IVOLA I JEMESA

1 O yau o Jemesa,+ na dauveiqaravi ni Kalou kei na Turaga o Jisu Karisito, vei kemuni na yavusa e 12 oni veiseyaki tu:

Ni bula!

2 Moni marau na taciqu ni oni sotava na veimataqali veivakatovolei,+ 3 oni kila ni vakatubura na vosota+ na vakatovolei ni nomuni vakabauta ena sala qo. 4 Ia me tini vinaka na cakacaka ni vosota moni taucoko kina, moni vinaka ena ka kece, me kua ni dua na ka e yali vei kemuni.+

5 O koya gona, ke dua vei kemuni e lailai vua na vuku, me kerea tiko ga vua na Kalou,+ ni na soli vua.+ Ni lomasavu o koya vei keda kece, e sega ni dau vaqara cala.+ 6 Ia me kerekere tiko ga ena vakabauta,+ me kua sara ni vakatitiqa,+ ni o koya e vakatitiqa e vaka na ua ni wasawasa e veitubuyaki ni liwava na cagi. 7 Me kua ni nanuma o koya qori ni na solia vua o Jiova* e dua na ka, 8 na tamata lomalomarua+ e dau yamekemeke na nona ivalavala kece.

9 Ia me marau vakalevu na tacida e dravudravua ena nona vakacerecerei,+ 10 kei koya e vutuniyau ena nona vakamaduataki,+ ni na takali me vaka na senikau ni lomanivanua. 11 Me vaka na cadra mai ni matanisiga kei na kena katakata e malai kina na kau, e mira na sena qai yali na kena totoka, e va tale ga qori na tamata vutuniyau, ena takali ni guta tiko ga na ivakarau ni nona bula.+

12 E marau o koya e vosota tiko na veivakatovolei,+ ena gauna e vakadonui kina ena soli vua na isala ni bula+ a yalataka o Jiova* vei ira na lomani koya tiko ga.+ 13 Ni vakatovolei e dua me kua ni kaya: “E vakatovolei au na Kalou.” Ni sega ni vakatovolei rawa na Kalou ena ka ca, e sega tale ga ni vakatovolea e dua o koya. 14 Ia e vakatovolei e dua ni bacani koya qai siwati koya na nona gagadre ca.+ 15 Ni sa matua na gagadre ca, sa qai vakasucuma na ivalavala ca, ni sa vakayacori na ivalavala ca, e tini sara ena mate.+

16 Moni kua ni vakacalai na taciqu lomani. 17 Na iloloma vinaka kece kei na isolisoli uasivi kece e vu mai cake,+ e solia mai na Tama ni rarama vakalomalagi,+ e sega ni dau veiveisau o koya, e sega ni vaka na veitosoyaki ni yaloyalo.+ 18 E nona inaki me kauti keda mai ena vosa ni dina,+ meda dua kina na mataqali isevu vei ira na nona ibulibuli.+

19 Moni kila qo na taciqu lomani: Me totolo ni vakarorogo na tamata yadua, me berabera ni vosa,+ me berabera ni cudru,+ 20 ni sega ni kauta mai na yalododonu ni Kalou+ na cudru ni tamata. 21 O koya gona, ni biuta tani na ka kece e dukadukali kei na ka ca kece+ qai ciqoma ena yalomalua na kena teivaki vei kemuni na vosa ni Kalou moni vakabulai kina.

22 Ia moni muria na vosa,+ ni kua ni rogoca wale ga oni qai dabui kemuni kina ena nomuni nanuma cala. 23 Ke dua e rogoca wale ga na vosa qai sega ni muria,+ e tautauvata kei na dua e ilova na matana ena iloilo. 24 Ni ilovi koya a gole sara, e sa guilecava totolo se mataqali tamata vakacava o koya. 25 Ia o koya e dikeva na lawa uasivi+ ni veisereki qai muria tiko ga, ena marautaka na ka e cakava+ ni sega wale ga ni dau rogoca na vosa, e dau muria tale ga.

