Na Vakacuru kei na Vaqarai ni Ka Vakayalo Dina

SA MACALA tu ga ni o keda kece e dodonu me vakacegui na noda gagadre vakayalo, vakayago tale ga. Oqori na vuna era taroga kina e vuqa e so na mataqali taro vaka oqo, Na cava na inaki ni bula, na cava era kune rarawa kina e levu, kei na cava e yacovi keda nida mate? Oqori na vuna era malele kina e vuqa na tamata lomadina ina vakacuru, ena nodra tarogi ira na daurairai, ena nodra nuitaka nira na veitaratara kei na yalodra na tamata era sa mate. Oqo na vakatevoro.

Sa levu sara na dau vakatevoro era tu ena veivanua, era vakaivavakoso ra vakaisoqosoqo tale ga ni lotu. Me kena ivakaraitaki mai Brazil, e rauta ni 4,000,000 na dau vakacuru era vakamuria na ivakavuvuli nei Hyppolyte Léon Denizard Rivail, e qasenivuli qai vuku ni Varanise ena ika19 ni senitiuri, e dau vakayagataka na yaca buli Allan Kardec ena ivola e tabaka. Tekivu taleitaka o Kardec na veika e vauca na vakacuru ena 1854. E vakavurea na taro ni vakacuru ena vuqa na vanua, qai vola tu na kena isau ena ivola The Book of Spirits, e tabaki ena 1857. Rua tale na ivola e vola, oya The Mediums’ Book kei na The Gospel According to Spiritism.

E okati tale tiko ga ena vakatevoro na voodoo, na vakadraunikau, cakaisausau kei na qaravi Setani. Ia o ira na muria na ivakavuvuli nei Allan Kardec era kaya ni duidui nodra vakabauta. Era dau lavetaka ena nodra ivola e so na tikina era kauta mai ena iVolatabu, era qai dau kaya ni o Jisu e “idusidusi qai ivakaraitaki.” Era kaya ni ivakavuvuli i Jisu e “kunei votu kina na lawa savasava e vakatakila mai na Kalou.” E kaya o Allan Kardec ni nodra ivola na dau vakatevoro e ikatolu ni nona lawa na Kalou e vakatakila vua na kawatamata, na imatai ni rua oya na ivakavuvuli i Mosese kei na ivakavuvuli i Jisu.

Vuqa sara era malele ena vakacuru baleta ni vakabibitaki kina na veilomani vakaveiwekani kei na cakacaka ni veivuke raraba. Oqo e dua na ka era vakabauta na vakacuru: “Ke sega na cakacaka ni veivuke raraba ena sega ni rawa na bula.” Levu na dau vakacuru era ogaoga ena veivuke raraba vei ira na lewenivanua, era cuqena na kena sagai me tara na valenibula, na koronivuli, kei na itikotiko yaga tale e so. Oqori e sasaga yaga dina. Ia na cava e macala ena kena vakatauvatani na ka era vakabauta na dau vakacuru kei na ivakavuvuli i Jisu ena iVolatabu? Oqo e rua mada na kena ivakaraitaki: na nodra inuinui na sa mate kei na vuna eda kune rarawa kina.

Na Cava na Nodra iNuinui na Mate?

Vuqa na dau vakacuru era vakabauta ni bula ena dewa ina dua tale na mataqali bula (reincarnation). E kaya e dua na nodra ivola na dau vakacuru: “Na vakabauta ni bula ena dewa ina dua tale na mataqali bula e ivakavuvuli duadua ga e salavata vakavinaka kei na noda vakasama me baleta na lewadodonu vakalou; na ivakavuvuli duadua ga e rawa ni vakamacalataka na noda gauna sa bera mai kei na noda inuinui.” Era kaya na dau vakacuru ni mate e dua, na yalo, se na “yalo dau dewa oqo”​—⁠e vaka ga na nona vukici koya na banuve me dua na bebe. Era vakabauta ni o ira na yalo oqo era na vukici ira tale mera tamata me rawa nira bokoca na ivalavala ca era a cakava ena nodra bula e liu. Ia e sega sara ga ni dua e bau nanuma rawa na ivalavala ca sa vakayacori oti. “E raica na Kalou ni veiganiti me qusi laivi mai na vakasama na kena nanumi e so na ivalavala ca,” e kaya na ivola The Gospel According to Spiritism.

