“Dou a Rogoca na Dauvosota Nei Jope”

“Dou a rogoca na dauvosota nei Jope, dou sa raica talega ni sa tinia vakaevei na Turaga; ni sa yalovinaka sara na Turaga [o Jiova], ka sa dauloloma.”​—JEMESA 5:​11.

1, 2. Na veivakatovolei cava erau sotava e dua na veiwatini mai Poladi?

E IVAKADINADINA i Jiova o Harald Abt ni vo e dua na yabaki me lewa na mataivalu i Itala na vanua o Danzig (Gdańsk ena gauna oqo) ena vualiku kei Poladi. A dredre sara na veika era sotava na lotu Vakarisito dina ena vanua oqo. Era saga na Gestapo me sainitaka e dua na ivola o Harald e vakaraitaka ni sa cakitaka na nona vakabauta, ia e sega ni saini o koya. E curu i valeniveivesu o Harald me vica na macawa ni bera ni vakau ina keba ni veivakararawataki e Sachsenhausen, na vanua e lai vakarerei tale kina qai mokulaki. E dusia e dua na ovisa na ikuvukuvu ni vale era dau vakamai kina na tamata qai tukuna vei Harald, “Ena lako cake na kemu kubou vua na nomu Jiova ena vale oya ena loma ni 14 na siga kevaka o sega ni cakitaka na nomu vakabauta.”

² Ena gauna e vesu kina o Harald, e se sucu tiko na luvedrau yalewa vula tini vei watina o Elsa. Era vakaraici Elsa tale tiko ga na Gestapo. Sega ga ni dede sa kaliraki vua na luvena qai vakau tale ga o koya ina keba ni veivakararawataki e Auschwitz. Me vakataki Harald, e vosota tale tiko ga me vica na yabaki. O rawa ni wilika ena Watchtower 15 Epereli, 1980, na ivakamacala ni nodrau vosota. A vola o Harald: “E 14 taucoko na yabaki na noqu curu e valeniveivesu kei na keba ni veivakararawataki ena vuku ni noqu vakabauta na Kalou. Era dau tarogi au e so: ‘E bau veivuke o watimu ena nomu vosota voli na veika o sotava?’ Io, e vaka dina kina! Au kila tu ga ni na sega ni cakitaka na nona vakabauta o koya, oqo e dau vakaukauataki au. Au kila ni vinaka cake vua me raici au niu sa lave matemate ena dua na vata mai na nona kila niu sa sereki baleta niu cakitaka na noqu vakabauta. . . . E vosota o Elsa e levu na veika rarawa ena nona vesu tu ena nodra keba ni veivakararawataki na kai Jamani.”

3, 4. (a) Na ivakaraitaki i cei e vukei ira na lotu Vakarisito mera vosota? (b) Na cava e uqeti keda kina na iVolatabu meda dikeva na veika e sotava o Jope?

³ Era vakadinadinataka e levu na iVakadinadina ni sega ni ka rawarawa na vakararawataki. Oqo na vuna e vakaroti ira kina na lotu Vakarisito na iVolatabu: “Vakadamurimuri ira na parofita, e na nodra vosota na ka rarawa, kei na nodra dauvosota, era a vosa e na yaca ni Turaga [o Jiova].” (Jemesa 5:​10) Era levu sara na tamata ni Kalou era vakararawataki vakatawadodonu ena veisenitiuri sa oti. Na nodra ivakaraitaki “na i lala i vakadinadina levu” oqo ena uqeti keda meda tomana tiko ga na noda cici na lotu Vakarisito.​​—Iperiu 11:​32-​38; 12:1, VV.

⁴ E vakaraitaka na iVolatabu ni o Jope e ivakaraitaki vinaka ni dauvosota. “Raica, eda sa dauvakatokai ira era sa vosota me ra kalougata,” e vola o Jemesa. “Dou a rogoca na dauvosota nei Jope, dou sa raica talega ni sa tinia vakaevei na Turaga; ni sa yalovinaka sara na Turaga [o Jiova], ka sa dauloloma.” (Jemesa 5:​11) Na veika e sotava o Jope e vakaraitaka na veivakalougatataki era na marautaka o ira na yalodina tiko, o ira e vakalougatataki ira o Jiova. E vakaraitaka tale ga na veika yaga eda na sotava ena gauna eda vakaleqai tiko kina. Na ivola na Jope e vukei keda meda sauma na veitaro oqo: Nida vakatovolei, na cava meda kila kina na vu ni noda vakatovolei? Na itovo kei na rai cava ena vukei keda meda vosota? Eda na vakayaloqaqataki ira vakacava na noda itokani lotu Vakarisito era vakararawataki tiko?

