E Dikevi Keda o Jiova ena “Dakudaku ni Matana”
“Sa vakatovolei [“vakadikevi,” NW] ira na luve ni tamata [e]na dakudaku ni matana [o Jiova].”—SAME 11:4.
1. Na tamata vakacava eda dau via volekati ira?
NA CAVA o nanuma me baleti ira na dau kauaitaki iko dina? Era dau tukuna vakadodonu vei iko na ka, ke o taroga na nodra nanuma. Ni o gadreva na nodra veivuke, era na tu vakarau mera vakacegui iko. Era na veivakasalataki tale ga vakayalololoma ke o mani vinakata na ivakasala. (Same 141:5; Kala. 6:1) Vakacava, o dau marautaka na volekati ira na tamata va qori? E va sara ga qori na nodrau itovo o Jiova kei na Luvena. E uasivia na nodra veikauaitaki na tamata na nodrau veikauaitaki vakaveitamani, rau sega ni nanumi rau ga, ia rau vinakata meda tuberi meda “taura kina na bula sai koya na bula dina.”—1 Tim. 6:19; Vkta. 3:19.
2. E vakacava na titobu ni nona kauaitaki ira nona dausokalou o Jiova?
2 E vakamacalataka na daunisame o Tevita na titobu ni nona kauaitaki keda o Jiova ena nona kaya: “Sa vakaraica tiko na matana, sa vakatovolei [“vakadikevi,” NW] ira na luve ni tamata na dakudaku ni matana.” (Same 11:4) Io, e sega wale ga ni raici keda tiko mai na Kalou, e dau vakadikevi keda tale ga. E vola tale ga o Tevita: “O ni sa vakatovolea [“vakadikeva,” NW] na yaloqu; o ni sa lako mai vei au e na bogi . . . sa sega na ka ko ni na kunea.” (Same 17:3) E kila vinaka tu o Tevita na titobu ni nona kauaitaki koya o Jiova. E kila ni na vakararawataki Jiova qai sega ni rawata nona veivakadonui ke sega ni biuta tani na vakanananu ca se veivakaisini ni lomana. O vakabauta beka ni bula dina tiko o Jiova me vaka ga a vakabauta o Tevita?
E Kila na Lomada o Jiova
3. E veiraurau vakacava na rai i Jiova me baleta na noda malumalumu?
3 O Jiova e kauaitaka sara ga na loma ni tamata—na ivakarau ni lomada. (Same 19:14; 26:2) E yalololoma qai sega ni vakaraica tiko ga na noda malumalumu kece. Kena ivakaraitaki, vakasamataka mada na ka a yacovi Sera, na wati Eparama. A sega ni tukutuku vakadodonu o Sera vua na agilosi ni Kalou, ia e kila vinaka na agilosi ni madua qai rere mani vunauci koya ga vakamalua. (Vkte. 18:12-15) Na peteriaki o Jope a ‘vakadonui koya ga qai sega ni vakadonuya na Kalou,’ ia a vakalougatataki koya ga o Jiova, ni kila vinaka nona vakararawataki koya vakalevu o Setani. (Jope 32:2; 42:12) A sega tale ga ni cudru o Jiova ena nona vosa vakadodonu na yada ni Sarifaci vei Ilaija na parofita. Kila o Jiova ni lolositaka tiko vakalevu na takali ni luvena duabau.—1 Tui 17:8-24.
4, 5. E yalovinaka vakacava o Jiova ena ka a cakava vei Apimeleki?
4 E vakadikeva o Jiova na loma ni tamata, qai kauaitaki ira mada ga na tawavakabauta. Vakasamataka mada na itukutuku me baleti Apimeleki, na tui ni korolevu o Kira e Filisitia. A sega ni kila o Apimeleki ni rau veiwatini o Eparama kei Sera, mani kauti Sera me watina. Ia, ni se bera ni cakava vua e dua na ka o Apimeleki, sa tukuna o Jiova vua ena tadra: “Au sa kila dina ni ko a kitaka na ka oqori ni sa dodonu tiko na yalomu [lomamu]; au a tarovi iko talega koi au mo kakua ni valavala ca vei au: o koya ka’u sega ni laivi iko kina mo tarai koya: ia oqo, mo vakasuka na watina na tamata ko ya; ni sa parofita ko koya, ka na masulaki iko, ia ko na bula.”—Vkte. 20:1-7.
