Eda Cakacakataka Tiko Beka na Noda Vakabauta?

E VAKABAUTA dei na turaganivalu ni o Jisu ena rawa ni vakabula nona dauveiqaravi. Ia, a sega ga ni sureti Jisu ina nona vale, de a rairai nanuma ni sega ni ganiti koya me cakava vaka kina, se baleta ni kai Matanitu Tani. A mani tala ga e so na nodra qase na Jiu mera lai kaya vei Jisu: “Na Turaga, au sa sega ni yaga mo ni curu ki na noqu vale: mo ni cavuta walega na vosa, ena bula kina na noqu tamata.” Ni raica o Jisu ni vakabauta na turaganivalu ni rawa vua me veivakabulai sara mai vakayawa, sa qai kaya kina o Jisu vei ira na muri koya tiko: “Au sa kaya vakaidina vei kemudou, Au sa sega ni kunea vei ira na Isireli e dua na vakabauta levu vakaoqo.”​—Maciu 8:5-10; Luke 7:1-10.

E vukei keda na ivakaraitaki oqo meda dikeva kina e dua na tiki bibi ni vakabauta​—oya ni dodonu me cakacakataki. Me vaka ga e vakamacalataka o Jemesa: “Na vakabauta kevaka sa sega ni tu vata kei na cakacaka, sa mate ga, ni sa tu duaduaga.” (Jemesa 2:​17) E matata sara na tikina oqo ke da dikeva mada e dua na ivakaraitaki ni ka a yaco dina ena vuku ni mate ni vakabauta.

Ena 1513 B.S.K., ena vuku ni veiyalayalati ni Lawa i Mosese, sa ra vakaduavatataki kina kei na Kalou na matanitu o Isireli. Ni dautataro ni veiyalayalati oya o Mosese, a vakasavuya na vosa ni Kalou vei ira na Isireli: “Kevaka dou na vakarorogo vakaidina ki na domoqu, ka vakabauta na noqu vosa ni yalayala, dou na qai . . . noqu . . . vanua tabu.” (Lako Yani 19:​3-6) Io, na nodra yaco na Isireli mera matanitu tabu ena vakatau tiko ena nodra talairawarawa.

Vica tale na senitiuri e muri, sa ra tekivu vakabibitaka na Jiu na kena vulici ga na Lawa, sega soti na kena bulataki na ivakavuvuli e vauca. E vola o Alfred Edersheim ena nona ivola The Life and Times of Jesus the Messiah: “Era sa lewa oti na [rapai]​​—⁠na ‘iliuliu levu ni lotu se o ira na kilai,’ ni dodonu me liu na kena vulici qai muri na kena cakacakataki.”

E dina taucoko nira vakaroti na Isireli ena gauna makawa mera vulica vagumatua na vosa ni Kalou. A kaya sara mada ga na Kalou: “Na vosa oqo, ka’u sa vakarota vei kemuni e na siga oqo, me tiko ga e na lomamuni: ia mo ni gumatua ni vakavulica vei ira na luvemuni, ka dauvosataka ni kemuni sa tiko e na nomuni vale, ni kemuni sa lako voli talega e na sala, ka ni kemuni sa koto sobu, ni kemuni sa duri cake talega.” (Vakarua 6:​6, 7) Ia vakacava, a bau nakita mada ena dua na gauna o Jiova me vakabibitaki ga na kena vulici na Lawa, e sega ni kena bulataki? Meda dikeva mada.

Rui Sivia Tale na Nodra Vuli Lawa

Ena rairai donu tu vei ira na Isireli na kena vakabibitaki na vulici ni Lawa, baleta ni tukuni tu ena dua nodra italanoa makawa na Jiu ni dau vulica tale ga na Kalou na Lawa me tolu na aua ena veisiga. Eda raica rawa na vuna era na rairai nanuma kina e so na Jiu, ‘Kevaka sa dau vulica wasoma vaka oqori na Kalou na Lawa, sega beka ni dodonu mera vakatotomuri koya tale ga na nona ibulibuli e vuravura?’

