Dei “Ena Dali e Turai-tolu” ni Vakawati

“Na dali e turai-tolu ena sega ni cavuka rawarawa.”​—DAUV. 4:​12.

1. O cei a vakamautaki rau na imatai ni veiwatini?

NI BULIA oti na kau kei na manumanu na Kalou o Jiova, a bulia sara na imatai ni tamata, o Atama. A vakavuna me moce lutu qai bulia mai na sui ni sarisarina e dua me dauveivuke uasivi. Ni raici koya ga o Atama e kaya sara: “Oqo dina na sui mai na suiqu, kei na lewe mai na lewequ.” (Vkte. 1:​27; 2:​18, 21-23) E vakadonuya o Jiova na ibulibuli qori, qai vakamautaki rau na imatai ni veiwatini, e vakalougatataki rau tale ga.​—Vkte. 1:​28; 2:​24.

2. E vakacacana vakacava o Setani na nodrau veiwekani o Atama kei Ivi?

² Ia e ka ni rarawa ni sega ni dede sa vakacacani na ituvatuva ni vakawati a tauyavutaki vakalou. Na cava e yaco? A vakacalai Ivi e dua na ibulibuli vakayalo talaidredre me kana mai na vunikau a vakatabui vei rau. E qai kilai e muri na ibulibuli vakayalo qori me o Setani. A kania tale ga na vuanikau qori o Atama, rau mani talaidredre vakaveiwatini, rau cakitaka kina na dodonu ni veiliutaki kei na veidusimaki yaga ni Kalou. (Vkte. 3:​1-7) Ni tarogi rau o Jiova me baleta na ka rau cakava, sa qai matata ni a vakacacani na nodrau veiwekani. E beitaki watina o Atama: “Na yalewa, ko ni a solia me keirau tiko kaya, ko koya ga sa solia vei au na vua ni kau, ka’u a qai kania.”​—Vkte. 3:​11-​13.

3. Na cava nodra rai cala e so na Jiu?

³ Me tekivu mai na gauna qori, kei na veisenitiuri sa sivi, sa dau uqeta voli o Setani e vuqa na iwalewale qaseqase me vakacacana kina na ivau ni vakawati. Kena ivakaraitaki na nona vakayagataki ira na iliuliu ni lotu ena so na gauna, mera uqeta na rai e sega ni vakaivolatabu me baleta na vakawati. E so na iliuliu ni lotu Jiu era beca na ivakatagedegede ni Kalou, era qai vakatarai ira na tagane mera sereki ira na watidra ena vuku ni leqa lalai sara me vaka na kena tuituina vakasivia na kakana e saqa. Ia e kaya o Jisu: “Na tagane e sereka na watina qai vakawati tale e sa wili me veibutakoci ke sega ni veidauci o watina.”​—Maciu 19:​9, NW.

4. E sa vakacacani tiko vakacava nikua na ituvatuva ni vakawati?

⁴ E se saga tiko ga vakaukaua o Setani me vakacacana na ivau ni vakawati. Sa laurai tale tiko ga nona rawaka ena nona uqeta mera vakawati vata na tagane, vaka kina na yalewa, nodra bula tiko vakaveiwatini na sega ni vakamau, kei na kena vakadonui tu ga vakarawarawa na veisere. (Wilika Iperiu 13:4.) Nida lotu vaKarisito, na cava eda rawa ni cakava me kua ni vakacalai noda rai me baleta na vakawati, me vaka ga sa takalevu tu nikua? Meda vakadeuca mada e so na ka me baleta na bula vakawati e marautaki qai vinaka.

Nanumi Jiova Tiko ga ena Nomu Bula Vakawati

5. E vakaibalebaletaki ina cava na “dali e turai-tolu” e tukuni tiko me baleta na vakawati?

⁵ Me vinaka na nomu bula vakawati ena gadrevi me nanumi tiko ga o Jiova. E kaya nona Vosa: “Na dali e turai-tolu ena sega ni cavuka rawarawa.” (Dauv. 4:​12) E cavuti vakaivakatakarakara “na dali e turai-tolu” qori. Na imatai ni rua na wa e vakaibalebaletaki vei rau na veiwatini, o tagane kei yalewa, qai kena ikatolu na Kalou o Jiova, o koya e bibi duadua ena ivau qori. Na nodrau nanuma tiko na Kalou na veiwatini ena vakaukauataki rau vakayalo me rau vosota kina na nodrau leqa, qai vu ni marau levu duadua ena nodrau vakawati.