5 E dau qaravi kalou lasu o Apimeleki, qai rawa sara ga ni cudruvi koya vakaukaua o Jiova. Ia a dikeva na Kalou na ivakarau ni lomana ni a cakacaka sara tu ga vakadodonu ena gauna ya. Qori na ka a kauaitaka o Jiova, e vakasalataka gona na tui ena ka me cakava me vosoti kina me qai “bula” tiko ga. Macala ga nida na via qarava na Kalou e itovo va qori.
6. E vakatotomuri Tamana vakacava o Jisu?
6 E vakatotomuri Tamana vinaka o Jisu, e dau kauaitaka ga na veika eratou vinaka kina nona tisaipeli, qai tu vakarau me vosota na nodratou cala. (Mari. 10:35-45; 14:66-72; Luke 22:31, 32; Joni 15:15) E salavata vinaka na itovo i Jisu kei na ka e cavuta ena Joni 3:17: “Sa sega ni tala mai na Luvena ki vuravura na Kalou me cudruvi ira na kai vuravura; me bula ga ko ira na kai vuravura e na vukuna.” E dei qai titobu na nodrau lomani keda o Jiova kei Jisu. E vakavotui ena nodrau vinakata meda bula. (Jope 14:15) E laurai ena loloma qori na vuna e dau vakadikevi keda kina o Jiova, nona rai baleti keda, kei na nona vakatulewa ena ka e raica.—Wilika 1 Joni 4:8, 19.
E Vakadikevi Keda Vakayalololoma
7. Na cava na inaki ni nona dau vakadikevi keda o Jiova?
7 Ena cala ke da nanuma ni o Jiova e vaka tiko na ovisa mai lomalagi, qai vakadikevi keda toka ga me toboka e dua noda cala! Qori ga na ka e dau cakava o Setani, e dau kilakasamitaka na ka e raica qai veibeitaki. (Vkta. 12:10) Ke sega mada ga ni caka e dua na ka ca, ena veibeitaki ga kina o koya! (Jope 1:9-11; 2:4, 5) E kaya na daunisame me baleta na Kalou: “Kevaka ko ni sa nanuma, Jiova, nai valavala ca o cei kemuni na Turaga, me na bula rawa?” (Same 130:3) Ena sega sara ga ni dua! (Dauv. 7:20) Ia e vakaraici keda tiko ga vakayalololoma o Jiova, me vakataki ira na itubutubu era kauaitaki ira dina na luvedra, ra via taqomaki ira mera kua ni vakaleqai. Ke tiko na noda malumalumu kei na so na ka ca eda rawa ni coko kina, ena dau vakasalataki keda o Jiova meda kua ni tini ina leqa.—Same 103:10-14; Maciu 26:41.
8. E vakasalataki ira qai vakavulici ira vakacava nona dauveiqaravi o Jiova?
8 Na loloma ni Kalou e vakavotui vinaka ena nona veivakasalataki kei na nona veivakavulici ena iVolatabu, vaka kina ena kakana vakayalo e vakarautaka na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku.” (Maciu 24:45, VV; Iper. 12:5, 6) E vakayagataka tale ga o Jiova na ivavakoso lotu vaKarisito meda dusimaki kina kei na nodra veituberi “nai solisoli eso vei ira na tamata.” (Efeso 4:8) Koya e bibi sara oya na nona vakaraica vinaka tiko o Jiova na noda muria na nona veituberi vakatama, qai dusimaki keda ena veika tale e so. E kaya na Same 32:8: “Au na vakavulici iko ka vakatakila vei iko na sala mo lako kina: ka’u na rai tiko vei iko ka tuberi iko.” E bibi gona meda dau vakarorogo vei Jiova! Meda vakamalumalumutaki keda vua, meda raici koya tiko me Dauveivakavulici yalololoma, e Tamada vinaka tale ga.—Wilika Maciu 18:4.
9. Na ivalavala vakacava meda biuta? Na vuna?
9 Ena yasana adua, meda kua mada ga ni yalokaukaua ena vuku ni dokadoka, luluqa ni vakabauta, kei na ‘veivakaisini ni ivalavala ca.’ (Iper. 3:13; Jeme. 4:6) E dau kune ga na itovo va qori ke dua e sega ni vinaka na nona rai se na malele ni lomana. Ena rawa ni tini cata na ivakasala vakaivolatabu e veiganiti. Koya e ca sara oya na nona tomana tiko ga na nona ivalavala ca se sala me lai tini veimecaki kina kei na Kalou—e ituvaki vakadomobula dina! (Vkai. 1:22-31) Vakasamataki Keni mada, na ulumatua i Atama kei Ivi.