Meda Kila na Vu ni Noda Vakararawataki

5. Na cava na ka bibi meda nanuma tiko ena gauna eda vakatovolei se temaki kina?

⁵ Me rawa nida kaukaua tiko vakayalo, e dodonu meda kila vinaka na vu ni noda vakararawataki. Ke sega ena rawa ni vakaleqa na noda bula vakayalo na veileqa eda sotava. E ka bibi duadua na noda yalodina vua na Kalou. E kerei keda na Tamada vakalomalagi meda nanuma dei na ka e kerei keda kina oqo: “Mo vuku, na luvequ, ka vakamarautaka na lomaqu, me dua na vosa me’u tauca vua sa beitaki au.” (Vosa Vakaibalebale 27:11) Sa dua dina na ka dokai! Dina ga nida tamata malumalumu da qai dau valavala ca, e rawa nida vakamarautaka na noda Dauveibuli. Eda vakayacora oqo nida vakaraitaka na levu ni noda lomani Jiova ena gauna eda vosota kina na veivakatovolei kei na veitemaki. Na loloma dina vakarisito e vosota na ka kece ga. Ni sega ni mudu na loloma.​​—1 Korinica 13:​7, 8.

6. E beitaki Jiova vakacava o Setani, vakacava na raba ni veibeitaki oqo?

⁶ E vakaraitaka vakamatata na ivola na Jope na nona beitaki Jiova o Setani. E vakaraitaka tale ga na inaki ca ni meca tawarairai oqo ena nona saga me vakaleqa na noda veiwekani kei na Kalou. Me vaka e vakaraitaki ena ka e yacovi Jope, e beitaki ira kece na tamata i Jiova o Setani nira qarava tiko na Kalou mera rawaka kina. E via vakadinadinataka tale ga ni rawa ni batabata na nodra lomana na Kalou. Sa beitaka voli mai na Kalou ena vica vata na udolu na yabaki. Ni kolotaki sobu mai lomalagi, e vakamacalataki Setani e dua na domo mai lomalagi me “daubeitaki ira na wekada,” e beitaki ira tiko ena “mata ni Kalou e na siga kei na bogi.” (Vakatakila 12:10) Ke da vosota tiko, eda vakalasuya na nona veibeitaki.

7. Eda valuta vakacava na noda malumalumu vakayago?

⁷ Meda nanuma tiko ni o Setani ena vakayagataka na leqa eda sotava me rawa ni kaliraki keda kina mai vei Jiova. Ena gauna cava e veretaki Jisu kina? Ena gauna e viakana tu kina o Jisu ni oti nona lolo voli ena vica vata na siga. (Luke 4:​1-3) E tusaqata rawa na veiveretaki i Setani oya o Jisu baleta ni kaukaua tu vakayalo. E bibi gona meda valuta na noda malumalumu e vu mai na tauvimate se na noda sa qase ena kaukaua vakayalo e tu vei keda! “Kevaka sara mada ga e sa vuca mai na yago ga e sau,” meda kua ga ni soro baleta “sa dauvakavoui na noda bula e loma e na veisiga yadua.”​​—2 Korinica 4:​16, VV.

8. (a) E rawa ni vakaleqai keda vakacava na ca ni lomada? (b) Na rai se vakasama cava a tu vei Jisu?

⁸ E dau vakaleqai keda vakayalo tale ga na ca ni yaloda. Ena rairai taroga e dua, ‘Na cava e vakatara kina o Jiova na ka oqo?’ ‘E rawa vakacava me cakava vei au na ka oqo e dua na taciqu?’ e rawa ni taroga e dua e caka vua e dua na ka e tawadodonu. Na ca ni yalo vaka oqo e rawa ni vakavuna meda sa lai nanumi keda ga da qai guilecava kina na vu dina ni noda vakararawataki. E vakaleqa vakalevu na yalo i Jope na nona rarawataki iratou na tolu na nona itokani dauveivakacalai oya, na nona rarawa e via vaka ga na rarawa vakayago e sotava tiko. (Jope 16:20; 19:2) E vakaraitaka tale ga na yapositolo o Paula ni cudru vakabalavu ena rawa kina nida ‘soli keda vakarawarawa vua na Tevoro.’ (Efeso 4:​26, 27) Me isosomi ni nona rarawataki ira e so se kauaitaka vakalevu na ca e caka vua, e vinaka cake vua na lotu Vakarisito me vakatotomuri Jisu ena nona “laivi koya ga vei koya sa dau lewa vakadodonu,” na Kalou o Jiova. (1 Pita 2:​21-​23, VV) E rawa nida taqomaki keda mai na sasaga i Setani kevaka e tiko vei keda na “vakasama vata” a tu vei Jisu.​​—1 Pita 4:​1,VV.