“Na cakitaki ni vakabauta ni bula ena dewa ina dua tale na mataqali bula e vakaraitaka nida cakitaka na vosa i Karisito,” e vola o Allan Kardec. Ia e sega ni bau cavuta o Jisu na matavosa “ni bula ena dewa ina dua tale na mataqali bula,” se me kauta cake mai na kena vakasama. (Raica “E Vakavuvulitaka Beka na iVolatabu ni Bula Ena Dewa Ina Dua Tale na Mataqali Bula?” ena taqana e 22.) A vakatavuvulitaka ga o Jisu na nodra vakaturi na mate. Ena nona cakacaka vakaitalatala e vuravura, a vakaturi iratou mai na mate e le tolu​—⁠na luvena tagane na yada ni Neini, na luvena yalewa na vakailesilesi ni valenilotu, kei Lasarusa na nona itokani voleka. (Marika 5:​22-​24, 35-​43, VV; Luke 7:​11-​15; Joni 11:​1-​44, VV) E vakatubuqoroqoro na veika e yaco, e vinaka meda dikeva mada me rawa nida raica kina se cava e vakaibalebaletaka o Jisu ena vosa “tu cake tale.”

Na Tucake Tale Nei Lasarusa

A rogoca o Jisu ni a tauvimate na nona itokani o Lasarusa. Ni oti e rua na siga a tukuna o Jisu vei ira na nona tisaipeli: “Sa moce na nodatou i tokani ko Lasarusa; ia au sa lako me’u laki vakayadrati koya.” Eratou sega ni taura rawa na tisaipeli se cava na ibalebale ni vosa i Jisu, ia e qai tukuna vakadodonu o Jisu. “Sa mate ko Lasarusa.” Ni oti e va na siga na nona mate o Lasarusa sa qai tadu yani o Jisu ena nona ibulubulu. E vakarota sara o Jisu me kau tani na vatu e tabonaka tiko na qara. Oti sa qai kaci ena domoilevu, “Lasarusa, lako mai!” E vakatubuqoroqoro na ka e yaco. “Sa qai lako mai tuba ko koya ka a mate; sa viviraki tu na yavana kei na ligana e na i sole ni mate, ka viviraki na uluna e na dua na i tavoi. Sa qai kaya vei ira ko Jisu, Ni sereki koya, ka laiva me lako.”​—⁠Joni 11:​5, 6, 11-​14, 43, 44, VV.

Oqo e sega ni bula e dewa ina dua tale na mataqali bula. A tukuna o Jisu ni a moce ga o Lasarusa, e sega tu ni vakilai koya. Me vaka e tukuna na iVolatabu, “sa oti na ka e vakanananu kina.” E “sega ni kila e dua na ka.” (Same 146:4; Dauvunau 9:⁠5) E sega ni veisau o Lasarusa, e sega ni tiko vua e dua na yalo e dau dewa. E se tu ga vua na nona itovo e liu, e se sega ni veisau na nona yabaki, e sega tale ga ni veisau na nona vakasama. E lai tomana ga na nona bula ena vanua e yaco toka kina, e lai tiko tale kei ira na nona daulomani era lolositaka nona mate.​—⁠Joni 12:​1, 2.

Ni toso na gauna a mate tale o Lasarusa. Ia, na cava na yaga ni nona tucake tale? Na nona tucake tale kei na so tale na veivakaturi a vakayacora o Jisu, e vakaukauataka na noda vakabauta na vosa ni yalayala ni Kalou nira na vakaturi na nona dauveiqaravi yalodina ena nona gauna lokuci. Na cakamana i Jisu, e vakadeitaka na nona vosa: “Oi au na vu ni tu-cake-tale, kei na vu-ni-bula: ko koya sa vakabauti au, kevaka sa mate, ena bula ga.”​—⁠Joni 11:​25.

