Watchtower LAIBRI ENA INTERNET
Watchtower
LAIBRI ENA INTERNET
vakaViti
  • IVOLATABU
  • IVOLA
  • SOQONI
  • w02 4/1 t. 15-20
  • Qaravi Jiova Tiko ga ena Yalodei

Sega na kena vidio.

Vosota, sega ni laurai rawa na vidio.

  • Qaravi Jiova Tiko ga ena Yalodei
  • Na Vale ni Vakatawa Kacivaka na Matanitu i Jiova—2002
  • Ulutaga Lailai
  • iKuri ni Ulutaga
  • Vulica Tiko ga na Ka Dina
  • Nanuma Nomu Veivutuni kei na Nomu a Saumaki
  • Kua ni Guilecava Vakadua Nomu Yalayala kei na Papitaiso
  • O Iko Sara ga O Vakatulewa Kina
  • Rawa Mo Yalodei Tiko Ga
  • Qaravi Jiova Tiko ga ena Yalodei
  • O Dei Tiko ga ena Nomu Yalayala?
    Na Vale ni Vakatawa Kacivaka na Matanitu i Jiova—2001
  • Tudei Tiko Ga, Mo Rawata na Bula
    Na Vale ni Vakatawa Kacivaka na Matanitu i Jiova—2003
  • Na Papitaiso kei na Nomu Veiwekani kei na Kalou
    Na Cava Mada e Kaya na iVolatabu?
  • Na Cava Mo Yalataki Iko Kina Vei Jiova?
    Na Vale ni Vakatawa Kacivaka na Matanitu i Jiova—2010
Raica Tale Eso
Na Vale ni Vakatawa Kacivaka na Matanitu i Jiova—2002
w02 4/1 t. 15-20

Qaravi Jiova Tiko ga ena Yalodei

“Sa dei na yaloqu, na Kalou, sa dei na yaloqu.”​—SAME 57:7.

1. Na cava eda nuidei kina me vakataki Tevita?

NIDA tamata yalayala i Jiova, ena vukei keda o koya me dei na noda vakabauta, meda na kabi matua tiko ga ina lotu Vakarisito dina. (Roma 14:4) Oya na vuna eda na nuidei kina me vakataki Tevita na daunisame, ni a lagata: “Kemuni na Kalou, sa dei na yaloqu.” (Same 108:1) Ke dei na yaloda, eda na via vakayacora sara ga na noda yalayala vua na Kalou. Ia kevaka eda nuitaka tiko ga na nona veidusimaki kei na nona veivakaukauataki, eda na sega ni yavalati rawa, ena dei tale ga na lomada kei na yaloda meda yalodina tiko ga, eda na qai ‘vakaogai keda ena cakacaka ni Turaga.’​—1 Korinica 15:​58, VV.

2, 3. Na cava sara mada e vakaibalebaletaki ena veivakadreti i Paula e volai ena 1 Korinica 16:13?

2 A vakadreti ira na imuri i Jisu mai Korinica makawa na yapositolo o Paula, ia na veivakadreti oya e ganiti ira tale ga na lotu Vakarisito nikua. E kaya kina: “Dou vakatawa, dou tu dei e na vakabauta, dou tamata qaqa, dou gumatua.” (1 Korinica 16:13) Ena vosa vakirisi, na veika e vakaroti oqo e tiko kina na vakasama ni ka me caka tiko ga. Na cava sara mada e vakaibalebaletaki tiko ena veivakadreti oqo?

3 Eda na “vakatawa” tiko ga vakayalo kevaka eda vorata na Tevoro da qai toro volekata na Kalou. (Jemesa 4:​7, 8) Ke da nuitaki Jiova, ena dei tu ga na noda duavata, eda na ‘tudei tale ga ena vakabauta vakarisito. O keda kece​—wili kina o ira na yalewa ena keda maliwa​—eda “tamata qaqa” nida qarava tiko ga na Kalou ena yalodoudou ena noda kacivaka na nona Matanitu. (Same 68:11) Eda “gumatua” nida nuitaki koya tiko ga na Tamada vakalomalagi me vakaukauataki keda meda vakayacora na lomana.​—Filipai 4:​13, NW.

