Era Vakamuai Ira Vakacava na Tamata na Agilosi?

“Ni sa oti na veika oqo, au sa raica e dua tale na agilosi ni lako sobu mai lomalagi, sa ka levu na nona kaukauwa . . . A sa kaci e na domo levu sara ko koya ka kaya: ‘Sa bale! Sa bale ko Papiloni Levu!’”​—VAKATAKILA 18:​1, 2, VV.

1, 2. Eda kila vakacava ni dau vakayagataki ira na agilosi o Jiova mera vakayacora na lomana?

A SOLI vua na yapositolo sa kena turaga o Joni ena nona vesu tiko ena yanuyanu o Patemo, e dua na raivotu e parofisai. E vakasakiti dina na veika e raica era yaco ena “siga ni Turaga” ena gauna e ‘vakasinaiti kina ena yalo tabu.’ Na siga oya e tekivu ena gauna e buli kina o Jisu Karisito me tui ena 1914 me yacova ni cava na duanaudolu na yabaki ni nona veiliutaki.​—Vakatakila 1:​10, VV.

² E sega ni solia vakadodonu na Kalou o Jiova na vakatakila oqo vei Joni. E vakayagataka e dua me vakadewataka. E kaya na Vakatakila 1:1: “Ai vakatakila kei Jisu Karisito, ka solia vei koya na Kalou me vakaraitaka vei ira na nonai talatala na ka sa voleka ni yaco mai; a sa tala ko koya na nona agilose me tukuna vei Joni na nonai talatala.” Erau vakayagataka o Jiova kei Jisu e dua na agilosi me vakaraitaka vei Joni na veika totoka me baleta na “siga ni Turaga.” Dua na gauna, a raica tale ga o Joni “e dua tale na agilosi ni lako sobu mai lomalagi, sa ka levu na nona kaukauwa.” Na cava a lesi me cakava na agilosi oqo? “Sa kaci e na domo levu sara ko koya ka kaya: ‘Sa bale! Sa bale ko Papiloni Levu!’ ” (Vakatakila 18:​1, 2, VV) A lesi na agilosi kaukaua oqo me kacivaka na nona bale o Papiloni na Ka Levu, na lotu lasu kece e vuravura. E sega tale ni vakabekataki ni o Jiova e dau vakayagataki ira na agilosi mera vakayacora na lomana. Ni bera nida dikeva na nodra itavi na agilosi ena kena vakayacori na loma ni Kalou kei na kena vakamuai keda na itavi oqori, meda raica mada se era buli vakacava.

Era Buli Vakacava na Agilosi?

3. Na rai cala cava e tu vei ira e levu na tamata me baleti ira na agilosi?

³ Era vakabauta e vica vata na milioni na tamata nira tiko na agilosi. Ia e levu e sega ni matata vei ira na veika e baleti ira na agilosi kei na nodra buli. Me kena ivakaraitaki, e so era lewena e so na lotu era nanuma ni gauna e mate kina e dua na wekadra, sa gole sara o koya vua na Kalou me lai dua na agilosi. Oya beka na ka e vakavuvulitaka na iVolatabu me baleta na nodra buli kei na inaki ni nodra bula na agilosi?

4. Na cava e kaya na iVolatabu me baleta na kedra itekitekivu na agilosi?

⁴ Na agilosi e uasivi duadua na nona kaukaua kei na nona lewa e vakatokai me o Maikeli na agilosi liu. (Juta 9, VV) Oqo ga o Jisu Karisito. (1 Cesalonaika 4:​16, VV) Ena dua sara na gauna makawa, ena gauna e nakita kina o Jiova me bulia na veika kece ga, a bulia taumada na Luvena agilosi oqo. (Vakatakila 3:​14) E qai vakayagataka o Jiova na luvena ulumatua oqo me rau buli ira na veika bula vakayalo tale e so. (Kolosa 1:​15-​17) Ni vakatokai ira na agilosi se veika bula vakayalo oqo mera luvena, e tarogi Jope o Jiova: “Ko a tiko maivei ni ka’u a tauyavutaki vuravura? Mo tukuna mai, kevaka ko sa kila. . . . Ko cei ka tea na kena vatu i tutu, ni ra a sere vata na kalokalo i volasiga, ka ra kaila e na reki ko ira kecega na luve ni Kalou?” (Jope 38:​4, 6, 7) Sa qai macala, ni a buli ira na agilosi na Kalou ni bera sara na nodra qai buli na tamata.

