Na Noda iVotavota Talei​—O Raica Tu Mada Vakacava?

“Ni lako mai, ko i kemuni ka sa vakalougatataki mai vei Tamaqu, mo ni taukena na matanitu sa vakarautaki tu me nomuni mai na i vakatekivu kei vuravura.”​—MACIU 25:​34, VV.

1. Na veituvaki cava soti era sotava na tamata e wili me nodra ivotavota?

NA TAMATA kece e tu na nodra dui ivotavota. Vei ira e so, na nodra ivotavota e wiliki kina na bula vakacegu ni vutuniyau. E so tale e nodra ivotavota na bula dravudravua. E so, na nodra ivotavota e vakadewai mai vei ira na tukadra, oya na nodra cata vakaukaua e dua na matatamata. Ia, e dua na ka e vauci keda kece na tamata. E vakadewa mai vei keda na imatai ni tamata, o Atama, na ivotavota ni ivalavala ca. E lai tini sara ina mate na ivotavota oqori.​—Dauvunau 9:​2, 10; Roma 5:​12.

2, 3. Na ivotavota cava a vakarautaka taumada o Jiova me baleti ira na kawa i Atama kei Ivi, ia na cava na vuna era sega ni mani taukena rawa kina?

² Ni Tama vakalomalagi yalololoma o Jiova, a solia taumada mai vua na kawatamata e dua tani sara na ivotavota​—na bula tawamudu uasivi e Parataisi. A soli vei rau na vuda, o Atama kei Ivi, na bula uasivi e sega ni takava na ivalavala ca. E solia vakailoloma na Kalou o Jiova na vuravura vua na kawatamata. (Same 115:16) A vakatikora na were o Iteni me ivakaraitaki lailai ga ni ituvaki me na qai roboti vuravura kece, qai vakarautaka vei rau na vuda e dua na itavi bibi e vakatubuqoroqoro. Oya me rau na vakatubukawa, vakatawani vuravura kei na veimataqali kau kei na manumanu era bula kina, me rau qai vakatetea yani na iyalayala kei Parataisi e vuravura raraba. (Vakatekivu 1:​28; 2:​8, 9, 15) Era na vakaitavi tale ga kina na nodrau kawa. Sa dua na isolisoli totoka ena rawa ni rau vakadewa yani vei ira!

³ Mera na rawata na veika oqo, ena gadrevi vei Atama kei Ivi kei ira na nodrau kawa me vinaka na nodra veimaliwai kei na Kalou. E dodonu me rau lomani Jiova o Atama kei Ivi, me rau talairawarawa tale ga vua, ia a rau vakawaletaka na isolisoli kece vakalou rau qai talaidredre ena nona ivakaro. Erau cemuri mai na nodrau itikotiko Parataisi, mani rau calata na isolisoli lagilagi a dulaka tu vei rau na Kalou. Oqo na vuna e sega ni rawa ni rau vakadewa yani kina vei ira na nodrau kawa na veika oqori.​—Vakatekivu 2:​16, 17; 3:​1-​24.

4. Eda na rawata tale vakacava na ivotavota e sa kau tani mai vei Atama?

⁴ Ena yalololoma i Jiova, sa qai vakarautaka kina e dua na ituvatuva me rawa kina vei ira na kawa i Atama kei Ivi mera rawata tale na ivotavota a kau tani mai vei Atama. Ena sala cava? Ena gauna lokuci ni Kalou, a mai solia kina na Luvena e duabau, o Jisu Karisito, na nona bula uasivi vakatamata ena vukudra na kawa i Atama. A mai voli ira kece kina na Karisito. Ia, ena sega ga ni mai rawati vakarawarawa tu vaka oya na ivotavota oqo. Ena gadrevi kina na veivakadonui ni Kalou, ena rawati rawa ga kevaka era cakacakataka nodra vakabauta na isoro ni veivoli i Jisu ra qai talairawarawa vua me ivakaraitaki ni nodra vakabauta. (Joni 3:​16, 36; 1 Timoci 2:​5, 6; Iperiu 2:9; 5:9) O sa vakaraitaka tiko li ena nomu bula ni o doka na isolisoli oya?

