Yaco Donu Mai e Dua na ka “Guiguilecavi Dredre”

“GUIGUILECAVI dredre!” Qori na ka era tukuna e levu me baleta na “Creation Drama.” E yaco donu sara ga mai na drama qori ra qai sega ni guilecava rawa o ira era sarava. Io, na “Creation Drama” e vakatakilai qai vakacaucautaki kina o Jiova ni voleka sara tu ga ni tekivu na nodra veitusaqati warumisa na ilala nei Itala vei ira na dauveiqaravi ni Kalou e Urope. Ia na cava na “Creation Drama”?

Ena 1914, a sevutaka na valenivolavola liu ni iVakadinadina i Jiova e Brooklyn, Niu Yoka, Merika, na “Photo-Drama of Creation.” Na iyaloyalo veicavuyaki kei na iyaloyalo yavala qori e lakovata kei na rorogo, e rokataki qai walu na aua na kena balavu. Era sarava na “Photo-Drama” e rauta ni vica na milioni e veiyasa i vuravura. Na drama vata ga qori e tiko na kena e lekaleka ga, e vakatokai me “Eureka Drama” qai sevutaki ena 1914. Ia ena rauta na veiyabaki ni 1920, sa sega ni cakacaka vinaka na misini ni iyaloyalo veicavuyaki ni sa makawa qai vakayagataki vakalevu. Ia e levu era via raica tale na “Photo-Drama.” Kena ivakaraitaki, era taroga na lewenivanua e Ludwigsburg, mai Jamani: “Na gauna cava ena vakaraitaki tale kina na iyaloyalo na ‘Photo-Drama’?” Na cava e rawa ni caka?

Me rawa ni vakaraitaki tale na iyaloyalo qori, eso na mataveitacini era matataka na Peceli e Magdeburg mai Jamani era volia ena veiyabaki ni 1920 na filimu (dau vakayagataki ena itaba) mai na dua na tabana ni itukutuku e Parisi mai Varanise. A voli tale ga na kena misini veicavuyaki mai na kabani ni droini mai Leipzig kei Dresden. Qori era qai biu vata kei na so na iyaloyalo veicavuyaki makawa mai na “Photo-Drama” era se rawa ni vakayagataki tiko ga.

O Brother Erich Frost e dua na daunivakatagi, a qai bulia na kena ivakatagi me lakovata kei na itaba kei na iyaloyalo veicavuyaki. Eso na ka e vakamacalataki ena drama ya e kau mai na noda ivola na Creation. Ena gauna gona e vakavoutaki kina na “Photo-Drama, “ sa veisau na yacana me “Creation Drama.”

Na drama vou qori e walu tale ga na aua na kena balavu me vaka ga na “Photo-Drama,” e wasewasei vakalalai me saravi tiko ena vica na yakavi. E vakamacalataki kina vakamatailalai na siga ni bulibuli, railesuvi na itukutuku makawa ena iVolatabu kei na ivola tale eso, e vakaraitaka tale ga ni sega ni vukea rawa na kawatamata o lotu lasu. A vakaraitaki na “Creation Drama” e Austria, Jamani, Luxemburg kei Suwitisiladi, kei ira na dau vosa vakaJamani ena so tale na vanua.

E tukuna o Erich Frost: “Ni saravi tiko na drama, au dau uqeti ira na noqu itokani, vakabibi o ira na tiko ena mataivakatagi, mera gole ena veiyatu dabedabe ena gauna e cegu kina vakalailai na sara drama ra qai solia vei ira na sarasara na noda ivola totoka kei na so tale na ivola lalai. Na ivola keitou solia ena gauna va qori e levu cake mai na kena e dau soli e veivale.” O Johannes Rauthe a tuvanaka na kena saravi na drama qori e Poladi kei na vanua sa kilai nikua me Czech Republic, e se nanuma vinaka tu ga ni levu vei ira na sarasara era vola na vanua era vakaitikotiko kina me rawa nira sikovi. A vuavuaivinaka sara na veisikovi lesu era tauyavu rawa mai keri.

Ena veiyabaki ni 1930, e osodrigi tu ga na olo e dau vakaraitaki kina na “Creation Drama,” ra qai dau veitalanoataki ena veitaoni na iVakadinadina i Jiova. Ena 1933, voleka ni dua na milioni na lewenivanua era sa sarava na drama e tuvanaka na valenivolavola ni tabana e Jamani. A nanuma lesu o Käthe Krauss: “Me rawa ni keitou lai sarava na Drama ena lima na siga e vakaraitaki kina, keitou taubaletaka e ono na maile (10 kilomita) ena dua na ilakolako, keitou curuma na loma ni veikau, cabeta qai sirova na veidelana kei na buca.” E tukuna o Else Billharz: “Na ‘Creation Drama’ e yavu sara ga ni noqu mai taleitaka na ka dina.”

E tukuna o Alfred Almendinger ni gauna e sarava oti kina o tinana na drama, na “levu ni nona taleitaka e volia sara ga kina e dua na iVolatabu qai vaqara na vosa ‘puregatorio.’” Ni sega ni raica rawa qori ena iVolatabu, a muduka kina na nona lai lotu, a papitaiso sara. A nanuma lesu o Erich Frost: “Levu na tamata era mai kila na ka dina ena nodra sarava na ‘Creation Drama.’”​—3 Joni 1-3.

Ena gauna e taleitaki tiko kina e Urope na iyaloyalo na “Creation Drama,” sa levu tale tiko ga mai na dauveitokoni nei Itala ra qai dau vakavuca. Me tekivu ena 1933, e vakatabui na nodra cakacaka na iVakadinadina i Jiova e Jamani. Mai na gauna ya me yacova na icavacava ni ikarua ni ivalu levu ena 1945, era tusaqati sara vakaca na dauveiqaravi i Jiova e Urope. E rauta ni walu na yabaki na nona vesu tu o Erich Frost. Ia a sega ni vakaleqai koya qori, a qai veiqaravi ena dua na gauna e muri ena Peceli e Wiesbaden, mai Jamani. Sa dua dina na ka vinaka ni yaco donu mai na “Creation Drama” me vakayaloqaqataki ira e levu na lotu vaKarisito e vakarau vakatovolei na nodra vakabauta donuya na iKarua ni iValu Levu!​—Mai na vanua e maroroi kina na keda itukutuku makawa e Jamani.