E Rabailevu Beka na Nomu Loloma?

“Mo lomana na kai nomu me vaka ko lomani iko.”​—MACIU 22:39.

1. Nida lomani Jiova, na cava meda lomana tale ga kina na kainoda?

A TAROGI o Jisu se ivakaro cava e levu duadua, e qai sauma: “Mo lomani Jiova na nomu Kalou e na lomamu taucoko kei na yalomu taucoko, kei na nomu nanuma kecega.” Oti, sa qai cavuta lesu na ikarua ni ivakaro e tautauvata ga kei na kena imatai: “Mo lomana na kai nomu me vaka ko lomani iko.” (Maciu 22:​37, 39) Io, e kilai tani na lotu Vakarisito ena nona dau lomana na kainona. Nida lomani Jiova, sa kilikili ga meda lomana na kainoda. Baleta? Eda vakaraitaka nida lomana na Kalou mai na noda talairawarawa ina nona Vosa, ia na nona Vosa e vakaroti keda meda lomana na kainoda. Ke da sega ni lomani ira na tacida vakayalo, kena ibalebale ni sega ni dina noda kaya tiko nida lomana na Kalou.​—Roma 13:8; 1 Joni 2:5; 4:​20, 21.

2. Me vakaevei na noda loloma vua na kainoda?

² Na vosa i Jisu me lomani na kainoda a sega ni vakaibalebaletaki ina nodrau veilomani e rua na veitokani. E sega tale ga ni dusia na loloma sa macala ga ni na kune ena loma ni vuvale se vei rau e dua na tagane kei na yalewa. E vakaibalebaletaka ga o Jisu na mataqali loloma e tiko vei Jiova e lomani ira kina nona tamata era yalataki ira vua kei na nodra lomani koya lesu. (Joni 17:26; 1 Joni 4:​11, 19) Dua na Jiu e vunivola​—e liaca o Jisu ni tamata vakasama​—e duavata kei Jisu ni noda lomana na Kalou e dodonu me vu mai “na lomada taucoko, kei na noda vakasama kece, kei na yaloda taucoko, kei na noda kaukauwa kece.” (Marika 12:​28-34) E donu vinaka nona vosa. Na loloma e teivaka na lotu Vakarisito vua na Kalou kei na kainona e vauci kina na lomana kei na nona vakasama. E vakilai oqori e lomana, qai dusimaki mai na nona vakasama.

3. (a) E vakavulici koya vakacava e “dua na vu-ni-vunau” o Jisu me vakarabailevutaka nona raica se o cei na kainona? (b) E yaga vakacava vei keda na lotu Vakarisito nikua na vosa vakatautauvata i Jisu?

³ Ni sa tukuna oti o Jisu ni dodonu meda lomana na kainoda, me vaka e volaitukutukutaka o Luke, sa qai tarogi koya e “dua na vu-ni-vunau”: “Ko cei na kai noqu?” Sauma sara o Jisu ena vosa vakatautauvata. E moku e dua na tagane, butakoci nona iyaya, qai kolotaki matemate yani e batinisala. Taumada, rau tavali e kea e dua na bete kei na Livai. Rau sega ni tu vakadua. Mani gole yani e dua na kai Samaria, raici koya sa mavoa tu, lomani koya qai cakava sara kina e dua na ka. O cei vei iratou na le tolu oya e lomani koya e vuetaki me vaka e kainona? Matata vinaka na kena isau. (Luke 10:​25-​37) De na kidacala na vunivunau oya me rogoci Jisu ni kaya ni o koya na kai Samaria e lomani koya cake e mavoa oya me vaka e kainona, ia na bete kei na Livai erau sega ni loloma. Macala e ke ni o Jisu e via vukei koya tiko na turaga oya me raica ni rabailevu sara na ibalebale ni ka e tukuni vua me baleta na lomani ni kainona. Me vaka tale ga oya na nodra loloma na lotu Vakarisito. Meda raica mada o ira kece e dodonu me vauci ira na nodra loloma.