4. Eda a mai papitaiso sara tu mada vakacava meda lotu Vakarisito?

4 Eda a vakaraitaka nida sa ciqoma na vakabauta dina ena gauna eda yalataki keda kina vakatabakidua vei Jiova da qai vakadinadinataka na yalayala oqori ena noda tabadromuci e wai. Ia eda a lai papitaiso sara tu mada vakacava? Taumada, eda vulica na ka dina mai na Vosa ni Kalou. (Joni 17:3) Na ka oqo a tini sara ina noda vakabauta qai uqeti keda meda veivutunitaka mai vu ni yaloda na noda ivalavala ca sa sivi. (Cakacaka 3:​19; Iperiu 11:6) Oti, eda sa qai saumaki, eda goletani sara ga mai na ivakarau ca da qai bulataka na ivakarau e salavata kei na loma ni Kalou. (Roma 12:2; Efeso 4:​23, 24) Mai tarava yani na noda masu vei Jiova meda yalataki keda kina vua mai vu ni lomada. (Maciu 16:24; 1 Pita 2:​21) Eda kerea vua na Kalou me solia vei keda na lewaeloma e vinaka da qai papitaiso sara me ivakadinadina ni noda sa yalataki keda vua. (1 Pita 3:​21) Nida vakasamataka na ikalawa oqo, eda na raica rawa kina ni vinakati dina na sasaga e veigauna me kua ni seva na inaki ni noda yalayala, me toso tiko ga kina na noda qaravi Jiova ena yalodei.

Vulica Tiko ga na Ka Dina

5. Na cava meda vulica tiko ga kina na ka dina mai na iVolatabu?

5 Ke da via dina tiko ga ina noda yalayala vua na Kalou, meda vaqaqacotaka noda vakabauta ena noda vulica e veigauna na iVolatabu. Nida se qai rogoca ena imatai ni gauna na ka dina mai na Vosa ni Kalou, sa dua na ka na noda rekitaka na kakana vakayalo! (Maciu 24:​45-​47, VV) Bau gasagasa dina na ikanakana ni “kakana” oya​—eda bulabula kina vakayalo. Ia me dei tiko ga na yaloda na tamata yalayala i Jiova, e rui bibi meda vakayagataka tiko ga na kakana vakayalo e dau vakarautaki vei keda.

6. O a rairai vukei vakacava mo taleitaka mai vu ni lomamu na ka dina mai na iVolatabu?

6 E vinakati na sasaga me tosoi kina na vuli iVolatabu. E vaka ga na qara iyau vuni. Ia eda kalougata dina nida sa ‘kunea na Kalou meda kilai koya’! (Vosa Vakaibalebale 2:​1-6) Ni se qai tekivu vakavulici iko ena iVolatabu e dua na dautukutuku ni Matanitu ni Kalou, de a vakayagataka na ivola Na Ka Mo Kila Mo Bula Tawamudu Kina. Levu sara beka na gauna a taurivaki me vulici kina na wase yadua, de dua a vica toka na gauna ni vuli me qai kovuti kina e dua mada ga na wase. Ni wiliki qai veivosakitaki na tikinivolatabu era sega ni lavetaki, o a raica ni yaga sara ga vei iko oya. Ke a buawa e dua na tikina, a sereka vei iko oqori na nomu qasenivuli. A dau vakavakarau vinaka mai o koya ena nomudrau vuli iVolatabu, a kerea na veivuke ni yalo tabu ni Kalou, qai vukei iko mo taleitaka mai vu ni lomamu na ka dina o vulica tiko.

7. E rawata vakacava e dua me vakatavuvulitaka na ka dina mai na Vosa ni Kalou?

7 Sa dodonu ga me caka na sasaga vaka oqo, ni a vola o Paula: “O koya sa vakavulici tiko ena vosa me vakaivotavota ena ka vinaka kece ga kei koya sa veivakavulici tiko.” (Kalatia 6:​6, NW) E dusia na vosa vakirisi e ke ni o koya e veivakavulici e saga me kasa ina vakasama kei na loma i “koya sa vakavulici tiko” na ivakavuvuli ni Vosa ni Kalou. Ke vaka oqori na ivalavala ni nomu vakavulici, sa rawa tale ga kina ni dua o iko mo veivakavulici. (Cakacaka 18:25) O na dina tiko ga ina nomu vosa ni yalayala ke o qarauna mo bulabula vakayalo, mo dei tale tiko ga vakayalo. O cakava oqori ena nomu dau vulica e veigauna na Vosa ni Kalou.​—1 Timoci 4:​13; Taito 1:​13; 2:2.

