Mo Savasava Tiko ga ni o Taqomaka na Lomamu

‘Mo vakatawa vinaka sara na lomamu, ni sa taka mai kina na ivurevure ni bula.’—VOSA VAKAIBALEBALE 4:23.

1-3. (a) Era vakawalena vakacava e so na nodra itovo savasava? Vakamacalataka. (b) Na cava e bibi kina meda savasava tiko ga?

E SA rairai makawa sara na droini e kabi tu ena dua na lalaga ni vale. E veicalati tale ga na kena irairai kei na vo tale ni lomanivale. Se mani vakacava sara na kena ituvaki, sa na nanuma na kena itaukei ni sa sega ni yaga vua. Ena rairai kauta me lai volitaki ena 60 na dola vata kei na iyaya sa vakayagataki oti, me qai cautaki ena ka ni veivuke raraba. Ia ni oti tale e 10 na yabaki, e qai dikeva na itaukei vou ni droini oya ni sa voleka ni duanamilioni na dola na kena isau! Sa dua dina na droini vakasakiti oqori. Vakasamataka mada na ka ena tukuna na kena itaukei makawa, ni a vakawalena!

² E tautauvata tale ga oqori kei na ka e dau yaco ina noda itovo savasava. E levu nikua era dau vakawalena. E so tale era kaya ni oqori e yaga ga e liu, nikua sa sega. E so era vakamaumautaka na nodra itovo savasava ena dua ga na gauna lekaleka ni lasa, mera vakaceguya kina na nodra garogaro ca. E so tale era coko ena itovo vakasisila nira nanuma mera na dokai kina mai vei ira na nodra itokani se nodra itau.​—Vosa Vakaibalebale 13:20.

³ E levu era qai liaca e muri ni ka vakamareqeti dina na nodra itovo savasava. Ena so na gauna e dau ca sara na ka era sotava kina. Me vaka e tukuna na iVolatabu na kena itinitini e ‘dau vaka na duva gaga.’ (Vosa Vakaibalebale 5:​3, 4) Ni raici na torosobu ni ivakarau ni bula nikua, o na vakamareqeta vakacava na nomu itovo savasava kei na nomu dei tiko ga kina? Eda na raica mada e tolu na sala e rawa nida muria.

Taqomaka na Lomamu

4. Na cava na “lomamu”? Na cava meda taqomaka kina?

⁴ E bibi ena noda savasava tiko ga na noda taqomaka na lomada. E kaya na iVolatabu: “Mo vakatawa vakavinaka sara na yalomu [“lomamu,” NW]; ni sa taka maikina nai vurevure ni bula.” (Vosa Vakaibalebale 4:​23) Na cava na “lomamu” e tukuni tiko e ke? Oya na nomu nanuma, na ka o taleitaka kei na veika e uqeti iko. E kaya na iVolatabu: “Ia mo ni lomani Jiova na nomuni Kalou e na lomamuni taucoko, kei na yalomuni taucoko, kei na nomuni kaukauwa taucoko.” (Vakarua 6:5) E kaya o Jisu ni oqo e ivakaro bibi duadua. (Marika 12:​29, 30, VV) E matata gona kina ni bibi na veika e tu e lomada. Sa dodonu ga meda taqomaka.

5. Sala cava e rawa ni talei qai vakarerevaki tale ga kina na lomada?

⁵ Ia, e kaya tale ga na iVolatabu ni sa ‘dauveivakaisini duadua ga na loma ni tamata, sa dredre ni vinaka.’ (Jeremaia 17:⁠9) E dauveivakaisini vakacava na loma ni tamata me vakarerevaki kina vei keda? Me kena ivakaraitaki, na motoka e dau yaga dina, e rawa sara ga ni veivakabulai ena gauna ni leqa. Ia, ke sega ni qaqarauni vinaka o draiva me ulia tiko ga vakadodonu, e rawa ni veivakaleqai tale vua na nona motoka. E vaka tale ga kina ke o sega ni taqomaka vinaka na lomamu, ena lewai iko na nomu gagadre kei na ka o taleitaka qai tini ca na nomu bula. E kaya na Vosa ni Kalou: “O koya sa vakararavi ki na lomana sa lialia: ia ko koya sai valavala vakavuku, ena vakabulai.” (Vosa Vakaibalebale 28:⁠26) O na vuku qai sega ni yacovi iko na leqa ke o vakayagataka na Vosa ni Kalou me dusimaki iko, me vaka ga nomu dikeva tiko e dua na mape me dusimaki iko ena nomu ilakolako.​—Same 119:105.

