacaka se tali, ia au kaya vei kemudou, na iukuuku kece i Solomoni e sega ni bau yacova na kedra totoka.+ 28 Ke va qori nona vakasuluma na Kalou na co ni veikau era tu nikua qai kolotaki ina lovo nimataka, me qai sega vakacava ni vakasulumi kemudou, o kemudou e lailai na nomudou vakabauta? 29 O koya gona, dou kua ni vakasaqara tiko ga na ka mo dou kania se gunuva, dou kua tale ga ni lomaocaoca,+ 30 ni ka kece qo era cumuaqara voli kina na lewe ni veimatanitu. Ia sa kila tu na Tamamudou ni bibi vei kemudou na ka qori.+ 31 Dou vakasaqara tiko ga na nona Matanitu, ena qai vakarautaki vei kemudou na veika qo.+

32 “Dou kua ni rere na qelenisipi lailai,+ ni sa vakadonuya na Tamamudou me solia vei kemudou na Matanitu.+ 33 Dou volitaka na nomudou iyau dou qai soli iloloma.*+ Dou cakava eso na taga ni ilavo ena sega ni madra rawa, ya na iyau mai lomalagi+ e sega ni oti rawa, qai sega ni volekata rawa yani na daubutako, e sega tale ga ni kania na sarasara.* 34 Na vanua e tiko kina nomudou iyau, ena tiko tale ga kina na yalomudou.

35 “Dou vakaisulu dou tu vakarau,*+ me caudre tiko ga na nomudou cina.+ 36 Mo dou vakataki ira era waraka na lesu mai+ ni nodra turaga mai na soqo ni vakamau,+ ni gauna e yaco mai kina me mai tukituki, era na dolava totolo vua na katuba. 37 Era marau na dauveiqaravi qori ni lako mai nodra turaga qai raica nira vakatawa tiko! Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ena vauca o koya na nona isulu, ena dusimaki ira mera dabe ena teveli, sa na qai qaravi ira. 38 Era na marau dina ke yaco mai ena ikarua ni yadra,* se mani ikatolu,* qai raica nira vakatawa tiko! 39 Ia mo dou kila tiko qo, ke kila na itaukeinivale na aua ena lako mai kina na daubutako, ena sega ni laiva me basu nona vale.+ 40 Mo dou vakarau tale ga o kemudou, ni na lako mai na Luve ni tamata ena aua dou sega ni namaka.”+

41 E qai tarogi koya o Pita: “Turaga, oni cavuta tiko vei cei na vosa vakatautauvata qori? Vei keitou se vei keimami kece?” 42 E sauma na Turaga: “O cei sara mada na dauniyau* yalodina e vuku, e lesia na nona turaga me lewa na nona ilawalawa dauveivuke,* qai solia tiko ga na kedra ivakarau kakana ena kena gauna dodonu?+ 43 Ena marau na tamata ya ke lako mai na nona turaga qai raica ni vakayacora dina tiko! 44 Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ena lesi koya me qarava na ka kece e taukena. 45 Ia ke kaya e lomana na tamata ya, ‘Sa rui bera na noqu turaga,’ mani mokuti ira na tagane kei na yalewa dauveiqaravi, e kana e gunu, e mateni.+ 46 Ena lako mai na nona turaga na tamata ya ena siga e sega ni namaka kei na aua e sega ni kila, ena totogitaki koya sara vakaca qai lesi koya vata kei ira na sega ni yalodina. 47 Na tamata ya e kila vinaka na loma i nona turaga, ia e sega ni vakarau se cakava na ka e tukuna,* ena mokulaki vakalevu.+ 48 Ia ena mokulaki ga vakalailai o koya e vakayacora na cala ena lecaika. O koya e soli vakalevu vua na ka ena namaki tale ga vakalevu vua na ka, o koya e lesi me lewa e levu na ka ena namaki tale ga vua e levu sara na ka.+

49 “Au lako mai meu mai tekivu vakamakama e vuravura, ia na cava tale meu vinakata ke sa kama tu? 50 E tiko na papitaiso meu na papitaisotaki kina, ia me yacova na kena vakayacori, sa dua na ka na noqu rarawa!+ 51 Dou nanuma niu kauta mai vuravura na veiyaloni? Sega sara, au kaya vei kemudou niu kauta ga mai na veitawasei.+ 52 Tekivu qo eratou na veisei na le lima ena dua na vuvale. Eratou na veisei na le tolu kei rau na le rua, o rau tale ga na le rua kei ratou na le tolu. 53 Era na veitawasei na veitamani tagane, na veitinani yalewa, kei na veivugoni yalewa.”+

54 Sa qai kaya o Jisu vei ira na ilala levu: “Ni oni raica ni sa uku na loaloa mai na ra, oni dau kaya sara, ‘sa voleka na draki ca,’ mani yaco dina. 55 Ni oni raica tale ga ni sa bula mai na ceva, oni kaya, ‘sa na wacava na katakata,’ mani yaco dina. 56 Ni dauveivakaisini, oni sa lai kila sara na irairai ni vuravura kei na lomalagi, ia na cava oni sega ni kila kina na ibalebale ni ka kece e yaco tiko ena gauna qo?+ 57 Na cava oni sega ni lewa rawa kina vakataki kemuni na ka e dodonu? 58 Me kena ivakaraitaki, ni drau salavata tiko kei koya e via veilewaitaki iko vua na turaganilewa, mo se veivakameautaki rawa mai gaunisala me kua kina ni lai beitaki iko vua na turaganilewa, de qai soli iko o turaganilewa vua na ovisa mo bala sara kina i valeniveivesu.+ 59 Au tukuna vei iko, o na qai sereki ga ni o sa sauma na iotioti ni sede.”*

13 Ena gauna ya, era kaya vei Jisu eso na tiko e kea ni wakia vata o Pailato na nodra dra na kai Kalili kei na nodra isoro. 2 Mani kaya vei ira: “Vakacava, oni nanuma ni ca sara nodra ivalavala ca na kai Kalili ya vei ira na vo ni kai Kalili, nira sotava na ka vakaloloma qo? 3 Sega! Au tukuna vei kemuni, ke oni sega ni veivutuni, oni na vakarusai kece tale ga.+ 4 Se o ira na le 18 e baleti ira na valececere mai Sailoama, ra mani mate kina. Oni nanuma ni levu cake nodra ivalavala ca ni vakatauvatani kei ira na uabula kece e Jerusalemi? 5 Sega! Au tukuna vei kemuni, ke oni sega ni veivutuni, oni na vakarusai tale ga va ya.”

6 E qai tukuna vei ira na vosa vakatautauvata qo: “E dua na tagane e tei tu ena nona loganivaini e dua na vunilolo, mani lai vaqara eso na vuana, ia e sega ni kunea e dua.+ 7 E qai kaya vua na dausamaki loganivaini, ‘Sa tolu na yabaki noqu mai vaqara vuanilolo ena vunilolo qo, ia au sega ni kunea e dua. Taya laivi! Na cava e vakamaumautaki qele tiko kina?’ 8 E kaya na dausamaki loganivaini, ‘Kemuni na Turaga, laiva mada me dua tale na yabaki, meu cukita wavoki, meu vakamaniwataka tale ga. 9 Ke mani vua, e daumaka, ia ke sega ni taya laivi.’”+

10 A veivakavulici tiko o Jisu ena dua na valenilotu ena Siga ni Vakacecegu. 11 E tiko e kea e dua na yalewa e vakavuna na timoni nona vakalairoro voli me 18 na yabaki qai sega ni duri rawa vakadodonu. 12 Ni raici koya o Jisu e kaya vua: “Noqu lewa, o sa vakabulai mai na nomu malumalumu.”+ 13 E tabaki koya, e tucake vakadodonu na yalewa ena gauna vata ya qai vakacaucautaka na Kalou. 14 Ia e cudru na ivakatawa ni valenilotu ni veivakabulai o Jisu ena Siga ni Vakacecegu, mani kaya vei ira na tu e kea: “E ono na siga ni cakacaka,+ ni lako mai ena dua vei ira na siga qori moni mai vakabulai, me kua ga ena Siga ni Vakacecegu.”+ 15 E sauma vua na Turaga: “Ni dauveivakaisini,+ oni sega beka ni dau sereka ena Siga ni Vakacecegu nomuni bulumakau kei na asa mai na kena vale moni lai vagunuva?+ 16 E sega beka ni kena gauna vua na yalewa qo, na luvei Eparama, a vesuka tu o Setani me 18 na yabaki, me sereki kina mai na ivesu qo ena Siga ni Vakacecegu?” 17 Dua na ka nodra madua na dauveitusaqati ni cavuta o Jisu na vosa ya. Ia era marau na lewenivanua ena ka lagilagi kece e cakava.+

18 E tomana o koya: “E vaka na cava na Matanitu ni Kalou, meu vakatauvatana kei na cava? 19 E vaka e dua na sore ni musita e kauta e dua na tagane qai lai tea ena nona were, mani tubu me dua na vunikau. Era ro e tabana na manumanuvuka ni lomalagi.”+

20 E kaya tale: “Meu vakatauvatana kei na cava na Matanitu ni Kalou? 21 E vaka na leveni e kauta e dua na yalewa qai wakia vata kei na tolu na ivakarau* falawa, me yacova ni sa tubu kece.”+

22 E qai lakova na koro lelevu kece kei na koro lalai kece, e veivakavulici tiko me yaco sara i Jerusalemi. 23 E tarogi koya e dua na tagane: “Turaga, era na le lailai ga na vakabulai?” E sauma vei ira: 24 “Ni saga ena nomuni igu kece moni curu ina katuba qiqo,+ baleta au kaya vei kemuni, e levu era na via curu kina ia era na sega ni rawata. 25 Ni sa tucake na itaukeinivale me lokataka na katuba, oni na qai duri tu e tuba moni tukituki oni na qai kaya, ‘Turaga, ni dola mada.’+ Ena qai kaya mai vei kemuni, ‘Au sega ni kila se oni lako mai vei.’ 26 Oni na qai kaya, ‘Keimami a kana, keimami gunu tiko kei kemuni, oni a veivakavulici tale ga ena neimami tolonisala lelevu.’+ 27 Ia ena kaya vei kemuni, ‘Au sega ni kila se oni lako mai vei. Ni lako tani, o kemuni na daucaka ca!’ 28 Oni na qai tagi oni katibati e kea, ni oni raici Eparama kei Aisake kei Jekope kei ira kece na parofita ena Matanitu ni Kalou, ia o kemuni, oni sa kolotaki yani i tuba.+ 29 Kena ikuri, era na tabili tale ga mai o ira mai na tokalau kei na ra, mai na vualiku kei na ceva, mera dabe ena teveli ena Matanitu ni Kalou. 30 Raica, o ira na muri era na liu, o ira na liu era na muri.”+

31 Donuya na gauna ya, era lako vei Jisu eso na Farisi ra qai kaya vua: “Lako tani i ke, e via vakamatei iko tiko o Eroti.” 32 E qai kaya vei ira: “Lai tukuna vua na fokisi qori, ‘Raica! Au vakasavi ira tiko na timoni, au veivakabulai tale ga nikua, vaka tale ga kina nimataka. Ena qai oti ena ikatolu ni siga.’ 33 Ia au sa na lako mada ga nikua, nimataka, kei na siga e tarava, baleta ni sega ni vakatarai me mai vakamatei na parofita ena taudaku kei Jerusalemi.+ 34 Jerusalemi, Jerusalemi, o koya na dau vakamatei ira na parofita, o vakaviriki ira tale ga era talai yani vei iko+—sa vakavica noqu via kumuni ira vata na luvemu me vaka na tinanitoa ni ovici ira na luvena! Ia oni besetaka.+ 35 Raica! Sa biu tu vei kemuni na vale qo.*+ Au tukuna vei kemuni, oni na sega ni raici au tale me yacova ni oni kaya, ‘E kalougata o koya e lako mai ena yaca i Jiova!’”*+

14 Ena dua tale na Siga ni Vakacecegu ni curu ina nona vale e dua na nodra iliuliu na Farisi me kana, era sa qai wanonovi koya matua. 2 E dua na tagane e toka e liu vua, e vuvuce tu na yagona. 3 Mani tarogi ira na kila vinaka na Lawa kei ira na Farisi o Jisu: “E tara na veivakabulai ena Siga ni Vakacecegu se sega?”+ 4 Sega ni dua e vosa. E tara na tagane ya o Jisu, e vakabulai koya qai tukuna vua me lako. 5 Mani kaya vei ira: “O cei vei kemuni, ke lutu na luvena tagane se bulumakau ina toevu+ ena Siga ni Vakacecegu me sega ni dreta mai vakatotolo?”+ 6 Era sega ni sauma rawa nona taro.