Me yacova mai na imatai ni senitiuri S.K., e sa moici na nodra vakasama na rapai ena levu ni nodra dau vakadidike kei na nodra saga mera vakamacalataka na Lawa. A kaya o Jisu ni o ira na “vu-ni-vola kei ira na Farisi” era “vosa ga ka sega ni cakava.” Era “vauca nai colacola bibi e dredre sara ni colati, ka vakataqara e na usouso-ni-domodra na tamata; a ra sa sega ni via vakayavalata e na dua na nodrai qaqalo.” (Maciu 23:​2-4) E sega ni tukuni rawa na levu ni ivakavuvuli kei na ivakaro era vakataqara vei ira na tamata dravudravua o ira na iliuliu ni lotu oqo, ia era vakarautaka e so na sala lawaki ca mera drotaka kina na nodra muria na lawa vata ga oqori. Kena ikuri, o ira na tagane era dau vakabibitaka na vuli era tini “vakawaletaka na veika bibi e na lawa me vaka na lewa dodonu, kei na lewa loloma kei na yalodina.”​​—⁠Maciu 23:​16-​24, VV.

Sa veicalati dina na nodra saga na vunivola kei na Farisi mera vakaraitaka nira yalododonu, ia era tini vakacala tale tiko na Lawa sara ga era kaya voli nira tutaka! A sega ni vakavolekati ira vua na Kalou na nodra veibataka tiko ena veisenitiuri yani e liu na vosa ni Lawa kei na kena ivakamacala matailalai. E lai tini vagolei ira tani ga, e via tautauvata kei na veivagolei tani e cavuta na yapositolo o Paula, e vu mai na “dautalanoa ca,” “vakavuvuli tani,” kei na “vuku” lasu. (1 Timoci 6:​20, 21) Ia a tiko tale e dua na leqa bibi sara, oya na kena cakayaco vei ira na vuli Lawa vakasivia. E lai luluqa kina na nodra vakabauta, sa sega ni qai uqeti ira mera caka dodonu.

Era Kilaka, ia Era Tawavakabauta

E sega sara ga ni tautauvata na nodra vakasama na iliuliu ni lotu Vakajiu kei koya na Kalou! Ni bera ga vakalailai na nodra curuma na Isireli na Vanua Yalataki, a kaya o Mosese vei ira: “Ni vaqara na lomamuni ki na vosa kecega ka’u sa tukuna vei kemuni e na siga oqo, mo ni vakaroti ira kina na luvemuni me ra vakabauta ka cakava, na vosa kecega ni vunau oqo.” (Vakarua 32:46) E matata e ke, ni sega wale ga ni dodonu mera vulica vagumatua na Lawa o ira na tamata ni Kalou, ia mera bulataka tale ga.

Ia, levu ga na gauna era sega ni yalodina vei Jiova na matanitu o Isireli. Era sega ni caka dodonu na Isireli baleta nira “sega ni vakabauti koya, se vakarorogo ki na nona vosa.” (Vakarua 9:​23; Dauveilewai 2:​15, 16; 2 Veigauna 24:​18, 19; Jeremaia 25:​4-7) Kena itinitini, era vakaraitaka na Jiu na ivakatagedegede ni tawavakabauta era sa toka kina ena nodra sega ni ciqomi Jisu me Mesaia. (Joni 19:​14-​16) Ia, sa sega tale ga ni ciqomi ira na Isireli na Kalou o Jiova, sa golevi ira na veimatanitu tani.​​—⁠Cakacaka 13:⁠46.

Meda qarauna tale ga meda kua ni sikalutu ena dai vata ga oqori​​—⁠meda nanuma ni rawa nida qarava na Kalou ke sa tiko na kilaka, ia e sega ga ni gadrevi meda vakabauta. Ia, na tikina bibi me nanumi deivaki, oya ni sega ni inaki ga ni noda vulica na iVolatabu meda rawata kina na kilaka. E dodonu me tara sara ga na lomada na kilaka dodonu me qai vakavinakataka noda bula. Vakasamataka mada, se cava beka na yaga ni kena vulici na tei kakanadraudrau, ia qai sega ni dua na sorena eda bau tea? Io, eda sa na kila beka na iwalewale ni teitei, ia eda na sega ga ni tamusuka e dua na ka! Ena salavata ga oqori, o ira na vulica na ka e vinakata na Kalou mai na iVolatabu, me tara na lomadra na sore ni ka dina, me vua, qai uqeti ira mera cakacakataka.​​—⁠Maciu 13:​3-9, 19-​23.

“Dou Muria na Vosa”

E kaya na yapositolo o Paula ni “sa rawa na vakabauta e na vakarorogo.” (Roma 10:17) Eda na rawa ni bula tawamudu ke da rogoca na Vosa ni Kalou da qai vakabauta na Luvena, o Jisu Karisito. Io, e sega ni yaga na noda kaya wale tu ga, ‘Au vakabauta na Kalou kei na Karisito.’

