Mai na iVolavivigi ina Codex​—Kena Tabaki na iVolatabu me iVola

A VAKAYAGATAKI tu mai ena veitabagauna sa oti e levu na ivalavala ni maroroi itukutuku. O ira na dauvolaivola ena gauna sa oti era dau maroroya na nodra itukutuku ena ivakananumi, era vola ena vatu se kau, ena kulinimanumanu kei na veiyaya tale e so. Me qai yacova na imatai ni senitiuri, sa vakayagataki tu mai na Tokalau e Loma na volavola ena ivolavivigi. E tekivu vakayagataki raraba tale ga na codex, na ivakarau ni volavola e qai sosomitaka na ivolavivigi, me maroroi kina na veika e volai. E veivuke tale ga ena kena veisoliyaki vakalevu na iVolatabu. Na cava sara mada na codex, e tekivu vakayagataki vakacava?

E bucini mai na codex na ivakarau ni kena volai kei na kena tabaki na noda ivola nikua. Na veidrauniveva se cava ga era vakayagataka e dau lobi rua, ra kumuna vata na veidrauniveva yadua ra qai dau vesu vata ena vanua e lobi kina. E volai na yasana ruarua qai dau vakawaqa me taqomaki kina. E sega sara ni vaka na irairai ni noda ivola nikua na codex, ia me vaka ga na veika kece e buli, e qai dau vakavinakataki cake tiko me ganiti ira na vakayagataka.

Kau, Drega, kei na Kulinimanumanu

Na codex taumada a vakayagataki kina na kau raraba e boro ena drega. E kunei mai Herculaneum, e dua na tauni e rusa vata kei Pompeii ena gauna e kacabote kina na ulunivanua o Vesuvius ena 79 S.K., e so na codex kau e boro ena drega e volai tu ra qai kabikabi vata tu na tutuna. E qai veisautaki na kau raraba oqori ina so na ka e rawarawa cake na kena lobi. Ena vosa vakaLatina, o ira na codex vaka oqori era vakatokai me membranae, se kulinimanumanu baleta ni a vakayagataki na kulinimanumanu me caka kina na volavola.

E so na codex bula dede era caka mai na kuta. Era volai ena kuta na codex makawa duadua ni iVolatabu Vakarisito era maroroi tu ena veivanua mamaca e Ijipita.a

iVolavivigi se Codex?

E vaka nira dau vakayagataka vakalevu ga na ivolavivigi na lotu Vakarisito me yacova beka ni cava na imatai ni senitiuri S.K. Mai na gauna e cava kina na imatai ni senitiuri me yacova na ikatolu ni senitiuri S.K., era veidre vakalevu o ira na vinakata na codex kei ira na vinakata na ivolavivigi. O ira sa matau vei ira na nodra vakayagataka na ivolavivigi, era via vakayagataka tiko ga na ka sa matau vei ira. Ia, vakasamataka mada na ka e gadrevi ena kena wiliki na ivolavivigi. E caka na ivolavivigi ena kena kau mai e vica na kuta se kulinimanumanu ra qai veikabikabi sobu me balavu me rawa kina ni vivigi. E dau caka ga na volavola ena dua na yasa ni ivolavivigi. E sega ni volai vakababa na vosa, ia e dau wasei vakavica na vanua me volai qai muria sobu na iyatu yadua na volavola. Ena vinakati vua e wilika me tevuka me qai vakasaqara na vanua e via wilika. Ni sa wilika oti, ena vinakati vua me viviga lesu tale. (Luke 4:​16-​20, VV) Levu na gauna e dau volai ena sivia na dua na ivolavivigi e dua ga na itukutuku, e dau dredre kina na vakayagataki ni ivolavivigi. Dina ga nira taleitaka cake na lotu Vakarisito me tekivu mai na ikarua ni senitiuri mera lavetaka na iVolatabu ena ivakarau ni volavola ena codex, ia e vakayagataki tiko na ivolavivigi me vica tale na senitiuri. Era vakabauta na kenadau nira vakavuna na lotu Vakarisito na kena qai vakayagataki raraba na ivakarau ni volavola ena codex.

E vakilai na yaga ni codex baleta ni levu na ka e rawa ni volai kina, e rawarawa na kena vakayagataki kei na kena veikauyaki. Dina ga ni vakilai ena gauna oya na kena yaga, ia e levu era se vakayagataka tu ga na ivolavivigi. Ia ni oti tale e vica na senitiuri, e levu tale na ka e qai vakavuna na kena vakayagataki vakalevu na codex.

E sau rawarawa cake na volavola ena codex ni vakatauvatani kei na ivolavivigi. E rawa ni volai na yasana ruarua, e rawa tale ga nira dabani vata e vica na ivola. Era kaya e so, na rawarawa ni kena kunei na ka e vinakati ni vakayagataki na codex e vakavuna mera taleitaka vakalevu kina na lotu Vakarisito kei ira na loya. E yaga sara vakalevu vei ira na lotu Vakarisito na ivakarau ni volavola oya baleta ni rawarawa na nodra vakayagataka ena nodra cakacaka ni veivakalotutaki. E kaukaua tale ga na waqa ni codex, ni dau vakayagataki vakalevu kina na kau, oqo na vuna e vinaka cake kina mai na ivolavivigi.

E rawarawa tale ga me wilika na codex e dua e via wilivola. Me qai yacova na ikatolu ni senitiuri, sa tu vei ira na kaya nira lotu Vakarisito na ilavelave lalai ni Kosipeli. Mai na gauna oqori sa vica na bilioni na ilavelave ni iVolatabu taucoko se dua na kena iwase sa tabaki oti ena ivalavala ni kena volai na codex.

Sa levu sara na iyaya sa tu nikua e vakarawarawataka na kena kilai na vuku ni Kalou e volai ena iVolatabu. E rawa ni raici ena kompiuta, rogoci ena kena katoni, kei na kena wiliki ena ivola. Se kena ivolavolai cava ni iVolatabu o taleitaka, vakayagataka mo taleitaka kina na Vosa ni Kalou, mo rawa kina ni vakananuma se kauaitaka e veisiga.​—Same 119:​97, 167.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 15]

E veivuke vakalevu na codex ena kena veisoliyaki na iVolatabu