7 Ni raica nodra digitaka tiko na sureti na idabedabe e cake,+ e tukuna sara vei ira e dua na vosa vakatautauvata. E kaya: 8 “Ni dua e sureti iko ena kana magiti ni vakamau, kua ni lai dabe ena vanua dokai.+ De muri mai e dua tale e sureti e dokai cake vei iko. 9 Ena qai lako mai o koya e sureti kemudrau qai kaya vei iko, ‘Me toka i keri o koya qo.’ O na qai lako ena madua ni o sa na lai tiko sara mai ra. 10 Ia ni o sureti, mo dabe sara mai ra. Ni lako mai o koya e sureti iko ena qai kaya, ‘Noqu itau, lako sara i cake.’ O na qai dokai e matadra kece na sureti.+ 11 Ni o koya e vakacerecerei koya ena vakamalumalumutaki, o koya e vakamalumalumutaki koya ena vakacerecerei.”+

12 Sa qai vosa vua na tagane a sureti koya: “Ni o vakarautaka na ivakasigalevu se ivakayakavi, kua ni kacivi ira nomu itokani, se tacimu, se wekamu, se o ira na vutuniyau oni veitikivi. De ra qai sureti iko tale ena dua na gauna mera sauma kina na nomu veisureti. 13 Ia ni o vakarautaka na magiti, sureti ira na dravudravua, na lokiloki, na gera, kei na mataboko.+ 14 O na marau ni sega vei ira na ka mera sauma vei iko. O na qai saumi nira sa vakaturi+ na yalododonu.”

15 Ni rogoca qo e dua vei ira na sureti, e qai kaya vua: “E marau o koya ena kana* ena Matanitu ni Kalou.”

16 E kaya vua o Jisu: “E vakarautaka e dua na magiti levu e dua na turaga,+ qai sureta e levu mera lai vakayagataka. 17 Ni sa gauna ni vakayakavi, e qai tala nona dauveiqaravi me lai tukuna vei ira na sureti, ‘Ni lako mai, sa vakarau tu na ka kece.’ 18 Ia era vakaiulubale kece.+ E kaya vua na kena imatai, ‘Au se qai volia ga e dua na were, meu se lai raica mada, au kerea meu vosoti.’ 19 E kaya e dua tale, ‘Au volia e tini na bulumakau, au na via lai raica mada, au kerea meu vosoti.’+ 20 E kaya tale e dua, ‘Au se qai vakawati ga, au na sega kina ni rawa yani.’ 21 Mani lako na dauveiqaravi me lai vakasavuya na itukutuku vua na nona turaga. Dua na ka nona cudru na itaukeinivale, mani kaya vua na nona dauveiqaravi, ‘Lako yani vakatotolo ina tolonisala lelevu kei na tolonisala lalai ena koro, mo kauti ira mai na dravudravua, na lokiloki, na mataboko, kei na gera.’ 22 Sega ni dede sa mai kaya na dauveiqaravi, ‘Noqu turaga, sa vakayacori na nomuni ivakaro, ia e se lala ga na vale.’ 23 E qai kaya na turaga vua na dauveiqaravi, ‘Lako yani ina gaunisala lelevu kei na sala lalai, uqeti ira mera lako mai, me tawa vinaka sara noqu vale.+ 24 Au kaya vei kemudou, e sega ni dua vei ira na sureti e liu ena tovolea na ivakayakavi+ au vakarautaka.’”

25 Era tomani koya tiko ena ilakolako e dua na ilala levu, mani vuki qai kaya vei ira: 26 “Ke lako mai vei au e dua qai sega ni cati* tamana, tinana, watina, luvena, tacina, ganena, se nona bula sara mada ga,+ ena sega ni rawa ni noqu tisaipeli.+ 27 O koya e sega ni colata nona kaunirarawa* me muri au, e sega ni rawa ni noqu tisaipeli.+ 28 Me kena ivakaraitaki, o cei vei kemuni e via tara e dua na valececere ena sega ni dabe mada me cakacakataka na kena isau, me raica se sa veirauti me vakaotia kina se sega? 29 De lakolako ena viria oti ga na kena yavu sa na sega tale ni vakaotia rawa, era na qai dredrevaki koya kece na vakararai tu, 30 nira kaya, ‘O ka qo e tekivu tara vale ga qai sega ni vakaotia rawa.’ 31 Se tui cava ena tayabe yani ina buca ni ivalu me sega ni dabe mada me veivosakitaka, ena vala rawa na 10,000 na nona sotia kei na 20,000 na sotia e kauta mai na kena meca? 32 Ke sega ni rawata, ena tala yani nona mata ni se yawa mai na kena meca qori, me rawa nira veivakameautaki. 33 Ena vakatale ga kina o kemudou, ena sega ni rawa ni noqu tisaipeli+ o koya e sega ni vakanadakuya nona iyau kece.

34 “E vinaka dina na masima, ia ke yali na kena tuituina, ena qai vakatuituinataki tale ena cava?+ 35 E sega mada ga ni yaga ina qele se maniwa. Sa na kolotaki ga i tuba. Me rogoca o koya e vakadaligana, me rogoca sara.”+

15 Era soqoni yani vua na daukumuni ivakacavacava kece kei ira na ivalavala ca mera lai rogoci koya.+ 2 Era qai kudruvaka na Farisi kei na vunivola: “O ka qo e taleitaki ira ga na ivalavala ca, e kanavata kei ira.” 3 E qai tukuna vei ira na vosa vakatautauvata qo: 4 “O cei vei kemuni e 100 nona sipi, ke yali e dua, ena sega ni biuta tu mada mai veikau na 99 me vaqara na dua e yali me yacova ni kunea?+ 5 Ia ni sa kunea, ena vakataqara i tabana ena levu ni nona marau. 6 Ni yaco i vale, e kacivi ira vata mai na nona itokani kei ira na tiko voleka qai kaya vei ira, ‘Meda mai marau vata, niu sa kunea noqu sipi a yali.’+ 7 Au tukuna vei kemuni, ena va tale ga qori na levu ni marau mai lomalagi ni veivutuni+ e dua na ivalavala ca, ni vakatauvatani kei na 99 na yalododonu e sega ni gadrevi mera veivutuni.

8 “Se yalewa cava e tini nona drakema,* ke yali e dua na drakema,* ena sega ni waqaca nona cina qai taviraka nona vale me vaqara vinaka yacova ni sa kunea? 9 Ia ni kunea, e kacivi ira vata mai nona itokani kei ira na tiko voleka, e kaya, ‘Meda mai marau vata, niu sa kunea na drakema* au vakayalia.’ 10 Au kaya vei kemuni, era na marau tale ga va qori na agilosi ni Kalou ni veivutuni e dua na tamata ivalavala ca.”+

11 E tomana: “E dua na turaga e rua tiko na luvena tagane. 12 E kaya vei tamana o koya e gone, ‘Tamaqu, solia mada vei au na ivotavota ni yau e dodonu me noqu.’ Sa mani wasea vei rau na luvena na veika e taukena. 13 Oti e vica na siga, sa qai vakasosolo na luvena gone, e lako sara yani ina dua na vanua yawa. E lai vakasabusabutaka e kea nona iyau ena nona sa lai goleva e dua na ivakarau ni bula e torosobu sara. 14 Ni sa oti vinaka sara ga nona iyau, sa qai tatara e dua na dausiga levu ena vanua taucoko, tekivu vakila o koya na leqa. 15 Tini sara me sa lai bolea me veiqaravi vua e dua na lewenivanua e kea, oti sa dau talai i veikau me lai vakatawa vuaka.+ 16 E mani garova voli na kedra kakana na vuaka, ia e sega ni dua e solia vua e dua na ka.

17 “Ni sa kilai yalona tale, e kaya, ‘Na kedra levu na tamata cakacaka nei tamaqu, era kana madrai e vo tale, ia o yau, au sa kolaiciba ena viakana! 18 Au na tucake meu lesu vei tamaqu, au na kaya vua: “Tamaqu, au sa ivalavala ca i lomalagi, vei iko tale ga. 19 E sega ni ganita meu vakatokai tale meu luvemu. Mo okati au ga meu nomu tamata cakacaka.”’ 20 E mani tucake, e lako vei tamana. Ni se yawa tu yani sa raici koya mai o tamana, e lomani koya sara ga. E cici yani, mokoti koya,* qai reguca. 21 E qai kaya vei tamana: ‘Tamaqu, au sa ivalavala ca i lomalagi, vei iko tale ga.+ E sega ni ganita meu vakatokai tale meu luvemu.’ 22 Ia e qai kaya o tamana vei ira nona dauveiqaravi, ‘Totolo, dou kauta mai e dua na isulu balavu, na ka vinaka duadua, dou vakasulumi koya kina, me dua na mama e ligana, me vakaivava tale ga na yavana. 23 Me kau tale ga mai na luvenibulumakau tagane uro, dou vakamatea meda kana, meda soqo, 24 ni a mate na luvequ qo, sa qai bula tale,+ a yali tu, sa qai kune tale.’ Era sa qai marau.

25 “Se tiko mai na iteitei na luvena qase, ni sa voleka mai vale, e rogoca sara na ivakatagi kei na meke. 26 E kaciva sara e dua na dauveiqaravi me taroga se cava e marautaki tiko. 27 E sauma vua, ‘Sa lesu bula mai o tacimu, mani vakamatea o tamamu na luvenibulumakau tagane uro.’ 28 E tuburi koya na cudru qai bese ni curu i vale. E lako mai tuba o tamana qai mai vakamasuti koya. 29 E qai kaya vei tamana, ‘Raica! Vica vata na yabaki noqu qaravi iko tu, au sega ni beca vakadua nomu lewa, ia o sega ni solia mada ga vei au e dua na luve ni me meu kania vata kei ira noqu itokani. 30 Ni yaco ga mai na luvemu qo, a vakasabusabutaka* na nomu iyau kei ira na saqamua, o vakamatea sara vua na luvenibulumakau tagane uro.’ 31 E qai kaya vua, ‘Luvequ, o dau tiko vata kei au e veigauna, na noqu iyau kece e nomu. 32 E dodonu ga meda soqo, meda marau vakalevu ni a mate na tacimu qai bula tale, a yali tu sa qai kune tale.’”

16 E kaya tale vei ratou nona tisaipeli: “E beitaki e dua na dauniyau* ni vakasabusabutaka na iyau ni nona turaga vutuniyau. 2 E kacivi koya na nona turaga qai kaya vua, ‘E sega ni vinaka na itukutuku au rogoca me baleti iko. Vakasuka mai na nomu itavi vakadauniyau, ni o sa sega ni qarava rawa.’ 3 Mani vosavosaiyalona na dauniyau, ‘Cava meu cakava ni sa na kauta laivi na turaga na noqu itutu vakadauniyau? Au sega ni rawa ni kelikeli niu malumalumu, au madua tale ga na kerekere. 4 Au sa qai kila na ka meu cakava, mera kauti au kina i nodra vale na lewenivanua niu sa na vakacegui mai na noqu itutu vakadauniyau.’ 5 Sa qai kacivi ira yadua na dinau tu vua na nona turaga. E kaya vua na kena imatai, ‘Vica o dinautaka vua na noqu turaga?’ 6 E sauma, ‘E duanadrau na paca* waiwai olive.’ Mani kaya vua, ‘Taura tale yani nomu ivola ni veidinadinati, dabe, vola vakatotolo me 50 ga.’ 7 E kaya vua e dua tale, ‘O iko, e vica o dinautaka?’ E sauma, ‘E duanadrau na ivakarau* witi.’ Mani kaya vua, ‘Taura tale yani nomu ivola ni veidinadinati, dabe, vola vakatotolo me 80 ga.’ 8 E sega ni cakacaka vakadodonu na dauniyau, ia e vakacaucautaki koya nona turaga ena nona qaseqase,* nira qaseqase cake vei ira na luve ni rarama+ na gone ni vuravura qo* ena veika e baleti ira.