9. Na veivakadeitaki cava e solia vei keda na Kalou me baleta noda icolacola kei na noda dau vakatovolei?

⁹ Meda kua tale ga ni nanuma ni leqa eda sotava e vakaraitaka ni cudruvi keda na Kalou. E vakararawataki Jope na rai cala oqori ena gauna eratou vosataki koya kina na nona itokani vakailasu. (Jope 19:​21, 22) E vakadeitaka vei keda na iVolatabu: “Sa sega ni dauveretaki rawa na Kalou ki na ka ca, a sa sega ni dauveretaka e dua na tamata ko koya.” (Jemesa 1:​13) Ia, e yalataka ga o Jiova ni na vukei keda meda colata na noda icolacola qai vakarautaka na sala meda dro tani kina mai na veitemaki. (Same 55:22; 1 Korinica 10:13) Ke da kabiti Jiova ena gauna eda rarawa kina, ena donu tiko ga na noda rai da qai vorata rawa na Tevoro.​​—Jemesa 4:​7, 8.

iVukevuke ni Vosota

10, 11. (a) Na cava e vukei Jope me vosota voli ga? (b) E vukei Jope vakacava na vinaka ni nona lewaeloma?

¹⁰ E yalodina tiko ga o Jope dina ga ni mosimosi dina na rarawa e sotava qai kuria oqori na nodratou vosataki koya na nona itokani vakailasu kei na kena sega ni matata vinaka vua na vu ni nona vakararawataki. Na cava eda vulica mai na nona vosota? E sega ni vakabekataki ni nona vosota e vu ga ena nona yalodina tiko vei Jiova. ‘E rerevaka na Kalou qai sega ni torova na ca.’ (Jope 1:1) E ivakarau sara ga ni nona bula oya. E sega vakadua ni vakanadakui Jiova o Jope, dina ga ni sega ni matata vua na vu ni nona sotava vakasauri na leqa. E vakabauta o Jope ni dodonu me qaravi Jiova tiko ga ena gauna vinaka se gauna ca.​​—Jope 1:​21; 2:​10.

¹¹ E vakacegui Jope tale ga na vinaka ni nona lewaeloma. Ena gauna e vaka sa vakarau cava kina nona bula, e lomavakacegu ena nona kila ni sa solia na nona vinaka taucoko me vukei ira na tani, ni a muria vinaka tiko na ivakatagedegede i Jiova, qai sega tale ga ni vakaitavi ena sokalou lasu.​​—Jope 31:​4-​11, 26-28.

12. E ciqoma vakacava o Jope na nona vukei koya o Ilaiu?

¹² Ia a se vinakati tiko ga vei Jope me veisautaka e so na itovo ni nona rai. E yalorawarawa me ciqoma na veivuke ena tikina oqori. Oya e dua tale ga na sala e vosovoso kina. E veidokai ena nona rogoca na ivakasala vinaka i Ilaiu kei na nona ciqoma na veivakadodonutaki i Jiova. “Ka’u a cavuta kina na ka ka’u a lecava,” e kaya o koya. “Ka’u sa beci au sara kina, ka veivutuni e na kuvu-ni-soso kei na dravusa.” (Jope 42:​3, 6) Dina ga ni se tauvi koya tiko na kena mate, e marautaka ga o Jope ni nona veisautaka nona rai e vukea me toro volekata na Kalou. “Au sa kila ni kemuni [Jiova] sa rawata na ka kecega,” e kaya o Jope. (Jope 42:2) Ni vakamacalataka o Jiova na nona cecere, sa qai matata vei Jope na nona lolovira ni vakatauvatani kei na Dauveibuli.

