Na Wai e Tovure ina Bula Tawamudu

“Ko koya sa gunuva na wai ka’u na solia vua, ena sega sara ni viagunu ka tawa mudu: ia na wai ka’u na solia vua, ena tu e na lomana me mata-ni-wai sa tovure ki na bula tawa mudu.”​—JONI 4:14.

“E VAKASAURI na kena basika mai ena daku ni vula, . . . e dua na ka e vaka na vatutalei totoka e karakarawa siawa na rokana, e vaka na mataniciva talei ena vanua buto.”​—Na ivakamacala nei Edgar Mitchell me baleta na irairai ni vuravura ni raici mai maliwalala.

Na cava e vakavuna na ramase ni vuravura me lai vola kina vakaserekali na nona nanuma e dua a vukaca na maliwalala? Ni dua na iwase levu ni vuravura e wai. E vakarairaivinakataka na vuravura na wai da qai bula rawa tale ga kina na ka bula kece. E rauta ni 65 pasede na tikiniyagoda e wai. E kaya kina me baleta na wai na ivola na Encyclopædia Britannica: “E tiki bibi ni noda bula na wai, ni vakayagataki ena veika e caka me baleti keda na tamata kei ira na manumanu.”

E sega ni gadrevi me vakaisosomitaki na wai ni totoka na ka e cakava na italetale ni wai. E tukuni ena ivola The World Book Encyclopedia: “Voleka ni wai kece eda vakayagataka e lesu tale i waitui. E cawa cake na wai ena vuku ni katakata ni siga qai lai tau mai vuravura me uca. E va tiko ga qori na vakayagataki ni wai, sega vakadua ni maca.” Sa volai tu ena iVolatabu na ka vakasakiti qori ena rauta na 3,000 na yabaki sa oti: “Sa dave tiko ki waitui na uciwai kecega; ia sa sega ni sinai na wasawasa; ki na tikina sa daudave maikina na veiuciwai, sa daulesu tale kina.” E sega ni vakamelei rawa na totoka ni italetale ni wai!​—Dauvunau 1:7.

Ni tiki bibi ni noda bula na wai qai vakatubuqoroqoro na sala e vakarautaki kina, sega gona ni dodonu meda kurabuitaka na kena cavuti vakasivia na 700 ena iVolatabu. E so na ka talei me baleta na wai e dau sereki ena iVolatabu​—vakabibi na kena yaga me veivakasavasavataki qai rawa kina na bula​—e vakatakarakarataka na noda sokalou kei na noda veiwekani kei Jiova.​—Aisea 58:11; Joni 4:​14.

Veivakasavasavataki na Vosa ni Kalou

E totoka nodra savasava vakayago na Isireli nira dau sili qai savasava wasoma ena wai. E kena ivakarau me dau sava na yava ni bera ni curu i vale e dua me kana. (Luke 7:​44) Me ikuri ni nodra savasava vakayago, ra vakayagataka tale ga na Isireli na wai mera sasavui kina ni bera nira vakacaboisoro. E bibi vei ira na bete era veiqaravi ena valenisoro mera vakasavasavataki ira wasoma kei na nodra isulu. (Lako Yani 30:​18-​21) Ena dua na gauna emuri, a qai cakava o Solomoni ena valenisoro e Jerusalemi e dua na “taqi levu” e caka ena kopa qai rawa ni tawa kina e sivia e 44,000 na lita na wai, qori e veiganiti vinaka kei na ivakatagedegede ni savasava e lavaki ena Lawa ni Kalou. (2 Veigauna 4:​2, 6) E yaga vakacava vei keda na lotu vaKarisito nikua na ivakavakayagataki ni wai ena gauna vakaivolatabu?

