Veika e Nanuma Lesu o Josua

“SA MATE ko Mosese na noqui talatala,” e kaya o Jiova, “ia oqo, mo cavu tu, mo qalo-kosova na Joritani oqo, ko iko kei ira kecega na tamata oqo, ki na vanua ka’u na solia vei ira.” (Josua 1:2) E dua dina na itavi levu sa tu e mata i Josua! E nona italai tu o Mosese me rauta ni 40 na yabaki. Ia oqo sa tukuni vua me na sosomitaki nona turaga qai liutaki ira na luvei Isireli, era dau talaidredre vakavuqa, ina Vanua Yalataki.

Rairai ena vakananuma lesu o Josua na veika dredre a sotava kei na sala a walia kina ena gauna e vakasamataka tiko kina na ilesilesi sa tu oqo e matana. Ia, sega ni vakabekataki ni a vukei koya na veika a vakananuma lesu ena gauna oya. Ena rawa tale ga nida vuli kina na lotu Vakarisito edaidai.

Mai na Bobula ina iLiuliu

A nanuma vinaka tu o Josua na gauna dede a bobula tu kina. (Lako Yani 1:​13, 14; 2:​23) Eda sega ni kila na veika a sotava o Josua ena loma ni gauna oya, ni sega ni vakamacalataka vakamatailalai na iVolatabu. Ena nona veiqaravi voli e Ijipita, rairai a vulica beka kina o Josua me dau tuvanaka vakamaqosa na nona cakacaka, a rairai veivuke tale ga o koya ena nodra sereki mai kea na Iperiu kei “nai vavakoso levu era dui kaikai.”​—Lako Yani 12:38.

E kawa ni yavusa i Ifereimi o Josua. Na tukana o Ilisama e nodra turaga ni mataqali, a liutaka na le 108,100 na sotia ni dua vei iratou na tolu na yavusa e Isireli. (Tiko Voli Mai na Lekutu 1:​4, 10, 16; 2:​18-​24; 1 Veigauna 7:​20, 26, 27) Ia, nira se qai biuti Ijipita na Isireli era a kaba vakaivalu yani na Amaleki, a digitaki Josua o Mosese me liutaka na mataivalu. (Lako Yani 17:​8, 9a) Na cava a digitaki ga kina o Josua, a sega ni dua tale me vakataki tamana se

tukana? E vaka oqo e dua na vakatutu: “Ni dua o koya na turaga levu ena yavusa rogo i Ifereimi, qai dua sa kilai vinaka tu na nona dau tuvanaka vakamaqosa na nona cakacaka, ra qai nuitaki koya na tamata. O koya gona, vei Mosese, e ganiti [Josua] vinaka sara ga me lewa qai liutaki ira na sotia.”

Se mani cava e vakavuna, na gauna ga a digitaki kina, a vakayacora o Josua na ka a vakarota o Mosese. Dina nira sega ni matai ena veika vakaivalu na Isireli, ia a nuidei o Josua ni na vukei ira na Kalou. E qai vakadeitaka sara o Josua ni sa tukuna vua o Mosese, “e na mataka ka’u na la’ki tu e na dela ni vanua-cecere, kei nai titoko ni Kalou e ligaqu.” A rairai nanuma lesu beka o Josua na nona se qai vaqeavutaka ga o Jiova na mataivalu qaqa duadua ena gauna oya. Ena siga e tarava, gauna a laveta kina o Mosese na ligana me yacova sara ga na dromu ni siga, sega ni dua na meca a drobula rawa vei Isireli, nira a vakamalumalumutaki vakadua na Amaleki. Sa qai vakaroti Mosese o Jiova me vola ena dua na ivola me qai “tukuna sara vei Josua” na nona ivakaro: “Ni’u na vakawabokotaki Amaleki laivi mai na ruku i lomalagi, me kakua ni nanumi.” (Lako Yani 17:​9b-​14) Io, ena vakayacora dina o Jiova na ka sa tukuna oti.

Nona iTalai o Mosese

Rairai na ka a yaco vei ira na Amaleki e vakavuna me rau veivolekati sara kina o Josua kei Mosese. A itavi dokai vei Josua na nona lesi me italai i Mosese, se ‘dauveiqaravi’ mai na gauna ni “nona cauravou” me yacova na nona mate o Mosese, oya ni rauta e 40 na yabaki.​—Tiko Voli Mai na Lekutu 11:28.