E Raica na Ka Kece o Jiova Qai Vakatulewa Kina
10. Na cava e sega ni vakadonui kina na isoro i Keni? Na cava e qai cakava o Keni?
10 Na gauna rau dui vakacaboisoro kina o Keni kei Epeli, a sega ni kauai wale ga na Kalou ena ka rau cabora, ia e bibi tale ga vua na inaki erau cakava kina. E vakadonuya na isoro i Epeli ni cabori ena vakabauta, ia e lailai na vakabauta i Keni, mani sega ni vakadonui kina nona isoro. (Vkte. 4:4, 5; Iper. 11:4) A sega ni vuli kina o Keni me veisautaka nona ivalavala, ia e cudruvi tacina ga.—Vkte. 4:6.
11. E tekivu ca vakacava na loma i Keni? Na cava eda vulica kina?
11 E raica o Jiova na rerevaki ni vakanananu i Keni, qai tukuna vakayalovinaka vua ni na vinakati ga ke caka vinaka. E ka ni rarawa ni a sega ni rogoca o Keni nona ivakasala na Dauveibuli, qai labati tacina. E vakavotui tale ga na ca ni lomana ena nona sauma na taro ni Kalou: “Sa evei na tacimu ko Epeli?” Sauma yani o Keni ena veibeci: “Au sa sega ni kila: koi au beka nai vakatawa i taciqu?” (Vkte. 4:7-9) E dau veivakacalai dina na loma ni tamata—ni cata mada ga na ivakasala matata ni Kalou! (Jere. 17:9) Meda vuli gona ena ivakaraitaki qori, da qai biuta tani vakatotolo na vakasama kei na gagadre ca ni lomada. (Wilika Jemesa 1:14, 15.) Kevaka eda vakasalataki vakaivolatabu, meda vakavinavinaka, da qai raica qori me ivakaraitaki ni loloma i Jiova.
E Vakavotui Kece Vua na iValavala Ca
12. Na cava ena cakava o Jiova ena vuku ni ka ca e caka?
12 Era dau rairai nanuma e so nira na sega ni cudruvi ke sega ni dua e raica na ka ca era cakava. (Same 19:12) Ia me nanumi tiko ni vakavotui kece na ivalavala ca. “Sa luvawale ga na ka kecega, ka vakarairaitaki sara, e na mata i koya eda na vakatusai keda vua.” (Iper. 4:13) E dau vakadikeva na ituvaki ni lomada o Jiova, na Turaganilewa, qai dau vakatulewa dodonu ni yaco na cala. E “Kalou, sa yalololoma ka daulomasoli, sa vosovoso vakadede, ka levu na nona yalovinaka kei na dina.” Ia ena “cudruvaka” nodra cakaca na sega ni veivutuni nira ‘nakita mera ivalavala ca tiko ga’ se ra veivakaisini qai lawaki. (Lako 34:6, 7; Iper. 10:26, VV) E vakavotui qori ena ka a cakava o Jiova vei Ekani, vaka kina o Ananaiasa kei Safaira.
13. Na nona dau vakasamataka tiko na ka ca o Ekani, e lai vakavuna vakacava na nona caka ca?
13 A beca o Ekani nona ivakaro matata na Kalou ni lai vunitaka tiko ina nona valelaca na itokinivalu mai na koro o Jeriko, ratou rairai vakaitavi tale ga nona vuvale. Na gauna sa vakatakilai kina nona ivalavala ca, e vakadinata o Ekani na bibi ni ka e cakava qai kaya: “E dina ka’u a kitaka na ka ca vei Jiova.” (Josua 7:20) A buroro ena loma i Ekani na veika ca me vakataki Keni. Ia, a kocokoco o Ekani, vakavuna kina me veivakaisini na nona ivalavala. E nei Jiova na itokinivalu mai Jeriko, a butakoca gona o Ekani na ka e nona na Kalou, ratou mani mate kina vakavuvale.—Josua 7:25.
14, 15. Na cava e sega ni vakadonui Ananaiasa kina kei Safaira na Kalou? Na cava eda vulica kina?