6, 7. (a) Na cava mera cakava na lotu vaKarisito me vakadeitaki kina nira nanuma tiko ga na Kalou ena nodra vakawati? (b) Na cava e taleitaka e dua na tacida yalewa me baleti watina?

⁶ Na cava era rawa ni cakava na veiwatini mera vakadeitaka kina ni kaukaua tiko vaka na dali e turai tolu na nodra vakawati? E lagata na daunisame o Tevita: “Au sa reki me’u kitaka na ka ko ni sa vinakata, noqu Kalou: io, na nomuni vunau sa tu e na vu ni yaloqu.” (Same 40:8) Na noda lomana na Kalou ena uqeti keda meda qaravi koya mai vu ni lomada. Ena gadrevi gona me rau veiwekani voleka sara kei Jiova na veiwatini, rau qai cakava na lomana ena marau. Mera saga tale ga na vakawati me qaqaco tiko na nodra lomana na Kalou na dui watidra.​—Vkai. 27:17.

⁷ Kevaka e tiko dina e lomada na lawa ni Kalou, ena vakavotui ena noda bula na vakabauta, nuidei kei na loloma, na itovo ena vaqaqacotaka na ivau ni vakawati. (1 Kor. 13:13) E kaya e dua na lotu vaKarisito o Sandra, sa yabaki 50 nona vakawati: “Au taleitaka vakalevu na nona veidusimaki kei na nona ivakasala vakayalo na watiqu, vaka kina na nona lomana cake vakalevu na Kalou mai na nona lomani au.” Vakacava o kemuni na tagane vakawati, qori tale beka ga na ka oni kilai kina?

8. Na cava e gadrevi me rawati kina “nai voli vinaka” ena vakawati?

⁸ Oni dau vakaliuca beka vakaveiwatini na veika vakayalo kei na Matanitu ni Kalou? Vakacava na nomuni rai me baleta na watimuni, era nomu itokani vinaka beka ena qaravi Jiova? (Vkte. 2:​24) E vola na tui vuku o Solomoni: “Sa vinaka ni lewe rua ka ca ni le dua bauga; ni rau sa rawata nai voli vinaka ni nodrau cakacaka.” (Dauv. 4:9) E dodonu ga me rau na cakacaka vakaukaua na veiwatini me rawati kina “nai voli vinaka” ena nodrau dau veilomani, rau duavata tale ga me tawamudu, ni na vakalougatataki rau na Kalou.

9. (a) Na cava na nodra itavi na tagane vakawati? (b) Me vakacava na nona ivalavala na tagane vakawati vua na watina, me vaka e tukuni ena Kolosa 3:​19?

⁹ Na nodrau gumatua na veiwatini me rau bulataka na ivakatagedegede ni Kalou e ivakaraitaki ni nodrau nanumi Jiova tiko ena nodrau vakawati. E nodra itavi bibi na tagane vakawati mera vakarautaka na veika vakayago kei na veika vakayalo ni nodra vuvale. (1 Tim. 5:8) Era uqeti tale ga mera dau kauaitaka na nodra gagadre na watidra. Eda wilika ena Kolosa 3:​19: “Oi kemudou na tagane vakawati, mo dou lomani ira na watimudou, ka kakua ni yaloca [“cudrucudru,” NW] vei ira.” E vakamacalataka e dua na vuku ni iVolatabu ni matavosa “yaloca” se “cudrucudru” e okati kina na “kena dau tau vei ira na vosa gaga, se ra mokuti, ra sega ni lomani, kauaitaki, sega ni vakarautaki na veika mera bula kina, sega tale ga nira taqomaki se vukei.” E matata vakasigalevu ni sega ni kilikili na ivalavala qori ena vuvale lotu vaKarisito. Na tagane vakawati e yalololoma ena nona veiliutaki ena vakarawarawataka vei watina, se uqeti koya me dau vakamalumalumu vua.