6, 7. (a) Na cava na itovo savasava, cava tale ga e bibi kina vei ira na dauveiqaravi i Jiova? (b) Eda kila vakacava ni rawa vei ira na tamata ivalavala ca mera vakatotomuria na savasava i Jiova?

⁶ E sega ni tu tu ga sa galeleta na veika savasava na lomada. E dodonu meda sasagataka. Dua na sala eda rawa ni muria, oya na noda dau vakasamataka na yaga ni itovo savasava. Na savasava oqo e tiko kina na vakasama ni ka e tabu, e sega ni duka, qai sega ni dua na cala e kune kina. Na savasava ena vakasama oqo e laurai kece vua na Kalou o Jiova. E drau vakacaca na tikinivolatabu e vakadinadinataka. E kaya sara ga na iVolatabu: “O Jiova e Kalou Tabu [se savasava].” (Lako Yani 28:36, NW) Na isema cava mada e tiko ena itovo uasivi oqori kei keda na tamata ivalavala ca?

⁷ E kaya vei keda o Jiova ena nona Vosa: “Dou yalosavasava; ni’u sa yalosavasava koi au.” (1 Pita 1:⁠16) Io, eda rawa sara ga ni vakatotomuria na itovo tabu se savasava i Jiova, meda savasava tiko ga e matana da qai dei tale ga kina. Na noda biuta laivi na itovo tawakilikili e dusia tiko ni noda gagadre meda ucui koya na Kalou Cecere Duadua ga ena itovo talei oqo! (Efeso 5:1) Meda kua ni nanuma ni dredre ni rawati na itovo oqori, baleta ni o Jiova e iVakavuvuli vuku qai dauveinanumi, e sega ni dau namaka vakasivia vei keda na ka. (Same 103:​13, 14; Jemesa 3:​17) E dina taucoko ni na gadrevi na sasaga meda na savasava tiko ga kina vakayago, vakayalo tale ga. Ia, e kaya na yapositolo o Paula ni dodonu meda ‘dina qai savasava ena vuku i Karisito.’ (2 Korinica 11:⁠3, NW) Sega li nida raica e ke ni dodonu meda saga vagumatua meda savasava tiko ga, baleta na levu ni ka erau cakava vei keda o Karisito kei Tamana? E dodonu sara ga. (Joni 3:​16; 15:13) Sa kilikili ga meda vakaraitaka noda vakavinavinaka ena noda bulataka na itovo savasava. Nida vakasamataka vaka oqori na noda savasava eda na vakamareqeta, ia na noda cakava oqori ena taqomaki kina na lomada.

8. (a) Na cava eda na vakania kina na lomada? (b) Na cava ena kilai me baleti keda mai na veika eda dau talanoataka?

⁸ Eda na taqomaka tale ga na lomada ena ka eda kania. E gadrevi meda vakania wasoma na noda vakasama kei na lomada ena kakana bulabula vakayalo, me dei tale tiko ga na noda raica na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. (Kolosa 3:⁠2) Me laurai sara ga na veika oqori ena ka eda veivosakitaka. Ke da dau veivosakitaka ga vakalevu na veika vakayago, na italanoa vakasisila, sa tukuna sara tiko ga oqori se cava e tiko e lomada. (Luke 6:​45) O koya gona meda kilai mada ga nida dau veivosakitaka na veika vakayalo e dau veiuqeti. (Efeso 5:⁠3) Me taqomaki na lomada, e tiko e so na ka vakarerevaki meda qaqarauni sara kina. Meda dikeva mada e rua.

Drotani Mai na Veidauci

9-11. (a) Na cava era rawa ni coko kina ena itovo vakasisila o ira na sega ni muria na ivakasala ena 1 Korinica 6:​18? Vakamacalataka. (b) Kevaka eda drotani tiko mai na veidauci, na cava eda na sega ni cakava? (c) E ivakaraitaki vinaka vakacava vei keda na tamata yalodina o Jope?