Nanuma Nomu Veivutuni kei na Nomu a Saumaki

8. Na cava meda cakava me vinaka tiko ga kina na noda ivalavala?

8 Vakaevei, o se nanuma tiko ga na levu ni nomu marau ni o sa vulica na ka dina, o veivutunitaka nomu cala, o qai vakila ni sa vosoti iko na Kalou ena vuku ni isoro i Jisu? (Same 32:​1-5; Roma 5:8; 1 Pita 3:​18) Macala tu ga ni o sega ni via suka tale ina ivakarau ni bula makawa. (2 Pita 2:​20-​22) E dua vei ira na ka o rawa ni cakava me kua kina ni yaco oya, na nomu dau masu wasoma vei Jiova me vukei iko me vinaka na nomu ivalavala, mo dina tiko ga ina nomu vosa ni yalayala, mo qaravi koya tale ga ena yalodina.​—2 Pita 3:​11, 12.

9. Na sala cava meda muria nida sa goletani mai na itovo ca?

9 Ni o sa saumaki o qai goletani mai na itovo ca, kua ni cegu ni kerea na veivuke ni Kalou me vakataudeitaka na yalomu. E liu, a vaka sara ga ni o muria cala e dua na gaunisala, ia o qai muri donu ni o sa dikeva ena dua na mape na sala e dodonu mo muria. Ni o sa muri kina, kua tale ni tiva. Nuitaka tiko ga na veidusimaki ni Kalou qai lewa deivaki mo tiko ga ena sala oqori e basika ina bula.​—Aisea 30:​20, 21; Maciu 7:​13, 14.

Kua ni Guilecava Vakadua Nomu Yalayala kei na Papitaiso

10. Na tikina cava soti meda nanuma tiko me baleta na noda yalayala vua na Kalou?

10 Nanuma tiko ni o sa yalataka oti vei Jiova ena masu ni o na qaravi koya ena yalodina me tawamudu. (Juta 20, 21) Ni yalataki koya e dua, e kena ibalebale ni sa wasei tani me cakava na cakacaka tabu. (Vunau ni Soro 15:31; 22:2) Na nomu yalayala a sega ni ka ni gauna lekaleka wale ga, se me caka vua e dua na tamata. O a yalataki iko sara tiko ga vua na Turaga Sau ni lomalagi kei vuravura. Ena vinakati kina mo yalodina vua ena nomu bula taucoko. Io, ‘se da bula se mate,’ eda sa nei Jiova. (Roma 14:​7, 8) Ke da via marau, meda vakamalumalumutaki keda ina nona lewa da qai qaravi koya tiko ga ena yalodei.

11. Na cava mo nanuma kina na nomu papitaiso kei na kena inaki?

11 Kua ni guilecava vakadua na nomu a papitaiso me ivakadinadina ni nomu sa yalataki iko mai vu ni lomamu vua na Kalou. O a sega ni vakaukauataki kina, ni a nomu lewa sara ga oya. Ia vakaevei oqo, e sa lomamu dina mo muria na loma ni Kalou ena vo ni nomu bula taucoko? O a kerea vua na Kalou me solia vei iko na lewaeloma vinaka, o qai papitaiso me ivakaraitaki ni nomu sa yalayala oti vua. Maroroya na lewaeloma vinaka oqori ena nomu vakayacora na nomu vosa ni yalayala, ena qai nomu na veivakalougatataki i Jiova e veivakavutuniyautaki.​—Vosa Vakaibalebale 10:22.

O Iko Sara ga O Vakatulewa Kina

12, 13. O cei sara mada e vakatulewataka na noda yalayala kei na papitaiso?

12 Milioni vakacaca e veiyasa i vuravura era vakalougatataki vakalevu nira yalataki ira ra qai papitaiso. Ena gauna eda papitaiso kina e wai me ivakaraitaki ni noda sa yalataki keda vua na Kalou, eda sa matekaya sara tiko ga e keri na noda ivakarau ni bula makawa, ia e se tiko ga na noda galala ni vakatulewa. Nida sa tuberi vinaka meda vakabauta, eda a qai dui lewa sara ga meda sa yalataki keda vua na Kalou ena masu, oti, da qai papitaiso. Io, eda yalataki keda da qai papitaiso baleta eda sa mai kila na loma ni Kalou da qai nakita sara meda muria oqori. (Efeso 5:​17) E keri gona, eda sa vakatotomuri Jisu tiko ni a vakatulewataka tale ga vakataki koya me biuta vakatikitiki na nona iyaya vakamatai, a papitaiso, qai vakaogai koya vakatabakidua ena kena vakayacori na loma i Tamana vakalomalagi.​—Same 40:​7, 8; Joni 6:​38-​40.