10. Me vakacava na nodra itovo na yalewa vakawati lotu vaKarisito?

¹⁰ Kevaka era vinakata na yalewa vakawati lotu vaKarisito me nanumi na Kalou ena nodra bula vakawati, mera na bulataka na nona ivakatagedegede. E vola na yapositolo o Paula: “Oi kemudou na yalewa vakawati, mo dou dui vakamalumalumutaki kemudou vua na watimudou, me vaka vei koya na Turaga. Ni sa ulu ni watina na tagane, me vaka sa ulu ni soqosoqo lewe ni lotu na Karisito.” (Efeso 5:​22, 23) A vakacalai Ivi o Setani ena nona uqeta na lasu ni na tawamudu noda marau ke da lewai keda ga. Qori na vuna e sa laurai tu kina ena levu na vakawati na yalo ni lewai koya ga. Ia o ira na yalewa dau qaravi Kalou era taleitaka mera vakamalumalumu vei ira na ulu ni vuvale dauloloma. Era nanuma deivaki ni a buli Ivi na Kalou me dauveivuke “yaga” i watina, macala ni itavi dokai vua na Kalou qori. (Vkte. 2:​18) Na yalewa vakawati lotu vaKarisito e dau yalorawarawa ni tokona na ituvatuva qori e vaka na “[i]sala talei” vua na watina.​—Vkai. 12:4.

11. Na cava e kaya e dua na tacida tagane me baleta na ka e vakavuna na vinaka ni nona bula vakawati?

¹¹ E dua tale na sala ena nanumi tiko ga kina na Kalou ena vakawati oya na nodrau dau vulica vata na Vosa ni Kalou na veiwatini. E kaya o Gerald, sa yabaki 55 na nona marautaka voli na nona bula vakawati, “E bibi ena bula vakawati vinaka na nodrau dau wilika, rau qai vulica vata na iVolatabu na veiwatini.” E kaya tale, “Nodrau dau cakava vata e so na ka, vakauasivi na veika vakayalo, erau na veivolekati kina, rau volekati Jiova tale ga.” E yaga na kena dau vulici vakavuvale na iVolatabu nira na nanuma dei kina na lewe ni vuvale na ivakatagedegede i Jiova, ena vaqaqacotaka nodra veiwekani kei na Kalou, ra qai toso tiko ga vakayalo.

12, 13. (a) Na cava e bibi kina me rau dau masu vata na veiwatini? (b) Na cakacaka cava tale vakayalo e vaqaqacotaki kina na vakawati?

¹² Era dau masu vata tale ga na veiwatini era marautaka na nodra bula vakawati. Na gauna e ‘talaucaka kina na lomana’ e dua na tagane vakawati ena nona masuta sara ga na ka erau gadreva, e vaqaqacotaka na nodrau ivau ni vakawati. (Same 62:8) Kena ivakaraitaki, e dau rawarawa noda walia na ka eda a sega ni duavata kina vakaveiwatini nida kerea vata e liu nona veidusimaki na Tamada vakalomalagi! (Maciu 6:​14, 15) Ena nodrau dau masu va qori, ena vinaka sara vei ira na veiwatini mera dui vakadeitaka nira na dau veivukei era qai ‘veivosoti vakataki ira, era sega tale ga ni veicudruvi.’ (Kolo. 3:​13) Meda nanuma tale ga ni noda dau masu e ivakaraitaki ni noda nuitaka na Kalou. A kaya o Tui Tevita: “Sa rai vei kemuni na matadra na ka kecega.” (Same 145:15) Nida masu vua na Kalou ena vakanuinui, ena lailai noda lomaocaoca nida kila ni ‘daunanumi keda o koya.’​—1 Pita 5:7.

¹³ Dua tale na sala ena nanumi tiko ga kina na Kalou ena vakawati, oya na nodrau dau tiko ena soqoni, rau cakacaka vata vakavunau. Era vulica ena soqoni na vakawati na sala mera vorata kina “nai lawaki” e vakayagataka tiko o Setani mera veisei kina na vuvale. (Efeso 6:​11) Erau na vulica tale ga na veiwatini me rau ‘tu dei sara, rau sega ni vakayavalati’ ni rau dau cakacaka vata vakaitalatala.​—1 Kor. 15:​58, VV.