5. Era wasei vakacava na agilosi?

⁵ “Ni sa sega ni vu ni veisei na Kalou, sa vu ni vakacegu ga,” e kaya na 1 Korinica 14:33. Oya na vuna e wasei ira kina vakatolu na luvena vakayalo o Jiova: (1) o ira na serafimi, era dau veiqaravi ena itikotiko vakaturaga ni Kalou, era dau kacivaka na dodonu i Jiova, ra qai dau vakasavasavataki ira vakayalo na tamata ni Kalou, (2) o ira na jerupi era taqomaka na veiliutaki i Jiova, (3) o ira na vo ni agilosi era dau cakava na loma ni Kalou. (Same 103:20; Aisea 6:​1-3; Isikeli 10:​3-5; Taniela 7:​10) Na cava e so na sala era vakamuai ira kina na tamata o ira na ibulibuli vakayalo oqo?​—Vakatakila 5:​11.

Na Cava e Nodra iTavi na Agilosi?

6. E vakayagataki ira vakacava na Jerupi ena were o Iteni o Jiova?

⁶ Era cavuti taumada na veika bula vakayalo ena Vakatekivu 3:​24, eda wilika kina: “Sa vakaseva kina na tamata ko koya [Jiova]: a sa lesi rau na Jerupi me tiko mai na were ko Iteni e na yasana ki na tu-i-cake, kei na yameyame ni bukawaqa e vaka nai seleiwau, sa veigoleyaki tiko, me vakatawa na sala ki na kau ni bula.” O rau na jerupi oqo erau tarovi Atama kei Ivi me rau kua ni lesu tale ina nodrau itikotiko ena were. E yaco oqo ena itekivu ni nona bula na tamata. Na itavi cava era sa cakava tiko na agilosi me tekivu mai na gauna oya?

7. Na cava e laurai ena ibalebale ni vosa na “agilosi” ena rua na vosa me baleta e dua na nodra itavi?

⁷ E voleka nira cavuti vaka 400 na agilosi ena iVolatabu. E rawa ni vakadewataki na vosa na “agilosi” ena vosa vakaIperiu kei na vaKirisi me “italai.” Era dau talai gona na agilosi mera kau itukutuku ena maliwa ni Kalou kei na tamata. E vakaraitaka na imatai ni rua na parakaravu ni ulutaga oqo ni a vakayagataka o Jiova e dua na agilosi me kauta na nona itukutuku vua na yapositolo o Joni.

8, 9. (a) E vakamua vakacava na nodrau bula o Manoa kei watina na nona sikovi rau na agilosi? (b) Na cava era vulica na itubutubu ena ka e yaco ni sikovi Manoa na agilosi ni Kalou?

⁸ Era vakayagataki tale ga na agilosi mera tokoni ira ra qai vakayaloqaqataki ira na tamata ni Kalou e vuravura. Me kena ivakaraitaki, ena nodra gauna na Dauveilewai e Isireli, rau a vinakata voli o Manoa kei watina me dua na luvedrau. A tala e dua na nona agilosi o Jiova me lai tukuna vei wati Manoa ni na vakasucuma e dua na luvenatagane. E tukuni ena kena itukutuku: “Raica, ko na kunekune, ka vakasucuma e dua na gonetagane; ia ena sega ni tasi na uluna: ka ni na tawase me nona na Kalou ko koya na gone ni sa qai sucu: ia ena vakatekivu me vakabulai ira na Isireli mai na ligadra na kai Filisitia.”​—Dauveilewai 13:​1-5.