Veilomani ena Vuvale

4. E tekivu vakaitovotaka e vei na loloma na lotu Vakarisito?

⁴ O ira na lotu Vakarisito era lomani ira na lewe ni nodra vuvale​—rau veilomani na veiwatini, o rau na itubutubu erau lomani luvedrau. (Dauvunau 9:9; Efeso 5:​33; Taito 2:4) Sega ni vakatitiqataki ni loloma vakaveiwekani vaka oqo e se kune tiko ga ena levu na vuvale. Ia na itukutuku ni nodra veibiu na veiwatini, nodra veimoku, nodra biu wale tu se vakacacani na gone, e dusia ni tu sara ena ituvaki leqataki edaidai na vuvale. Dredre me vakadinati kina ni na tauri ira vata tiko ga na vuvale na loloma vakaveiwekani. (2 Timoci 3:​1-3) Me dei na nodra bula vakavuvale na lotu Vakarisito, e bibi mera teivaka na mataqali loloma e kune vei Jiova kei Jisu.​—Efeso 5:​21-​27.

5. Era nuitaki cei na itubutubu me vukei ira ena nodra veisusu, na cava e vakadinadinataki kina ena vukudra e levu?

⁵ Era raici luvedra na itubutubu lotu Vakarisito mera isolisoli i Jiova vei ira, ra nuitaki koya gona me vukei ira ena nodra veisusu. (Same 127:​3-5; Vosa Vakaibalebale 22:6) Oqori na sala era teivaka kina na loloma vakarisito, e vukei ira mera taqomaka na luvedra mai na veika e dau coriti ira na itabagone. Levu kina na itubutubu lotu Vakarisito era ucuya e dua na tina mai Necaladi ena levu ni nodra marau. Oqo na ka e vola ni sa sarava na papitaiso i luvena​—e dua vei ira na le 575 era papitaiso mai Necaladi ena yabaki sa oti: “Au raica sara tu ga ena gauna qo ni sa yaga noqu buno ena 20 na yabaki sa sivi. Sega tale niu qai nanuma na levu ni gauna kei na igu au vakayalia vua​—wili kina na mosi, sasaga, kei na rarawa au sotava.” Marau dina o koya ni lewa ga vakataki koya na luvena me qaravi Jiova. Na iwiliwili levu duadua era ripote mai Necaladi ena yabaki sa dromu, e 31,089, era wili tiko kina e levu e vakavulici ira na nodra itubutubu mera lomani Jiova.

6. E vaqaqacotaka vakacava na ivau ni vakawati na veilomani vakarisito?

⁶ O Paula e kaya ni loloma “sai vau vinaka sara,” ena tauri rau vata tiko ga na veiwatini ke mani dredre vakacava na ka erau sotava. (Kolosa 3:​14, 18, 19; 1 Pita 3:​1-7) Ni sa vuli iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova e dua na turaga ena yanuyanu o Rurutu, e rauta ni 700 na kilomita na kena yawa mai Tahiti, e saqati koya vakaukaua o watina. Mani biuti koya tu qai kauti iratou na gone i Tahiti. Ia e lomani watina ga na turaga oqo qai vakauta vua e veigauna na ilavo, e qiri koya tale ga ena talevoni me taroga se dua na ka e vinakata se o iratou na gone. Solia gona nona vinaka o koya me vakayacora na nona itavi vakarisito. (1 Timoci 5:8) Sega ni cegu nona masuta me ratou veilesuvi tale vakavuvale, ia dua na siga e qai lesu dina yani o watina. Ni lesu yani, e vakaraitaka vei koya o tagane “na loloma, na vosota, na yalomalua.” (1 Timoci 6:​11) A papitaiso ena 1998 na turaga oya, qai dua na ka nona marau ni sa vinakata o watina me vulica na iVolatabu. O koya e dua vei ira na le 1,351 era tuberi ena yabaki sa oti ena yasayasa e qarava tiko na valenivolavola e Tahiti.

7. Na cava e kaya e dua na tagane mai Jamani ni a vakavinakataka nona bula vakawati?

⁷ Mai Jamani, e saqati watina e dua na tagane baleta ni via vulica na iVolatabu, e nanuma nira via vakacalai koya na iVakadinadina i Jiova. Sa qai volavola e muri vua na iVakadinadina erau a sota taumada kei watina, e kaya: “Vinaka vakalevu nomu veikilaitaki watiqu kei ira na iVakadinadina i Jiova. Au a via ririko ni levu na ka sega ni vinaka au a rogoca me baleti ira. Ia niu sa lakova na soqoni kei watiqu, au sa qai kila na cala ni noqu nanuma. Au kila ni ka au sa mai rogoca tiko qo e ka dina, sa mai vinaka tale ga kina na neirau vakawati.” Na le 162,932 na iVakadinadina i Jiova mai Jamani​—kei na le 1,773 era tiko ena veiyanuyanu era vakarurugi ena valenitabana kei Tahiti​—era wili tiko kina e levu na vuvale era vakaduavatataki ena loloma vakalou.