Ni Yaco na Veika Dredre

14. Na cava soti e rawa ni vakavuna na lomaocaoca ena bula vakawati?

¹⁴ De dua e sega ni ivakasala se vakatutu vou na veika oni uqeti tiko kina mai cake, ia vakacava mo drau veivosakitaka vakaveiwatini? Drau vakalewa mada na nomudrau bula vakawati, de tiko e so na ka ena gadrevi mo drau cakacaka ruarua kina. E tukuna tale ga na iVolatabu ni o ira mada ga na dau nanuma na Kalou ena nodra vakawati “ena vakararawataki na yagodra.” (1 Kor. 7:​28) So mada ga na dausokalou yalodina i Jiova a vakatovolei na nodra bula vakawati baleta ga nira sega ni tamata uasivi, vaka kina na idre veivakacalai ni vuravura ca qo, kei na icori i Setani. (2 Kor. 2:​11) Ia o Jiova e vakaukauataki keda meda vosota, meda kua ni lomaocaoca va qori. E macala ga nida na rawa ni vosota. E dina ni vakamatei na nona manumanu, ira nona dauveiqaravi, kei na luvena, ia e kaya na iVolatabu me baleta na turaga yalodina o Jope: “E na ka kecega oqo sa sega ni cala kina ko Jope, se kaya ko koya ni sa cala na Kalou.”​—Jope 1:​13-​22.

15. Na cava era cakava e so nira vakasaurarataki? Era na walia vakacava na ituvaki qori na watidra?

¹⁵ Ena yasana adua, a tukuna vei Jope o watina: “Ko sa taura matua tiko beka na nomu yalododonu? mo vosavakacacataka na Kalou, ka mo mate ga.” (Jope 2:9) Ni yaco na leqa se so na ituvaki dredre, na nuiqawaqawa e rawa ni vakavuna nona cakava vakariri na ka e dua. “Na veivakasaurarataki sa vukica na tamata vuku me tamata lialia,” e kaya na tamata vuku. (Dauv. 7:7) Kevaka e dau tukuna mai e so na vosa mosimosi na watimu ena vuku ni ka rarawa e sotava se nona ‘vakasaurarataki,’ de vinaka mo kua ni cudru. Ena levu sara na leqa kevaka e va tale ga qori na ivakarau ni nomu vosa lesu vua. (Wilika Same 37:8.) Kua gona ni kauaitaka vakalevu na “vosa vakariri” e veivakacudrui se veivakayalolailaitaki.​—Jope 6:3.

16. (a) Ena yaga vakacava ina vakawati na vosa i Jisu ena Maciu 7:​1-5? (b) Na cava e bibi kina me veiraurau na rai ena bula vakawati?

¹⁶ Me rau kua ni namaka vakasivia na ka na veiwatini. Ena rairai raica beka e dua vei rau e so na itovo i watina e duatani toka qai nanuma, ‘Au rawa ni veisautaki koya.’ Ia ena rawa ni veisau vakamalua o watimu me vinaka ke caka na ka ena dela ni loloma kei na vosota. Nanuma tiko na ka e tukuna o Jisu me baleti koya e dau vakalewa na cala lalai kece ga, oya ni vakatauvatani koya ina dua e raica na co se “malamala” ena mata i wekana, ia e sega mada ga ni bau raica na “kau” e tiko e matana. E veiuqeti kina o Jisu: “Kakua ni daulelewa, de dou lewai.” (Wilika Maciu 7:​1-5.) Ia sega ni kena ibalebale qo mera sa kua sara ga ni kauai na vakawati ena malumalumu bibi. E kaya o Robert, sa voleka ni yabaki 40 nona vakawati: “Ke rau dau veivosaki qai tukuna vakadodonu na ka na veiwatini, rau qai yalorawarawa me rau rogoca na ka e kauai kina e dua vei rau, ena rairai gadrevi e so na veisau ena nodrau bula.” Me veiraurau gona na nodrau rai. Kua ni cudru ke lekata o watimu e so na itovo o vinakata me bulataka, ia vakavinavinakataka ga qai marautaka na nona itovo vinaka ena gauna qo.​—Dauv. 9:9.

17, 18. Nida vakararawataki vakalevu, o cei ena vakacegui keda?