Vakadewai Mai Vei Eparama na iVotavota

5. A vakaraitaka vakacava o Eparama na nona doka na nodrau veiwekani kei Jiova?

⁵ Ena nona vakayacora nona inaki e vuravura o Jiova, a veitaratara vakavoleka sara kina kei Eparama. A vakaroti koya na turaga yalodina oqo na Kalou me biuta na nona vanua me toki ina dua tale na vanua ena qai dusimaka vua. A vakayacora sara ga vaka kina o Eparama. Ni sa yaco yani kina o Eparama, sa qai kaya vua o Jiova nira na taukena na nona kawa na vanua oya me nodra ivotavota, ena sega ga ni nei Eparama. (Vakatekivu 12:​1, 2, 7) E raica vakacava oqo o Eparama? E taleitaka ga me qaravi Jiova ena ituvaki cava ga e vakarota vua o Jiova mera rawata rawa ga na nona kawa na nodra ivotavota. A qaravi Jiova o Eparama ena dua na vanua e sega ni taukena ena loma ni 100 na yabaki, me yacova sara nona mate. (Vakatekivu 12:4; 25:​8-​10) Ena rawa ni o cakava oya o iko? E vakatokai Eparama o Jiova me ‘wekana.’​—Aisea 41:8.

6. (a) Na cava a vakaraitaka o Eparama ena nona yalorawarawa me vakacabori luvena kina? (b) Na ivotavota vakamareqeti cava e rawa ni vakadewa mai o Eparama vei ira nona kawa?

⁶ A waraka tu mai vakadede o Eparama na sucu i luvena, o Aisake, o koya a lomana vakalevu. Ni sa tubu na gone oqo me cauravou, sa qai vakaroti Eparama o Jiova me kauti koya me lai vakacabori koya vua me imadrali. A sega tiko ni kila o Eparama ni sa vakarau vakatovotovotaka oqo na ka sara ga ena qai vakayacora na Kalou ni na qai soli Luvena me ivoli; e talairawarawa me sa vakacabori Aisake me isoro, ia sa qai tarovi koya na agilosi i Jiova ena gauna sara ga e vakarau vakayacora kina. (Vakatekivu 22:​9-​14) Sa tukuna rawa tu mai o Jiova ni na vakayacori vei Aisake na nona vosa ni yalayala vei Eparama. O koya gona, e vaka me sa matata tu vei Eparama ni na rawa ni vakaturi Aisake tale mai na mate na Kalou, ke gadrevi vaka kina, dina ga ni se bera ni bau vakayacori vakadua oqori ena dua na gauna e liu. (Vakatekivu 17:​15-​18; Iperiu 11:​17-​19) Ni a sega ni bureitaki luvena mada ga o Eparama, sa qai kaya o Jiova: “Ena kalougata talega na veimatanitu kecega e vuravura e na nomu kawa.” (Vakatekivu 22:​15-18) E dusimaka oqo ni Kawa e cavuti ena Vakatekivu 3:​15, na Mesaia na ivakabula ena lako mai ena kawa i Eparama. Sa dua na isolisoli talei me vakadewai mai!

7. Eratou a vakaraitaka vakacava o Eparama, o Aisake, kei Jekope na nodratou vakamareqeta na nodratou ivotavota?

⁷ A sega ni kila o Eparama na bibi ni veika a cakava o Jiova; erau a sega tale ga ni kila na luvena o Aisake kei na makubuna o Jekope, “ko i rau ka rau na taukena vata kei koya e muri na veika ka a yalataka na Kalou.” Ia eratou a vakanuinui kece ga vei Jiova. Eratou sega ni via qali ina dua na matanitu e vuravura me vaka ni ratou sa vakanamata tiko ina dua na ituvaki e vinaka cake​—“na koro sa tu dei na kena yavu, na koro sa tauyavutaka ka tara na Kalou.” (Iperiu 11:​8-10, 13-16, VV) Ia, era sega ni taleitaka kece na kawa i Eparama na talei ni ivotavota e vakadewai mai vei Eparama.

