O Cei O Jisu Karisito?

E TUKUNA e dua na ivolatukutuku nuitaki, ni a sucu o Jisu ena 2,000 vakacaca na yabaki sa oti mai Peceliema, e dua na korolailai e Jutia. Donuya na gauna oya, a tui tiko kina e Jerusalemi o Eroti na Ka Levu, e empara kina ni Roma o Sisa Akusito. (Maciu 2:1; Luke 2:1-7) Ena imatai ni 200 na yabaki ni sucu oti o Jisu, o ira na daunitukutuku makawa ni Roma era sega ni dau vola na veika me baleti koya. Ni o ira na iliuliu kei Roma ena gauna oya era a saga mera tarova na tete ni lotu Vakarisito.

Ena yasana kadua, e kaya na Historians’ History of the World: “Sega ni bau dua na tamata a bula me vakilai vakalevu na vua ni nona cakacaka me baleta na bula ni kawatamata me vakataki [Jisu], kevaka mada ga eda dikeva vakararaba ena rai vakavuravura. Ni o ira mada ga na veimatanitu makawa era kilai levu e vuravura era a ciqoma na kena tauyavu e dua na itabagauna vou, e tekivutaki mai na yabaki a sucu kina [o Jisu].”

Na ivola na Time e kaya ni sega ni bau dua ena noda ivolatukutuku na kawatamata e volai vakalevu cake na veika me baleta na nona bula me vakataki Jisu. Levu gona na veivola oqori era vakabibitaka ga na kena sagai me kilai se o cei dina o Jisu. E laurai ena ivolatukutuku ni kawatamata ni dau veiletitaki vakalevu cake na ulutaga oqori mai na ulutaga tale e so.

Ra Via Kila ena Gauna Oya se o Cei o Jisu

Ni tukuni vei Meri ni na vakasucuma e dua na gonetagane me qai vakayacani koya o Jisu, a taroga o Meri: “Ena yaco vakabekaevei na ka oqo, ni’u sa sega ni veiyacovi kaya e dua na tagane?” Sa qai kaya vua o Keperieli na agilosi ni Kalou: “Ena vakarurugi iko . . . na kaukauwa i Koya sa cecere sara: ia ko koya ena sucu mai vei iko ena vakatokai kina me ka tabu na Luve ni Kalou.”​—Luke 1:30-35.

E muri, a cakava o Jisu e so na cakamana eratou a kurabuitaka na nona yapositolo. A voleka ni luvu na nodratou waqa ena Wasawasa o Kalili ena vuku ni dua na cava kaukaua, mani vakarota na wasawasa o Jisu: “Mo cegu, mo maravu mai.” Ena levu ni nodratou kidroa, eratou a veitarogitaka: “O cei beka oqo?”​—Marika 4:35-41; Maciu 8:23-27.

Oqori tale ga na ka era dau vaqaqa voli na tamata ena gauna i Jisu, a mani tarogi iratou na nona yapositolo o Jisu ena ka era kaya na tamata se o cei o koya. Eratou kaya: “Eso, Ko Joni na dauveipapitaiso: ia ka so, Ko Ilaija; ia ka so tale, Ko Jeremaia, se dua tani na parofita”​—ia o iratou na cavuti oqo eratou sa takali kece. Oti oya sa qai tarogi iratou o Jisu: “Ia dou sa kaya se ko cei koi au? Sa qai vosa ko Saimoni Pita, ka kaya, Oi kemuni na Karisito, na Luve ni Kalou bula.” O ira sara mada ga na timoni​—na agilosi ca​—era kaya vei Jisu: “O iko na Karisito na Luve ni Kalou.”​—Maciu 16:13-16; Luke 4:41.

Na Ka e Tukuna o Jisu me Baleti Koya

Dina ni dau tukuna vakavudua o Jisu ni o koya na Luve ni Kalou, ia a vakadeitaka ni o koya dina ga. (Marika 14:61, 62; Joni 3:18; 5:25, 26; 11:4) Voleka ni veigauna kece ena tukuna o Jisu ni o koya “na Luve ni tamata.” Nona vakatokai koya me Luve ni tamata, e vakavotuya ni a sucu e vuravura​—e vakadinadinataka ni a bula vakatamata. A vakadeitaka tale ga o Jisu ni o koya na “Luve ni tamata” a raivotutaka o Taniela ni lako mai vei “koya sa dede sara na nona bula,” oya na Kalou Cecere Duadua.​—Maciu 20:28; Taniela 7:13.