26 Ke dua e nanuma ni sa qarava tiko na Kalou ena iqaraqaravi e vakadonuya o koya ia e sega ni lewa vinaka* na yamena,+ e vakaisina tiko ga na lomana, e tawayaga tale ga nona lotu. 27 E va qo na lotu e savasava qai sega ni dukadukali ena mata ni noda Kalou na Tamada: meda qaravi ira na luveniyali+ kei ira na yada+ era rarawa tu,+ meda qarauna tale ga me kua ni tauvi keda na duka ni vuravura.+

2 Kemuni na taciqu, oni sa via okata vata na nomuni vakabauta na noda Turaga lagilagi o Jisu Karisito kei na veivakaduiduitaki?+ 2 Ke curu yani ena nomuni soqoni e dua e vakamama koula, e vakaisulu totoka, qai curu tale ga yani e dua na dravudravua e vakaisulu duka, 3 oni kauaitaki koya e vakaisulu totoka ni oni kaya, “Mai dabe ena vanua vinaka qo,” oni qai kaya vua na dravudravua, “Tucake tu ga,” se “Lai dabe volekata na ibutubutu ni yavaqu,”+ 4 ke va qori, oni sa veivakaduiduitaki tiko vakataki kemuni,+ oni qai vaka na turaganilewa e dau lewa ca, se vakaevei?+

5 Ni rogoca na taciqu lomani. Na Kalou e digitaki ira na dravudravua ena ka ni vuravura qo mera vutuniyau ena vakabauta,+ mera itaukei ni Matanitu a yalataka vei ira na lomani koya, se sega?+ 6 Ia oni beca na tamata dravudravua. O ira na vutuniyau era vakasaurarataki kemuni,+ ra qai yarataki kemuni ina mataveilewai, se sega? 7 Era vosabeca na yaca vinaka oni vakatokai kina, se sega? 8 Ke oni muria tiko ga na lawa ni tui me salavata kei na tikinivolatabu e kaya, “Mo lomana na kainomu me vaka nomu lomani iko,”+ e vinaka sara ga qori. 9 Ia ke oni veivakaduiduitaki tiko ga,+ oni sa valavala ca, ni vakamatatataka na lawa ni oni cala.+

10 O koya e muria na Lawa taucoko ia e qai sikalutu ena dua ga na ivakaro, e sa cala ena Lawa taucoko.+ 11 Ni tukuna na Kalou, “Mo kua ni veibutakoci,”+ e tukuna tale ga, “Mo kua ni laba.”+ Ia ke o sega ni veibutakoci o qai laba ga, o sa beca na lawa. 12 Mo vosa tiko qai cakacaka tiko me vakataki ira era na qai lewai ena nodra lawa na tamata galala.+ 13 Ni o koya e sega ni yalololoma ena sega ni lomani ena gauna e lewai kina.+ E vinaka cake na yalololoma mai na vakatauitotogi.

14 Na cava na betena kemuni na taciqu ke dua e kaya ni vakabauta qai sega ni cakacakataka?+ Ena sega sara ga ni vakabulai koya na vakabauta ya, se vakacava?+ 15 Ke dua vei ira na tacida se ganeda e sega nona isulu* qai sega ni veirauti na ka me kania e veisiga, 16 ia e kaya vua e dua vei kemuni, “Lako ena vakacegu, mo katakata tiko ga, mo mamau,” o qai sega ni solia vua na ka me bula kina, na cava na betena?+ 17 Na vakabauta tale ga, ena mate ke sega na cakacaka.+