9 “Au kaya tale vei kemudou: Dou vakayagataka na iyau tawadodonu me so kina nomudou itokani,+ ni gauna ena tawayaga kina na iyau, era na ciqomi kemudou ina itikotiko e tudei.+ 10 O koya e dina ena ka lailai ena dina tale ga ena ka levu, o koya e sega ni dina ena ka lailai, ena sega ni dina tale ga ena ka levu. 11 Ke dou sega gona ni dina ena iyau tawadodonu, dou na qai nuitaki vakacava mo dou dina ena iyau e dodonu? 12 Ke dou sega tale ga ni dina ena nona iyau e dua tale, o cei ena solia vei kemudou na ka me nomudou?+ 13 E sega ni dua na dauveiqaravi e qarava rawa e rua na turaga, ni na cata e dua ena lomana e dua, se kabita e dua ena beci koya adua. Dou na sega ni qarava rawa na Kalou kei na iYau.”+

14 Era vakarogoca tu na Farisi era matamatailavo na ka kece ya, dua na ka nodra sevaki koya.+ 15 Mani kaya vei ira o Jisu: “O kemuni qo oni vakadonui kemuni ga ena mata ni tamata,+ ia e kila vinaka na Kalou na lomamuni.+ Ni ka e vakabibitaka na tamata e vakasisila ena mata ni Kalou.+

16 “E mai yala ena gauna i Joni na Lawa kei na ka era vola na Parofita. Me tekivu tale ga mai na gauna ya, e sa vunautaki na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou, era saga tale ga na matatamata kece mera lewena.+ 17 E rawarawa cake me takali o lomalagi kei vuravura, e dredre me na sega ni vakayacori+ e dua mada ga na tiki ni Lawa.

18 “Na tagane e sereka na watina qai vakawati tale e sa veibutakoci, na tagane tale ga e vakawatitaka na yalewa sa sere mai, e veibutakoci.+

19 “E dua na tagane vutuniyau e dau vakaisulu ena isulu lokaloka kei na lineni, e marautaka ena veisiga nona bula vutuniyau. 20 E dua na daukerekere, na yacana o Lasarusa, e dau mai toka ena nona matamata. E robota na yagona na vidikoso. 21 E dau via kania na tikitiki ni kakana e lutu mai nona teveli na tagane vutuniyau. Era dau mai dramica nona vidikoso na koli. 22 Sa qai mate na daukerekere ra kauti koya sara na agilosi me lai dabe ena yasa i Eparama.*

“E mate tale ga na tagane vutuniyau, lai bulu sara. 23 Ni sa tu ena iBulubulu* sa qai tacake ena nona vakararawataki tu, e raici Eparama vakayawa, kei Lasarusa ni dabe toka e yasana.* 24 Mani kacivaka yani, ‘Tamaqu Eparama, lomani au mai, talai Lasarusa mada me tonia na mua ni nona iqaqalo ena wai me mai vakabatabatataka na yamequ ni sa tarai au vakabibi na katakata ni buka.’ 25 Ia e kaya o Eparama, ‘Luvequ, nanuma na ka vinaka kece o sotava ena nomu bula, ia a sotava o Lasarusa na veika ca. Qo e sa mai vakacegu o koya, o iko o sa rarawa. 26 Kena ikuri e sa mai wasei keda tu qo e dua na qakilo vakaitamera, e sega ni rawa vei ira eke mera dewa yani vei kemuni, e sega ni dua tale ga e rawa ni dewa mai vei keimami.’ 27 E qai kaya, ‘Ke sa va qori tamaqu, au kerea mo talai koya ina vale nei noqu qase, 28 ni le lima na taciqu, me lai vakamacala sara vakavinaka vei ratou me ratou kua kina ni mai tini ena vanua ni veivakararawataki au sa mai tu kina qo.’ 29 E sauma o Eparama, ‘Sa tu vei ratou o Mosese kei ira na Parofita, me ratou lai vakarorogo ga vei ira.’+ 30 E qai kaya, ‘Sega tamaqu Eparama, ke dua vei ira na mate e lako vei ratou, eratou na veivutuni.’ 31 E kaya o Eparama, ‘Ke ratou sega mada ga ni rogoci Mosese+ kei ira na Parofita, eratou na sega tale ga ni kauai ke dua e vakaturi mai na mate.’”

17 E qai kaya vei ratou nona tisaipeli: “Ena dredre me sega ni yaco eso na ka ni veivakatarabetaki. Ia e kalouca o koya e vakavuna! 2 Ena vinaka cake me valiligi e domona e dua na vatuniqaqaqi me qai kolotaki i wasawasa, me kua ga ni vakatarabetaka e dua vei ira na lalai qo.+ 3 Mo qarauni iko. Ke valavala ca na tacimu, vunauci koya,+ ke veivutuni, vosoti koya.+ 4 Ke valavala ca mada ga vakavitu vei iko ena dua na siga qai lesu mai vakavitu vei iko me kaya, ‘Au sa veivutuni,’ e dodonu mo vosoti koya.”+

5 Eratou mani kaya vua na Turaga na yapositolo: “Ni vakalevutaka mada na neitou vakabauta.”+ 6 E qai kaya na Turaga: “Ke mani vaka na levu ni sore ni musita na nomudou vakabauta, dou rawa ni kaya ina vunikau levu qo, ‘Mo tacavu mo lai tei i wasawasa!’ ena talairawarawa vei kemudou.+

7 “O cei vei kemudou ena kaya vua na nona tamata cakacaka e dau siviyara se vakatawa manumanu ni lesu mai na iteitei, ‘Lako sara mai na teveli mo kana’? 8 Sega, ena kaya ga, ‘Vakarautaka mai na kequ ivakayakavi, dara mai nomu isulu ni vakarau kakana mo qaravi au. Oti noqu kana kei na noqu gunu, mo qai kana o iko, mo gunu tale ga.’ 9 Ena sega ni vakavinavinaka vua na tamata cakacaka ya ni cakava na ka ga e lesi me cakava, se vakacava? 10 O kemudou tale ga, ni dou sa cakava na ka kece e lesi vei kemudou, mo dou qai kaya: ‘Keitou dauveiqaravi tawayaga. Na ka keitou cakava e dodonu ga me keitou cakava.’”+

11 Ni gole tiko i Jerusalemi, e takosova na vanua o Samaria kei Kalili. 12 Ni curu yani ina dua na koro, eratou raici koya sara mai e tini na vukavuka, ia eratou tu ga mai vakayawa.+ 13 Eratou kacivaka yani: “Jisu, Qasenivuli, ni lomani keitou!” 14 Ni raici ratou, e kaya: “Dou lai vakaraitaki kemudou vei ira na bete.”+ Ni ratou se lako tiko ga, sa savasava na yagodratou.+ 15 E qai lesu tale e dua vei ratou ni raica ni sa vakabulai, e vakacaucautaka na Kalou ena domolevu. 16 E tekicuva e mata i Jisu qai vakavinavinakataki koya, ia e kai Samaria.+ 17 Mani kaya o Jisu: “A sega beka ni vakabulai e le tini? I vei ga o ratou na le ciwa? 18 Na kaitani ga qo e lesu mai me mai vakacaucautaka na Kalou? Sega tale ni dua?” 19 Sa qai kaya vua: “Tucake mo lako, e sa vakabulai iko nomu vakabauta.”+

20 Ia nira taroga na Farisi na gauna ena yaco mai kina na Matanitu ni Kalou,+ e sauma vei ira: “Ena sega ni laurai levu sara na yaco mai ni Matanitu ni Kalou, 21 era na sega tale ga ni kaya, ‘Raica i ke!’ se ‘Raica i kea!’ Ni sa tiko maliwai kemudou+ na Matanitu ni Kalou.”

22 E qai kaya vei ratou na tisaipeli: “Ena yaco na gauna dou na via raica kina e dua na siga ni Luve ni tamata, ia dou na sega ni raica. 23 Era na kaya vei kemudou, ‘Raica i kea!’ se ‘Raica i ke!’ Dou kua ni lako se cicimuri ira.+ 24 Ni na vaka ga na tibi ni liva e laurai ena dua na yasa i lomalagi ina dua tale, ena vaka tale ga kina na Luve ni tamata+ ena nona siga.+ 25 Ena sotava mada e liu e levu na ka rarawa, ena cati koya tale ga na itabatamata qo.+ 26 Kena ikuri, na nona siga na Luve ni tamata+ ena vaka ga na siga i Noa:+ 27 era kana tiko, era gunu, era vakawati na tagane kei na yalewa me yacova na siga e vodo kina i waqa o Noa,+ e yaco mai na waluvu qai vakarusai ira kece.+ 28 E vaka tale ga kina na ka e yaco ena siga i Loti:+ era kana tiko, era gunu, era volivoli, era volivolitaki, era teitei, era taravale. 29 Ia ena siga e biuti Sotoma kina o Loti, e tau mai lomalagi na bukawaqa kei na sulifure qai vakarusai ira kece.+ 30 Ena va tale ga qo na siga ena vakatakilai kina na Luve ni tamata.+

31 “Ena siga ya, me kua ni suka tale i vale o koya e tiko e delanivale me lai kauta na nona iyaya, o koya tale ga e tiko ena iteitei me kua ni lesuva na ka e sa biu tu yani. 32 Dou nanuma na wati Loti.+ 33 O koya e via maroroya nona bula ena vakayalia, ia o koya e vakayalia ena maroroya.+ 34 Au tukuna vei kemudou, ena bogi ya, erau na moce tu e le rua ena dua na idavodavo, e dua ena kau, dua ena biu tu mai.+ 35 Erau na qaqaqi tiko e rua na yalewa ena dua ga na iqaqaqi, e dua ena kau, dua ena biu tu mai.” 36* —— 37 Era mani tarogi koya: “I vei Turaga?” E sauma vei ira: “Na vanua e tiko kina na yago mate era na soqoni vata kina na ikeli.”+

18 E qai tukuna vei ira e dua na vosa vakatautauvata me baleta na bibi ni nodra masu tiko ga mera kua ni soro koso,+ 2 e kaya: “E tiko ena dua na koro e dua na turaganilewa e sega ni rerevaka na Kalou, e sega tale ga ni doka na tamata. 3 E tiko tale ga ena koro ya e dua na yada e dau lai tukuna tiko vua, ‘Au vinakata me tau vakadodonu na lewa vei koya e via veilewaitaki au tiko.’ 4 Dua toka na gauna nona sega ni via kauai na turaganilewa, e muri sa qai kaya e lomana, ‘Au sega ni rerevaka na Kalou, au sega tale ga ni doka e dua na tamata, 5 ni sa rui vakasosataki au na yada qo, au na raica me tau vua na lewadodonu, de lakolako au na ciba tale ena levu ni nona veivakasosani.’”*+ 6 E qai kaya na Turaga: “E sega ni turaga yalododonu na turaganilewa, ia rogoca na ka e kaya! 7 Me na qai sega vakacava ni raica na Kalou me vakayacori na lewadodonu vei ira nona digitaki era tagi vua ena siga kei na bogi,+ dina ga ni dau vosoti ira?+ 8 Au tukuna vei kemuni, ena raica me tau vakatotolo vei ira na lewadodonu. Ia ni yaco mai na Luve ni tamata, ena kunea e vuravura na vakabauta qo?”*

