Jonacani “Rau sa Cakacaka Kaya na Kalou”

E LAI sikovi dua e vakasasataki, na luvena na imatai ni tui e Isireli qai kaya vua “Mo kakua ni rere; ni na sega ni rawai iko na liga i Saula na tamaqu; ia ko na nodra tui na Isireli, ia koi au, ka’u na kemui karua.”​—1 Samuela 23:17.

E lai veisiko tiko oqori o Jonacani vei Tevita o koya e vakasasataki. A rawa sara ga ni tamata nuitaki i Tevita o Jonacani, ia e leqa ga ni a mate koso.

E vakasakiti dina na nodrau veitokani na le rua oqo. E tawavakamelei tale ga na itovo vinaka i Jonacani, ra vakadinadinataka oqori na nona itokani nira kaya me baleti koya: “Rau sa cakacaka kaya na Kalou.” (1 Samuela 14:45) Cava e vakavuna mera tukuna kina oya? Na itovo cava e kilai kina o Jonacani? Ena yaga vakacava vei iko na itukutuku ni bula i Jonacani?

Ra Sotava na “Leqa” na Isireli

Era sotava sara tiko ga na “leqa” na Isireli ni se qai tekivu vakamacalataki o Jonacani ena iVolatabu. Era butakoca na kai Filisitia na nodra vanua, ra qai sega ni taqomaki ira rawa na Isireli.​—1 Samuela 13:​5, 6, 17-​19.

Ia, e nuitaka o Jonacani na yalayala i Jiova ni na sega ni biuti ira na nona tamata. A tukuna taumada o Jiova vei Saula na tamana: “Vakabulai ira na noqu tamata mai na ligadra na kai Filisitia.” E vakadinata na vosa oqori o Jonacani, baleta ni sa liutaki ira oti ena dua na gauna e le 1,000 na Isireli era qaqa vei ira na kai Filisitia dina ga nira sega ni vakaiyaragi vinaka. Ia, e vinakata o Jonacani me vakawabokotaki ira vakadua na kai Filisitia dau veivakarerei.​—1 Samuela 9:​16; 12:22; 13:​2, 3, 22.

Rau Ravuravu ena Doudou

E taketetaka o Jonacani e dua na itikotiko ni mataivalu ni Filisitia volekata na baba kei Mikimasi. (1 Samuela 13:23) Sega ni tu suka o Jonacani dina ga ni vinakati me na kabata na baba ena “ligana kei na yavana”. E kaya ga vua na tagane e colata nona iyaragi ni ivalu: “Ena cakacaka beka e na vukudaru ko Jiova: ni sa sega ni dredre vei Jiova me ia na veivakabulai se ra lewe vuqa se ra lewe lailai.”​—1 Samuela 14:​6, 13.

Rau vinakata me vakaraitaka o Jiova e dua na ivakatakilakila. Erau na vakarairai yani vei ira na kai Filisitia. Kevaka era kaya: “Drau tiko mada, me keitou lako yani vei kemudrau!” E rau na sega ni golevi ira o Jonacani kei koya e colata na nona iyaragi. Ia kevaka era kaya: “Drau lako cake mai vei keimami!” oya na ivakatakilakila i Jiova ni rau na qaqa. E loma i Jonacani me lai vala ena itikotiko ni mataivalu ni Filisitia, ni kila ni na tokoni koya na Kalou.​—1 Samuela 14:​8-​10.

E rawa vakacava ni rau valuta e dua na itikotiko taucoko ni mataivalu? Ia, a sega beka ni vukei Eute na Dauveilewai o Jiova ena nona lai ravuti ira na kai Moapi? A sega li ni vukei Samikari o Jiova me vakarusa na le 600 na kai Filisitia ena dua ga na moto ni bulumakau? Sega beka ni vakaukauataki Samisoni o Jiova ena nodra ravuti na kai Filisitia? Io, a nuidei o Jonacani ni na vukei koya tale ga o Jiova.​—Dauveilewai 3:​12-​31; 15:​6-8, 15; 16:​29, 30.

Era kailavaka na kai Filisitia nira sa raici rau na Isireli: “Drau lako cake mai vei keimami, ia keimami na vakatakila vei kemudrau e dua na ka!” Rau gole cake sara o Jonacani. Era lomaleqa na kai Filisitia ni rau sa vakamatea oti e le 20 na nodra sotia. De ra nanuma nira muri tale tiko ga mai na vo ni dauvala e Isireli. “A sa dua na sautaninini levu . . . vei ira kece talega na tamata; ko ira na mataivalu,” e tukuni ena kena ivolatukutuku, “a sa yavala na vanua: sa dua na ka levu vakaidina na sautaninini ko ya.” Era veilecayaki na kai Filisitia ena nona yavalata na vanua na Kalou, ra qai “veiraravui vakataki ira e nai seleiwau.” Era vakayaloqaqataki sara ga kina na Isireli. O ira mada ga na vuni tu vaka kina o ira na sa lai to vei ira na kai Filisitia, era sa mai veitomani tale ena nodra “yaviti ira na kai Filisitia e na siga koya mai Mikimasi ka yaco ki Eijaloni.”​—1 Samuela 14:​11-​23, 31.