13 A nakita na Kalou o Jiova vua na Luvena me ‘uasivi na nona bula ena nona vosota na rarawa.’ Vinakati kina vei Jisu me vakatulewataka e lomana me vosota ena yalodina na veika rarawa. Me rawata oya, sa qai “dau vakacabora ko koya na nona masu kei na kerekere e na tagi domoilevu vakararawa . . . a rogoca kina na nona masu na Kalou.” (Iperiu 2:​10, 18, VV; 5:​7, 8, VV) Ke da rerevaka tale ga na Kalou me vakataki koya, ena ‘rogoci’ na noda masu, eda na nuidei tale ga ni na vakataudeitaki keda o Jiova meda nona iVakadinadina yalodina.​—Aisea 43:10.

Rawa Mo Yalodei Tiko Ga

14. Na cava meda wilika kina e veisiga na iVolatabu?

14 Na cava mo cakava mo yalodei kina, mo qai dina tiko ga ina nomu yalayala vua na Kalou? Wilika e veisiga na iVolatabu, me kena inaki mo tosoya kina na nomu kila na Vosa ni Kalou. E sega ni cegu na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” ni uqeti keda meda cakava oqori. E tau tiko na ivakasala vaka oya baleta na dei ni noda yalayala ena vakatau ena noda muria tiko ga na ka dina mai na Vosa ni Kalou. Kevaka me a nakita na isoqosoqo i Jiova me vakatavuvulitaka na lasu, era na sega sara ga ni vakasalataki mera dau wili iVolatabu na iVakadinadina i Jiova se o ira na lewenivanua e vunautaki vei ira na itukutuku vinaka.

15. (a) Na cava meda vakasamataka tiko ke da sa via vakatulewataka e dua na ka? (b) Na cava e sega ni ka bibi duadua ga kina vua na lotu Vakarisito na nona cakacaka saumi?

15 Ke o sa via vakatulewataka e dua na ka, tei vakasama mada, ena rawa kina vei iko mo dina tiko ga ina nomu yalayala vei Jiova se na vakadredretaka? De vauci ena vakatulewa oqori na nomu cakacaka saumi. O raica beka oya me ivukevuke ena nomu sokalou dina? Levu na itaukei ni cakacaka era raica rawa ni o ira na lotu Vakarisito yalayala era dau cakacaka ra qai nuitaki, ia era kila tale ga ni sega tu ni dua na ka vei ira na rogo, ra qai sega ni guta na itutu torocake. Oqo e baleta ni sega ni nodra isausau na iVakadinadina na vaqara iyau, rogo, se itutu. Na ka ga e bibi duadua vei ira na nodra dina tiko ga ina nodra yalayala vua na Kalou me baleta na vakayacori ni lomana. E sega ni ka bibi duadua vei ira na cakacaka saumi era rawata tiko kina nodra bula e veisiga. Me vakataki Paula na yapositolo, e bibi duadua ga vei ira na nodra cakacaka vakavunau vakarisito. (Cakacaka 18:​3, 4; 2 Cesalonaika 3:​7, 8; 1 Timoci 5:8) Vakacava, o dau vakaliuca na Matanitu ni Kalou ena nomu bula?​—Maciu 6:​25-​33.

16. Ke da lomaocaoca vakasivia qai vakadredretaka oqori na noda dina ina noda yalayala vua na Kalou, na cava meda cakava?