9 Sa qai cavuta tale ga na vosa vakatautauvata qo vei ira eso era nanuma nira yalododonu, ra beci ira na vo ni lewenivanua: 10 “Erau lako cake ina valenisoro e rua na tagane me rau lai masu, e dua na Farisi kei na dua na daukumuni ivakacavacava. 11 E tucake na Farisi qai masu lo ni kaya, ‘Kemuni na Kalou, au vakavinavinaka vei kemuni niu sega ni vakataki ira na so, era dau kocokoco, era sega ni yalododonu, era dau veibutakoci, seu vakataki koya na daukumuni ivakacavacava qo. 12 Au lolo vakarua ena dua na macawa, au solia na ikatini ni ka kece au rawata.’+ 13 Ia e duri tu mai vakayawa na daukumuni ivakacavacava, e sega mada ga ni tacake rawa i lomalagi. E tavia tiko ga na serena, e kaya, ‘Kemuni na Kalou, ni lomani au niu tamata ivalavala ca.’+ 14 Au tukuna vei kemuni, e vakadonui na tagane qo ni lako sobu i nona vale, e sega ni vakadonui na Farisi.+ Ni o koya e vakacerecerei koya ena vakalolovirataki, o koya e vakamalumalumutaki koya ena vakacerecerei.”+

15 Era kauti ira tale ga yani na gone dramidrami vua me tarai ira, ia ni ratou raica qo na tisaipeli, eratou qai cudruvi ira mai.+ 16 Ia e tukuna ga o Jisu mera kau yani vua na gone dramidrami, e kaya: “Laivi ira na gone lalai mera lako mai vei au, dou kua ni tarovi ira, ni o ira va qo+ e nodra na Matanitu ni Kalou. 17 Au tukuna vakadodonu vei kemuni, o koya e sega ni ciqoma na Matanitu ni Kalou me vaka e dua na gone lailai, ena sega sara ni curu kina.”+

18 E qai tarogi koya e dua na iliuliu, “Qasenivuli Vinaka, na cava meu cakava meu bula tawamudu kina?”+ 19 E kaya vua o Jisu: “Na cava o tukuna kina niu vinaka? Sega tale ni dua e vinaka, na Kalou ga.+ 20 O kila vinaka na ivunau, ‘Mo kua ni veibutakoci,+ kua ni laba,+ kua ni butako,+ kua ni bubului lasu,+ mo rokovi tamamu kei tinamu.’”+ 21 E qai kaya: “Na ka kece qo au se cakava makawa mai niu se gone.” 22 Ni rogoca ya o Jisu, e qai kaya vua: “E dua na ka o se sega ni cakava: Lai volitaka na ka kece e tu vei iko, solia na kena ilavo vei ira na dravudravua, o na qai vakaiyau mai lomalagi, oti mo muri au.”+ 23 Ni rogoca qo, dua na ka nona rarawa ni rui vutuniyau.+

24 E raici koya o Jisu qai kaya: “Ena dredre sara vei ira na vakailavo mera curu ina Matanitu ni Kalou!+ 25 Ena rawarawa cake vua na kameli me curuma na matanicula, ena dredre vua na vutuniyau me curu ina Matanitu ni Kalou.”+ 26 Era kaya na rogoca na vosa qo: “Ena dua e bula rawa?”+ 27 E kaya: “Na ka e dredre vua na tamata e rawarawa vua na Kalou.”+ 28 Ia e qai tukuna o Pita: “Raica! Keitou sa biuta na ka e neitou me keitou muri kemuni.”+ 29 Mani kaya vei ira o koya: “Au tukuna vakadodonu vei kemuni, e sega ni dua e biuta na vale se watina, se tacina, se nona itubutubu, se luvena ena vuku ni Matanitu ni Kalou+ 30 me na sega ni vakalevutaki tale vua ena gauna qo, ena bula tawamudu+ tale ga ena gauna se bera mai.”*

31 E kauti ratou vakatikitiki na le Tinikarua qai kaya vei ratou: “Tou sa lako cake tiko qo i Jerusalemi me na lai vakayacori kina+ na ka kece era a vola na parofita me baleta na Luve ni tamata. 32 Kena ivakaraitaki, ena soli o koya vei ira na kai veimatanitu,+ era na vakalialiai koya,+ era na beci koya qai kasiviti koya.+ 33 Nira kuitataki koya oti, era na qai vakamatei koya,+ ia ena tucake+ tale ena ikatolu ni siga.” 34 Ia eratou sega ni taura rawa na ibalebale ni ka kece ya, e vunitaki vei ratou, eratou sega kina ni kila na ka e cavuti.

35 Ni volekati Jeriko yani o Jisu, e dabe toka e batinisala e dua na daukerekere mataboko.+ 36 Ni rogoca nodra maue na lewenivanua, e mani vaqaqa se cava ya. 37 Era qai kaya vua: “Sa lako ya o Jisu na kai Nasareci!” 38 Ni rogoca, sa qai kaci yani: “Jisu, Luvei Tevita, ni lomani au!” 39 Era karaci koya na liu tiko me tiko lo, ia sa qai rogolevu ga na domona: “Luvei Tevita, ni lomani au.” 40 E tu vakadua o Jisu qai tukuna mera kauti koya yani vua. Ni voleka yani, e qai tarogi koya o Jisu: 41 “Na cava o vinakata meu cakava vei iko?” E sauma: “Turaga, meu bau rai mada ga.” 42 Mani kaya vua o Jisu: “Mo rai. Sa vakabulai iko na nomu vakabauta.”+ 43 E rai ena gauna vata ga ya, mai muri Jisu+ sara yani qai vakalagilagia na Kalou. Nira raica qo na lewenivanua, era vakacaucautaka tale ga na Kalou.+

19 E mani curu o Jisu i Jeriko e gole sara yani. 2 E tiko kina e dua na tagane vutuniyau na yacana o Sakiusa, na nodra iliuliu na daukumuni ivakacavacava. 3 Dua na ka nona via raici Jisu, kena seva nira le levu na tu e kea, e tamata lekaleka tale ga. 4 E cici sara i liu, lai kaba ena dua na vunilolo me raici Jisu, ni kila ni na muri yani va ya. 5 Ni yaco yani o Jisu e rai cake qai kaya vua: “Sakiusa, siro mai vakatotolo, au na tiko e nomu vale nikua.” 6 Sega ni bera nona siro mai, e marau vakalevu ni lai nona vulagi o Jisu. 7 Nira raica na ka e yaco qo, sa ra qai vosavosa: “Kemudou! E lai tiko ena vale ni tamata ivalavala ca.”+ 8 E tucake o Sakiusa qai kaya vua na Turaga: “Au na solia e veimama na noqu iyau vei ira na dravudravua, Turaga. Au na sauma lesu tale ga vakava+ na ka au taura vakatawadodonu.” 9 E qai kaya vua o Jisu: “Sa yaco na bula ena vale qo nikua, ni luvei Eparama tale ga o koya. 10 Ni lako mai na Luve ni tamata me vakasaqara na ka e yali,+ me vakabulai ira tale ga.”

11 Nira se vakarogoci koya tiko ga, ni sa volekati Jerusalemi tale ga yani, e qai tukuna vei ira e dua tale na vosa vakatautauvata, nira nanuma eso ni na basika vakasauri na Matanitu ni Kalou.+ 12 E mani kaya: “E vakarau lako ina dua na vanua yawa+ e dua e sucu turaga me lai vakadeitaka nona itutu vakatui, oti sa qai lesu mai. 13 E kaciva e tini nona tamata qai solia vei ratou e tini na mina,* e tukuna vei ratou, ‘Dou lai cakacakataka me yacova niu lesu mai.’+ 14 Ia era cati koya nona lewenikoro, ra qai tala eso na mata mera muri koya mera lai kaya vua, ‘Keimami sega ni vinakata me neimami tui na tagane qo.’

15 “Ni lesu mai ena nona vakadeitaka oti na nona itutu vakatui,* e qai vakarota me ratou lako yani vua na nona tamata a solia vei ratou na ilavo* me kila na ka eratou sa bau rawata mai na nodratou cakacaka vakabisinisi.+ 16 E mani lako yani na kena imatai, e kaya, ‘Turaga, au sa rawata tale e tini na mina ena kena oni solia vei au.’+ 17 E tukuna vua, ‘Vinaka vakalevu. O iko na tamata vinaka! Ni o dina ena ka lailai sara, mo lewa e tini na koro.’+ 18 E lako tale ga yani na kena ikarua, e kaya, ‘Turaga, au sa rawata tale e lima na mina ena kena oni solia vei au.’+ 19 E tukuna vua, ‘O iko tale ga mo lewa e lima na koro.’ 20 Ia e lako yani e dua tale, e kaya, ‘Turaga, qo na nomuni mina, au a ologa toka ga ena dua na tikinisulu. 21 Au rerevaki kemuni ni oni turaga voravora, oni dau taura na ka e sega ni nomuni, oni tamusuka tale ga na ka oni sega ni tea.’+ 22 E kaya vua, ‘O iko na tamata ca, au na lewai iko ena ka o tukuna. O kila niu tamata voravora, au taura na ka e sega ni noqu, au tamusuka tale ga na ka au sega ni tea.+ 23 Na cava ga o sega ni biuta kina ena baqe na noqu ilavo?* Meu qai taura na kena tubu niu lesu mai.’

24 “E qai kaya vei ira na tucake tu e kea, ‘Kauta tani vua na mina, solia vei koya e tini na nona.’+ 25 Ia era kaya vua, ‘Turaga, sa tu mada ga vua e tini na mina!’— 26 ‘Au tukuna vei kemuni, o koya e tu vua na ka, ena soli vakalevu vua, ia o koya e sega vua na ka, ena kau laivi+ na ka mada ga e bau tu vua. 27 Kauti ira mai na kequ meca era sega ni taleitaka meu nodra tui qai vakamatei ira e mataqu.’”

28 Ni cavuta oti na ka kece ya, sa liu sara o Jisu ena ilakolako cake i Jerusalemi. 29 Ni volekati Pecifaki kei Pecani ena ulunivanua e vakatokai na Ulunivanua ni Veiolive,+ e qai tala e rua na tisaipeli,+ 30 e kaya: “Drau lako ina koro e tu mai ya, ni drau curu yani drau na raica e dua na luve ni asa ni vesu tu kina, e se sega ni vodoki vakadua. Drau sereka, drau kauta mai ke. 31 Ke dua e tarogi kemudrau, ‘Na cava drau sereka kina?’ Drau kaya vua, ‘E vinakata na Turaga.’” 32 Rau mani lako yani na rua, rau raica na ka sara ga a tukuni vei rau.+ 33 Ia ni rau sereka tiko na luve ni asa, era qai kaya vei rau na kena itaukei: “Na cava drau sereka kina na luve ni asa qori?” 34 Erau kaya: “E vinakata na Turaga.” 35 Rau mani kauta vei Jisu, rau qai tevuka e daku ni asa na nodrau isulu e sau, mani dabe sara kina o Jisu.+

36 Ni vodo tiko yani, era qai tevuka e gaunisala na nodra isulu e sau.+ 37 Ni volekata yani na sala e lako sobu mai na Ulunivanua ni Veiolive, era sa qai tabalaka na domodra ena levu ni nodra marau na tisaipeli kece, mera vakacaucautaka na Kalou ena vuku ni cakacaka veivakurabuitaki era sa raica. 38 Era kaya: “E kalougata na Tui e lako mai ena yaca i Jiova!* Me yaco na vakacegu mai lomalagi kei na lagilagi ena veivanua cecere!”+ 39 Era qai kaya mai eso na Farisi ena kedra maliwa na tu e kea: “Qasenivuli, bau vosa mada vei ira nomu tisaipeli.”+ 40 E kaya vei ira: “Au tukuna vei kemuni, ke ra galu qo, era na vosa na vatu.”

41 Ni voleka yani, e tagi ni raica na koro,+ 42 e kaya: “Ke o kila mada ga ena gauna qo na ka ena kauta mai na vakacegu—ia qo era sa vunitaki mai matamu.+ 43 Ena yaco na siga era na viribaiti iko na kemu meca ena bai momoto. Era na tagavi iko, era na viribaiti iko mai na veiyasana kece.+ 44 Era na botolaki iko kei ira na luvemu ina qele,+ ena sega tale ni vo vei iko na vatu e veitaqai,+ ni o sega ni kauaitaka na gauna o dikevi kina.”