Ra Vakabulai Jonacani na Lewenivanua

A sega ni ka vakayalomatua nona vakarota o Tui Saula me totogitaki o koya e kana nira se bera ni qaqa vei ira na Filisitia. Na ivakaro oya a sega ni kila o Jonacani. A tonia nona ititoko ena qa ni oni qai kana mai kina. Oya na ka a rairai vakaukauataki koya me vakaotia vinaka kina na ivalu.​—1 Samuela 14:​24-​27.

A vakarota o Saula me vakamatei o Jonacani baleta ni a kana. Sega ni tu suka kina o Jonacani, “O au oqo! Ni vakamatei au!” (NW), e kaya lesu. “A ra sa kaya vei Saula na tamata, Ena mate li ko Jonacani, o koya sa kitaka na veivakabulai levu oqo e Isireli? me kakua sara: me vaka sa bula ko Jiova, ena sega e dua na drau ni uluna me lutu ki na qele; ni rau sa cakacaka kaya na Kalou edaidai oqo. A ra sa vakabulai Jonacani ko ira na tamata, a sa sega ni mate ko koya.”​—1 Samuela 14:​38-​45.

Ena gauna oqo, ena sega ni vakaitavi ena ivalu na dauveiqaravi ni Kalou, ia o na rawa ga ni sotava e so na ituvaki ena gadrevi kina na vakabauta kei na yaloqaqa. Ena rairai dredre mo cakava na ka e dodonu ke cala na ka era cakava na tu wavoliti iko. Ia, o Jiova ena vakaukauataki iko, ena vakalougatataka tale ga na nomu sasaga mo muria tiko ga na nona ivakatagedegede dodonu. De na vinakati mo yaloqaqa ni ciqoma e so tale na ilesilesi ena isoqosoqo i Jiova. Mo vakarabailevutaka na nomu cakacaka vakaitalatala, ciqoma e so na ilesilesi vou se toki ina vanua e gadrevi vakalevu kina na daukacivaka na itukutuku ni Matanitu ni Kalou. O na rairai veinanuyaka beka se ganiti iko na ilesilesi oqori se sega. Ia, mo nuidei ga, ni dua na ka vinaka na nomu soli iko vakarawarawa vei Jiova me vakayagataki iko ena sala e veiganiti vua. Nanuma na ivakaraitaki i Jonacani! “Rau sa cakacaka kaya na Kalou.”

Jonacani kei Tevita

Rauta ni 20 na yabaki tarava, a qai vakamatea o Tevita na dauvala ni Filisitia o Koliaci ni vakalialia na mataivalu ni Isireli. Erau veisivi toka ena 30 na yabaki o Tevita kei Jonacani, ia erau tautauvata ena vuqa na ka.a Na yaloqaqa a vakaraitaka mai Mikimasi o Jonacani a laurai tale ga vei Tevita. Ia, na ka e bibi duadua erau tautauvata kina oya ni rau dau nuitaka na veivakabulai i Jiova, bolea kina o Tevita me rau vala kei Koliaci nira sa rere na vo ni Isireli. Yaco kina me “sa kabita na yalo i Tevita na yalo i Jonacani, a sa lomani koya ko Jonacani me vaka sa lomana na yalona.”​—1 Samuela 17:1–​18:4.

A yalocataka o Tui Saula na rawaka i Tevita, ia o Jonacani e sega vakadua ni bau vuvutaki Tevita. Erau veitokani vinaka sara na le rua oqo, sa na rairai kila gona o Jonacani mai nodrau dau veitalanoa taurua, ni sa lumuti o Tevita me tui vou kei Isireli. A doka o Jonacani na nona digidigi na Kalou.

A vakasalataki Tevita o Jonacani ni via vakamatei koya o Tui Saula. E vakadeitaka tale ga vei Saula o Jonacani ni sega ni dodonu me rerevaki Tevita baleta ni se sega mada ga ni dua na ka ca e cakava vua! Sega li ni a bole o Tevita me vala kei Koliaci? A via veisau na loma i Saula ena vakamamasu i Jonacani me baleta na ka tawadodonu e via caka vua nona itokani. Ia, sega ni dede a baci bukiveretaki Tevita o Saula ena nona sasaga me vakamatei koya, vakavuna kina me dro o Tevita.​—1 Samuela 19:​1-​18.