Lomani Ira na Tacida Vakarisito

8, 9. (a) O cei e vakavulici keda meda lomani ira na tacida, ia e uqeti keda na loloma meda cakava na cava? (b) Cavuta na ivakaraitaki ni nodra dau veitokoni na mataveitacini baleta ni uqeti ira kina na loloma.

⁸ E kaya o Paula vei ira na lotu Vakarisito mai Cesalonaika: “Dou sa vakatavulici mai vua na Kalou mo dou veilomani tiko.” (1 Cesalonaika 4:9) Io, o ira na “vakavulici ira ko Jiova” era dau veilomani. (Aisea 54:13) Nodra loloma e vakavotui ena cakacaka, me vaka e vakaraitaka o Paula ni a kaya: “Mo ni veivukei tiko ga e na loloma.” (Kalatia 5:​13, VV; 1 Joni 3:​18) Era vakayacora oqo ena nodra dau sikovi ira na tacidra era tauvimate, vakacegui ira na yalolailai, vakayaloqaqataki ira na malumalumu. (1 Cesalonaika 5:​14) Na noda veilomani vakarisito e vakabulabulataka na noda parataisi vakayalo.

⁹ Dua na sala yaga era vakaraitaka kina nodra loloma na tacida ena ivavakoso o Ancón​—e dua vei ira na 544 na ivavakoso e Ecuador. Tubu e kea na leqa vakailavo, mai sega kina na cakacaka se ivurevure ni ilavo vei ira na tacida. Ra mani lewa vata mera sasaga mera volitaki kakana vei ira na dauqoli nira lesu mai na qoli ena matakacaca. Ra veitokoni kece, wili kina o ira na lalai. Me qai dua na kaloko ena matakalailai, me sa tekivu na vakarau kakana, baleta me qai va na kaloko, me sa tu na kedra na dauqoli nira lesu yani. Na ilavo era rawata na tacida era qai vota me veiganiti kei na kedra dui ituvaki. Nodra veivuke vaka oya e vakadinadinataka ni tiko vei ira na loloma dina vakarisito.

10, 11. Eda na vakaraitaka vakacava nida lomani ira na tacida eda sega ni veikilai kei ira?

¹⁰ Ia e sega ni yalani na noda loloma vei ira ga na lotu Vakarisito eda veikilai. E kaya na yapositolo o Pita: “Lomana na ilawalawa kece ni veitacini.” (1 Pita 2:​17, NW) Eda lomani ira na tacida kece baleta nida mai duavata ena noda qarava na Kalou o Jiova. E rawa nida vakaraitaka vei ira na loloma ni yaco na leqa. Kena ivakaraitaki, ena yabaki vakacakacaka ni 2000, a vakacaca vakalevu e Mozambique na waluvu, levu tale ga era bula vakaloloma mai Angola ena nodra veivaluti vakataki ira na lewenivanua e kea. Ra mai vakila na ca ni veika e yaco e dua na iwiliwili levu ni tacida, era le 31,725 mai Mozambique ra qai le 41,222 mai Angola. Era yavala kina na iVakadinadina ena matanitu toka voleka o Sauca Aferika, ra vakauta e levu sara na ka ni veivuke mera vakacegui kina na tacidra ena rua na vanua oya ena veika dredre era sotava. Na ivakadinadina ni nodra loloma na nodra lomasoli mera cautaka na nodra “[i]yau levu” vei ira na tacidra era leqa tu.​—2 Korinica 8:​8, 13-​15, 24.