E So Era Vakawalena na Nodra iVotavota

8. A vakaraitaka vakacava o Iso ni sega ni vakamareqeta na talei ni nona ivotavota?

⁸ A sega ni vakamareqeta na ulumatua i Aisake, o Iso, na nona ivotavota vakaulumatua. E sega ni taleitaka na veika vakayalo. Ena dua na siga ni sa tuburi koya mai na viakana, e qai volitaka na nona itutu vakaulumatua vei tacina, o Jekope. Na kena isau? E dua ga na ivakarau rourou damudamu kei na madrai! (Vakatekivu 25:​29-​34; Iperiu 12:​14-​17) Na matanitu ena vakavatukanataki kina na vosa ni yalayala ni Kalou vei Eparama era kawa mai vei Jekope, e qai veisautaka na Kalou na yacana me Isireli. Na veivakalougatataki cava e tadolova vei ira na ivotavota oqo?

9. Me baleta na nodra ivotavota vakayalo, na veisereki cava era qai sotava na kawa i Jekope, se o Isireli?

⁹ Donuya e dua na gauna ni lauqa, eratou qai toki yani i Ijipita na vuvale i Jekope. Era lai vakawa sara vakatotolo e yaco mera sa le levu sara, ia era sa lai wili ga vakabobula. Ia e se sega ni guilecava o Jiova na nona vosa ni yalayala vei Eparama. Ena nona gauna lokuci, sa qai sereki ira na Kalou mai na nodra a tu vakabobula qai vakaraitaka vei ira ni na kauti ira yani “ki na vanua sa dave kina na wai-ni-sucu kei na oni,” na vanua ka a yalataka taumada vei Eparama.​—Lako Yani 3:​7, 8; Vakatekivu 15:​18-​21.

10. Ena ulunivanua o Saineai, na veituvaki veivakurabuitaki cava era yaco me salavata kei na nodra ivotavota na kawa i Isireli?

¹⁰ Ena nodra ilakolako yani na luve i Isireli ina Vanua Yalataki, e qai laki vakasoqoni ira vata o Jiova ena ulunivanua o Saineai. E qai tukuna vei ira e kea: “Kevaka dou na vakarorogo vakaidina ki na domoqu, ka vakabauta na noqu vosa ni yalayala, dou na qai noqui yau talei, kai yau lailai na matanitu kecega; ni sa noqu ko vuravura taucoko: ia dou na matanitu bete vei au, kei na vanua tabu.” (Lako Yani 19:​5, 6) Nira sa vakadonuya kece, sa qai tekivu me solia vei ira o Jiova na nona Lawa​—e sega mada ni se bau cakava vaka oqo ina dua tale na matanitu.​—Same 147:​19, 20.

11. Na cava soti e so na ivotavota talei era wili ena nodra ivotavota vakayalo na kawa i Isireli?

¹¹ Sa dua dina na ivotavota talei vakayalo e taukena na matanitu tauyavu vou oya. Era sokaloutaka na Kalou dina duadua ga. A sereki ira mai Ijipita, era qai vakadinadinataka sara ga e matadra na veika veivakurabuitaki e yaco ena kena sa soli na Lawa ena ulunivanua o Saineai. Sa qai vakaikuritaki tale na nodra ivotavota ena kena vakadewai sobu mai vei ira na parofita e so tale “na vosa ni Kalou.” (Roma 3:​1, 2) A qisi ira o Jiova mera nona ivakadinadina. (Aisea 43:​10-​12) Ena basika mai ena nodra matanitu na Kawa yalataki se Mesaia. E dusi koya tiko na Lawa, ni na vakatakilakilataki koya, ena qai vukei ira na Lawa mera kila nira gadrevi koya dina. (Kalatia 3:​19, 24) E sega ni o koya wale ga oya, e rawa tale ga mera veiqaravi vata kei koya na Kawa yalataki se Mesaia ena dua na matanitu bete kei na vanua tabu.​—Roma 9:​4, 5.

12. Dina ga nira sa curuma yani na Vanua Yalataki, na cava ga era sega ni qai sotava na Isireli? Na cava na vuna?

¹² Ni dei ena nona vosa ni yalayala, sa qai kauti ira yani na Isireli o Jiova ina Vanua Yalataki. Ia me vaka e qai mai vakamacalataka na yapositolo o Paula, ena vuku ni lailai ni nodra vakabauta e sega ni qai yaco kina me “i vakavakacegu” na vanua oya. Era sega ni curu vakamatatamata ina “i vakavakacegu [ni Kalou]” nira sega ni raica rawa ra qai sega ni tutaka na inaki ni nona siga ni vakacecegu na Kalou, na siga a tekivu ni rau sa buli oti o Atama kei Ivi.​—Iperiu 4:​3-​10.