Na ilesilesi oqo e lako vata mai kei na vuqa na itavi dokai kei na kena icolacola. Me kena ivakaraitaki, gauna a cabe kina ina Ulunivanua o Saineai o Mosese, Eroni, o rau na luvei Eroni, kei ira na le 70 na qase ni Isireli era a raica na iyaloyalo ni serau i Jiova, de dua a maliwai ira tale tiko ga o Josua. Ni lesi me italai, ena dodonu me salavata kei Mosese ena ulunivanua ia ena tu beka ga vakayawa ena gauna a ubi Mosese kina na o e vakatakarakarataka oya na nona sa tiko na serau i Jiova. E drukataki dina ni a rairai tiko ga mai na ulunivanua o Josua me rauta ni 40 na siga kei na bogi. A waraka ena yalodina na lesu mai ni nona turaga, ni qai lesu mai o Mosese kei na rua na vatu raraba e volai tu kina na Lawa, a tavaki koya tu yani o Josua.​—Lako Yani 24:​1, 2, 9-​18; 32:​15-​17.

Ni oti na veika a yaco ena vuku ni nodra qaravi bulumakau koula na Isireli, a tomana tale o Josua na nona itavi vakadauveiqaravi vei Mosese ina valeniveitavaki ena ibili ni koro. A vosa e kea vei Mosese o Jiova. Ni lesu gona ina koro o Mosese, a “sega ni lako tani mai na Vale Tabu” o Josua. Rairai a gadrevi oya me tarova na nodra curuma na Isireli na valeniveitavaki nira tawasavasava tu. A raica vakabibi gona o Josua na itavi a lesi kina!​—Lako Yani 33:​7, 11.

E kaya na daunitukutuku makawa o Josephus ni qase cake vei Josua o Mosese ena 35 na yabaki. Kena rairai gona ni a vakaukauataka sara ga na vakabauta i Josua na nodrau dau veimaliwai. E vakamacalataki na nodrau veiwekani me kena e “sota vinaka kina na yalomatua ni dua e qase kei na igu ni dua se gone, se nodrau veirogoci o qasenivuli kei gonevuli,” na kena isoqoni e lai laurai ena bula i Josua, “ni dei qai tamata nuitaki.” Sa sega ni kune nikua na parofita me vakataki Mosese, ia ena nodra ivavakoso na tamata i Jiova era lewena tale ga na itabaqase. Na levu ni veika era kila kei na nodra matua vakayalo era vu dina kina ni kaukaua kei na veivakayaloqaqataki. O dau kauaitaki ira li? O vakila beka na yaga ni nomu veimaliwai kei ira?

Talai me Yamata i Kenani

A yaco e dua na ituvaki kilai tani ena bula i Josua ni se qai soli oti ga na Lawa vei ira na Isireli, ni a digitaki o koya me matataka na nona mataqali ena kena lai yamatataki na Vanua Yalataki. E kilai levu na italanoa oqo. Era a duavata na le 12 na yamata ni vanua oya “[e] dave kina na wai-ni-sucu kei na oni,” me vaka ga a yalataka o Jiova. Ia, na lailai ni nodratou vakabauta na le tini era nanuma kina ni na sega ni rawa vei ira na Isireli mera vakasavi ira tani na itaukei ni vanua oya. O rau ga o Josua kei Kelepi erau a uqeti ira na Isireli mera kua ni talaidredre ena vuku ni nodra rere, ni o Jiova ena vukei ira. Sa ra qai cudru ra qai kaya mera vakaviriki rau ena vatu. A rawa ni yaco oya ke a sega ni rairai vei ira na serau i Jiova. Na lailai gona ni nodra vakabauta, a vakarota kina na Kalou ni na sega ni dua vei ira na Isireli era yabaki 20 ka levu cake ena yacovi Kenani. Mai vei ira oya, a bula wale ga o Josua, Kelepi, kei ira na Livai.​—Tiko Voli Mai na Lekutu 13:1–​16, 25-​29; 14:​6-​10, 26-​30.