⁹ O Jiova a uqeta na yapositolo o Paula me vola e so na ivakasala me vukei ira kina e levu mera taqomaka na lomadra ra qai savasava tiko ga. E kaya o Paula: “Dro tani mai na daudara [“veidauci,” NW].” (1 Korinica 6:​18) Dikeva ni sega wale ga ni tukuna tiko e ke o Paula meda “kua ni veidauci.” E gadrevi vei ira na lotu Vakarisito mera dro tani sara ga mai na itovo vakasisila, me vaka ga nodra drovaka na ituvaki e rawa ni vakaleqa na nodra bula. Kevaka eda sega ni muria na ivakasala oya, eda sa vakarawarawataka sara tiko ga na noda coko ena itovo vakasisila ena sega ni vakadonui keda kina na Kalou.

¹⁰ Me kena ivakaraitaki: E dua na tina e savata vinaka na isulu i luvena qai vakadarama vua ni ratou vakarau lako ina dua na soqo bibi. E kerea o gone ke rawa ni lai qito e tautuba ni bera ni ratou lako​—e vakadonuya o tina, ia me kua ga ni cakava e dua na ka. E kaya: “Kua ni o lako volekata na vanua soso. Ke duka nomu isulu, o na kanakuita.” Ni oti ga e vica na miniti e raica o tinana ni sa duri volekata sara tu ga na vanua soso. Ia, e se sega ga ni tauvi soso. Dina ni se sega ni tauvi duka, sa beca ga na ivakasala me kua ni volekata na vanua oya, ni rawa ni duka kina nona isulu. (Vosa Vakaibalebale 22:15) Oqori tale ga na leqa e dau yacovi ira e levu na itabagone kei ira na qase era nanuma nira na sega ni leqa. Ena sala cava?

¹¹ Nira sa coko tu mada e levu nikua ena “dodomo vakasisila,” sa qai tubu ga na bisinisi ni kena volitaki na itukutuku vakasisila ni veiyacovi. (Roma 1:​26, 27) E tabaki vakalevu na kena ivola, vakaraitaki ena retioyaloyalo kei na Internet. O ira era vakatawa na nodra vakasama ena veika oqori era sega dina ni drotani tiko mai na veidauci. Era vaqitora voli, sega ni dede sa ra na beca na ivakasala vakaivolatabu. Era sega gona ni taqomaka na lomadra, ia era sa vagaga sara tiko ga na nodra vakasama ena iyaloyalo ena kabi dei tu vei ira me vica vata na yabaki. (Vosa Vakaibalebale 6:​27) Meda vuli mai vua na tamata yalodina o Jope, ni a veiyalayalati kei na matana me kua ni dau wanonova na ka e rawa ni temaki kina. (Jope 31:⁠1) E ivakaraitaki vinaka sara ga meda muria!

12. E rawa vakacava nira “dro tani mai na veidauci” na lotu Vakarisito ena gauna era veivosaki tiko kina?

¹² E bibi na “dro tani mai na veidauci” ena gauna erau veivosaki tiko kina e rua erau sa via vakawati. E dodonu me rau marautaka na gauna oqori, ia e so era dau vakavelavelataka ena nodra vaqitora na itovo vakasisila. Ni yaco oqori era na sega ni tauyavutaka kina e dua na vakawati vinaka​—na veiwekani e kena yavu na loloma dina, na lewa vinaka kei na talairawarawa vua na Kalou o Jiova. Erau veidauci e dua na veiwatini lotu Vakarisito ni rau se qai veivosaki tiko. Ni oti nodrau vakamau e kaya o yalewa ni dau vakaleqa tu ga na nona lewaeloma, ena siga sara mada ga erau vakamau kina. E vakatusa: “Au sa dau kerei Jiova vakalevu me vosoti au, ia e se leqa tu ga na noqu lewaeloma, dina ga ni sa oti oqo e vitu na yabaki.” E bibi vei ira na coko ina ivalavala ca vaka oqori mera kerea na nodra veivuke na qase ni ivavakoso. (Jemesa 5:​14, 15) Ia, e levu sara na veiwatini lotu Vakarisito era ivalavala vakavuku ra qai sega ni coko ena itovo vakarerevaki vaka oqori nira veivosaki tiko. (Vosa Vakaibalebale 22:3) Era yalana ga na ka mera cakava mera vakaraitaka kina na nodra veitaleitaki. Era na kerea tale e dua me veitomani kei ira, ra qai sega tale ga ni dau tiko taurua ga ena vanua lala.