45 E curu ina valenisoro o Jisu qai vakasavi ira na veivoli tiko kina,+ 46 e kaya vei ira: “E volai, ‘Na noqu vale ena vale ni masu,’+ ia dou sa vukica me nodra qara na daubutako.”+

47 E veivakavulici tiko ga ena valenisoro e veisiga. Ia era saga na iliuliu ni bete, na vunivola, kei ira na turaga, mera vakamatei koya,+ 48 ia e sega ni yaco rawa na lomadra, nira sa kabiti koya voli ga na lewenivanua mera rogoci koya.+

20 Ena dua na siga ni veivakavulici tiko o Jisu ena valenisoro, ni tukuna tale tiko ga na itukutuku vinaka, era qai lako voleka yani vua na iliuliu ni bete, na vunivola, kei ira na qase. 2 Era kaya vua: “Tukuna mada vei keimami se lewa mai vei o cakava kina na veika qo? O cei e solia vei iko na lewa qori?”+ 3 E sauma vei ira: “Au na tarogi kemuni tale ga, moni tukuna sara mai vei au: 4 E vu mai vei na veipapitaisotaki i Joni? Mai lomalagi se vu vakatamata?” 5 Era sa qai veivosaki lo vakataki ira, era kaya: “Ke da tukuna, ‘Mai lomalagi,’ ena qai kaya, ‘Na cava ga oni sega ni vakabauti koya kina?’ 6 Ke da tukuna, ‘E vu vakatamata,’ era na qai virilaki keda ena vatu na lewenivanua, nira vakabauta kece tu ni parofita o Joni.”+ 7 Era mani kaya nira sega ni kila se vu mai vei. 8 E qai kaya vei ira o Jisu: “Au na sega tale ga ni tukuna vei kemuni se lewa mai vei au cakava kina na veika qo.”

9 E qai tukuna vei ira na vosa vakatautauvata qo: “E dua na turaga e tea e dua na loganivaini,+ e lisitaka vei ira eso na dauteitei, qai lako i vanuatani ena dua toka na gauna.+ 10 Ni sa vulaimatua, e qai tala e dua nona tamata cakacaka vei ira na dauteitei mera solia vua eso na vuana. Ia era mokulaki koya,+ ra qai vakatalai koya me lesu ligalala. 11 E tala e dua tale nona tamata cakacaka, ia era mokulaka, ra vakamadualaka,* ra qai vakatala me lesu ligalala. 12 E tala na kena ikatolu, era vakamavoataka tale ga ra qai cemuria. 13 E qai kaya na itaukei ni loganivaini, ‘Na cava meu cakava? Au na tala na luvequ tagane lomani,+ era na dokai koya.’ 14 Nira raici luvena o ira na dauteitei, era sa qai veivosaki, ra kaya, ‘O koya sara ga qo ena taukena na loganivaini. Tou vakamatei koya me nodatou na nona ivotavota.’ 15 Era mani kolotaki koya ina taudaku ni loganivaini ra qai vakamatea.+ Na cava gona ena cakava na itaukei ni loganivaini vei ira qo? 16 Ena mai vakamatei ira na dauteitei qo, qai solia na loganivaini vei ira eso tale.”

Nira rogoca qo era kaya: “Me kua sara ni yaco qori!” 17 Ia e vakaraici ira o Jisu qai kaya: “Na cava ga na ibalebale ni tikinivolatabu qo, ‘Na vatu era a cata na matai e sa mai vakadei ni tutunivale’?*+ 18 O koya e lutu ena vatu qori ena vurumemea.+ Ia o koya e lutuki koya, ena dasila.”

19 Era sa qai saga na vunivola kei ira na iliuliu ni bete mera vesuki Jisu ena gauna vata ya, nira kila ni nona vosa vakatautauvata e baleti ira sara ga.+ Ia era rerevaki ira na lewenivanua. 20 Ni oti nodra vakadikevi koya voli, era sa qai sauma eso mera lai vakalecaleca, me nanumi nira tamata yalododonu, mera bacani Jisu me rawa ni tauca e dua na vosa+ mera soli koya kina ina matanitu kei na lewa ni kovana. 21 Era mani tarogi koya: “Qasenivuli, keimami kila ni dau dina na nomuni vosa kei na nomuni veivakavulici, oni sega ni dau veivakaduiduitaki, ia oni vakavuvulitaka ga na sala ni Kalou me salavata kei na ka dina: 22 E dodonu me keimami sauma vei Sisa na ivakacavacava se sega?” 23 Ia e siqema rawa nodra lawaki, mani kaya vei ira: 24 “Vakaraitaka mada mai e dua na dinari.* Na mata i cei kei na yaca i cei e volai kina?” Era kaya: “Nei Sisa.” 25 Mani kaya vei ira o Jisu: “Ni solia lesu sara vei Sisa na ka e nei Sisa,+ vua na Kalou na ka e nona na Kalou.”+ 26 Era kurabui ena nona isaunitaro, ia era galu sara ga ni sega ni dua na vosa e tauca e matadra na lewenivanua mera beitaki koya kina.

27 Era lako yani mera tarogi koya+ eso na Setoki, o ira na sega ni vakabauta na veivakaturi:+ 28 “Qasenivuli, a vola o Mosese, ‘Ke mate e dua na tagane vakawati qai sega na luvena, me vakawati o tacina kei na nona yada me vakawa kina o tuakana.’+ 29 Ia eratou le vitu na veitacini tagane. E vakawati na kena imatai qai mate, e sega na luvena. 30 O kena ikarua, 31 kei na kena ikatolu e tauri koya tale ga me watina. Lai yaco sara vua na kena ikavitu: eratou mate kece ratou qai sega ni vakaluveni. 32 E qai mate sara e muri o yalewa. 33 Ena gauna ni veivakaturi, o cei vei ratou qo ena watina? Ni ratou vakawatitaki koya kece na le vitu.”

34 E kaya vei ira o Jisu: “Era vakawati na gone ni vuravura qo,* era soli tale ga yani mera vakawati, 35 ia o ira na vakadonui mera bula ena gauna se bera mai kei ira na vakaturi mai na mate, era na sega sara ni vakawati se soli mera vakawati.+ 36 Era na sega mada ga ni mate tale nira na vakataki ira na agilosi. Era sa na luve ni Kalou tale ga nira vakaturi. 37 Era na vakaturi na mate me vaka a vakaraitaka o Mosese ena itukutuku ni kau vakavotona, ni a vakatokai Jiova* me ‘Kalou i Eparama, na Kalou i Aisake, kei na Kalou i Jekope.’+ 38 E sega ni nodra Kalou na mate o koya, e nodra Kalou ga na bula, baleta vei koya* era se bula tu ga.”+ 39 Era mani kaya eso na vunivola: “Qasenivuli, e dina sara ga na ka oni kaya.” 40 Era sega ni qai doudou mera tarogi koya ena dua tale na ka.

41 Mani tarogi ira: “Era kaya tu vakacava ni luvei Tevita o Karisito?+ 42 Ni o Tevita mada ga e tukuna ena ivola na Same, ‘E kaya o Jiova* vua na noqu Turaga: “Dabe ena ligaqu imatau 43 meu vakamalumalumutaki ira mada na kemu meca mera itutu ni yavamu.”’+ 44 O koya gona, e vakatokai koya o Tevita me nona Turaga, e qai luvena ga vakacava?”

45 Nira vakarorogo kece tiko na lewenivanua e qai kaya vei ratou na tisaipeli: 46 “Ni qarauni ira na vunivola nira dau via vakaraitaka wavoki nodra isulu balavu, era vinakata mera kidavaki ena vanua ni veivoli, mera dabe tale ga ena idabedabe e liu ena valenilotu kei na idabedabe dokai duadua ena gauna ni vakayakavi,+ 47 era kovea na nodra vale* na yada, ra qai masu vakarairai nira masu balabalavu. O ira qo ena bibi sara na kedra itotogi.”

21 Ni rai cake, e raici ira sara na vutuniyau nira biuta tiko na nodra cau ina kato ni cau.+ 2 Mani raica e dua na yada dravudravua ni biuta kina e rua na ilavo* lailai sara,+ 3 e qai kaya: “Au tukuna vakadodonu vei kemuni, ni levu duadua na ka e biuta na yada dravudravua qo vei ira kece.+ 4 O ira kece qori era biuta me isolisoli na ivovo ni ka e tu vei ira, ia na yada dravudravua qo e biuta na ka sara ga me bula kina.”+

5 E muri, nira vakamacalataka tiko eso na ka e vauca na valenisoro, na kena ukutaki ena vatutalei kei na veika e lolomataki vua na Kalou,+ 6 e qai kaya: “Ena ka oni raica tiko qori, ena yaco na gauna era na sega ni veitaqataqai tale tiko va ya na vatu, era na talaraki kece.”+ 7 Eratou mani tarogi koya: “Qasenivuli, ena yaco sara mada ninaica na veika qo, na cava tale ga na ivakatakilakila ni sa voleka ni yaco na ka kece qo?”+ 8 E kaya o koya: “Qarauna me kua ni dua e vakacalai kemudou+ ni levu era na vakayagataka na yacaqu, ra qai kaya, ‘O yau na Karisito,’ se, ‘Sa voleka mai na gauna lokuci.’ Kua ni muri ira.+ 9 Kena ikuri, ni dou rogoca na ivalu kei na tikoyavavala, dou kua ni domobula. Ni dodonu mera yaco e liu qo, ia ena sega mada ni yaco na icavacava.”+

10 E qai kaya tale vei ratou: “Era na veivaluvaluti na veivanua+ kei na veimatanitu.+ 11 Era na yaco na uneune kaukaua ena levu na vanua, ena tatara na leqa ni kakana kei na matedewa ena levu na vanua,+ ena raici na veika vakadomobula, ena raici tale ga e lomalagi eso na ivakatakilakila lelevu.

12 “Ia ni bera mada ni yaco na ka kece qo, era na tauri kemudou qai vakacacani kemudou,+ era na soli kemudou ina nodra valenilotu kei na valeniveivesu. Dou na kau ina matadra na tui kei na kovana ena vuku ni yacaqu.+ 13 Qori e gauna vinaka mo dou vakadinadina kina vei ira. 14 Ia mo dou vakadeitaka e lomamudou mo dou kua ni leqataka na ka mo dou tukuna ena nodra veibeitaki,+ 15 niu na solia vei kemudou na gusu kei na vuku era na sega ni sabaya rawa se veibataka na kemudou meca kece.+ 16 Era na soli kemudou tale ga yani na nomudou itubutubu, na tacimudou, na wekamudou, kei na nomudou itokani, era na vakamatea eso vei kemudou.+ 17 Era na cati kemudou na tamata kece ena vuku ni yacaqu.+ 18 Ia ena sega sara ni yali e dua na drauniulumudou.+ 19 Na nomudou vosota ga dou na vakabulai kina.+

20 “Ia ni dou raica ni sa wavokiti Jerusalemi na mataivalu,+ dou kila ni sa vakarau vakalalai.+ 21 Mera dro sara ina veiulunivanua o ira na tiko e Jutia,+ mera biubiu tale ga na tiko e Jerusalemi, mera kua tale ni curu mai o ira na tiko ena taudaku ni koro, 22 baleta qo na siga ena tau kina na lewadodonu* me vakayacori kina na ka kece a volai. 23 Era na rarawa na yalewa bukete kei ira na vakasucu gone ena siga ya!+ Ena vakilai na leqa ena vanua, ena tau na cudru ni Kalou vei ira na lewena. 24 Era na bale tale ga ena iseleiwau, era na kau vakavesu ina veimatanitu,+ era na qai butuki Jerusalemi na veimatanitu, me yacova ni sa oti nodra gauna lokuci na veimatanitu.+

25 “Ena laurai tale ga na ivakatakilakila ena matanisiga, vula, kei na kalokalo,+ ia era na yaluma na veimatanitu e vuravura, era na sega ni kila mera dro vakacava ena voravora kei na seuseua ni wasawasa. 26 Era na cibati ira na tamata ena nodra rere nira namaka tiko na veika ena vakarau yaco e vuravura, nira na yavavala na veika kaukaua ni lomalagi. 27 Era na qai raica na Luve ni tamata+ ni lako mai ena o ena lewa kei na lagilagi e sega ni tukuni rawa.+ 28 Ia nira sa tekivu yaco na ka kece qo, dou tu vakadodonu, dou tacake, ni dou sa voleka ni vakabulai.”