Era sega beka ni raica kece na veivakabulai levu a cakava o Jiova mai Ijipita? Na cava na vuna a nuitaka kina o Josua na nona veivuke na Kalou nira vakatitiqataka e lewe levu? E makare vinaka tu ena vakasama i Josua na veika kece a yalataka o Jiova kei na veika sa vakayacora oti, qai dau vakananuma. Ni sa oti e vica vata na yabaki, a rawa vua me kaya ‘ni a sega ni lutu e dua na ka ena ka vinaka kece ga a vosataka ena vukudra na Isireli o Jiova, nira a yaco kece ga.’ (Josua 23:​14) A vakabauta dei tale ga o Josua ni na vakayacora kece o Jiova na veika a yalataka me baleta na gauna se bera mai. (Iperiu 11:6) Ena yavalata e dua me taroga: ‘Vakacava o au? Au sa vakadeitaka beka mai na noqu sasaga ni vulica, au qai vakasamataka na vosa ni yalayala i Jiova nira na yaco dina? Au vakabauta li ni na taqomaki au kei ira na nona tamata na Kalou ena gauna ni veivakararawataki levu sa roro mai oqo?’

A sega wale ga ni bulataka o Josua na ka a vakabauta, a yalodoudou tale ga na cakava na ka e dodonu. O Josua wale ga kei Kelepi erau a totaki Jiova, e dina nira sa tukuna na isoqosoqo taucoko ni Isireli me rau vakaviriki ena vatu. Na cava mada o na cakava? O na rere beka? Sega ni o Josua. Rau a tukuna vakadoudou kei Kelepi na veika erau vakabauta. De na gadrevi tale ga ena dua na siga meda vakaraitaka vaka kina na noda yalodina vei Jiova.

Na kedra italanoa tale ga na yamata e vakaraitaka ni a veisau na yaca i Josua. A yacana taumada o Osea, e kena ibalebale “Veivakabulai,” qai veisautaka o Mosese ena nona vakaisosomitaka ena matanivola ni yaca ni Kalou, mani vakatokai me o Josua​—e “Veivakabulai o Jiova.” Na Septuagint e vakatoka me “o Jisu.” (Tiko Voli Mai na Lekutu 13:​8, 16) Me vaka ga na ibalebale ni yaca dokai oya, a doudou o Josua me vakatakila ni na veivakabulai o Jiova. Dua na vuna vinaka a veisautaki kina na yaca i Josua. E vakaraitaka oya na nona kila vinaka tu o Mosese na nona itovo vinaka o Josua, qai salavata kei na itavi bibi sa lesi kina me na liutaka e dua na itabatamata vou ina Vanua Yalataki.

Era mate tiko yani na tukadra nira lako voli na Isireli ena vanualiwa me 40 taucoko na yabaki ni rarawa. Ena loma ni gauna oya e sega ni dua na ka e kilai me baleti Josua. Ia, rairai a vulica kina o koya e so na ka. Kena irairai ni a raica tale ga o koya na nona vakataulewa na Kalou vei ira na talaidredre me vakataki Kora, Tecani, Epairami kei ira na nodratou ilawalawa, vaka tale ga kina o ira era a sokalou dukadukali vei Peali-piori. Sega ni vakabekataki ni a rarawataka vakalevu o Josua na nona mai kila ni na sega ni butuka tale ga na Vanua Yalataki o Mosese, baleta a sega ni vakacerecerei Jiova ena vuku ni wai mai Meripa.​—Tiko Voli Mai na Lekutu 16:​1-​50; 20:​9-​13; 25:​1-9.

Lesi me iSosomi kei Mosese

Ni sa voleka ni mate o Mosese, sa qai kerea vua na Kalou me lesia e dua na kena isosomi “me ra kakua kina ni vaka na sipi sa sega na kedrai vakatawa” o ira na Isireli. Na cava a qai lewa o Jiova? Sa qai lewa me lesi o Josua, “a tamata sa tiko vua na Yalo Tabu” ena matadra na isoqosoqo taucoko ni Isireli. Mera vakarorogo vua. Sa dua na veidigitaki! A raica o Jiova na nona vakabauta kei na ka e rawa ni cakava o Josua. E sega gona ni dua e nuitaki cake mai vua me liutaki ira na Isireli. (Tiko Voli Mai na Lekutu 27:​15-​20) E kila tu o Mosese ni na vuqa sara na ka ni bolebole ena sotava o Josua. Oya na vuna a uqeti koya kina na kena isosomi me “kaukauwa ka qaqa” ni na tokoni koya tiko ga o Jiova.​—Vakarua 31:​7, 8.