A yalodina tu ga ni tokoni Tevita o Jonacani. Erau sota sara me veivosakitaki na veika me caka. Ni yalodina vua nona itokani qai saga tale ga me yalodina vei tamana, e kaya kina o Jonacani vei Tevita: “Me kakua sara oqo; o na sega ni mate.” Ia, e sauma o Tevita: “Sa vo ga me’u kalawa vakadua ga ka’u na qai mate.”​—1 Samuela 20:​1-3.

Rau lomavata o Jonacani kei Tevita me rau na vakatovolei Saula. Kevaka e liaci ni yali o Tevita, me tukuna o Jonacani ni a kerekere me lai vakacaboisoro kei na nona vuvale. Ena vakavotui na yalo ca i Saula ke cudru. De a sega ni vakaraitaka sara vakadodonu o Jonacani, ia e marautaka dina na kena soli na itutu vakatui vua na nona itokani. A vosavakalougatataki koya ena nona kaya: “ Me tiko vata kei iko o Jiova, me vaka ka tiko vata kei tamaqu.” Rau yalataka me rau na yalodina ina nodrau veidinadinati, vakadeitaki tale ga na sala me na qai tukuna kina o Jonacani vei Tevita na veika a yaco.​—1 Samuela 20:​5-​24.

A qai liaca dina o Saula ni yali o Tevita, vakamacalataka sara vua o Jonacani na vakamamasu i Tevita: “Kevaka ka’u sa kune loloma e matamu, mo laivi au mada me’u la’ki raici iratou na wekaqu.” Sega ni rerevaka o Jonacani ni kilai ni tokoni Tevita. A cudru sara ga kina na tui! E vosataki Jonacani qai kaya vua ni o Tevita ena vakaleqa na kena soli vua na itutu vakatui. Sa qai vakaroti Jonacani o Saula me kauti Tevita yani vua ni dodonu me vakamatei. A kaya lesu o Jonacani: “E na vuku ni cava me vakamatei ko koya? a cava sa cakava?” E cokataka na moto o Saula vei luvena ena levu ni nona cudru. A dro bula o Jonacani, ia e nanumi Tevita vakalevu.​—1 Samuela 20:​25-​34.

E totoka dina na ivakaraitaki ni yalodina i Jonacani! Ena rai vakatamata, e lailai sara na veika ena rawata ena nodrau veitokani kei Tevita, ena rawa ga ni vakaleqai koya. Ni lumuti Tevita o Jiova me sosomitaki Saula ena itutu vakatui, ena vakila ga o Jonacani kei ira na kena vo na yaga ni nona inaki o Jiova.

Veitalatala Vakaciriloloma

E lai sotavi Tevita lo o Jonacani me vakasavui vua na itukutuku. Matata vinaka ni sa vakatabui o Tevita me lakova yani na itikotiko i Saula. Ni oti na nodrau veitagicaki kei na nodrau veimokomoko, e lai vuni tale o Tevita.​—1 Samuela 20:​35-​42.

Erau sota tale vakadua o Jonacani kei Tevita “mai na veikau mai Sifi, e na veikau” a vuni voli kina o koya. A vakayaloqaqataki Tevita tale o Jonacani ena nona kaya: “Mo kakua ni rere; ni na sega ni rawai iko na liga i Saula na tamaqu; ia ko na nodra tui na Isireli, ia koi au, ka’u na kemui karua; ia sa kila talega oqori ko Saula na tamaqu.” (1 Samuela 23:​15-​18) Sega ni dede, erau mate o Jonacani kei Saula ena veiraravui kei ira na kai Filisitia.​—1 Samuela 31:​1-4.

Mera nanuma na ivakaraitaki i Jonacani o ira kece na lomana na Kalou. O dau lomalomarua se o cei mo yalodina kina? A vakauqeti Jonacani o Saula me qara na veika e yaga vua, ia e dokai Jiova ga o Jonacani, vakamalumalumu vua mai vu ni lomana qai marautaka na digidigi i Jiova me baleti koya na tui vou kei Isireli. E dau tokoni Tevita vinaka o Jonacani, qai yalodina vei Jiova.

Mo vakatotomuria mada ga na itovo e kilai kina o Jonacani! Me vakataki Jonacani ga, ena qai tukuni tale ga vei iko: “Rau sa cakacaka kaya na Kalou.”​—1 Samuela 14:45.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 19]

Sega ni vuvutaki Tevita o Jonacani