E kaya o Jisu me baleta na veivakaturi ena qai vakayacora: “Dou kakua ni kurabuitaka na ka oqo; ni sa lako tiko mai na gauna era na rogoca kina na domona [se, domoqu] ko ira kece ka ra tu e na i bulubulu, ka ra na lako cake mai kina; ko ira na i valavala vinaka era na tu cake tale me ra bula, ia ko ira na i valavala ca era na tu cake tale me ra lewai.” (Joni 5:​28, 29, VV) Na veivakaturi oqori e vaka na kena a vakayacori vei Lasarusa, na nodra vakaturi na tamata mate. Oqo e sega ni nodrau vauvata tale na yalo bula kei na yago vakaturi e sa vuca, rairai sa curuma tu beka e so na kabula na kena vucavuca. E rawa vua na Dauveibuli a bulia na lomalagi kei na vuravura e sega ni vakaiyalayala na nona vuku kei na nona kaukaua me vakaturi ira na mate.

Sega beka ni vakaraitaka na ivakavuvuli ni tucake tale e vakavuvulitaka o Jisu Karisito na levu ni nona lomani keda yadua na Kalou? Ia vakacava na ikarua ni taro a tarogi taumada?

Na Cava Eda Kune Rarawa Kina?

Vuqa na rarawa eda sotava era vakavuna na lecaika, o ira e lailai na ka era kila, se o ira na tamata ca. Ia vakacava na leqa e dau yaco e sega ni rawa me beitaki kina e dua? Me kena ivakaraitaki na cava e dau yaco kina na vakacalaka se na leqa tubukoso? Na cava na vuna e tuvakaca kina na yagodra e so na gone ena gauna era sucu kina? Na rai i Allan Kardec ni oqori e wili vakaitotogi. E vola: “Ke tau na keda itotogi e kena ibalebale ni a vakayacori na cala. Na cala beka eda vakayacora ena bula oqo, se ena noda bula sa oti.” Era vakavulici na dau vakacuru mera masuta: “Turaga, e dodonu na Nomuni lewa kece ga. Na Nomuni lewa meu tauvimate e dodonu vinaka . . . Au ciqoma ni oqori na isau ni ka au cakava e liu, e vakatovolei tale ga kina noqu vakabauta kei na noqu vakamalumalumutaki au ina Nomuni inaki tabu.”​—The Gospel According to Spiritism.

Oqori beka na ka e vakavuvulitaka o Jisu? Sega. E kila vinaka tu o Jisu na ka e tukuna na iVolatabu: “Na kena gauna kei na kena rawarawa sa yaco vei ira na tamata kecega.” (Dauvunau 9:​11) E kila o koya ni na dau yaco ga na ca. Ia e sega ni kena ibalebale ni oqori na itotogi ni ivalavala ca.

Vakasamataka mada e dua na ituvaki oqo ena gauna ni bula i Jisu: “Ni sa lako yani ko koya [o Jisu], sa raica e dua na tamata sa sucu mataboko. A sa tarogi koya ko ira na nona tisaipeli, ka kaya, Vakavuvuli, ko cei sai valavala ca, a tamata oqo, se tamana kei tinana, sa sucu mataboko kina ko koya?” E vakavure vakasama dina na sala e sauma kina o Jisu na taro oqori: “Sa sega ni valavala ca ko koya oqo, se tamana kei tinana, me vakatakilai ga na cakacaka ni Kalou e na vukuna. Ni sa vosa vakaoqo ko koya, sa kasivita na qele, ka ulia vata na soso kei nai kasivi, a sa boroya kina na mata ni tamata mataboko, a sa kaya vua, Laki tavoi e nai silisili ko Sailoama, . . . A sa lako yani, ka tavoi, ka tale mai ka rai rawa.”​—⁠Joni 9:​1-3, 6, 7.

Ena vosa i Jisu e vakaraitaka ni sega ni bale vua na turaga oqo se o rau na nona itubutubu nona sucu mataboko. E sega gona ni tokona o Jisu na vakabauta ni oqori na itotogi ni ivalavala ca a vakayacora na turaga oqori ena nona bula e liu. E kila tu o Jisu nida ivalavala ca taucoko na tamata, ni dewavi keda mai. E vakadewa vei keda na ivalavala ca o Atama, sega ni valavala ca eda vakayacora nida se bera ni sucu. Na ivalavala ca i Atama e vakavuna meda sucu tawasavasava kina na kawatamata, e vakavuna tale ga na tauvimate kei na mate. (Jope 14:4; Same 51:⁠5; Roma 5:12; 9:​11) E talai gona mai o Jisu me mai walia na ituvaki oqori. E kaya o Joni na Dauveipapitaisotaki ni o Jisu na “Lami ni Kalou, ko koya sa kauta tani na nodrai valavala ca na kai vuravura!”​—⁠Joni 1:⁠29.a