¹¹ E laurai tale ga na loloma nira cau na mataveitacini mai na veivanua me taravaki kina na Kingdom Hall kei na Assembly Hall ena vanua era sega soti ni rawati ira. Na Yatu Solomoni e dua vei ira na vanua oya. Dina ni levu na tiko yavavala e kea, e laurai ga ni tubu ena yabaki sa oti ena 6 na pasede na kedra iwiliwili na dautukutuku, rawati kina na iwiliwili levu duadua e 1,697. Mai laurai ni sa ganita me dua nodra Assembly Hall. Era biubiu e levu mera gole i valagi ena vuku ni tiko yavavala, ia era bole e so e Ositerelia mera lai veivuke e kea ena tarataravaki. Ni sa leqataki vakalevu na ituvaki, mani vinakati mera biubiu tale o ira na bole yani, ia ni se bera nira biubiu, era vakavulici ira mada na tacidra ena Yatu Solomoni mera na vakaotia na yavu ni vale. E vakau mai Ositerelia ena waqa na dagonivale kaukamea sa caka oti, ia ni sa na vakaoti na vale totoka ni sokalou oqo, sa na ivakadinadina uasivi oya ina yaca i Jiova kei na nodra dau veilomani na mataveitacini​—vakabibi ena gauna sa vaka me mai tu vakadua kina e levu na taravale.

Eda Lomana na Kai Vuravura me Vakataki Koya na Kalou

12. Eda na vakatotomuri Jiova vakacava ena ivalavala ni noda rai me baleti ira eda sega ni vakabauta vata?

¹² Vakaevei na noda loloma, eda yalana ga vei ira noda vuvale kei ira na tacida vakayalo? Nida “vakadamurimuria na Kalou,” eda na sega ni yalana. E kaya o Jisu: “Ni sa lomani ira na kai vuravura vakaoqo na Kalou, me solia kina na Luvena e dua bauga sa vakatubura, me kakua ni rusa ko ira yadua era sa vakabauti koya, me ra rawata ga na bula tawa mudu.” (Efeso 5:1; Joni 3:​16, neitou na matanivola kala.) Me vakataki koya na Kalou o Jiova, eda lomana na tamata kece ga​—wili kina o ira eda sega ni vakabauta vata. (Luke 6:​35, 36; Kalatia 6:​10) Oqori na inaki levu eda vunautaka kina na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou da qai kacivaka yani vei ira na tamata kece na loloma levu ni Kalou ena vukudra. Ke ra vakarorogo e so, sa rawa sara ga nira na vakabulai.​—Marika 13:10; 1 Timoci 4:​16.

13, 14. Dina nira sotava na dredre, e vakaevei na vua ni nodra cakacaka e so na tacida era lomani ira na sega ni iVakadinadina?

¹³ Vakasamataki iratou mada oqo e le va na italatala painia lavotaki mai Nepal. Eratou lesi ina dua na koro e koto ena cevaira ni vanua, ia ena lima na yabaki sa sivi, eratou vakaraitaka nodratou loloma ena nodratou vunau voli ena yalovosota ena veikorolelevu kei na veikorolalai. Rawa ni vica vata na aua nodratou vodo basikeli me ratou vunau kina ena yalava e lesi vei iratou, qai tu sara e cake na ivakarau ni katakata, e sivia na 40 na dikiri celsius. E tini vinaka nodratou loloma kei na nodratou “gumatua tiko e nai valavala vinaka” baleta ni tauyavu sara ena dua na koro na iwasewase lailai ni vulivola. (Roma 2:7) Ena Maji 2000, ni veisiko e kea na ivakatawa ni tabacakacaka, le 32 era gole yani mera rogoca na nona ivunau. Rawata o Nepal na iwiliwili levu duadua ni dautukutuku e 430 ena yabaki sa oti​—e tubu ena 9 na pasede. Macala vinaka gona ni o Jiova e vakalougatataka tiko nodra gugumatua kei na nodra loloma na mataveitacini ena vanua oya.

¹⁴ Mai Colombia, era lai vunau e so na painia lavotaki vakawawa vei ira e dua na yavusa itaukei, na Wayuu. Vinakati kina mera vulica na nodra vosa, ia e qai vakalougatataki nodra kauai ena tikina oya nira tiko rawa ena vunau soqovi levu e 27, dina ni taubi na uca. Na gugumatua vaka oya e uqeti ena loloma, me vaka e laurai vei ira na painia oqo, e vu ni kena tubu na dautukutuku e Colombia ena 5 na pasede, rawati kina na iwiliwili levu duadua e 107,613. Dua na tacida sa kena marama mai Denmark e via vunautaka na itukutuku vinaka, ia e lokiloki. Sega ni yalolailai o koya, e volavola ga vei ira e so era tataleitaki. Ena gauna oqo, le 42 taucoko e veivolavolai tiko kei ira, le 11 eratou vuli iVolatabu kei koya. E dua vei ira na le 14,885 na dautukutuku o koya, oqori na iwiliwili levu duadua era ripote mai Denmark ena yabaki sa oti.