E uqeti ira nona imuri o Jisu me tiko vei ira na mataqali vakabauta ena tosoi ira mera cakacakataka: “A ka oqo sa vakarokorokotaki kina ko Tamaqu, ni dou sa vua vakalevu: ka dou na qai noqu tisaipeli.” (Joni 15:⁠8) E muri, a qai vola o Jemesa, na taci Jisu vakacabecabe: “Dou muria na vosa ka kakua ni rogoca walega.” (Jemesa 1:​22) Ia, eda na kila vakacava na ka meda cakava? Na ka e tukuna o Jisu kei na nona ivakaraitaki e vakatakila kina vei keda na ka meda cakava meda vakamarautaka na Kalou.

Ni se tiko e vuravura o Jisu, a cakacaka vakaukaua ena vuku ni Matanitu ni Kalou, me vakarokorokotaki tale ga kina na yaca i Tamana. (Joni 17:​4-8) Ena sala cava? Levu na tamata era nanuma lesu na nona vakabulai ira vakacakamana o Jisu na tauvimate kei na lokiloki. Ia, e vakamatatataka na Kosipeli i Maciu na sala levu duadua a cakava kina oqo: “A sa lako voli ko Jisu e na veikoro kecega kei na veikoro lalai, ka vakatavuvuli e na nodra veivale ni lotu, ka vunautaka nai tukutuku-vinaka ni matanitu.” E vakavure vakasama, ni o Jisu e sega ni dau vosa ga vei ira nona itokani kei ira na kilai koya, se vei ira ga era tiko volekati koya. A cakacaka vakaukaua ena nona vakayagataka na sala ni veilakoyaki cava ga e rawata me sikovi ira kina na tamata “e Kalili taucoko.”​​—⁠Maciu 4:​23, 24; 9:​35.

A vakaroti ira tale ga nona imuri o Jisu mera vakaitavi ena cakacaka ni veivakatisaipelitaki. Io, e ivakaraitaki vinaka dina vei ira mera muria. (1 Pita 2:​21) A tukuna vei iratou nona tisaipeli yalodina o Jisu: “Dou lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga, ka papitaisotaki ira e na yaca ni Tamamudou kei na Luvena kei na Yalo Tabu; vakavulici ira me ra muria na veika kece ga au sa vakarota tu vei kemudou.”​​—⁠Maciu 28:​19, 20, VV.

E dina, e ka ni bolebole toka na noda vakaitavi ena cakacaka vakavunau. A kaya mada ga o Jisu: “Raica, au sa talai kemudou yani me vaka na lami e na kedra maliwa na wolifa.” (Luke 10:⁠3) Nida sotava na veitusaqati, eda dau via suka e muri meda rawa ga kina ni levea na leqa kei na rarawa. A yaco oqori ena bogi e vesu kina o Jisu. Era veidroyaki na yapositolo ena levu ni nodra rere. Ena bogi tiko ga oya, a cakitaki Jisu tale ga kina vakatolu o Pita.​​—⁠Maciu 26:​56, 69-​75.

De dua o na rairai kurabuitaka ni tukuna na yapositolo o Paula ni a ka ni bolebole tale ga vua na nona vunautaka na itukutuku vinaka. A vola vei ira na ivavakoso e Cesalonaika: “Keitou sa qai doudou ga e na vuku ni neitou Kalou me tukuna sara vei kemudou nai tukutuku-vinaka ni Kalou, a sa ka levu na veivorati.”​​—⁠1 Cesalonaika 2:​1, 2.

A rawa vei Paula kei ratou na vo ni yapositolo me ratou doudou na tukuna yani na Matanitu ni Kalou, ena vaka kina vei iko. Ia, ena rawati vakacava? E bibi nomu nuitaki Jiova. Ke da vakabauti Jiova vakatabakidua, ena tosoi keda na vakabauta oqori, eda na qai rawa ni cakava kina na lomana.​​—⁠Cakacaka 4:​17-​20; 5:​18, 27-​29.

Ena Vakaicocovitaki na Noda Cakacaka

E kila vinaka o Jiova na noda sasaga meda qaravi koya. Me kena ivakaraitaki, e kila na gauna eda tauvimate kina se wawale. E kila na noda yalolailai. Na gauna e tarabi kina na noda leqa vakailavo, se nida vakararawataki beka ena vuku ni tauvimate se veilecayaki ni yaloda, e kila vinaka o Jiova na keda ituvaki.​​—⁠2 Veigauna 16:9; 1 Pita 3:​12.