29 Oti sa qai tukuna vei ratou e dua na vosa vakatautauvata: “Vakasamataka mada na vunilolo kei na vunikau tale eso.+ 30 Ni dou raica ni sa tubu mai na drauna vou, dou kila sara ni sa voleka na vulaikatakata. 31 O kemudou tale ga, ni dou raica ni sa yaco na veika qo, dou kila sara ni sa voleka na Matanitu ni Kalou. 32 Au tukuna vakadodonu vei kemudou, ena sega ni takali na itabatamata qo ena yaco mada e liu na ka kece qo.+ 33 Ena takali o lomalagi kei vuravura, ia na noqu vosa ena sega sara ni takali.+

34 “Ia dou qarauni kemudou de bibi na lomamudou ena kana vakasivia kei na gunu vakasivia+ kei na lomaocaocataki ni bula,+ ena qai yaco vakidacala vei kemudou na siga ya 35 me vaka na icori.+ Ni na yaco qo vei ira kece era tiko e dela i vuravura. 36 O koya gona, mo dou yadra tiko,+ dou masu tiko ga+ mo dou drovaka kina na ka kece ena yaco, mo dou tu tale ga ena mata i koya na Luve ni tamata.”+

37 E dau veivakavulici ena valenisoro ena siga, ia ena bogi e dau lai vakacegu ena ulunivanua e vakatokai na Ulunivanua ni Veiolive. 38 Ena veimataka, era dau sou na lewenivanua ina valenisoro mera lai rogoci koya.

22 Sa voleka+ na Soqo ni Madrai* Sega ni Vakaleveni, e vakatokai na Lakosivia.+ 2 Era vaqara tale ga na iliuliu ni bete kei na vunivola na sala qaseqase mera vakamatei Jisu kina+ nira rerevaki ira na lewenivanua.+ 3 Ia o Setani e uqeta na loma i Jutasa, na yacana tale ga o Isikarioti, e dua vei ratou na le Tinikarua,+ 4 me lai veivosakitaka kei ira na iliuliu ni bete kei ira na ivakatawa ni valenisoro na sala me soli Jisu kina vei ira.+ 5 Dua na ka nodra marautaka qori, ra vakadonuya sara mera solia vua na ilavo siliva.+ 6 E duavata kina o koya, e qai waraka voli e dua na gauna vinaka me soli Jisu kina vei ira, mera kua ni kila na lewenivanua.

7 Ena siga ni Soqo ni Madrai Sega ni Vakaleveni, na gauna me cabori kina na isoro ni Lakosivia,+ 8 e qai talai Pita kei Joni, e kaya: “Drau lako drau lai vakarautaka na kakana ni Lakosivia me datou kania.”+ 9 Erau kaya vua: “I vei oni vinakata me keirau lai vakarautaka kina?” 10 E tukuna vei rau: “Raica! Ni drau curu ina koro, drau na sota kei na dua na tagane e colata tiko e dua na saqa wai, drau muri koya sara ina vale e curu kina.+ 11 Mo drau tukuna vua na itaukeinivale, ‘E tukuna mai na Qasenivuli: “I vei na rumu ni vulagi meu vakayagataka kina na kakana ni Lakosivia kei ratou noqu tisaipeli?”’ 12 Ena qai vakaraitaka vei kemudrau o koya na rumu levu ena tabavale e cake e sa vakaiyaya tu. Drau lai vakarau kina.” 13 Rau mani lako, erau raica na ka kece e tukuni vei rau, rau vakarautaka sara na Lakosivia.

14 Ni sa yaco mai na kena gauna, e dabe o Jisu ena teveli, eratou dabe tale ga na yapositolo.+ 15 E qai kaya vei ratou: “Au gadreva vakalevu me datou kania vata na kakana ni Lakosivia qo ni bera niu vakararawataki, 16 niu tukuna vei kemudou, au na sega ni kania tale me yacova ni sa vakayacori qori ena Matanitu ni Kalou.” 17 Ni taura na bilo e soli vua, e vakavinavinakataka qai kaya: “Dou taura qo, dou veisoliyaka mo dou gunu kece kina. 18 Au tukuna vei kemudou, me tekivu qo au na sega tale ni gunuva na vuanivaini me yaco mada mai na Matanitu ni Kalou.”

19 E taura tale ga e dua na madrai,+ e vakavinavinakataka, tikica, e solia vei ratou qai kaya: “Qo e vakaibalebaletaka na yagoqu+ ena soli ena vukumudou.+ Dou dau cakava qo mo dou vakananumi au kina.”+ 20 E vaka tale ga kina na bilo ni ratou sa vakayagataka oti na ivakayakavi, e kaya: “Na bilo qo e vakaibalebaletaka na veiyalayalati vou+ e vakadeitaki ena noqu dra,+ ena vakadavei ena vukumudou.+

21 “Ia raica! E tiko qo e yasaqu o koya ena soli au yani.+ 22 Ni sa lako na Luve ni tamata me vaka e nakiti me baleti koya,+ ia ena kalouca na tamata e soli koya yani!”+ 23 Eratou qai veitarogitaka se o cei vei ratou ena cakava na ka qo.+

24 Eratou veibataka tale ga se o cei vei ratou e levu duadua.+ 25 Ia e qai tukuna vei ratou: “Era dau vakacolasau na tui ni veimatanitu, era vakatokai tale ga mera Daucakavinaka o ira na lewai ira na veimatanitu.+ 26 Mo dou kua ni va ya o kemudou.+ Ia o koya e levu vei kemudou me okati koya me gone duadua,+ o koya e liu tiko me dauveiqaravi. 27 O cei e levu cake, o koya e kana* se o koya e veiqaravi? Sega ni o koya e kana?* Ia o yau, au veiqaravi tiko qo ena kemudou maliwa.+

28 “Ia o kemudou ga dou sa dau tiko vata kei au+ niu sotava na veika dredre,+ 29 au sa veiyalayalati tale ga kei kemudou me baleta e dua na matanitu,+ me vaka ga keirau a veiyalayalati kina kei Tamaqu, 30 mo dou kana mo dou gunu ena noqu teveli ena noqu Matanitu,+ mo dou dabe ena idabedabe vakatui+ mo dou lewa na 12 na yavusa e Isireli.+

31 “Saimoni, Saimoni, raica! E vakaraitaka o Setani ni vinakata me tauvuloni kemudou kece me vaka na witi.+ 32 Ia au sa masulaki iko oti me kua ni malumalumu nomu vakabauta,+ o iko, ni o sa lesu ga mai, vakaukauataki ira na tacimu.”+ 33 E qai kaya vua o Pita: “Turaga, au tu vakarau meu lako vata kei kemuni i valeniveivesu meu mate tale ga.”+ 34 Ia e kaya: “Au tukuna vei iko Pita, ni bera ni tagi na toa nikua o sa na cakitaki au vakatolu.”+

35 E kaya tale ga vei ratou: “Dou sega ni kauta na taga ni ilavo, taga ni kakana, kei na ivava+ niu talai kemudou e liu, dou sega ni leqa se vakacava?” Eratou kaya: “Sega!” 36 E qai kaya vei ratou: “Ia qo, o koya e tiko nona taga ni ilavo me kauta, o koya e tiko nona taga ni kakana me kauta, o koya e sega nona iseleiwau me volitaka nona isulu e sau me volia kina e dua. 37 Niu tukuna vei kemudou e dodonu me yaco na ka e volai me baleti au, ‘E wili vata kei ira na dau beca na lawa.’+ Sa vakayacori tiko na ka e baleti au.”+ 38 Eratou kaya vua: “Turaga, raica! Rua na iseleiwau qo.” E kaya vei ratou: “Sa rauta qori.”

39 Ni biubiu e gole sara ina Ulunivanua ni Veiolive me vaka ga e dau cakava, eratou muri koya tale ga na tisaipeli.+ 40 Ni ratou yaco yani, e kaya vei ratou: “Dou masu tiko ga mo dou kua kina ni rawai ena veitemaki.”+ 41 E biuti ratou qai toso vakalailai i liu,* e tekiduru qai masu, 42 e kaya: “Tamaqu, ke oni vinakata, ni kauta tani vei au na bilo qo. Ia me kua ni yaco na lomaqu, me yaco ga na lomamuni.”+ 43 E qai rairai mai lomalagi e dua na agilosi me vakaukauataki koya.+ 44 Ia ena levu ni nona rarawa, sa qai masu ga vagumatua,+ e titiri nona buno ina qele me vaka na dra. 45 Ni masu oti, e gole sara vei ratou na tisaipeli qai raica ni ratou moce kece tu ena levu ni nodratou lomabibi.+ 46 Mani kaya vei ratou: “Na cava dou mocera tiko? Dou duri mo dou masu, mo dou kua ni rawai ena veitemaki.”+

47 Ni se vosa tiko ga sa basika mai e dua na ilala levu, e liutaki ira mai e dua na tagane na yacana o Jutasa, e dua vei ratou na le Tinikarua. E toro volekati Jisu sara yani me reguca.+ 48 E kaya vua o Jisu: “Jutasa, o solia na Luve ni tamata ena dua na iregu?” 49 Nira raica na volekati koya na ka e sa vakarau yaco, era qai kaya: “Turaga, me keimami vakayagataka na iseleiwau?” 50 E dua vei ira e taya sara nona dauveiqaravi na bete levu, mani cavuka na daligana imatau.+ 51 Ia e kaya o Jisu: “Sa rauta qori.” E tara na daligana mai vinaka tale yani. 52 Mani tukuna o Jisu vei ira na iliuliu ni bete kei ira na ivakatawa ni valenisoro kei ira na qase era lakovi koya yani: “Oni lakova mai e dua na daubutako ena nomuni tauri kau kei na iseleiwau?+ 53 Oni sega ni vesuki au+ niu a tiko vata kei kemuni e veisiga+ ena valenisoro. Ia qo sa nomuni gauna, me veiliutaki tale ga na butobuto.”+

54 Era qai vesuki koya ra kauti koya yani+ ina nona vale na bete levu. Ia e muri tiko yani vakayawa o Pita.+ 55 Nira sa lai vakawaqa buka ena buturara ra qai tatalai tiko, e maliwai ira o Pita.+ 56 Ni raici koya e dua na yalewa dauveiqaravi ni dabe toka ena yasa ni buka caucaudre, e vakaraici koya vinaka qai kaya: “O koya tale ga qo a tiko vata kei koya.” 57 Ia e cakitaka ena nona kaya: “Yalewa, au sega ni kilai koya.” 58 Vakalailai ga e kaya tale e dua e raici koya mai: “O iko tale ga o dua vei ratou.” Ia e kaya o Pita: “O lasu o iko.”+ 59 Ni oti toka e dua na aua, e qai vosa mai vakaukaua e dua tale na tagane, e kaya: “Na tamata qo a tiko vata sara ga kei koya, io, e kai Kalili!” 60 E kaya o Pita: “Au sega ni kila na ka o kaya tiko.” Gauna vata ya ni se vosa tiko ga, e tagi sara na toa. 61 E vuki na Turaga qai rai yani vei Pita, mani nanuma o Pita na vosa ni Turaga ni a kaya vua: “Ni bera ni tagi na toa nikua, o sa na cakitaki au vakatolu.”+ 62 E curu i tuba qai tabalaka na tagi.