Lomana na Kemu Meca

15, 16. (a) Me vakaevei na rabailevu ni noda loloma me vaka e kaya o Jisu? (b) Eratou veivosaki vakacava ena dela ni loloma e so na mataveitacini matua kei na dua e beitaki ira cala na iVakadinadina i Jiova?

¹⁵ Kaya o Jisu vua na vunivunau ni wili tale ga na kai Samaria me kainona. Ena nona iVunau ena Ulunivanua, dua na tikina e vakuria o Jisu ni a kaya: “Dou sa rogoca sa kainaki, Mo lomana na wekamu, ka cata na nomu meca: ia koi au, ka’u sa kaya vei kemudou, Dou lomani ira na nomudou meca, vosavinaka vei ira sa rukaki kemudou, caka vinaka vei ira sa cati kemudou, ka masulaki ira sa vakalialiai kemudou, ka vakacacani kemudou; mo dou luvena na Tamamudou sa tiko mai lomalagi.” (Maciu 5:​43-​45) Kevaka mada ga eda tusaqati, meda “rawa ga na ca e na vinaka.” (Roma 12:​19-​21) Kevaka e rawa, eda vota vua na iyau talei duadua eda taukena, na ka dina.

¹⁶ E tabaki ena dua na niusiveva ni Ukraine, na Kremenchuk Herald nira isoqosoqo lotu rerevaki na iVakadinadina i Jiova. Dua na veibeitaki bibi oqo baleta mai Urope, ni so era dau tukuni ira vaka oya na iVakadinadina i Jiova, sa ra bukana tiko kina me yalani se vakatabui na nodra cakacaka na iVakadinadina. Mani kerei o edita me vakadodonutaka ena niusiveva na itukutuku oya. E vakaio o koya, ia ena itukutuku e qai tabaka, e vakuria e dua na ivakamacala e kaya kina ni itukutuku e tabaki taumada e dina na kena yavu. Ratou se baci golevi koya e so na tacida matua me ratou vakasavuitukutuku vua. Lakolako ga sa liaca o edita ni cala na itukutuku taumada, qai tabaka sara ena niusiveva ni a cala o koya. Ni caka vakadodonu vaka oya kei na edita na veivosaki, qai caka ena dela ni loloma, e laurai ni tini vinaka.

Teivaki Vakacava na Loloma?

17. Na cava e vakaraitaka ni na sega ni rawarawa meda dau loloma?

¹⁷ Ni se qai sucu ga e dua na gone, totolo wale ni tuburi rau nona itubutubu na loloma. Ia na veilomani kei ira na qase cake e sega ni dau totolo sara vaka oya. Sa rauta me vakadreta vakavica vei keda na iVolatabu meda dau veilomani​—ni ka ni sasaga vei keda oqori. (1 Pita 1:​22; 4:8; 1 Joni 3:​11) E kila o Jisu nida na vakatovolei ena vuku ni noda loloma, oya na vuna e kaya kina ni dodonu meda vosota na tacida me “vakavitusagavulu na vitu.” (Maciu 18:​21, 22) O Paula tale ga e uqeti keda meda kakua ni “veicudruvi.” ( Kolosa 3:​12, 13) Sa rauta me tukuni vei keda oqo: “Dou vakasaqara na loloma”! (1 Korinica 14:1) Eda na vakayacora vakacava oqori?

18. Na cava meda cakava meda teivaka rawa kina na loloma?

¹⁸ Kena imatai, de vinaka meda dau vakasamataka ni o keda eda lomana na Kalou, o Jiova. Na noda loloma oqori e rawa ni tosoi keda meda lomani ira na tamata kece. Baleta? Nida cakava oqori, ena rogo vinaka kina na Tamada vakalomalagi, ena rokovi, ena vakacaucautaki tale ga kina o koya. (Joni 15:​8-​10; Filipai 1:​9-​11) Kena ikarua, tovolea ni raica na ka mai na rai i Jiova. Gauna kece eda valavala ca kina, eda sa valavala ca tiko vei Jiova; ia e vosoti keda vakavica vata o koya, e lomani keda tiko ga. (Same 86:5; 103:​2, 3; 1 Joni 1:9; 4:​18) Nida teivaka na rai i Jiova, sa na vure ga mai lomada na loloma kei na veivosoti. (Maciu 6:​12) Kena ikatolu, na ka ga eda vinakata me caka vei keda, oqori na ka eda na cakava vei ira tale e so. (Maciu 7:​12) Nida tamata ivalavala ca, levu na gauna eda na vinakata meda vosoti. Me kena ivakaraitaki, nida cavuta na vosa ena vakamosia na lomadra e so, eda dau nuitaka tu nira na sega ni guilecava ni tamata kece ga era na cala ena nodra vosa ena so na gauna. (Jemesa 3:2) Ke da vinakata mera caka vinaka vei keda e so, ia meda caka vinaka vei ira.