18 Ia ena kaya e dua: “O vakabauta o iko, au cakacaka o yau. Vakaraitaka vei au nomu vakabauta o sega ni cakacakataka, au na qai vakaraitaka vei iko noqu vakabauta au cakacakataka.” 19 Vakaevei, o vakabauta ni dua ga na Kalou? E vinaka sara ga qori. Ia era vakabauta tale ga na timoni ra qai sautaninini ena rere.+ 20 O iko na tamata sesewa, o vinakata me vakatakilai vei iko ni matewale na vakabauta ke sega ni cakacakataki? 21 Vakacava, a sega ni okati me yalododonu ena nona cakacaka na tamada o Eparama ni a cabori Aisake na luvena ena icabocabonisoro?+ 22 O raica ni salavata na nona vakabauta kei na nona cakacaka, e vakataucokotaki na nona vakabauta ena nona cakacaka,+ 23 e vakayacori kina na tikinivolatabu e kaya: “E vakabauti Jiova* o Eparama, e okati kina me yalododonu,”+ e mani vakatokai me itokani i Jiova.*+

24 Oni raica gona ni okati me yalododonu na tamata ena vuku ni cakacaka, sega ni vakabauta duadua ga. 25 Vakacava, e sega ni okati o Reapi na saqamua me yalododonu ena nona cakacaka ni a maroroi rau na italai, qai tukuna me rau muria e dua tale na sala?+ 26 O koya gona, e mate na yago ni sega na icegu,+ ena mate tale ga na vakabauta e sega ni cakacakataki.+

3 Kemuni na taciqu, e sega ni dodonu mera qasenivuli e levu vei kemuni, ni oni kila ni na bibi sara na lewa ena tau vei keda na qasenivuli.+ 2 Eda dau tarabe* kece vakalevu.+ Ke dua e sega ni tarabe ena vosa, e uasivi o koya, ni rawa tale ga ni varaeletaka na yagona taucoko. 3 Ke da varaeletaka na gusudra na ose mera talairawarawa vei keda, eda na lewa tale ga na yagodra taucoko. 4 Vakasamataka mada na waqa lelevu: Era ka lelevu qai toso ena kaukaua ni cagi, ia e vagolei ira na ivocevoce lailai sara ina vanua cava ga e vinakata o koya e tauri uli tiko.

5 Na yame tale ga e tikiniyago lailai ga, ia e dau vosa vakaviavialevu. Vakasamataka mada na kena rawa ni yameca na veikau levu na yameyame lailai! 6 Na yame tale ga e bukawaqa.+ Na yame e dusia na vuravura ni tawayalododonu ena veitikiniyagoda, e vakadukadukalitaka na yago taucoko+ qai vakarusa na nona bula e dua, e vakarusai koya tale ga o Qiena.* 7 E rawa ni vakamanoataki na manumanu kila kece, na manumanuvuka, na manumanu era qasi kei na kabula ni waitui, na tamata ga e rawa ni vakamanoataka na veimataqali manumanu qo. 8 Ia e sega ni dua na tamata e vakamanoataka rawa na yame. E sega ni lewai rawa qai dau veivakaleqai, e sinai ena ka gaga e veivakamatei.+ 9 Eda vakacaucautaki Jiova* kina na Tamada, ia eda vosavakacacataki ira tale ga kina na tamata era buli mera “ucuya na Kalou.”+ 10 E lako mai na gusu vata ga qori na veivakalagilagi kei na vosavakacaca.

E sega ni dodonu me yaco tiko qori kemuni na taciqu.+ 11 E sega ni vure vata mai ena dua na mataniwai na waidranu* kei na waigaga, se vakaevei? 12 Kemuni na taciqu, e sega ni vuataka rawa na vunilolo na olive se me vuataka na vunivaini na lolo, se vakaevei?+ E sega tale ga ni vure na waidranu mai na waitui.