13. Na cava e kau tani mai vei ira na Isireli ena nodra sega ni vakamareqeta na nodra ivotavota vakayalo?

¹³ E rawa ni vakacavari mai vei ira na lewenivanua o Isireli na kedra iwiliwili o ira mera lai vakaitavi vata kei na Mesaia ena nona Matanitu vakalomalagi mera dua na matanitu bete kei na vanua tabu. Ia, era sega ni taleitaka na nodra ivotavota vakamareqeti. E dua ga na iwiliwili lailai ni matanitu o Isireli era ciqoma na Mesaia ni sa tadu mai. Sa qai yaco kina mera le vica ga era lewe ni matanitu bete oya. Sa qai kau tani mai na vanua o Isireli na Matanitu ni Kalou e qai “soli ki na dua na matanitu e vuataka mai na vuana.” (Maciu 21:43) Na matanitu cava oya?

Na iVotavota Vakalomalagi

14, 15. (a) Ni sa mate oti o Jisu, era qai vakalougatataki vakacava na veimatanitu ena vuku ni “kawa” i Eparama? (b) Na cava na nodra ivotavota “na Isireli ni Kalou”?

¹⁴ E qai soli na Matanitu ni Kalou ina “Isireli ni Kalou,” na Isireli vakayalo, era lewena e le 144,000 na imuri lumuti i Jisu Karisito. (Kalatia 6:​16; Vakatakila 5:​9, 10; 14:​1-3) E so vei ira na le 144,000 era Jiu, ia e le levu ga era kai Matanitu Tani. E sa mai tekivu vakayacori e keri na vosa ni yalayala i Jiova vei Eparama, ni na vakalougatataki na veimatanitu kece, ena vuku ni nona “kawa.” (Cakacaka 3:​25, 26; Kalatia 3:​8, 9) Ena kena vakayacori taumada oya, era sa lumuti ena yalo tabu na kai veimatanitu tani, e sa mai ciqomi ira kina na Kalou o Jiova mera luvena vakayalo, mera taci Jisu Karisito. Ena sala oqo era sa mai tiki tale ga kina ni “kawa” o ira.​—Kalatia 3:​28, 29.

¹⁵ Ni se bera ni mate o Jisu, a sa vakamacalataka taumada na veiyalayalati vou vei ira na Jiu era sa vakanamata tu nira na lewe ni matanitu vou oya, na veiyalayalati ena qai vakataudeitaki ena nona dra. Ni yavutaki na nodra vakabauta ena isoro bibi oya o ira era vauci ena veiyalayalati vou, era na qai yaco mera “uasivi tiko ga.” (Iperiu 10:​14-​18, NW) Sa na qai rawa kina mera “vakadonui” me na bokoci tale ga kina na nodra ivalavala ca. (1 Korinica 6:​11) Era sa qai vakataki Atama kina ni se bera ni ivalavala ca. Ia, era na sega ni bula ena vuravura parataisi o ira oqo. E yalataka vei ira o Jisu ni na lai vakarautaka e dua na nodra tikina mai lomalagi. (Joni 14:​2, 3) Era sa vakanadakuya na inuinui ni bula e vuravura me rawa ni nodra ‘na ivotavota sa maroroi tiko mai lomalagi.’ (1 Pita 1:​4, VV) Na cava era na lai cakava e kea? E vakamacalataka o Jisu: “Ka’u sa solia vei kemudou e dua na matanitu.”​—Luke 22:29.

16. Na itavi talei cava sa tu oqo e matadra na lotu Vakarisito lumuti?

¹⁶ Ena dua tiko na tiki ni nodra itavi o ira na lai veiliutaki mai lomalagi kei Karisito na nodra na veivuke me vaqeavutaki vakadua e vuravura na tusaqati ni dodonu ni veiliutaki i Jiova. (Vakatakila 2:​26, 27) Me vaka nira tiki ni kawa vakayalo i Eparama, era na vakaitavi ena veivakalougatataki mera na rawata kina na tamata mai na veimatanitu kece na bula uasivi. (Roma 8:​17-​21) Sa dua na ivotavota talei era taukena!​—Efeso 1:​16-​18.