19. E qarai vakacava na veivuke ni yalo tabu ena kena teivaki na loloma?

¹⁹ Kena ikava, meda qara na veivuke ni yalo tabu baleta ni dua na vuana na loloma. (Kalatia 5:​22, 23) Na loloma e vu mai na veitokani, mai na isema ni veiwekani, se na veidomoni e sega ni vulici. Ia na mataqali loloma e tu vei Jiova, o koya meda teivaka, ena vinakati kina na veivuke ni yalona tabu. Na loloma oya e ivau vinaka sara. Eda qara na veivuke ni yalo tabu ena noda wilika na iVolatabu. Me kena ivakaraitaki, nida vulica na bula i Jisu, eda na raica se a dau vakacava na nona ivalavala vei ira na tamata, da qai vuli sara kina meda vakatotomuri koya. (Joni 13:​34, 35; 15:12) Meda kerea tale ga vakabibi na yalo tabu i Jiova ena ituvaki e dau dredre meda vakaivalavalataki keda kina ena loloma. (Luke 11:13) Kena itinitini, meda guta tiko ga na veilomani ena noda kabita dei na ivavakoso vakarisito. Nida volekati ira na tacida dau loloma, ena yaga oqori meda teivaka tale ga kina na loloma.​—Vosa Vakaibalebale 13:20.

20, 21. Na cava na ivakaraitaki vakasakiti ni nodra loloma na iVakadinadina i Jiova ena yabaki vakacakacaka ni 2000?

²⁰ Yabaki sa oti, era vunautaka na itukutuku vinaka e vuravura raraba na iwiliwili levu duadua ni dautukutuku, era le 6,035,564. E 1,171,270,425 taucoko na levu ni aua era lai vakamacalataka kina na iVakadinadina i Jiova na itukutuku vinaka. Na loloma ga era vosota rawa kina na todra ni siga, na uca, kei na batabata, nira cakava tiko na cakacaka oqo. Na loloma ga e uqeti ira mera vosa vei ira nodra itokani e koronivuli kei na vanua ni cakacaka se mera torovi ira kina na tamata era sega ni veikilai ena gaunisala se so tale na vanua. E levu era sikova na iVakadinadina era sega tu ni kauai, e vica era veitusaqati. Ia era lesuvi e le 433,454,049 nira tataleitaki, ra qai vakavulici ena iVolatabu e le 4,766,631.a

²¹ Sa ivakaraitaki vakasakiti dina oqo ni nodra lomana na nodra Kalou kei na nodra lomana na kai nodra na iVakadinadina i Jiova! Na loloma oya ena sega vakadua ni batabata. Eda nuidei ni sa na qai toso cake ga na levu ni vakadinadina e caka vua na kawatamata ena yabaki vakacakacaka oqo ni 2001. Me tiko mada ga kei ira era sokaloutaki Jiova ena yalodina kei na gumatua na nona veivakalougatataki nira ‘cakava na ka kece ga ena loloma’!​—1 Korinica 16:14.

[iVakamacala e ra]

Vakamacalataka Mada

• O cei eda vakatotomuria nida lomani ira na kai noda?

• Me rabailevu vakacava na noda loloma?

• Na cava e so na ivakaraitaki ni veilomani vakarisito?

• Eda na teivaka vakacava na loloma vakarisito?

[Chart ena tabana e 18-21]

RIPOTE NI YABAKI NI CAKACAKA NI IVAKADINADINA I JIOVA ENA 2000

(Raica na bound volume)

[iYaloyalo ena tabana e 15]

Na veilomani vakarisito ena tauri iratou vata na lewe ni dua na vuvale

[iYaloyalo ena tabana e 17]

E uqeti keda na loloma meda vakatakila yani na noda inuinui