A tokaruataka na Kalou na veivakayaloqaqataki vata ga oqo vei Josua qai tomana: “Mo vakabauta mo cakava me vaka nai vakaro kecega sa vakarota vei iko ko Mosese na noqui talatala: mo kakua ni gole tani ki nai matau se nai mawi, mo tamata yaco e na yasana kecega ko lako kina. Ai vola ni vunau oqo me kakua ni yali e na gusumu; ia mo vakanananu kina e na siga kei na bogi, mo vakabauta kina mo cakava me vaka na ka kecega sa volai kina: ko na qai kalougata e na nomui valavala, ia ko na qai tamata yaco. Au sa sega li ni vakaroti iko kina? Mo kaukauwa ka qaqa; mo kakua ni rere, se yalolailai: ni sa tiko vata kei iko ko Jiova na nomu Kalou e na veiyasana kecega ko sa lako kina.”​—Josua 1:​7-9.

Ni voqa tu vua na vosa oya i Jiova kei na veika e vakadinadinataka mai na ka e sa sotava, macala ni sega vakadua ni vakatitiqa o Josua. Sa vakadeitaki nira na taukena na vanua. Sega ni vakabekataki ni na drakidrakita na nodra itosotoso, na imatai ni ka ni bolebole era na sotava oya na nodra takosova na uciwai na Joritani ni kaukaua sara tu ga na kui. Ia, a vakarota o Jiova: “Mo cavu tu, mo qalo-kosova na Joritani oqo.” Sega ni dua na ka ena vakataotaka.​—Josua 1:2.

Ena veika kece a cakava o Josua ena nona bula​—na kabai i Jeriko, nodra vakamalumalumutaki vakaveitaravi na meca, kei na wasewasei ni qele​—​e vakaraitaka ni a sega ni guilecava vakadua o koya na nona vosa ni yalayala na Kalou. Ni voleka ni cava na nona bula, ena gauna a vakatara kina o Jiova mera cegu mai vei ira na nodra meca, a soqoni ira na Isireli o Josua mera vakananuma lesu na veika a cakava na Kalou ena vukudra qai vakauqeti ira mera qaravi koya ena lomadra taucoko. Yaco mera duavata kina na Isireli mera tomana tiko ga na nodra veiyalayalati kei Jiova. Sega ni vakabekataki ni a uqeti ira tale ga na ivakaraitaki ni nodra iliuliu ni “ra sa qaravi Jiova ko ira na Isireli e na gauna kecega i Josua.”​—Josua 24:​16, 31.

E laiva vei keda e dua na ivakaraitaki totoka dina o Josua. Na nodra vakabauta na lotu Vakarisito nikua e vakatovolei dina vakalevu. Bibi gona mera vorata, me vakadonui ira tiko ga o Jiova ra qai rawata kina na nona vosa ni yalayala. Na nona vorata rawa o Josua na veika a sotava e vu vakatabakidua ena kaukaua ni nona vakabauta. E dina, eda sa sega ni vakadinadinataka na cakacaka veivakurabuitaki ni Kalou me vakataki Josua, ia ke dua e vakatitiqataka, a ivakadinadina levu duadua ga na ivola i Josua ena iVolatabu me vakadeitaka na kena yaco dina na veika e tukuna o Jiova. Me vakataki Josua ga eda na yalomatua qai toso vinaka na noda bula ke da wilika na Vosa ni Kalou e veisiga da qai vakadeitaka meda bulataka.

O dau rarawataka beka ena so na gauna na nodra ivalavala na noda itokani lotu Vakarisito? Vakasamataka mada na nona vosota voli ena vanualiwa o Josua ena loma ni 40 na yabaki, dina ga ni a sega ni bale vua, ia a lako voli ga kei ira na nona itokani e lailai na nodra vakabauta. E dau dredre beka vei iko mo tutaka na ka o vakabauta? Nanuma lesu mada na ka rau a cakava o Josua kei Kelepi. Ena vuku ni nodrau vakabauta kei na nodrau talairawarawa, rau a vakalougatataki dina kina. Io, a vakabauta dina o Josua ni na vakayacora kece o Jiova na nona vosa ni yalayala. Me dina tale mada ga oqori vei keda.​—Josua 23:14.

[iYaloyalo ena tabana e 10]

A vakaukauataka na vakabauta i Josua na veimaliwai kei Mosese

[iYaloyalo ena tabana e 10]

Rau nuitaka o Josua kei Kelepi na kaukaua i Jiova

[iYaloyalo ena tabana e 10]

E uqeti ira na Isireli na veiliutaki i Josua mera kabiti Jiova tiko ga