17. Na iwase cava soti ni nodra ivotavota na lotu Vakarisito lumuti era na marautaka nira se tiko e vuravura?

¹⁷ Ia e sega ni ka ga ni veigauna mai muri na nodra ivotavota na imuri lumuti i Jisu. Ena iwalewale e sega ni rawata tale e dua, a vukei ira o Jisu mera kilai Jiova, na Kalou dina duabau ga. (Maciu 11:27; Joni 17:​3, 26) Mai na ka e dau tukuna kei na nona ivakaraitaki sara ga, a vakavulici ira ena ibalebale dina ni ‘vakararavi vei Jiova’ kei na nodra talairawarawa vua. (Iperiu 2:​13; 5:​7-9) A tataunaka vei ira o Jisu na ka dina me baleta na inaki ni Kalou, e qai vakadeitaka na veivuke ni yalo tabu ena qai muri mai me na qai mai vakamakaretaka vei ira. (Joni 14:​24-​26) A vakadeitaka sara ga ena nodra vakasama me tara sara na lomadra na bibi ni Matanitu ni Kalou. (Maciu 6:​10, 33) A tataunaka vaka kina vei ira o Jisu na qaravi ni cakacaka vakavunau kei na veivakatisaipelitaki e Jerusalemi, e Jutia, e Samaria, me yacova sara na iyalayala kei vuravura.​—Maciu 24:14; 28:​19, 20; Cakacaka 1:8.

Na iVotavota Talei Baleti Ira na iSoqosoqo Levu

18. Ena sala cava e sa mai vakayacori tiko kina nikua na vosa ni yalayala i Jiova nira na vakalougatataki na veimatanitu ena vuku ni “kawa” i Eparama?

¹⁸ E kena irairai ni sa vakacavari na kedra iwiliwili na Isireli vakayalo, na “qele-ni-sipi lailai” era lewe ni Matanitu ni Kalou. (Luke 12:32) Sa vicasagavulu mai oqo na yabaki na nona sa goleva o Jiova na nona ituvatuva ni nodra vakasoqoni vata mai na isoqosoqo levu mai na veimatanitu. Sa mai vakarabailevutaki kina na vakayacori ni vosa ni yalayala i Jiova vei Eparama nira na vakalougatataki na veimatanitu ena vuku ni nona “kawa.” Era vakayacora tale tiko ena marau o ira na sa vakalougatataki oqo na cakacaka tabu vei Jiova, era vakila tale ga ni nodra na vakabulai ena vakatau tiko ena nodra vakabauta na Lami ni Kalou, o Jisu Karisito. (Vakatakila 7:​9, 10) Oni sa ciqoma li na veisureti taleitaki i Jiova mo ni mai lewena na isoqosoqo mamarau oqo?

19. Era vakanamata tiko ina ivotavota cava o ira mai na veimatanitu era sa vakalougatataki?

¹⁹ Na ivotavota talei cava mada sa dulaka tu o Jiova vei ira era sega ni lewe ni qelenisipi lailai? E sega ni ivotavota ni bula vakalomalagi. Na ivotavota oqo e dodonu me a vakadewa mai vei ira na nona kawa o Atama​—na inuinui ni bula tawamudu uasivi ena parataisi me na qai roboti vuravura taucoko. Oqo na vuravura e “sa na sega tale [kina] na mate; sa na sega tale ga na rarawa se na tagi se na vutugu.” (Vakatakila 21:​4, VV) Sa i kemuni sara ga e vagolei tiko vei kemuni na Vosa ceguvi vakalou ni kaya: “Vakararavi vei Jiova, ka caka vinaka; o na qai tiko ga e na vanua, ka vakani e na ka vakaidina. Ia mo rekitaki Jiova; ena solia vei iko ko koya na ka sa gadreva na yalomu. Malua mada vakalailai, ena qai takali na tamata ca . . . ia ko ira na yalomalumalumu era na taukena na vanua; ka na daumarau tiko e na veivakacegui vakaidina. Era na taukena na vanua ko ira na yalododonu, ka tiko kina ka sega ni mudu.”​—Same 37:​3, 4, 10, 11, 29.