Mo nanuma tale ga ni a sega ni tukuna o Jisu ni nakita na Kalou me sucu mataboko na turaga oya, oti me qai lako mai o Jisu ena dua na siga qai vakabulai koya. Oqori e dua na ka vakaloloma qai veivakalaboci tale ga! Ena vakalagilagi beka kina na Kalou? Sega. Na nona vakabulai vakacakamana na turaga mataboko, e “vakatakilai ga [kina] na cakacaka ni Kalou.” Na cakamana oqo kei na cakamana tale e so a vakayacora o Jisu, e laurai ga kina na nona lomana dina na kawatamata dau kune rarawa na Kalou, eda nuidei tale ga ni na vakayacora na nona vosa ni yalayala ena nona gauna lokuci me vakaotia na tauvimate kei na rarawa e bikai ira tu na kawatamata.​—⁠Aisea 33:⁠24.

Sega beka ni veivakacegui nida sa mai kila ni sega ni dau veivakararawataki na Tamada vakalomalagi, ia e solia ga “na veika vinaka . . . vei ira sa kerekere vua”? (Maciu 7:​11) Sa dua na ka na nona lagilagi o koya sa Cecere Sara ena gauna era na rai kina na mataboko, rogo na daligadra na didivara, era lako na lokiloki, era ladelade era cici tale ga!​—⁠Aisea 35:​5, 6.

Vakacegui Noda Gagadre Vakayalo

E kaya o Jisu: “E na sega ni bula na tamata e na madrai duadua ga; ia sa bula ga e na vosa kece ga sa lako mai na gusu ni Kalou.” (Maciu 4:​4, VV) Nida wilika, da qai bulataka na Vosa ni Kalou na iVolatabu, ena vakaceguya na noda gagadre vakayalo. Ena sega ni vakaceguya na noda gagadre vakayalo na noda lakovi ira na daurairai. Na ivakarau oqori e matata sara tu ga na kena vakacalai mai na ivakavuvuli e vakatoka o Allan Kardec, na imatai ni lawa e vakatakila mai na Kalou.​—⁠Vakarua 18:​10-​13.

Ra lewe vuqa sara, ra okati tale ga kina na dau vakacuru era kila ni Kalou e Cecere Duadua, e tawamudu, e uasivi duadua, e dauyalovinaka, e vinaka, qai dodonu vakaoti. E levu tale na ka e vakamacalataka na iVolatabu me baleti koya. E vakaraitaka ni yacana o Jiova, e dodonu meda vakarokorokotaka me vaka ga e dau vakayacora o Jisu. (Maciu 6:9; Joni 17:⁠6) Eda raica rawa kina ni Kalou e dua dina na kabula. (Roma 8:​38, 39) Nida wilika na iVolatabu, eda vulica kina ni Kalou e dau yalololoma, sa “sega ni lewa vei keda me vaka na nodai valavala ca; ka sega talega ni cudruvi keda me vaka na noda caka ca.” (Same 103:10) Ena nona Vosa volai e vakaraitaki koya na Turaga o Jiova ni dau loloma, e cecere, qai lomarawarawa. O koya ga ena dusimaki ira qai taqomaki ira na nona tamata talairawarawa. Noda kilai Jiova kei na Luvena, o Jisu Karisito, “sai koya oqo na bula tawa mudu.”​—⁠Joni 17:⁠3.