13. E yaga vakacava vei Jope na nona yalololoma?

¹³ Me kena iotioti, e ivakaraitaki vinaka tale ga ni yalololoma o Jope. Eratou vakararawataki koya dina na nona itokani vakailasu, ia ni tukuna vua o Jiova me masulaki iratou, e cakava vaka kina. Oti oya, sa qai vakasuka o Jiova vei Jope na bulabula ni yago a tu vua e liu. (Jope 42:​8, 10) E macala ni noda dau cudru ena sega ni vukei keda meda vosovoso, e vukei keda ga na noda dau loloma kei na noda yalololoma. E vakabulabulataki keda vakayalo na noda sega ni dau cudruvaka na ka, e vakalougatataki keda tale ga kina o Jiova.​​—Marika 11:25.

Daunivakasala Vuku Era Vukei Keda Meda Vosota

14, 15. (a) Na itovo cava e rawa ni vukea na daunivakasala me veivakacegui? (b) Vakamacalataka na vuna e yaga kina vei Jope na veivuke i Ilaiu.

¹⁴ Eda vulica tale ga mai na veika e yaco vei Jope na kedra yaga na daunivakasala vuku. O ira oqori era vaka na tacida “e na gauna ni rarawa.” (Vosa Vakaibalebale 17:17) Ia, me vaka na ka e yaco vei Jope, e so na daunivakasala era veivakaleqai, era sega ni veivakacegui. Na daunivakasala vinaka e dodonu me veinanumi qai veidokai, me vakataki Ilaiu. Ena vinakati vei ira na qase ni ivavakoso kei na so tale na lotu Vakarisito matua mera vakauqeti ira e so era bikai tu ena leqa bibi. E levu sara na ka era rawa ni vulica na daunivakasala oqori mai na ivola na Jope.​​—Kalatia 6:1; Iperiu 12:​12, 13.

¹⁵ E levu na ka vinaka e vulici ena ka e cakava o Ilaiu. E vakarogoci iratou vakavinaka sara na tolu na itokani i Jope. (Jope 32:11; Vosa Vakaibalebale 18:13) E vakayagataka na yaca i Jope o Ilaiu qai vakamasuti koya. (Jope 33:1) E sega ni vakalevulevui koya o Ilaiu me vakataki iratou na itokani vakailasu i Jope. “Koi au talega, ka’u sa buli e na qele,” e kaya o koya. E vakasamataka vinaka na vosa e tauca baleta ni sega ni via kuria na rarawa i Jope. (Jope 33:​6, 7; Vosa Vakaibalebale 12:18) E sega ni vakalewa na ivalavala i Jope, e vakacaucautaki koya ga ena nona yalododonu. (Jope 33:32) E tu vei Ilaiu na rai vakalou, qai vukei Jope tale ga me raica ni sega ni daucaka ca o Jiova. (Jope 34:​10-​12) E uqeti Jope me dau waraki Jiova, me kua ni boletaka na nona yalododonu. (Jope 35:2; 37:​14, 23) Ena yaga vei ira na qase ni ivavakoso kei ira tale e so na veika era vulica vua.

16. Eratou matataki Setani vakacava na tolu na itokani vakailasu i Jope?

¹⁶ E veibasai na ivakasala i Ilaiu kei na nodratou ivakasala ca o Elifasi, Pilitati, kei Sofa. A tukuna vei iratou o Jiova: “Dou sa sega ni vosataki au vakadodonu.” (Jope 42:7) Kevaka eratou mani kaya ni vinaka na nodratou inaki, ia eratou matataki Setani tiko mai, eratou sega ni itokani vinaka. Eratou tukuna kece tiko ga mai ni a bale vei Jope na rarawa e sotava. (Jope 4:​7, 8; 8:6; 20:​22, 29) E kaya o Elifasi ni Kalou e sega ni vakadinati ira na nona tamata, e sega tale ga ni kauaitaka o koya se eda yalododonu se sega. (Jope 15:15; 22:​2, 3) E beitaki Jope tale ga o Elifasi ena cala e sega ni bau cakava. (Jope 22:​5, 9) Ia o Ilaiu e vukei Jope vakayalo, na ka era dau saga mera cakava na daunivakasala dauloloma.