13. Na cava mera kua ni vosaka kina e dua e sega ni qaravi Jiova na lotu Vakarisito?

¹³ E levu na leqa e rawa nira sotava na lotu Vakarisito era vosaka me watidra e dua e sega ni qaravi Jiova. Me kena ivakaraitaki, e rawa vakacava ni o vakawatitaka e dua e sega ni lomana na Kalou o Jiova? E bibi gona vei ira na lotu Vakarisito mera veivinakati ga kei na dua e lomani Jiova qai doka tale ga na nona ivakatagedegede savasava. E tukuna vei keda na Vosa ni Kalou: “Dou kakua ni veitokani vata vakatani kei ira era sa sega ni vakabauta: sa veitokani vakaevei na yalododonu kei na tawa-yalododonu? se rau sa veiwekani vakaevei na rarama kei na butobuto?”​—2 Korinica 6:​14.

14, 15. (a) Na rai cala cava e dau tu vei ira e so me baleta na ibalebale ni “veidauci”? (b) Na ivalavala cava soti e wili ena “veidauci,” e rawa vakacava nira “dro tani mai na veidauci” na lotu Vakarisito?

¹⁴ E bibi tale ga me tiko vei keda na kilaka. Eda na sega ni drotaka sara na veidauci ke sega ni matata tu mada ga se cava so e okati kina. E so era taura cala na ibalebale dina ni “veidauci.” Era nanuma ni rawa nira vakaceguya nodra garogaro ca ena taudaku ni vakawati ena so tale na sala, me kua ga ena veiyacovi. E so mada ga na tabana ni bula ena so na vanua ena nodra saga me vakalailaitaki na iwiliwili ni buketeisala, era vakauqeti ira na itabagone mera vakayacora na ivalavala vakatani ni veiyacovi ena sega ni yaco kina na bukete. Sa bau veivakacalai dina na ivakasala oqori. Dina ni sagai me kua na bukete ena taudaku ni vakawati, ia na ivalavala ga e sagai kina e sega ni savasava. E rabailevu tale ga na ibalebale dina ni “veidauci.”

¹⁵ Na vosa vakirisi na por·neiʹa, e vakadewataki me “veidauci,” e rabailevu na kena ibalebale. E vakaibalebaletaki ena nodra veiyacovi na sega ni vakawati, kei na kena vakayagataki cala na gacagaca ni vakatubukawa. Na por·neiʹa e wili kina na vakayagataki ni gusu ena yago tabu, na veiyacovi ni vakayagataki na yago tabu vakatagane ena sala ni valelailai, kei na nodrau vakatavevele vata e le rua​—⁠na ivalavala kece oqo e dau vakasamataki ga vakalevu ni caka ena nodra vale na yalewa ca. O ira na nanuma ni sega ni wili na itovo oqori ena “veidauci” era vakalialiai ira tiko ga, era sa coko tale ga ena icori i Setani. (2 Timoci 2:​26) Me kena ikuri, na ibalebale ni savasava e sega ni yalani wale ga ena noda vakuai keda mai na itovo kece era okati me veidauci. Me ‘drotaki na veidauci,’ e dodonu meda qarauni keda mai na ivalavala vakasisila se velavela e rawa ni tini sara ena por·neiʹa se veidauci. (Efeso 4:​19) Nida cakava oqori eda na savasava tiko ga kina.

Qarauna na Wede

16. Ena ituvaki cava e kilikili kina na ivalavala ni veitaleitaki me vaka eda raica ena dua na ivakaraitaki vakaivolatabu?

¹⁶ E dua tale na ka rerevaki meda qaqarauni kina kevaka eda via savasava tiko ga, oya na wedewede. Era na rairai kaya beka e so ni sega ni ca na nodrau veiwedevi e rua. E tiko ga na gauna kei na ituvaki veiganiti me rau vakaraitaka kina e rua nodrau veitaleitaki. Rau a laurai o Repeka kei Aisake ni rau “veiqitori” tiko, qai macala vei ira na raici rau ni sega ni veiqitori ni veiganeni oya. (Vakatekivu 26:​7-9) Ia, e donu vinaka oqori ni rau veiwatini. E sega ni cala ni rau vakaraitaka vaka oya na nodrau veitaleitaki. Ia, e duatani na dau wedewede.