63 Era vakalialiai koya+ na tagane era yadravi koya tiko, era sabaka,+ 64 era ubia na matana ra qai vuki kaya: “Parofisai mada. O cei e sabaki iko?” 65 Era tauca vua e levu tale na vosa veibeci.

66 Ni kida na mataka, era sa qai soqoni vata na qase, qo o ira na iliuliu ni bete kei ira na vunivola.+ Era kauti koya ina valeniveilewai ni Sanadrini ra qai kaya: 67 “Ke o iko na Karisito, tukuna mai vei keimami.”+ Ia e kaya vei ira: “Keu tukuna mada ga vei kemuni, oni na sega ga ni vakabauta. 68 Keu tarogi kemuni tale ga, oni na sega ni sauma rawa. 69 Ia tekivu qo, e sa na dabe ena liga imatau kaukaua ni Kalou+ na Luve ni tamata.”+ 70 Nira rogoca ya, era kaya kece: “Kena ibalebale o iko na Luve ni Kalou?” E kaya vei ira: “Oni sa kaya tiko ga mai qori.” 71 Era kaya: “Na ivakadinadina cava tale eda vinakata? Eda sa rogoca sara ga mai gusuna.”+

23 Era mani tucake kece na ilala levu mera kauti koya vei Pailato.+ 2 Oti era sa qai beitaki koya+ nira kaya: “Keimami raica na tamata qo ni vagolei ira tiko vakatani na lewenivanua, e tarova na soli ivakacavacava vei Sisa,+ e kaya tale ga ni o koya na Karisito na tui.”+ 3 E tarogi koya o Pailato: “O iko na nodra Tui na Jiu?” E sauma o Jisu: “O sa kaya tiko ga mai qori.”+ 4 Mani kaya o Pailato vei ira na iliuliu ni bete kei ira na lewenivanua: “Au sega ni raica e dua na cala vua na tamata qo.”+ 5 Era cike toka ga nira kaya: “E yavalati ira na lewenivanua ena nona veivakavulici ena vanua taucoko o Jutia, e tekivu sara ga mai Kalili me yaco mai ke.” 6 Ni rogoca ya o Pailato sa qai vaqaqa se kai Kalili dina se sega. 7 Ni kila ni tiko ena yasayasa e lewa o Eroti,*+ e mani vakatalai koya vei Eroti ni a tiko tale ga mai Jerusalemi ena gauna ya.

8 Ni raici Jisu o Eroti, dua na ka nona marau ni sa dua na gauna balavu nona via raici koya, ni a rogoca voli ga na kena itukutuku+ qai via raica sara ga eso nona cakamana. 9 E levu na taro e tarogi koya kina, e galu toka ga o Jisu.+ 10 Ia era sega ni dabe dei na iliuliu ni bete kei ira na vunivola, e kaukaua na gusudra ena levu ni nodra veibeitaki. 11 E qai vakasewasewani koya+ o Eroti kei ira nona sotia, e vakalialiai koya+ tale ga ena nona vakasulumi koya ena dua na isulu totoka, qai vakatalai koya lesu vei Pailato. 12 Erau mai veitokani tale o Eroti kei Pailato ena siga sara ga ya, ni rau dau veimecaki tu.

13 E kacivi ira vata mai na iliuliu ni bete, ira na veiliutaki, kei ira na lewenivanua o Pailato 14 qai kaya vei ira: “Oni kauta mai na tamata qo ena nomuni kaya ni uqeti ira na lewenivanua mera vakaduduile. Niu vakatarogi koya e matamuni e sega sara ga ni dua na ka au raica me tokona nomuni veibeitaki.+ 15 O Eroti mada ga e vakasukai koya mai ni sega ni raica e dua na ka, e sega ni cakava o koya e dua na cala me mate kina. 16 Au na totogitaki koya+ ga qai sereki koya.” 17* ——18 Ia era qai kailavaka kece yani, “Vakamatea na tamata qori,* sereki Parapa ga vei keimami!”+ 19 (Na tagane qo a bala i valeniveivesu ni saqata na veiliutaki ena koro, e laba tale ga.) 20 E vosa tale vei ira o Pailato ni vinakata me sereki Jisu.+ 21 Era qai kailavaka yani: “Me lauvako ena kau! Me lauvako ena kau!”*+ 22 E kaya vei ira ena ikatolu ni gauna: “Baleta? Na cava nona cala? Au sega ni raica vua e dua na ka me mate kina, au na totogitaki koya ga qai sereki koya.” 23 Sa qai rogolevu ga na domodra ena nodra cikeva me vakamatei,* e robota na vanua na domodra.+ 24 Mani lewa o Pailato me sa yaco ga na lomadra. 25 E sereka na tagane a bala i valeniveivesu ni a saqata na matanitu e laba tale ga, na tagane era cikeva me sereki, sa qai soli Jisu yani vei ira me vaka na nodra gagadre.

26 Nira sa kauti koya yani, era qai vesuki Saimoni na kai Kirini ni lesu tiko mai na lomanivanua. Era vakataqara vua na kaunirarawa* me colata ni muri Jisu.+ 27 Era muri koya voli e dua na ilala levu sara, ra wili kina na yalewa, era tavia na seredra ena levu ni nodra rarawa nira tagicaki koya. 28 E vuki o Jisu vei ira na yalewa qai kaya: “Kemuni na luvei Jerusalemi, ni kua ni tagicaki au. Ni tagicaki kemuni ga kei ira na luvemuni.+ 29 Raica! Ena yaco mai na siga era na qai kaya, ‘Era marau na yalewa era sega ni vakaluveni, na katonigone e sega ni vakasucu gone, kei na sucu e sega ni sucumi!’+ 30 Era na qai kaya ina veiulunivanua, ‘Lutuki keimami mai!’ ina veidelana, ‘Vunitaki keimami!’+ 31 Baleta ke ra cakava tiko qo ni se drokadroka na kau, ena qai wacava ni sa madu?”

32 Erau kau tale ga yani e rua na tagane dau basulawa me ratou lai vakamatei vata.+ 33 Nira yaco ina vanua e vakatokai o Qavokavoka,+ era sa qai vakoti koya ena kau e yasadrau na daubasulawa, e dua ena imatau, dua tale ena imawi.+ 34 Ia e kaya o Jisu: “Tamaqu, vosoti ira, era sega ni kila na ka era cakava tiko.” Era sa qai vakawirimadigi mera vota nona isulu.+ 35 Era mani vakararai tu yani na tu e kea. Ia era kaya ena veivakanini na veiliutaki: “E lai veivakabulai sara tiko, ke Karisito, na Digitaki ni Kalou,+ me vakabulai koya mada e liu.” 36 Era vakalialiai koya mada ga na sotia, era lako yani vakavoleka ra qai solia vua na waini wiwi.+ 37 Era kaya: “Ke o nodra Tui na Jiu, vakabulai iko.” 38 E volai tale ga e cake e dua na matavosa e kaya: “Qo na nodra Tui na Jiu.”+

39 Ia e vosavakacacataki koya e dua vei rau na dau basulawa eratou vakaliligi vata:+ “O iko na Karisito? Ke o Karisito vakabulai iko mada, vakabulai keirau tale ga.” 40 E cudruvi koya na dau basulawa adua qai kaya: “O sega ni bau rerevaka na Kalou, o iko mada ga o lewai tiko? 41 E ganiti kedaru qori, daru totogitaki me isau ni nodaru ivalavala, ia na turaga qo e sega sara ga ni dua na ka ca e cakava.” 42 E tomana: “Jisu, qai nanumi au ni oni sa tiko ena nomuni Matanitu.”+ 43 E qai kaya vua: “Au tukuna vakadodonu vei iko nikua, daru na tiko vata mai Parataisi.”+

44 Se qai rauta tiko na ikaono ni aua,* ia e qai butobuto na vanua taucoko me lai yacova sara na ikaciwa ni aua,*+ 45 ni sega ni cila mai na siga, e qai kasei veimama+ na ilati ni valenisoro.+ 46 E kaci yani ena domoilevu o Jisu: “Tamaqu, au sa solia na noqu bula*+ ina ligamuni.” Ni cavuta oti na vosa ya, sa qai ciba.*+ 47 Ni raica na turaganivalu na ka e yaco, sa qai vakacaucautaka na Kalou, e kaya: “Qo dina e dua na turaga yalododonu.”+ 48 Nira raica tale ga na veika e yaco na ilala levu era tu e kea, era tavia na seredra nira lesu i vale. 49 Era tu yani vakayawa o ira kece na kilai koya. O ira tale ga na yalewa era muri koya mai Kalili era raica na veika e yaco qo.+

50 E dua na turaga na yacana o Josefa, e lewe ni Matabose,* e turaga vinaka qai turaga yalododonu.+ 51 (E sega ni tokona na tagane qo na nodra inaki ca kei na ka era cakava.) E kai Arimacea, e dua na nodra koro na kai Jutia, qai waraka voli o koya na Matanitu ni Kalou. 52 E lako vei Pailato qai kerea na yago i Jisu. 53 E kauta sobu mai+ na yago i Jisu, solega ena dua na lineni matailalai, e lai vakadavora sara ena dua na ibulubulu e ta ena vatu,+ e sega ni dua e se vakadavori kina. 54 Qo na siga ni Vakavakarau,+ sa voleka tale ga na Siga ni Vakacecegu.+ 55 Ia era muri tale ga yani na yalewa era a tomani koya mai Kalili mera lai irova na ibulubulu nanumi,* mera raica se davo tu vakacava na yagona,+ 56 era mani suka mera lai vakarautaka eso na isaluaki kei na ilumu boivinaka. Ia era cegu ena Siga ni Vakacecegu+ me vaka e vakaroti ena Lawa.

24 Ia ena imatai ni siga ni macawa, eratou sou ina ibulubulu,* eratou kauta na isaluaki eratou a vakarautaka tu.+ 2 Eratou raica sara ni sa vaqiqici tani na vatu mai na ibulubulu,*+ 3 ni ratou curu i loma eratou sega ni raica na yago ni Turaga o Jisu.+ 4 Ni ratou se veilecayaki tu ga va ya, rau sa duri tu e yasadratou e rua na tagane erau vakaisulu ena isulu ramase. 5 Eratou domobula na yalewa, eratou cuva tu ga, rau qai kaya na tagane: “Cava dou vaqarai koya kina e bula tiko ena kedra maliwa na mate?+ 6 Sa yali eke o koya, sa vakaturi. Dou vakananuma na nona vosa vei kemudou ni se tiko mai Kalili, 7 e kaya ni dodonu me soli na Luve ni tamata vei ira na tamata ivalavala ca qai vakamatei koya ena kau, ia ena tucake tale ena ikatolu ni siga.”+ 8 Eratou sa qai nanuma na ka e tukuna,+ 9 eratou biuta na ibulubulu* qai lai tukuna na ka kece qo vei ratou na le Tinikadua kei ira na vo ni tisaipeli.+ 10 Qo o Meri e vakatokai tale ga me o Makitala, o Joana, kei Meri na tinai Jemesa. Era lai tukutuku tale ga vei ratou na yapositolo na vo ni yalewa era lako vata yani. 11 E vaka ga na itukutuku wale vei ira, ratou sega kina ni vakabauti ratou na yalewa.

12 E tucake o Pita qai cici ina ibulubulu.* Ni iro i loma e raica ga na isulu lineni. Mani lesu ni vakasamataka tiko na ka e sa yaco.

13 Ena siga vata ya erau lako tiko e rua na tisaipeli i Emeo, e dua na koro e rauta ni tinikadua na maile mai Jerusalemi, 14 rau qai veitalanoataka tiko na ka kece e yaco.