A tukuna na yapositolo o Paula ni a vakasavasavataka o Jisu na ivavakoso vaKarisito “e na wai kei na vosa.” Me vaka ga na wai e dau veivakasavasavataki vakayago, na ka dina ena Vosa ni Kalou ena vakasavasavataka tale ga na noda itovo kei na noda sokalou. E rawa kina vua na imuri i Karisito me “savasava ka sega na tikina e ca.” (Efeso 5:​25-​27) O ira kece era vinakata me vakadonui ira na Kalou e dodonu me savasava nodra itovo ra qai “sega ni tauvi-duka, ka sega ni cala” vakayalo. (2 Pita 3:​11, 14) E yaga vakacava ena tikina qori na Vosa ni Kalou?

O ira na via vakamarautaki Jiova era na rawata na kilaka e vakatakarakarataki ena wai vakayalo ena nodra vulica wasoma na iVolatabu. Ni tara nodra vakasama kei na lomadra na kilaka qori, era na via muria na ivakaro vakaivolatabu: “Me vakavouya taucoko sara na nomuni vakasama ka me veisautaki kina na nomuni bula e loma. Ko ni na qai kila rawa kina na loma ni Kalou, ka kila tale ga na ka yaga, ka vinaka, ka uasivi sara.”​—Roma 12:​2, VV.

Na ka e kila e dua me baleta na loma i Jiova ena vakaraitaka vua ke duka se cala nona itovo kei na nona vakasama. Ni toso na nona bulataka na ivakavuvuli vakaivolatabu, na Vosa ni Kalou e vaka na wai ena “vakasavasavataki” koya se mani vakacava sara na bibi ni cala e cakava.​—1 Korinica 6:​9-​11.

A vakadinadinataka na veisau qori e dua na cauravou mai Sipeni. E kaya o Alfonso: “Au sega ni marautaka na noqu bula niu sa yabaki 18.” A bobula ena wainimategaga qai dredre me vakabauti ni na veisau ena vuku ni cala sa cakava tu mai ena dua na gauna balavu. “Au dukadukali niu vakasamataka na veika au cakava i yagoqu vaka kina vei ira e so tale.

“Au raica e koronivuli e dua na goneyalewa keirau yabaki vata, e rakorako na kena irairai qai duatani mai vei ira na vo ni gonevuli. E uqeti au na nona ivakaraitaki meu vakasavasavataka na noqu bula me vakataki koya. A sureti au ina dua na nodra soqoni na iVakadinadina i Jiova, au mani gole kina. Sega ni dede au sa vulica na iVolatabu au saga sara me keirau veiwekani vinaka kei na Kalou. Ena loma ga ni dua na yabaki, au vakasavasavataki au qai papitaiso meu iVakadinadina i Jiova. Na veisau levu au cakava e vakavuna mera kerei au e so na itubutubu ena noqu era bobula yasayasa, meu vukei ira na luvedra itabagone tu ena wainimategaga.”

Na Wai E Rawati Kina na Bula Tawamudu

Ena dua na gauna, a vakamacalataka o Jisu na “wai bula” vua na yalewa ni Samaria a mai taki wai ena toevu i Jekope. A kaya: “Ko koya sa gunuva na wai ka’u na solia vua, ena sega sara ni viagunu ka tawa mudu: ia na wai ka’u na solia vua, ena tu e na lomana me mata-ni-wai sa tovure ki na bula tawa mudu.” (Joni 4:​10, 14) Na vosa qori i Jisu e vakaraitaka ni “wai bula” e vakatakarakarataka na isolisoli e vakarautaka na Kalou me baleta na bula me vaka e volai ena iVolatabu. Ena rawati na bula tawamudu ena vuku ni isolisoli qori. Na isoro ni veivoli i Jisu Karisito e tiki bibi ni wai vakaivakatakarakara. A tukuna o Jisu, ‘e lomani ira na kai vuravura na Kalou, a solia kina na luvena duabau ga e vakatubura, mera kua ni rusa na vakabauti koya, mera rawata ga na bula tawamudu.’​—Joni 3:​16.