A sega ni dau tukuna e matanalevu o Jisu ni o koya na Luve ni Kalou, ia a vakalaiva vei ira na tani mera qai vakadinata ga vakataki ira. Oqori sara ga na ka a yaco vei ira e so, okati kina o Joni na Dauveipapitaisotaki kei na itokani i Jisu o Marica, qai vakavo ga o ratou na nona yapositolo. (Joni 1:29-34; 11:27) Era vakabauta ni o Jisu ga na Mesaia yalataki. Ra kila tale ga ni a bula e liu mai lomalagi me vaka na kabula qaqa vakayalo, qai tokitaka vakacakamana na Kalou na nona bula ina katonigone i Meri na yalewa savasava.​—Aisea 7:14; Maciu 1:20-23.

Vakataki Atama na iMatai ni Tamata

Vuqa na sala e tukuni kina ni tauvata o Jisu kei na imatai ni tamata, o Atama. Me kena ivakaraitaki, erau tamata uasivi qai sega na tamadrau e vuravura. (Vakatekivu 2:7, 15) Na iVolatabu e vakatokai Jisu me “Atama sa muri”​—na tamata uasivi, e rawa gona kina ni cabori na nona bula me “ivoli veirauti.” E veirauti vinaka na bula i Jisu kei na bula i ‘Atama taumada,’ ni a buli koya na Kalou me tamata uasivi.​—1 Korinica 15:45; 1 Timoci 2:5, 6, NW.

Na iVolatabu e vakatoka na imatai ni Atama me “luve ni Kalou.” (Luke 3:38) Ia, a vakayalia na imatai ni Atama na veiwekani talei oqori ena nona nakita me talaidredre vua na Kalou. Ena yasana kadua, o Jisu e dau yalodina tu ga vua na Tamana vakalomalagi, yaco kina me vakadonui koya tiko ga na Kalou me Luvena. (Maciu 3:17; 17:5) Na iVolatabu e kaya ni o ira kece era vakabauti Jisu ra qai ciqomi koya me nodra ivakabula, era na rawata na bula tawamudu.​—Joni 3:16, 36; Cakacaka 5:31; Roma 5:12, 17-19.

Ia, e so era veiletitaka ena nodra kaya ni o Jisu e Kalou, sega ni Luve ni Kalou. Era kaya tale ga ni o koya kei Tamana erau Kalou Kaukaua ruarua. E dina beka oqori? O Jisu beka e tiki ni kalou? Oqori beka na ka e kaya o Jisu se dua vei ira na dauvola iVolatabu? Koya gona, o cei sara mada na Kalou dina duadua ga? A vakatokai cei o Jisu me Kalou? Vinaka meda dikeva sara mada.

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 4]

E Kilai Levu Taudua

Eratou a volatukutukutaka na bula i Jisu e va na turaga eratou a bula donuya na gauna oya​—o Maciu, Marika, Luke, kei Joni​—e rua vei ratou oqori a nona itokani voleka. A vakayacani ga vei ratou na nodratou dui ivola, e dau kilai raraba tu me Kosipeli, e sa vakadewataki tale ga vakatikina ena ruanaudolu vakacaca na vosa. Vakavuqa me dau dabani vata ga na va na ivola lalai oqo kei na so tale na ivola me qai vakatokai me iVolatabu. Kunei ni levu cake sara na kena veisoliyaki na Kosipeli​—se mani soli na ivola yadua se dabani ena iVolatabu​—ni vakatauvatani kei na dua tale na ivola e se bau volai ena itukutuku ni kawatamata. Sa rauta me kilai levu duadua o Jisu ni vakatauvatani kei na dua tale e se bau bula e vuravura!

[iYaloyalo ena tabana e 3]

“O cei beka oqo?” eratou taroga na yapositolo