17. Na cava meda nanuma ena gauna eda vakararawataki kina?

¹⁷ E dua tale na ka eda rawa ni vulica ena ivola na Jope me baleta na vosota. E raica tiko mai na noda Kalou dauloloma na veika e tarai keda tiko qai rawa tale ga ni vukei keda ena veisala e so. Eda sa wilika oti na veika e sotava o Elsa Abt. Vakasamataka mada na ka e qai kaya: “Ni bera na noqu vesu, au a wilika ni a kaya e dua na tacida yalewa ni gauna e kaukaua sara kina na veika rarawa e caka vei keda e dau vakacegui keda na yalo tabu i Jiova. Au nanuma ga ni vakalevutaka na ka e vola. Au vakadeitaka ni dina na ka e vola ena gauna au vakararawataki kina. E yaco dina vei au. E dredre mo vakabauta kevaka o se bera ni vakila. Ia e yaco dina sara ga vei au. E dau vukei keda dina o Jiova.” E sega ni tukuna tiko o Elsa na ka e rawa ni cakava o Jiova se na veika e cakava ena vica na udolu na yabaki sa oti ena gauna i Jope. E tukuna o koya na ka e yaco ena noda gauna. Io, e “dau vukei keda dina o Jiova!”

Marau o Koya e Vosota

18. E yaga vakacava vei Jope na nona vosota?

¹⁸ Ena lewe vica ga vei keda ena sotava na veivakararawataki kaukaua me vaka e sotava o Jope. Se mani veivakararawataki cava eda sotava ena vuravura oqo, e tiko na vuna vinaka meda yalodina tiko ga kina, me vakataki Jope. Na veivakararawataki oya e vakabulabulataki Jope. E vakataucokotaki koya vinaka sara ga. (Jemesa 1:​2-4) E vakaukauataka na nodrau veiwekani kei na Kalou. E kaya o Jope: “Ka’u a rogoci kemuni e na daligaqu walega; ia sa qai raici kemuni na mataqu.” (Jope 42:5) E vakadinadinataki ni lasu o Setani baleta ni sega ni tarova rawa na nona yalodina o Jope. Ni oti e vicanadrau na yabaki, e se cavuta tiko ga o Jiova na ivakaraitaki ni yalodina se yalododonu ni nona tamata o Jope. (Isikeli 14:14) Na itukutuku ni nona yalodina kei na nona vosota e se uqeti ira tiko ga na tamata ni Kalou me yacova sara mai nikua.

19. Na cava o kaya kina ni yaga na vosota?

¹⁹ Ni vola vei ira na lotu Vakarisito o Jemesa ena imatai ni senitiuri mera vosota, e vakamacalataka vei ira na yaga ni vosota. E dusia na ivakaraitaki i Jope me vakaraitaka na nona dau vakalougatataki ira vakalevu na nona tamata yalodina o Jiova. (Jemesa 5:​11) Eda wilika ena Jope 42:12: “Ka sa vakalougatataka vakalevu ko Jiova na veiyabaki i Jope sa muri, ka vakalailai eliu.” E vakaruataka na Kalou na ka e vakayalia o Jope, e bula marau qai bula balavu tale ga. (Jope 42:​16, 17) Na momosi, rarawa, kei na mosi ni yalo eda sotava tale tiko ga ena gauna ni ivakataotioti oqo ena vakaoti kece qai guilecavi vakadua ena vuravura vou ni Kalou. (Aisea 65:17; Vakatakila 21:4) Eda sa rogoca na nona vosota o Jope, oqo ena uqeti keda meda vosota me vakataki Jope ni vukei keda o Jiova. E yalataka na iVolatabu: “Sa kalougata na tamata sa vosota ni sa vakatovolei; io, ni sa vakatovolei oti, ena rawata nai sala ni bula o koya sa yalataka na Turaga [o Jiova] kivei ira sa lomani koya.”​​—Jemesa 1:12.

O na Sauma Vakacava?

• Eda na vakamarautaka vakacava na loma i Jiova?

• Na cava meda kua ni nanuma kina ni leqa eda sotava e vakaraitaka na nona cudruvi keda na Kalou?

• Na cava soti e vukei Jope me vosota?

• Eda rawa ni vakataki Ilaiu vakacava nida vakaukauataki ira na noda itokani vakabauta?

[iYaloyalo ena tabana e 28]

Na daunivakasala vinaka e dau veinanumi qai veidokai

[iYaloyalo ena tabana e 29]

O Elsa kei Harald Abt