Sega ni vakataratututaki ni marautaka o Jiova na noda cakacakataka tiko na noda vakabauta, dina ga nida ivalavala ca da qai sotava na ituvaki dredre! E sega ni ka ga e vatavatairalagotaki na nona dau nanumi ira na nona dauveiqaravi yalodina o Jiova​​—⁠ni vakadeitaka sara ga ena nona yalayala. A vola na yapositolo o Paula ena veidusimaki ni yalo tabu: “Sa sega ni tawa dodonu na Kalou me guilecava na nomudou cakacaka, kei na loloma, dou a vakatakila ki na yacana ni dou a qaravi ira era sa lotu, ia dou sa qarava tikoga.”​​—⁠Iperiu 6:​10.

O rawa ni vakanuinui ina ka e kaya na iVolatabu me baleti Jiova ni “Kalou vosa dina, ka sega ni ca,” qai “saumi ira talega era sa dauvakasaqarai koya.” (Vakarua 32:4; Iperiu 11:⁠6) Me kena ivakaraitaki, na ka e nanuma lesu e dua na marama mai Kalifonia, e Mereke: “E yabaki tini na nona cakacaka vakaitalatala vakatabakidua o tamaqu sa qai vakaluveni. Au dau marautaka nona talanoataka vei au na sala e dau vakarautaka kina o Jiova na kena kakana ena gauna e cakacaka vakatabakidua tu kina. Levu na gauna na qavu ni nona ilavo e vo, e rauta me saumi ga kina na waiwai ni motoka me kauti koya ina cakacaka vakavunau. Ia, ni lesu yani i vale, sa dau waraki koya tu e so na kakana ena matanikatuba.”

E sega ni vukei keda wale ga vakayago na “Tama ni loloma, kei na Kalou ni veivakacegui kecega,” e vakataudeitaki keda, qai vakaukauataki keda tale ga vakayalo. (2 Korinica 1:⁠3) “O lomavakacegu ni o vakararavi vei Jiova,” e kaya e dua na iVakadinadina sa vosota mai e levu na veivakatovolei ena veiyabaki sa sivi. “Oqo e gauna vinaka mo nuitaki Jiova kina, mo qai raica tale ga na sala e yavala kina.” O rawa ni torovi koya e “daurogoca na masu” ena yalomalumalumu, ni o kila deivaki ni na vukei iko ena nomu leqa.​—Same 65:2.

E levu sara na veivakalougatataki era vakila na dau tatamusuki vakayalo. (Maciu 9:37, 38, VV ) Era vakila e levu nira bulabula vakayago nira cakacaka vakavunau, ena dina tale ga oqo vei iko. Ia, e bibi sara ni vukei keda meda vakaukauataka noda veiwekani kei na Kalou na noda wasea yani na itukutuku vinaka vei ira e so tale.​—Jemesa 2:23.

Caka Vinaka Tiko Ga

Ke dua na tamata ni Kalou e vakasamataka ni sega ni marautaki koya o Jiova baleta ni sa sega ni solia rawa nona vinaka kece ena cakacaka vakaitalatala ena vuku ni malumalumu ni bula vaqase, sa bucina tiko na rai cala. Ena cala sara tale ga ke vaka oqori na nodra vakasama o ira era tautauvimate, ra vakaicolacola ena loma ni vuvale, se so tale na ituvaki vaka oqori.

Vakasamataka lesu na gauna a malumalumu kina na yapositolo o Paula ni a tauvimate se na nona a sotava e dua na leqa, a qai “masu vakatolu vua na Turaga, me kau tani” vua. A sega ni mani vakabulai o Paula me rawa ni vakalevutaka kina nona cakacaka vei Jiova, ia a kaya ga vua na Kalou: “Sa rauti iko na noqu loloma: ni sa vakalevui na noqu kaukauwa, ni sa malumalumu e dua.” (2 Korinica 12:7-10) O koya gona, se mani ituvaki dredre cava o vosota tiko, nuidei ga ni marautaka na Tamada vakalomalagi na veika kece o rawa ni cakava ena vukuna. ​—Iperiu 13:15, 16.

E sega ni namaka na noda Dauveibuli yalololoma meda cakava na ka eda sega ni rawata. E kerea wale ga meda cakacakataka na noda vakabauta.

[iYaloyalo ena tabana e 26]

A rauta beka na kena vulici ga na Lawa?

[iYaloyalo ena tabana e 29]

E gadrevi meda cakacakataka noda vakabauta