17. Na cava na wede, e rawa ni wali vakacava na leqa oqori?

¹⁷ E rawa ni vakamacalataki vaka oqo na wedewede: nomu temaka e dua ena vosa, ivukivuki, isulusulu mo domoni kina, ia e sega ni tiko ena nomu vakasama na vakawati. E dredre me kilai na noda ivalavala kece na tamata, qai levu tu na ivukivuki ni wede, so era sega ni toboki rawarawa. (Vosa Vakaibalebale 30:​18, 19) Eda sega gona ni rawa ni bulia e so na lawa me walia na leqa oqo. E gadrevi ga na ka e bibi cake sara​—oya meda dui dikevi keda vakayalomatua, da qai saga meda muria mai vu ni lomada na ivakavuvuli vakaivolatabu.

18. Na cava era dau wede kina e so, na cava e rerevaki kina?

¹⁸ Kevaka meda dui dikevi keda vinaka, eda rawa ni kaya kece nida dau raqa toka ke da kidava ni dua e sa mateci keda tiko. E dau yaco vakalevu oqori. Ia, vakaevei o iko o dau wede beka baleta ga ni o via dokadokai iko se me nanumi kina ni o sa dua na ka? Ke vaka kina, o sa bau vakasamataka tu na rarawa levu o na vakavuna? Me kena ivakaraitaki e kaya na Vosa Vakaibalebale 13:12: “Ni vakaberaberataki na ka sa nuitaki tiko sa dau oca [“tauvimate,” NW] kina na yaloda.” Kevaka eda nakita noda wedeva e dua, eda na rairai sega ni kila se na tarai koya vakacava oqori. De dua e sa nanuma sara tiko o koya ni drau na veivosaki mo drau na vakawati. E mosimosi dina ke qai cala na nona nanuma. (Vosa Vakaibalebale 18:14) E sega gona ni vinaka me vaqitori na lomana e dua.

19. Na wede ena vakaleqa vakacava na ivau ni bula vakawati Vakarisito?

¹⁹ E bibi me qarauni na nodra wedevi na tamata vakawati. E cala ke ra wedevi na tamata vakawati​—se vei ira na vakawati mera cakava oqori vei koya e sega ni watidra. E ka ni rarawa ni so na lotu Vakarisito vakawati era nanuma cala ni rawa nira bukia na isema ni veikilai voleka kei na dua e sega ni kedra isa. Dau rawarawa vei ira mera talaucaka vua na lomadra, wili kina na veika e sega mada ga nira vakatakila vei watidra. Mai na veitaleitaki oya, sa rawa ni kadre kina na veinuitaki, lai vakavuna me luluqa na ivau ni vakawati se kasura sara. E ka vakayalomatua vei ira na lotu Vakarisito mera nanuma na ivakaro tau vakavuku i Jisu baleta na veibutakoci​—e tekivu ga ena lomada. (Maciu 5:​28) O koya gona, meda taqomaka tiko ga na lomada, da qai lako tani mai na ituvaki ena basika ina leqa vaka oqori.

20. Meda raica vakacava na noda itovo savasava?

²⁰ E macala ni sega ni ka rawarawa noda savasava tiko ga ena vuravura dukadukali oqo. Ia nanuma vinaka oqo, e rawarawa cake mo savasava tiko ga, e dredre mo saga mo savasava tale ena gauna o sa valavala ca oti kina. Ia, eda kila, ni o Jiova e dau “veivosoti vakalevu” qai rawa tale ga ni vakasavasavataki ira na veivutunitaka dina na nodra ivalavala ca. (Aisea 55:7, NW) Ia ena sega ni taqomaki ira mai na ca ni nodra veidauci. E rawa sara ga ni vakayabaki na kena mosi se vakamawe tu ena nodra bula taucoko. (2 Samuela 12:​9-​12) Se mani cava ga o cakava, mo savasava tiko ga ena nomu taqomaka na lomamu. Mo dikeva me vaka e dua na iyau talei na nomu savasava tiko ga ena mata i Jiova​—taqomaka matua!

O na Sauma Vakacava?

• Na cava na savasava, cava tale ga e bibi kina?

• Meda taqomaka vakacava na lomada?

• Na cava e okati ena noda drotani mai na veidauci?

• Na cava meda kua kina ni dau wedewede?

[iYaloyalo ena tabana e 11]

E rawa ni veivakaleqai na motoka e sega ni draivataki vinaka

[iYaloyalo ena tabana e 12]

Na cava e rawa ni yaco ke da vakalecalecava na ivakaro?

[iYaloyalo ena tabana e 13]

Na nodrau veivosaki savasava e rua erau via vakawati e ka marautaki qai dokai kina na Kalou