15 Ni rau veivosakitaka voli na veika qo, e lako voleka yani vei rau o Jisu qai tomani rau, 16 ia e tarovi na matadrau me rau kua ni kilai koya.+ 17 E kaya vei rau: “Cava drau veivosakitaka tiko ni drau taubale voli?” Erau mani tu vakadua ena matararawa. 18 E kaya vua o Kaliopasa: “Kena irairai ni o iko duadua ga o sega ni kila na veika e yaco tiko e Jerusalemi ena gauna qo.” 19 E tarogi rau: “Na cava ya?” Erau kaya vua: “Na veika e baleti Jisu na kai Nasareci,+ e vakadinadinataki ni dua na parofita e na kaukaua ni nona cakacaka kei na nona vosa ena mata ni Kalou kei na tamata kece ga,+ 20 kei na nodra soli koya na neimami iliuliu ni bete kei ira na veiliutaki me totogimate+ ra qai vakoti koya ena kau. 21 Ia keimami a nuitaka ni na vakabulai Isireli o koya.+ Io, qai kena ikuri sa oti qo e tolu na siga na yaco ni ka kece ya. 22 Era vakidroataki keimami eso na neimami yalewa ni ratou lako vakamataka ina ibulubulu.*+ 23 Ni ratou sega ni raica na yagona, eratou kaya ni ratou raica na agilosi qai tukuna vei ratou ni sa bula tale o koya. 24 Eso vei keimami era lako sara ina ibulubulu*+ ra qai raica na ka vata ga ya, me vaka ga na ka eratou mai tukuna na yalewa, ia eratou sega ni raici koya.”

25 E qai kaya vei rau: “Drau sa sesewa qai berabera nomudrau vakabauta na ka kece era tukuna na parofita! 26 Vakacava e sega ni dodonu me sotava na Karisito na veika rarawa qo+ me qai taura nona itutu lagilagi?”+ 27 Sa qai vakamacalataka vei rau na ka me baleti koya e volai tu ena iVolatabu kece me tekivu mai na ivola i Mosese kei na nodra ivola na Parofita.+

28 Ni ratou sa volekata yani na koro erau lako tiko kina, e toso tiko ga o Jisu me vakaraitaka ni na sega ni cegu. 29 Ia erau tarovi koya, rau kaya: “Ni tiko ga kei keirau, sa yakavi mai, sa voleka ni dromu na siga.” E mani gole vata kei rau. 30 Ni ratou sa kana, e taura na madrai, vakavinavinakataka, tikitikica, qai solia vei rau.+ 31 E widri sara ga na matadrau ni rau sa qai kilai koya, ia e qai yali ena kedrau maliwa.+ 32 Erau sa qai kaya: “E uqeta sara ga na lomadaru na nona vosa tiko vei kedaru e gaunisala, ni sereka voli* na iVolatabu, se vakacava?” 33 Erau tucake ena gauna vata ya me rau lesu i Jerusalemi, rau raici ratou na le Tinikadua kei na so tale na tisaipeli nira soqo vata tiko, 34 era kaya: “Sa vakaturi dina na Turaga, a vakaraitaki koya vei Saimoni!”+ 35 Rau sa qai vakamacalataka na veika a yaco e gaunisala kei na nodrau kilai koya ena nona tikitikica na madrai.+

36 Nira se veivosakitaka tiko ga na ka kece ya sa qai lako yani o Jisu qai kaya vei ira: “Me nomuni mada ga na vakacegu.”+ 37 Ia ena levu ni nodra domobula kei na rere, era nanuma ga nira raica e dua na yalo. 38 E qai kaya vei ira: “Na cava oni taqayataka? Na cava e vakatitiqa kina na lomamuni? 39 Ni raica na ligaqu kei na yavaqu, o yau ga qo. Ni tarai au mada moni raica ni sega ni vakalewe se vakasuina na yalo me vaka oni raica vei au.” 40 Ni tukuna tiko ya e qai vakaraitaka vei ira na ligana kei na yavana. 41 Ia nira se sega tiko ga ni vakabauta ena levu ni nodra marau kei na lomatarotaro, e qai kaya vei ira: “E tiko qori e dua na ka me laukana?” 42 Era solia vua e dua na tiki ni ika tavu, 43 e taura qai kania nira rai kece tu.

44 E qai tukuna vei ira: “Qo na ka au dau tukuna niu se tiko vata voli kei kemuni,+ ni dodonu mera vakayacori na ka kece e baleti au e volai ena Lawa e vola o Mosese, nodra ivola na Parofita, kei na Same.”+ 45 Mani dolava na nodra vakasama mera kila na ibalebale ni iVolatabu,+ 46 e kaya vei ira: “Qo na ka e volai: ni na vakararawataki na Karisito, ena qai vakaturi tale mai na mate ena ikatolu ni siga,+ 47 ena vunautaki ina matanitu kece+ na veivutuni me vosoti kina na ivalavala ca+ ena yacana—me tekivu mai Jerusalemi.+ 48 Mo dou na vakadinadinataka yani na ka kece qo.+ 49 Raica! Au sa tala vei kemudou na ka e yalataka o Tamaqu. Ia o kemudou, mo dou tiko ga ena koro mo dou vakasulumi mada ena kaukaua mai cake.”+

50 E qai kauti ratou yani me yaco sara i Pecani, e laveta na ligana qai vosa vakalougatataki ratou. 51 Ni se vosa vakalougatataki ratou tiko ga, sa biubiu mai na kedratou maliwa qai kau cake i lomalagi.+ 52 Eratou cuva vua. Dua na ka nodratou marau ni ratou sa lesu i Jerusalemi.+ 53 Eratou dau tiko ena valenisoro, eratou vakacaucautaka tiko ga na Kalou.+

Raica na iVakamacala ni Vosa.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Se “se tiko ena katonigone i tinana.”

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Se “nona veiqaravi raraba.”

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Se “na ivakabula kaukaua.” Raica na iVakamacala ni Vosa, “iLeu.”

Raica na iKuri A5.

Se “Empara kei Roma.”

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Kir., “na mataivalu vakalomalagi.”

Raica na iKuri A5..

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Kir., “Na tagane kece e dolava na katonigone.”

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Kir., “ni se bera ni taratagane.”

Raica na iKuri A5.

Kir., “na tetrarch.”

Oya “o Eroti Anitipasa.” Raica na iVakamacala ni Vosa.

Raica na iKuri A5.

Se “e dua tale na isulu.”

Se “ena kemuni isau.”

Raica na iKuri A5.

Se “ena bai, vanua cecere duadua.”

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Raica na iKuri A5.

Se “vakabulai.”

Oya na Wasa o Kalili.

Raica na iKuri A5.

Se “dabe tiko ena teveli.”

Se “na madrai dauraici.”

Se “paralase.”

Se “paralase.”

Se “veisereki.”

Se “sereki.”

Se “tisaipeli.”

Se “na isulu vinaka sara.”

Se “veidusimaki.”

Kir., “ira na luvena.”

Se “dabe tiko ena teveli.”

Raica na vmr ni Mac 26:7.

Raica na iKuri B14.

Se “ibulubulu nanumi.”

Se “E qai cegu tale.”

Kir., “siliva.”

Se “dua tale na isulu.”

Raica na vmr ni Mac 10:14.

Oya o Eroti Anitipasa. Raica na iVakamacala ni Vosa.

Kir., “na tetrarch.” Oya na kovana ni ikava ni iwase ni yasana.

Raica na iVakamacala ni Vosa.

Kir., “e rai tiko ga kina.”

Se “kua ni kidavaka e dua ni o mokoti koya.”

Se “Etesi,” oya na ibulubulu ni kawatamata. Raica na iVakamacala ni Vosa.

Raica na iKuri A5.

Raica na iVakamacala ni Vosa.

Raica na iKuri B14.

Kir., “na nona vosa.”

Se “ivotavota uasivi.”

Se “me vakatabui, me savasava.”

Kir., “madrai.”

Kir., “o ira kece era dinau vei keimami.”

Dua tale na yaca i Setani.

Se “basikete ni vakarau.”

Kir., “rawarawa.”

Kir., “ca, ca sara.”

Oya na ivakarau ni vuluvulu ena lawa.

Se “ni soli iloloma vei ira na dravudravua.” Raica na iVakamacala ni Vosa.

Se “idabedabe dokai.”

Se “ibulubulu nanumi.”

Raica na iVakamacala ni Vosa.

Kir., “ena rua na esarioni.” Raica na iKuri B14.

Se rawa ni “ina veivalenilotu.”

Kir., “dua na kiupiuti.” Raica na iKuri B14.

Se “soli iloloma vei ira na dravudravua.” Raica na iVakamacala ni Vosa.

Ena vosa vaKirisi, na manumanu qo e vakaibalebaletaki ena dua na mataqali manumanuvuka lalai e dau kana isulu.

Kir., “Dou vauca na yagomudou.”

Mai na 9 ena bogi ina bogilevu tutu.

Mai na bogilevu tutu ina rauta na 3 ena mataka.

Se “dauveiqaravi e lewa na vale.”

Se “na dauveiqaravi ni vale.”

Se “cakava me vaka na lomana.”

Kir., “na iotioti ni leptoni.” Raica na iKuri B14.

Kir., “dua na ivakarau sia.” Dua na sia e tautauvata kei na 7.33 na lita (6.66 na ivakarau mamaca). Raica na iKuri B14.

Kir., “na nomuni vale,” oya na valenisoro.

Raica na iKuri A5.

Kir., “ena kana madrai.”

Se “qai lomani koya vakalailai.”

Raica na iVakamacala ni Vosa.

Raica na iKuri B14.

Raica na iKuri B14.

Raica na iKuri B14.

Kir., “bale yani e domona.”

Kir., “kania.”

Se “na dauveiqaravi e lewa na vale.”

Se “na ivakarau paca.” E dua na paca e tautauvata kei na 22 na lita (5.81 na qaloni). Raica na iKuri B14.

Se “duanadrau na ivakarau ko.” E dua na ko e tautauvata kei na 220 na lita (200 na ivakarau mamaca). Raica na iKuri B14.

Se “nona valavala vakayalomatua, valavala vakavuku.”

Se “itabagauna qo.” Raica na iVakamacala ni Vosa.

Kir., “ena sere i Eparama.”

Se “Etesi,” oya na ibulubulu ni kawatamata. Raica na iVakamacala ni Vosa.

Kir., “e lomaserena.”

Raica na iKuri A3.

Se “tuki au tiko meu ciba.”

Se “vakabauta va qo.”

Se “ena itabagauna mai muri.” Raica na iVakamacala ni Vosa.

E dua na mina vaKirisi e 340 na karamu na kena bibi (10.9 na onisi) ya e rauta ni 100 na drakema. Raica na iKuri B14.

Se “nona matanitu.”

Kir., “siliva.”

Kir., “noqu siliva.”

Raica na iKuri A5.

Se “beca.”

Kir., “na ulu ni tutunivale.”

Raica na iKuri B14.

Se “ni itabagauna qo.”

Raica na iKuri A5.

Se “mai na nona rai.”

Raica na iKuri A5.

Se “nodra iyau.”

Kir., “rua na lepta.” Raica na iKuri B14.

Se “na siga ni cudru.”

Raica na vmr ni Mac 26:17.

Se “e dabe tiko ena teveli.”

Se “e dabe tiko ena teveli.”

Se “Me vaka na yawa ni kena viritaki na vatu.”

Raica na vmr ni Lu 3:1.

Raica na iKuri A3.

Kir., “Kauti ka qo tani.”

Se “Vakamatei koya ena kau! Vakamatei koya ena kau!”

Se “me vakamatei ena kau.”

Raica na iVakamacala ni Vosa.

Oya rauta na 12 ena sigalevu.

Oya rauta na 3 ena yakavi.

Kir., “pneu’ma,” kena ibalebale na “igu ni bula.”

Se “sa qai solia na iotioti ni nona icegu.”

Se “ni Sanadrini.”

Raica na iVakamacala ni Vosa.

Se “ibulubulu nanumi.”

Se “ibulubulu nanumi.”

Se “ibulubulu nanumi.”

Se “ibulubulu nanumi.”

Se “ibulubulu nanumi.”

Se “ibulubulu nanumi.”

Se “vakamatatataka.”

    iVola vakaViti (1982-2026)
    Sogota
    Dolava
    • vakaViti
    • Vakauta
    • Digia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • iVakavakayagataki
    • Kemu iTukutuku
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Dolava
    Vakauta