13 O cei vei kemuni e vuku qai yalomatua? E dodonu me itovo vinaka qai vakaraitaka ena ka kece e cakava na yalomalua e salavata kei na vuku. 14 Ia ke tu e lomamuni na vuvu+ kei na veileti,+ ni kua ni tukutukuni kemuni+ moni lasutaka kina na ka dina. 15 Qo e sega ni vuku e lako sobu mai cake, e vuku ga vakavuravura,+ e vakamanumanu, e vakatimoni. 16 Na vanua e tiko kina na vuvu kei na veileti, e yaco kina na tikoyavavala kei na ka ca kece.+

17 Ia na vuku mai cake me savasava mada,+ qai dau veiyaloni,+ e yalorawarawa,+ e vakarau tu me talairawarawa, e dau yalololoma qai cakava e levu na ka vinaka,+ e sega ni dau veivakaduiduitaki,+ se dau veivakaisini.+ 18 Ia na vua ni yalododonu e kaburaki ena gauna ni vakacegu+ vei ira na dau veiyaloni.+

4 Na cava e vakavuna tiko na ivalu kei na veivala ena kemuni maliwa? E sega ni vakavuna tiko na veivala e yagomuni+ na nomuni garova na ka vakayago? 2 Oni diva ia oni sega ni taukena. Oni laba tiko, oni kocova tiko, ia oni sega ni rawata. Oni veivala tiko oni veileti tiko.+ Oni sega ni taukena ni oni sega ni kerea vua na Kalou. 3 Oni kerea ia e sega ni soli vei kemuni, ni cala na inaki ni nomuni kerekere, moni vakacegui kina ena veika vakayago oni garova.

4 Kemuni na dauveibutakoci,* oni sega ni kila ni veimecaki kei na Kalou na veitokani kei vuravura? O koya e via veitokani kei vuravura e vakavuna ga me meca ni Kalou.+ 5 Se oni nanuma ni tawayaga na ka e kaya na tikinivolatabu: “E noda ivalavala meda gadreva e levu na ka baleta nida dau vuvu”?+ 6 Ia e uasivia qori na nona loloma soli wale. E kaya gona na tikinivolatabu: “E cati ira na viavialevu na Kalou,+ ia e vakaraitaka nona loloma soli wale vei ira na yalomalumalumu.”+

7 O koya gona, moni vakamalumalumutaki kemuni vua na Kalou,+ ni vorata na Tevoro,+ ena qai dro tani vei kemuni.+ 8 Toro voleka vua na Kalou ena qai toro voleka mai vei kemuni o koya.+ Savata na ligamuni o kemuni na ivalavala ca,+ vakasavasavataka na lomamuni+ o kemuni na lomalomarua. 9 Moni rarawa, ni lolosi, ni tagi.+ Me vuki na nomuni dredre me tagi kei na marau me rarawa. 10 Moni yalomalumalumu ena mata i Jiova*+ ena qai vakacerecerei kemuni.+

11 Ni kua ni veibeitaki, raveitacini.+ O koya e beitaka na tacina se vakalewa, e beitaka na lawa e vakalewa tale ga na lawa. Ia ke o vakalewa na lawa o sa sega ni muria na lawa, o sa turaganilewa ga. 12 E dua ga e Vunilawa e Turaganilewa tale ga,+ e rawa ni veivakabulai e rawa tale ga ni veivakarusai.+ Ia o iko, o cei o iko mo vakalewa na kainomu?+

13 Ia moni rogoca o kemuni oni kaya: “Nikua se mataka eda na lako ina koro ya, qai tiko kina me dua na yabaki, eda na lai veivoli qai rawa tubu,”+ 14 ia oni sega mada ga ni kila se na vakaevei na nomuni bula nimataka.+ Ni oni kabu wale ga, oni basika vakalailai oni qai seavu yani.+ 15 E dodonu ga moni kaya: “Ke inaki i Jiova*+ eda na bula, eda na cakava qo se cakava ya.” 16 Ia qo oni sa dokadoka oni tukutukuni kemuni. E torosobu na dokadoka va qori. 17 O koya gona, ke dua e kila na ka e dodonu me cakava qai sega ni cakava, e sa valavala ca o koya.+