E tu ena iVolatabu na itukutuku kece e gadrevi me baleta na inaki ni Kalou, e tukuna tale ga na ka meda cakava kevaka eda via vakamarautaki koya. Noda vakadikeva vinaka na iVolatabu ena saumi vakadodonu kina e vuqa noda taro. E vakasalataki keda tale ga na iVolatabu ena veika e dodonu kei na ka e cala, e vakamacalataka tale ga e dua na inuinui dei. E vakadeitaka vei keda ni na dua na gauna lekaleka wale ga oqo, na Kalou, “ena tavoya tani kecega na wai-ni-mata mai na matadra [na kawatamata]; ia ena sega tale na ciba, se na rarawa, se na tagi, ka na sega tale na vutugu: ni sa takali tani na ka makawa.” (Vakatakila 21:​3, 4) Ena vuku i Jisu Karisito, ena vagalalataka o Jiova na kawatamata mai na ivalavala ca e dewavi keda mai kei na bula tawasavasava, era na qai bula tawamudu na tamata talairawarawa ena parataisi e vuravura. Sa na qai vakacegui taucoko ena gauna oya na noda gagadre vakayago kei na noda gagadre vakayalo.​—⁠Same 37:​10, 11, 29; Vosa Vakaibalebale 2:​21, 22; Maciu 5:⁠5.

[iVakamacala e ra]

[Kato ena tabana e 22]

E VAKAVUVULITAKA BEKA NA IVOLATABU NI BULA ENA DEWA INA DUA TALE NA MATAQALI BULA?

E tokona beka e dua na tikinivolatabu na ivakavuvuli ni bula ena dewa ina dua tale na mataqali bula? Dikeva mada e so na tikinivolatabu era dau vakayagataka na vakabauta na ivakavuvuli oqo:

“Ni ra sa dauvakatavuvuli kecega na parofita kei na vunau ka yacova na siga i Joni . . . Sai koya oqo ko Ilaija, ko koya sa dodonu me lako mai.”​—Maciu 11:13, 14.

A sucu tale beka o Ilaija me o Joni na Dauveipapitaisotaki? Ni tarogi: “Ko iko ko Ilaijia?” E sauma vakadodonu o Joni: “E sega.” (Joni 1:​21, VV) Sa tukuni tu mai ni na liu mada mai o Joni ni bera ni qai basika mai na Mesaia, ena tiko vua na “yalo kei na kaukauwa i Ilaijia.” (Luke 1:​17, VV; Malakai 4:​5, 6) E rawa nida kaya ni o Joni na Dauveipapitaisotaki e vakatayaloyalotaki Ilaija ena nona cakava na mataqali cakacaka vata ga a cakava o Ilaija.

“Kevaka e sega ni sucu tale e dua na tamata, e na sega ni raica rawa na matanitu ni Kalou. Kakua ni kurabui ni’u sa kaya vei iko, ‘E dodonu mo ni sucu tale.’’’​—Joni 3:3, 7, VV.

A qai vola e muri e dua na yapositolo: “Me da ia na vakavinavinaka vua na Kalou na Tama ni noda Turaga ko Jisu Karisito! Sa vakasucumi keda vou ko koya e na vuku ni nona loloma levu, me noda kina na i nuinui bula, e na nona vakaturi Jisu Karisito cake tale mai na mate.” (1 Pita 1:​3, 4, VV; Joni 1:​12, 13) E matata ni sucu tale e tukuna o Jisu e vakayalo, na veika vakayalo e yacovi ira na nona imuri nira se bula tiko, e sega ni bula ena dewa ina dua tale na mataqali bula ena gauna mai muri.

“Ni dua e mate, ena bula tawamudu: ni oti na noqu bula e Vuravura, au na wawa tiko ga, baleta niu na lesu tale mai.”​—Na “ivakadewa vakirisi” ni Jope 14:14 e volai ena ivola The Gospel According to Spiritism.

E vaka oqo na vakadewa ni Revised Standard Version: “Ni mate na tamata ena bula tale beka? Au na wawa tiko me yacova na gauna au sereki kina.” Wilika na veitikina e yavolita na tikina oqori. E vakaraitaka nira na wawa tiko na mate ena ibulubulu me yacova na gauna era “sereki” kina. (Jope 14 Tikina e 13) Ia era na sega tu ni vakila e dua na ka ena gauna era wawa tiko kina. “Na tamata mate e sa oti sara ga vakadua vua; sa takali sara ga vakadua ena gauna e bale kina.”​—Jope 14:​10, Bagster’s Septuagint version.

[iYaloyalo ena tabana e 21]

Na veivakaturi e vakaraitaka na nona kauaitaki keda yadua na Kalou

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Na Kalou ena vakaotia na rarawa kece e bikai ira tu na kawatamata