O Alfonso sa tukuni oti mai e vakamareqeta na “wai bula” e solia na Kalou. A kaya me baleti ira na sega ni veisautaka nodra ivalavala: “Sa mate na tuakaqu vaka kina o ira na noqu ilala kece eliu. Au vakavinavinaka ni a vakabulai au na kilaka vakaivolatabu kei na isolisoli vakayalo e vakarautaka o Jiova.” Ena vuku tale ga ni veika e vulica ena iVolatabu, sa rawa vei Alfonso me vakanamata ena bula tawamudu ena vuravura vou ni Kalou.​—2 Pita 3:​13.

Veisureti Raraba

Eda wilika ena iotioti ni ivola ena iVolatabu “na uciwai ni bula, sa makare sese sara me vaka na karisitala na kena wai, sa drodro mai nai tikotiko-vakaturaga ni Kalou kei na Lami.” (Vakatakila 22:​1) Na uciwai e vakatakarakarataka na isolisoli ni Kalou ena vakalesuya tale mai vei keda na bula uasivi rau a marautaka ena ivakatekivu o Atama kei Ivi.

E dua na veisureti e lako tarava mai na ivakamacala ni uciwai: “Me lako mai ko koya sa viagunu. O koya sa vinakata, me mai gunuva walega na wai ni bula.” (Vakatakila 22:17) Sa kacivaki tiko nikua na veisureti qori e vuravura raraba. Ena sivia na 235 na vanua, era vakayagataka na iVakadinadina i Jiova e sivia na dua na bilioni na aua ena nodra vukei na tamata mera rawata na kilaka vakaivolatabu ena tini ena bula.

O via gunuva na wai ni bula? Ni o gunuva na wai savasava ena nomu vulica qai vakayagataka na isolisoli ni Dauveibuli, o na rawa ni maliwai ira na “binia tu me nodra na yavu e na yaga e na gauna e muri mai, me ra taura kina na bula sai koya na bula dina.”​—1 Timoci 6:​19.

[Tikina bibi ena tabana e 30]

Me vaka ga na wai e dau veivakasavasavataki vakayago, na ka dina vakaivolatabu tale ga ena vakasavasavataka noda itovo kei na noda sokalou

[Kato/​iYaloyalo ena tabana e 31]

IVUREVURE NI WAI ENA GAUNA VAKAIVOLATABU

Sa dua na ka nodra sasaga na tamata ena gauna vakaivolatabu mera kunea na ivurevure ni wai nuitaki. Erau kelia e so na toevu volekati Pieri-sepa o Eparama kei Aisake me veirauti kina na wai me baleta nodrau vuvale kei na manumanu.​—Vakatekivu 21:​30, 31; 26:18.

E dau maca na toevu vovodea ena gauna ni draki katakata. Dodonu gona me titobu me kua kina ni maca. (Vosa Vakaibalebale 20:5) Na toevu e Lakisi e 44 na mita na kena titobu. E dua tale e tiko mai Kipioni e sivia na 25 na mita na kena titobu qai 11 na mita na kena raba. Ena gauna a keli kina na toevu qori, a kau tani e rauta ni 3,000 na tani na vatu. A tukuna vei Jisu na marama ni Samaria a lai taki wai mai na toevu i Jekope: “Sa titobu nai keli-wai.” E rairai 23 na mita e lomaniqele na iyalayala ni wai.​—Joni 4:​11.

E dua tale na ivurevure ni wai ena Tokalau e Loma na taqe lelevu ra tu e lomaniqele. E kumuni kina na wainiuca e tau ena Okotova ina Epereli. E dau keli na ivakata ena baba me drodro kina na wai ina taqe. O ira tale ga na Isireli era dau kelia na nodra ikeliniwai me maroroi kina na wai.​—2 Veigauna 26:10.

Me vaka ga eliu, se ka ni sasaga tiko ga na taki wai ena toevu se na ivurevure tale e so ni wai e lomaniqele. E itavi bibi nodra dau lai taki wai e veisiga na yalewa me vakataki Repeka kei ratou na luvenayalewa o Jecoro me vakayagataki ena vuvale, mera gunu tale ga kina na manumanu.​—Vakatekivu 24:​15-​20; Lako Yani 2:​16.

[iYaloyalo ena tabana e 31]

E wasea tiko o Alfonso na Vosa ni Kalou