5 Moni rogoca na vutuniyau, moni tagi, moni osivaka na ka rarawa sa na vakarau yacovi kemuni.+ 2 Sa vuca na nomuni iyau, sa kania na sarasara+ na nomuni isulu. 3 Sa veveka na nomuni koula kei na siliva, na kedra veveka ena kemuni ivakadinadina, ena kania tale ga na lewemuni. Na ka oni kumuna tiko ena vaka na bukawaqa ena iotioti ni veisiga.+ 4 Raica, e sa tagi mai na kedra isau na tamata cakacaka era mai tamusuka na nomuni were, ni oni a sega ni solia na kedra isau. Sa rogoca tale ga o Jiova* ni lewe vuqa,*+ na nodra tagi ni kere veivuke na dautatamusuki. 5 Oni tiko vakacegu e vuravura, oni vakaliuca na vakacegui ni gagadre ni yagomuni. Oni sa vakavuna me uro na lomamuni ena siga ni veivakamatei.+ 6 Oni sa beitaka, oni sa labata na yalododonu. Ena sega ni saqati kemuni o koya?

7 O koya gona, moni vosota tiko ga raveitacini me yacova ni sa tiko na Turaga.+ Raica! Ena waraka tiko ga na dauteitei na vuanikau talei ni vanua, ena vakaraitaka tiko ga nona vosovoso me yacova ni sa tau na uca taumada kei na uca taumuri.+ 8 Moni vakaraitaka tale ga na vosota,+ ni vakadeitaka na lomamuni, ni sa roro mai+ na gauna ena tiko kina na Turaga.

9 Moni kua ni dau vosakudrukudru raveitacini, moni kua kina ni lewai.+ Raica! Sa tu e matanikatuba na Turaganilewa. 10 Raveitacini, ni vakatotomuria na nodra ivakaraitaki na parofita era dau vosa ena yaca i Jiova*+ ena ka era cakava nira sotava na veika rarawa+ kei na nodra dau vosota.+ 11 Raica! Eda dau vakatoka mera marau na dau vosota.+ Oni sa rogoca na vosota i Jope+ oni sa raica tale ga na nona vakalougatataki+ koya o Jiova* me vakaraitaka kina o Jiova* ni dau veikauaitaki* qai dau yalololoma.+

12 Kena ilutua kemuni na taciqu, ni kua ni bubului i lomalagi se i vuravura se i vei tale. Me “Io” na nomuni io, me “Sega” na nomuni sega,+ moni kua kina ni lewai.

13 E dua vei kemuni e rarawa tiko? Me masu tiko ga.+ E dua vei kemuni e marau tiko? Me laga same.+ 14 E dua vei kemuni e tauvimate tiko? Me kacivi ira na qase ni ivavakoso,+ mera masulaki koya, ra qai lumuti koya ena waiwai+ ena yaca i Jiova.* 15 Na masu ni vakabauta ena vakabulai koya e tauvimate, ena vakaukauataki koya o Jiova.* Ke valavala ca ena vosoti.

16 O koya gona ni dui vakatusa na nomuni valavala ca,+ ni veinanumi ena masu, ni oni na vakabulai kina. Me kua ni beci na vakamamasu ni tamata yalododonu ni na yaga vakalevu.+ 17 E tamata ga vakataki keda o Ilaija, ia ni masulaka me kua ni tau na uca, a qai sega dina ni tau na uca me yabaki tolu vula ono.+ 18 Oti e masu tale, e mani tau mai lomalagi na uca qai vua na qele.+

19 Kemuni na taciqu, ke vakacalai e dua vei kemuni me gole tani mai na dina qai dua tale e vukei koya me lesu mai, 20 moni kila tiko ni o koya e vukea na tamata ivalavala ca me lesu mai+ e sa vakabulai koya na tamata ya, e sa ubia tale ga e levu na ivalavala ca.+