⁹ E qai vakasucuma na wati Manoa e dua na gonetagane, o Samisoni, e rogo levu sara o koya ena gauna e volai tiko kina na iVolatabu. (Dauveilewai 13:24) Ni bera ni sucu na gone, a kerea o Manoa me lesu tale mai na agilosi oya me mai vakaraitaka vei rau na ivalavala ni nodrau tubera na gone. E taroga o Manoa: “Me na vakaevei na neiraui valavala vua na gone, ka cava na ka me caka vua?” E mai tokaruataka na agilosi i Jiova na ivakaro a solia vei wati Manoa. (Dauveilewai 13:​6-​14) E vakauqeti sara ga o Manoa! Era sa sega ni sikovi keda yadudua ena gauna oqo na agilosi, ia me vakataki Manoa, e rawa vei ira na itubutubu mera kerea na veivuke i Jiova nira vakavulici luvedra.​—Efeso 6:4.

10, 11. (a) E tarai rau vakacava o Ilaisa kei na nona dauveiqaravi na nodra sa kaba mai na matasotia ni Siria? (b) E yaga vakacava vei keda na ka e yaco oya?

¹⁰ E vakilai levu na nodra veitokoni na agilosi ena gauna i Ilaisa na parofita. E tiko o Ilaisa e Tocani, e dua na koro e Isireli. Ni yadra ena dua na mataka na dauveiqaravi i Ilaisa e raica nira sa yavolita tu na koro na ose kei na qiqinivalu. E tala mai o Tui Siria e dua na matasotia kaukaua mera mai vesuki Ilaisa. Na cava e cakava na dauveiqaravi i Ilaisa? Ena levu ni nona rere, e kaya mai ena domobula: “Isa noqu turaga! a cava me daru cakava?” E lomaleqa dina o koya. Ia e kaya vua o Ilaisa: “Kakua ni rere: ni ra sa lewe vuqa era sa tiko kei kedaru, ka lewe lailai era sa tiko kei ira.” Na cava na ibalebale ni nona vosa?​—2 Tui 6:​11-​16.

¹¹ E kila o Ilaisa nira tu tale ga na ilawalawa agilosi levu mera tokoni rau. Ia e sega ni bau raici ira rawa na nona dauveiqaravi. E qai “masu ko Ilaisa, ka kaya, Kemuni Jiova, mo ni vakayadrata mada na matana, me rai rawa ko koya. A sa vakayadrata na matana na cauravou ko Jiova; a sa rai ko koya: ka raica, sa oso na ulu-ni-vanua e na ose, kei na qiqi bukawaqa, era tiko vakavolivoliti Ilaisa.” (2 Tui 6:​17) E qai raica rawa na dauveiqaravi na ilawalawa agilosi levu oya. Ena rai vakayalo, e rawa tale ga nida raici ira na agilosi erau liutaka tiko o Jiova kei Karisito, nira tokoni ra qai taqomaki ira tiko na tamata i Jiova.

Veitokoni ni Agilosi ena Gauna i Karisito

12. E tokoni Meri vakacava na agilosi o Keperieli?

¹² Vakasamataka mada na veitokoni a caka vua na goneyalewa Jiu o Meri ena gauna e rogoca kina na itukutuku: “Ko na kunekune, ko na vakasucuma talega e dua na gonetagane; ia mo vakayacani koya ko Jisu.” Ni bera toka ga ni vakasavuya na itukutuku veivakurabuitaki oqo, e kaya vei Meri na agilosi e tala mai na Kalou, o Keperieli: “Kakua ni rere, Meri: ni ko sa kune loloma vua na Kalou.” (Luke 1:​26, 27, 30, 31) E sega ni vakabekataki ni a vakauqeti qai vakaukauataki o Meri ena vosa oya e vakadeitaka ni vakadonui koya na Kalou!