¹⁷ Ena rairai yaco na veivakatovolei ni veisau na ituvaki ni bula. Erau na rairai sotava e so na ka ni bolebole na veiwatini ena gauna rau sa vakaluveni kina. De dua ena tauvimate bibi e dua vei rau se o luvedrau. De na gadreva na nodrau itubutubu qase e so na veiqaravi. Sa ra na rairai toki beka vakayawa na gone ena gauna era sa qase kina. So tale na veisau ena rairai yaco ena vuku ni ilesilesi se itavi vakalou. Na veiveisau kece qori e rawa ni veivakaocai se vu ni nuiqawaqawa ena dua na vakawati.

¹⁸ Kevaka o mani vakila ni sa vakarau kavoro nomu bula vakawati ena vuku ni leqa o vakila tiko, na cava o rawa ni cakava? (Vkai. 24:10) Kua vakadua ni soro koso! E vinakata sara ga o Setani meda biuta na sokalou savasava i Jiova. Sa na bau marau dina ke rau na qai cakava dina qori na veiwatini. Mo saga gona vakaukaua me dei ena dali e turai tolu na nomu vakawati. Era vutucoqa ena iVolatabu na itukutuku baleti ira na yalodina tiko ga, dina nira vakatovolei sara vakaukaua. Kena ivakaraitaki, a talaucaka na vusolo ni lomana o Tevita vei Jiova: “Mo ni lomani au mai, na Kalou, nira . . . vakararawataki au e na veisiga . . . na tamata.” (Same 56:1) Sa ra bau vakararawataki iko beka na “tamata”? Se ra mani volekati iko se sega, nanuma tiko: A vakaukauataki o Tevita me vosota, o na rawa tale ga ni vakila qori. “Au a vakasaqarai Jiova, ka sa rogoci au,” e kaya o Tevita. “Ka sa vakabulai au mai na noqu rere kecega.”​—Same 34:4.

So Tale na Veivakalougatataki

19. Eda na vorata vakacava na veivakacacani i Setani?

¹⁹ Ena gauna ni ivakataotioti eda bula tu kina qo, sa qai gadrevi ga vakalevu vei ira na veiwatini mera ‘veivakacegui vakataki ira, ra veivakatataki cake tale ga.’ (1 Ces. 5:​11) Nanuma tiko na ile i Setani, oya nida yalodina tiko ga vei Jiova baleta nida nanumi keda ga, eda qai rawaka kina. Ena saga sara ga ena nona kaukaua kece me rawai keda, okati kina na nona vakacacana na vakawati, meda tawayalodina kina vua na Kalou. Eda na rawa ga ni vorata na veivakacacani i Setani ke da nuitaki Jiova vakatabakidua. (Vkai. 3:​5, 6) E vola o Paula: “Au sa rawata na ka kecega e na vuku i Karisito o koya sa vakaukauwataki au.”​—Fpai. 4:​13.

20. Eda na vakalougatataki vakacava ke da vakaliuca na Kalou ena noda vakawati?

²⁰ Kevaka eda vakawati, eda na vakalougatataki vakalevu ke da vakaliuca na Kalou. E dina qo ena nodrau bula o Joel kei na watina, sa yabaki 51 nodrau vakawati. E kaya: “Au dau vakavinavinakataki Jiova ena vuku i watiqu, kei na neirau dau marautaka vata na bula. E dua dina na noqu itokani vinaka o koya.” Na cava mada e qaqaco vinaka kina na nodrau bula vakawati? “Keirau saga me keirau dau yalovinaka tu ga, keirau dau vosota, keirau veilomani tale ga.” Ena ivakarau ni bula nikua, e sega ni dua e rawa ni cakava qori ena kena ivakatagedegede uasivi sara. Ia meda gumatua ga ni muria na ivakavuvuli vakaivolatabu, me nanumi tale tiko ga o Jiova ena noda vakawati. Kevaka eda cakava qori, ena qai vaka na “dali e turai-tolu ena sega ni cavuka rawarawa” na noda bula vakawati.​—Dauv. 4:​12.

O se Nanuma Tiko?

• Na cava na kena ibalebale me nanumi tiko ga o Jiova ena bula vakawati?

• Na cava mera cakava na veiwatini ni yaco e so na ituvaki dredre?

• Eda na kila vakacava ni nanumi tiko ga na Kalou ena bula vakawati?

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Na nodrau dau masu vata na veiwatini ena vakaukauataki rau me rau vosota na ituvaki dredre