16 E so e voleka nira luvuci ena levu ni yalolailai nira se bera ni vulica na ka dina. Ia sa dua na ka na nodra reki, vakavinavinaka, kei na nodra lomani koya na Kalou nira sa mai vakanuinui ina nona Matanitu! Kevaka gona era vakasamataka lesu na veika era sa vakalougatataki kina, ena rawa ni uqeti ira oqori mera dina tiko ga ina nodra yalayala vei Jiova. Ena yasana adua, vakacava ke sa voleka ni vakaruguti “na vosa ni Kalou” ni sa rui lomaocaocataki vakalevu na leqa e tara noda bula e veisiga, me vaka ga ni dau tinia dole na tubu kei na matua ni kau e tei na veiwa vakavotona? (Luke 8:​7, 11, 14; Maciu 13:22; Marika 4:​18, 19) Ke o vakila ni vaka me tekivu yacovi iko oqo se na nomu vuvale, biuta vei Jiova na nomu nuiqawaqawa qai masuti koya me teivaka e lomamu na loloma kei na yalo ni vakavinavinaka. Ke o biuta vua na nomu icolacola bibi, ena tokoni iko qai vakaukauataki iko mo marautaka kina na nomu qaravi koya tiko ga ena yalodei.​—Same 55:22; Filipai 4:​6, 7; Vakatakila 2:4.

17. Eda na vosota rawa vakacava na veika dredre sara eda sotava?

17 Masu tiko ga e veigauna vua na Kalou o Jiova, me vaka ga na nomu a masu vei koya ni o yalataki iko vua. (Same 65:2) Ke o temaki mo cakava na ka ca se dredre sara na veivakatovolei o sotava, kerea na veidusimaki ni Kalou, kerei koya tale ga me vukei iko mo muria na nona idusidusi. Ia mo nanuma ni na vinakati vei iko na vakabauta, ni a vola na tisaipeli o Jemesa: “Kevaka sa lailai na vuku [me vosoti rawa kina na veika dredre] vua e dua vei kemudou, me kerea vua na Kalou, o koya sa solia vakalevu kivei ira kecega na tamata, a sa sega ni dauveivakadirideini; ka na soli ga vua. Ia me kerekere e na vakabauta, me kakua ni vakatitiqa: ko koya sa vakatitiqa, sa vaka na ua ni waitui, sa cagina ka veitubuyaki. Ia me kakua ni nanuma na tamata ko ya ni na rawata e dua na ka mai vua na Turaga: a tamata lomalomarua, sa yamekemeke e na nonai valavala kecega.” (Jemesa 1:​5-8) Ke sa kena irairai ni sa sivia tale na ka dredre eda sotava, meda kua ni guilecava na tikina oqo: “E sega ni dua na veivakatovolei ka sa yacovi kemuni me dua tani mai na kena e dau yaco ki na tamata. Sa yalo dina na Kalou, ka na sega ni laiva me sivia na nomuni kaukauwa na ka ko ni vakatovolei kina; e na solia ko koya e na gauna ni veivakatovolei na sala mo ni drobula rawa kina kei na kaukauwa mo ni vosota kina.”​—1 Korinica 10:​13, VV.

18. Na cava meda cakava ke sa vakaluluqataka na noda via dina tiko ga ina noda yalayala vei Jiova e dua na cala bibi eda cakava lo ga?

18 Vakaevei ke vakaleqa tiko na nomu lewaeloma e dua na cala bibi o a cakava lo ga, sa vaka me luluqa kina nomu via dina tiko ga ina nomu yalayala vua na Kalou? Ke o veivutuni dina, mo lomavakacegu baleta ni o Jiova ena ‘sega ni cata na yalo sa ramusu ka bibivoro.’ (Same 51:17) Kerea na nodra veivuke na qase ni ivavakoso dau loloma. Me vakataki Jiova ga, era na sega ni raica vakamamada na nomu gagadre mo drau veivinakati tale kei na Tamada vakalomalagi. (Same 103:​10-​14; Jemesa 5:​13-​15) Ni o vakila ni o sa kaukaua tale vakayalo qai dei tale ga na yalomu, sa rawa sara ga ni o vakadodonutaka e keri na sala ina yavamu, mo dina tale ina nomu yalayala vua na Kalou.​—Iperiu 12:​12, 13.

Qaravi Jiova Tiko ga ena Yalodei

19, 20. Na cava e bibi kina meda dina tiko ga ina noda yalayala?

19 Ena gauna dredre oqo, e vinakati na sasaga meda na qai dina tiko kina ina noda yalayala, da qarava tale tiko ga na Kalou ena yalodei. A kaya o Jisu: “O koya e na vosota me yacova na i vakataotioti [se, “icavacava,” NW], e na vakabulai.” (Maciu 24:​13, VV) Nida sa bula tu oqo ena “iotioti ni veisiga,” kena ibalebale ni dua ga na gauna sa rawa ni yaco mai na icavacava. (2 Timoci 3:​1, NW) Kena ikuri, eda sega ni kila se da na bula tiko ga nimataka se sega. (Jemesa 4:​13, 14) Rui bibi kina meda bulataka e veisiga na noda vosa ni yalayala!