13. Era tokoni Jisu vakacava na agilosi?

¹³ E yaco e dua tale na ivakaraitaki ni veitokoni ni agilosi ni vorata o Jisu na tolu na veitemaki i Setani ena vanualiwa. Ni sa oti na nona vakatovolei e tukuni, “sa qai biuti koya na tevoro, ka ratou sa qai lako mai e so na agilosi ka mai qaravi koya.” (Maciu 4:​1-​11, VV) Oqo e via tautauvata kei na ka e yaco ena bogi ni bera ni mate o Jisu. A kaya o Jisu ena nona masu ena gauna e rarawa tiko kina: “ ‘Tamaqu, kevaka sa lomamuni ni kauta tani vei au na bilo oqo; ia me kakua ni yaco na lomaqu, me yaco ga na lomamuni.’ Sa qai rairai mai vua e dua na agilosi mai lomalagi, ka mai vakaukauwataki koya.” (Luke 22:​42, 43, VV) Ia era veitokoni vakacava na agilosi ena gauna oqo?

Veitokoni ni Agilosi ena Gauna Oqo

14. Na veivakacacani cava era vosota ena gauna oqo na iVakadinadina i Jiova, cava e yaco kina?

¹⁴ Nida raica na itukutuku ni nodra cakacaka vakavunau na iVakadinadina i Jiova ena gauna oqo, eda sega beka ni raica kina nodra veitokoni na agilosi? Kena ivakaraitaki, era vosota rawa na tamata i Jiova nodra veivakacacani kaukaua na Nazi mai Jamani kei na Ra kei Urope ni se bera kei na gauna ni iKarua ni iValu Levu (1939-​45). E balavu cake nodra vosota na veivakacacani e Itali, Sipeni, kei Potukali, ena nodra veiliutaki na Fascist era lotu Katolika. Era vosota tale ga na veivakacacani me vicasagavulu na yabaki ena matanitu makawa na Soviet Union kei na veimatanitu era qali vua. Me kua tale ga ni guilecavi na nodra vosota na veivakacacani na iVakadinadina ena veivanua vakaAferika.a Ena dua na gauna lekaleka sa oti era vakacacani vakaukaua sara na tamata i Jiova e Georgia. E saga vakaukaua tiko o Setani me tarova vakadua nodra cakacaka na iVakadinadina i Jiova. Ia, era vosota voli mai vakaisoqosoqo na veivakacacani oqori ra qai tubu tiko ga. E vu tale ga oqo ena nodra dau veitaqomaki na agilosi.​—Same 34:7; Taniela 3:​28; 6:​22.

15, 16. Era tokona vakacava na agilosi na nodra cakacaka vakavunau na iVakadinadina i Jiova e veiyasai i vuravura?

¹⁵ Era taura vakabibi na iVakadinadina i Jiova na nodra ilesilesi mera vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou e vuravura, kei na nodra veivakatisaipelitaki nira vakavulici ira na taleitaka na ka dina ena iVolatabu ena veivanua kecega. (Maciu 28:​19, 20, VV) Ia era kila ni rawa ga nira vakayacora na ilesilesi oqo ni tokoni ira na agilosi. E vakayoloqaqataki ira na Vakatakila 14:​6, 7 (VV). E kaya: “Au [na yapositolo o Joni] sa qai raica e dua tale na agilosi, ni sa vuka tu e macawa, ka sa tu vua e dua na i Tukutuku Vinaka tawa mudu, me kacivaka vei ira era tiko e vuravura, ki vei ira kece ga na veimatanitu kei na veiyavusa, kei na veimataqali vosa kei na veimataqali tamata. Sa qai kaya e na domo levu ko koya, ‘Mo ni rerevaka na Kalou ka vakalagilagia, ni sa yaco mai na gauna ni nona veilewai. Mo ni cuva vei koya ka a buli lomalagi kei vuravura, na wasawasa kei na veivurevure ni wai!’ ”

¹⁶ E matata ena vosa oqori nira veitokoni ra qai veidusimaki tale ga na agilosi ena nodra cakacaka vakaitalatala na iVakadinadina i Jiova e vuravura. E vakayagataki ira tiko na nona agilosi o Jiova mera vakamuai na tamata lomavinaka vei ira na nona iVakadinadina. O ira na agilosi era vakamuai ira tale ga na iVakadinadina vei ira na tataleitaki. Oqo na vuna e sega kina ni vakacalaka na nodra dau sotava vakalevu na iVakadinadina i Jiova e so era rarawa tu ra qai gadreva mera vukei vakayalo.