20. Na iwase levu cava ni nodra ivotavota vakayalo na lotu Vakarisito lumuti e tautauvata kei na nodra ivotavota na “so tani tale na sipi”?

²⁰ Era vakaivotavota ga e vuravura na “so tani tale na [nona] sipi” o Jisu ena ruku ni Matanitu vakalomalagi. (Joni 10:16a) Dina ga nira na sega ni lai bula i lomalagi, ena qai tarai ira mai e vuqa na veivakalougatataki ni nodra ivotavota vakayalo na lumuti. Ena vukudra na ilawalawa lumuti, “na dauveiqaravi yalo dina ka vuku,” era sa mai kila kina na so tani tale na sipi na talei ni veivosa ni yalayala era tu ena Vosa ni Kalou. (Maciu 24:​45-​47, VV; 25:34) Era duavata na lumuti kei ira na so tani tale na sipi ena nodra sa mai kilai Jiova, na Kalou dina duadua ga, vaka kina na nodra sokaloutaki koya. (Joni 17:​20, 21) Era duavata ena nodra vakavinavinakataka na Kalou ena nona vakarautaka na isoro i Jisu me rawa ni bokoci kina na ivalavala ca. Era cakacaka vata me vaka e dua ga na qelenisipi ena ruku ni dua ga na iVakatawa, o Jisu Karisito. (Joni 10:16b) Era tiki kece ni dua ga na mataveitacini e vuravura raraba. E nodra kece na itavi lagilagi mera vakadinadinataki Jiova kei na nona Matanitu. Io, ke o iko e dua o sa yalayala qai papitaiso oti me dua na dauveiqaravi i Jiova, era okati kece na veika oqo ena nomu ivotavota vakayalo.

21, 22. Eda vakaraitaka vakacava o keda kece na noda vakamareqeta na noda ivotavota vakayalo?

²¹ O raica sara tu mada vakacava na ivotavota vakayalo oqo? O vakamareqeta dina li me rawa ni o vakadeitaka ni nomu cakava na inaki ni Kalou sa o koya na ka bibi duadua ena nomu bula? Me kena ivakadinadina, o sa talairawarawa tiko li ina ivakasala mai na nona Vosa kei na nona isoqosoqo me wasoma na nomu dau tikova na soqoni kece ni ivavakoso vakarisito? (Iperiu 10:​24, 25) O sa raica rawa ni ivotavota oqo e rui talei, o qai qaravi koya tiko ga kina na Kalou, dina ga ni o sotava tu na veituvaki dredre? O kauai dina kina vakabibi mo rawa ni vorata na veivakatovolei o koya ena rawa ni vakavuna mo na vakuai kina mai na ivotavota oya?

²² Meda vakamareqeta kece na noda ivotavota vakayalo e sa dulaka tu mai vei keda na Kalou. Ni coba dei toka noda rai ena Parataisi sa tu oqo e matada, meda gumatua ni vakaitavi ena veicakacaka vakayalo sa tuvanaka tu oqo vei keda o Jiova. Ni yavutaki noda bula ena veiwekani voleka kei Jiova, eda vakadinadinataka kina nida sa taleitaka dina tiko na noda ivotavota soli vakalou. Meda duavata mada ga kei ira era sa kailavaka tiko: “Au na vakacaucautaki kemuni, na noqu Kalou, na Tui; ia ena sega ni mudu na noqu vakavinavinaka ki na yacamuni.”​—Same 145:1.

O na Vakamacalataka Vakacava?

• Ke a yalodina vua na Kalou o Atama, na ivotavota cava ena rawa ni vakadewa mai vei keda?

• Era a raica vakacava na kawa i Eparama na ivotavota a vakarautaki me baleti ira?

• Na cava soti na nodra ivotavota na imuri lumuti i Karisito?

• Na cava na nodra ivotavota na isoqosoqo levu, ia era na vakaraitaka vakacava na nodra taleitaka?

[iYaloyalo ena tabana e 20]

Era taukena na vosa ni yalayala ni ivotavota talei o ira na kawa i Eparama

[iYaloyalo ena tabana e 23]

O taleitaka li na nomu ivotavota vakayalo?