20 Na tikina oqo a vakabibitaka na yapositolo o Pita ena ikarua ni nona ivola. A vakaraitaka e kea ni na vakarusai ena ‘siga i Jiova’ na vuravura vakaivakatakarakara, se o ira na tamata ca, me vaka ga nira a vakarusai na tamata tawavakalou ena waluvu levu. Mani kaya kina o Pita oqo: “A mataqali i vakarau ni bula cava e kilikili kei kemuni? E dodonu me savasava sara ka vakacabori me nona na Kalou na nomuni bula”! A uqeti ira tale ga: “Kemuni na wekaqu, ni ko ni sa kila rawa tiko na ka oqo, ni qarauna de ko ni qai rawai e na nodra veivakacalai na tamata [era vakavuvulitaka na lasu ra qai tamata tawavakalou] era sega ni via talairawarawa vakaoqo, ka bale kina mai na nomuni yavu dei.” (2 Pita 3:​5-​17, VV) Sa dua na ka vakaloloma kevaka me rawai qai sega ni yalodei tiko ga e dua na tamata papitaiso, mani mate tawayalodina.

21, 22. E vakayacori vakacava vei Tevita vaka kina vei ira na lotu Vakarisito dina na vosa ni Same 57:7?

21 Ena qai dei ga na yalomu mo dina tiko ga ina nomu yalayala ke o dau nanuma na siga marautaki ni nomu papitaiso, ke o kerea tale ga vua na Kalou me vukei iko mo tukuna qai cakava na veika ena vakamarautaka na lomana. (Vosa Vakaibalebale 27:11) Ni dau nuitaki tu ga o Jiova, sa dodonu ga meda yalodina vua. (Same 94:14) Era sagai Tevita na meca, ia a vakaseva o Jiova na nodra inaki ca ni lomani koya qai nanumi koya. Ni marautaka dina oya o Tevita, sa qai tusanaka na dei kei na titobu ni nona loloma vei koya na nona iVakabula. A lagata kina na sere oqo mai vu ni lomana: “Sa dei na yaloqu, na Kalou, sa dei na yaloqu: Au na sere ka vakavinavinaka.”​—Same 57:7.

22 Me vakataki Tevita, e duadua tu ga na nodra lomani koya na Kalou na lotu Vakarisito dina. Era lagata ena reki na sere ni veivakacaucautaki vei Jiova ra qai kaya ena yalodei ni o koya ga e vu ni nodra vakabulai kei na nodra maroroi. O na nuitaki Jiova tu ga kevaka e dei na yalomu, ena vukei iko o koya mo dina tu ga ina nomu yalayala vua. Io, o rawa ni wili mo vakataki koya “na tamata dodonu,” a seretaki koya vaka oqo na daunisame: “Ena sega ni rerevaka nai rogorogo ca: Sa dei na lomana, ni sa vakararavi tiko vei Jiova.” (Same 112:​6, 7) O na dina tiko ga ina nomu yalayala vei Jiova, o na qaravi koya tale ga ena yalodei ke o vakabauti koya, ke o nuitaki koya tale ga mai vu ni yalomu.

O se Nanuma Tiko?

• Na cava meda vulica tiko ga kina na ka dina mai na iVolatabu?

• Na cava meda dau nanuma kina na noda veivutuni kei na noda saumaki?

• E yaga vakacava vei keda na noda nanuma na noda yalayala kei na papitaiso?

• Eda na qaravi Jiova tiko ga ena yalodei kevaka eda cakava na cava?

[iYaloyalo ena tabana e 18]

O sa qarauna tiko na nomu bula vakayalo ena nomu wilika e veisiga na Vosa ni Kalou?

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Eda na qaravi Jiova tiko ga ena yalodei kevaka eda vakaliuca na cakacaka vakaitalatala vakarisito

    iVola vakaViti (1982-2026)
    Sogota
    Dolava
    • vakaViti
    • Vakauta
    • Digia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • iVakavakayagataki
    • Kemu iTukutuku
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Dolava
    Vakauta