Nodra iTavi Bibi ena Gauna e se Bera Mai

17. Cava e yacovi ira na kai Asiria ni ravuti ira e dua ga na agilosi?

¹⁷ Me ikuri ni nodra dau talai vei ira na dauveiqaravi i Jiova kei na nodra vakaukauataki ira, e tiko e dua tale na nodra itavi na agilosi. Ena veigauna sa oti, era dau vakatauca na lewa ni Kalou. Kena ivakaraitaki, ena ikawalu ni senitiuri B.S.K, e vakarerei Jerusalemi tiko na mataivalu qaqa ni Asiria. Cava e qai cakava o Jiova? E kaya o koya: “Ka’u na vakatawa na koro oqo, ka vakabula, e na vukuqu, e na vuku talega i Tevita na noqui talatala.” E vakamacalataka na iVolatabu na veika e yaco: “E na bogi ko ya, sa lako yani na agilose i Jiova, ka vakamatea e na nodrai tikotiko ni valu e le tinikawalu na oba ka lima na udolu na kai Asiria: ia ni ra sa sou e na mataka, raica, era sa mate koto kecega.” (2 Tui 19:​34, 35) E malumalumu sara na mataivalu ni tamata ni vakatauvatani kei na kaukaua ni dua ga na agilosi!

18, 19. Na itavi bibi cava era sa vakarau cakava tiko na agilosi, e tarai keda vakacava na tamata?

¹⁸ Ena vakayagataki ira na agilosi na Kalou mera veivakarusai ena gauna e se bera mai. Sa voleka oqo na gauna me lako mai kina o Jisu ‘vata kei ira na nona agilosi kaukaua ena yameyame ni buka.’ Era na vakayagataki mera “cudruvi ira era sa sega ni kila na Kalou, a sa sega ni vakabauta nai tukutuku-vinaka ni noda Turaga ko Jisu Karisito.” (2 Cesalonaika 1:​7, 8) Era na vakila sara ga na tamata! Era na vakarusai kina o ira na sega ni ciqoma na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou sa vunautaki tiko e veiyasa i vuravura oqo. Era na ‘vunitaki ena siga ni cudru i Jiova’ ra qai taqomaki o ira ga na vakasaqarai koya, era yalododonu ra qai yalomalumalumu.​—Sefanaia 2:3.

¹⁹ Eda vakavinavinakataki Jiova ni vakayagataki ira nona agilosi kaukaua mera tokoni keda ra qai vakaukauataki keda na nona dauveiqaravi e vuravura. Eda marautaka na noda kila na nodra vakaitavitaki ira na agilosi ena vakayacori ni inaki ni Kalou, baleta e so na agilosi era vorati Jiova ra qai to vata kei Setani. Na ulutaga e tarava ena dikevi kina na sala e so mera na taqomaki ira kina na lotu Vakarisito dina ena veivakamuai kaukaua i Setani na Tevoro kei ira na nona timoni.

[iVakamacala e ra]

Na Cava o Vulica?

• Era buli vakacava na agilosi?

• Era vakayagataki vakacava na agilosi ena gauna e volai tiko kina na iVolatabu?

• Na cava e vakaraitaka na Vakatakila 14:​6, 7 me baleta nodra itavi na agilosi ena gauna oqo?

• Na cava e nodra itavi bibi na agilosi ena gauna e se bera mai?

[iYaloyalo ena tabana e 22]

Vakayaloqaqataki Manoa kei watina e dua na agilosi

[iYaloyalo ena tabana e 23]

“Ra sa lewe vuqa era sa tiko kei kedaru, ka lewe lailai era sa tiko kei ira”