14 Erau lewe ni ivavakoso lotu vaKarisito taumada e Jerusalemi o Ananaiasa kei na watina o Safaira. Ni sivi ga na Penitiko 33 S.K., a tauyavutaki e dua na ituvatuva mera qaravi kina vakailavo na vakabauta vou era lako mai vakayawa, ia era se tiko ga e Jerusalemi. Na ilavo qori e cautaki ga. A volitaka gona o Ananaiasa na nona qele qai cautaka e dua ga na kena iwase. Ia, erau kila vata vakaveiwatini na ka e cakava qori qai lasutaka ni sa solia kece. Macala ga ni rau vinakata na veiwatini qo mera dokai rau na lewe ni ivavakoso. Ia e veivakaisini na nodrau itovo. E vakaraitaka vakacakamana o Jiova vua na yapositolo o Pita na nodrau veivakaisini, qai tarogi Ananaiasa kina o Pita. Na oti ga ya a bale o Ananaiasa qai mate. Sega ni dede sa mate tale ga o Safaira.—Caka. 5:1-11.
15 Erau sega ni cala vakasauri o Ananaiasa kei Safaira. Rau a sa nakita lo tiko mai, rau qai lasu mera vakacalai kina na yapositolo. Koya e ca sara oya ni rau ‘lasu vua na Kalou kei na yalo tabu.’ E matata vinaka ena ka e qai cakava o Jiova ni tu vakarau o koya me taqomaka na ivavakoso mera kua ni vakacacana na dauveivakaisini. Io, “sa ka rerevaki me [da] lutu ki na liga ni Kalou bula”!—Iper. 10:31.
Yalodina e Veigauna
16. (a) E via vakadukadukalitaki ira vakacava na tamata ni Kalou o Setani? (b) Na iwalewale cava e vakayagataka o Setani mera vakacalai kina na tamata ena vanua o tiko kina?
16 E saga tiko o Setani ena nona igu kece me vakadukadukalitaki keda, me kua kina ni vakadonui keda o Jiova. (Vkta. 12:12, 17) E vakavotui vinaka e vuravura nona inaki ca na Tevoro, ni sa lomoci tu ena veiyacovi dukadukali kei na ivalavala kaukaua. Sa rawarawa sara na kena saravi na iyaloyalo vakasisila ena kompiuta se so tale na iyaya vakalivaliva. Me kua mada ga ni rawai keda na icori i Setani. Ia, meda vakataki koya na daunisame o Tevita ena nona vola: “Au na muria vakavuku nai valavala savasava. . . . Au na ia nai valavala e noqu vale e na yalododonu.”—Same 101:2.
17. (a) Na cava e dau vakavotuya kina o Jiova na ivalavala ca e vunitaki tiko? (b) Na cava meda nakita dei meda cakava?
17 Ena gauna qo sa sega ni vakaraitaka vakacakamana o Jiova na ivalavala ca bibi se na veivakaisini me vaka nona dau cakava ena so na gauna e liu. Ia e raica vinaka tu na veika kece, ena qai vakaraitaka ga na ka e caka lo tiko ena nona gauna lokuci. E kaya o Paula: “Sa kune votu na nodra i valavala ca e so na tamata ka sa kauti ira ki na veilewai, ia na nodra i valavala ca e so e na qai kune vakamalua e muri.” (1 Tim. 5:24, VV) Dau vakavotuya o Jiova na veika ca e caka tiko ena vuku ni nona loloma. E lomana na ivavakoso, qai via taqomaka me savasava tiko ga. Kena ikuri, e lomani ira na sikalutu ina ivalavala ca, nira sa veivutuni dina. (Vkai. 28:13) Koya gona meda nakita dei meda na yalodina tiko vua na Kalou, da qai cata na veiuqeti kece e veivakadukadukalitaki.
Yalodina Tiko Ga
18. Na cava e vinakata o Tui Tevita me cakava na luvena vua na Kalou?
18 E tukuna o Tui Tevita vua na luvena o Solomoni: “Mo kila na Kalou i tamamu, ka qaravi koya e na yalo dina, kei na loma e marautaka: ni sa vakatovolea na yalo kece ko Jiova, ka kila kece na nanuma ni lomada.” (1 Vei. 28:9) A sega ni vinakata o Tevita me vakabauta wale tu ga na Kalou o luvena. E vinakata me vakavinavinakataka o Solomoni na titobu ni nona dau kauaitaki ira na nona dausokalou o Jiova. O dau vakavinavinaka tale ga va qori?
19, 20. E volekata vakacava na Kalou o Tevita me vaka e tukuni ena Same 19:7-11? Eda na vakatotomuri Tevita vakacava?
19 E kila tu o Jiova nira na torovi koya na tamata e vinaka na ivakarau ni lomadra, era na volekati koya tale ga nira kila nona itovo talei. E vinakata gona na Kalou meda kilai koya, da kila tale ga nona itovo vinaka. Eda na cakava vakacava? Ena noda vulica na nona Vosa, kei na noda vakadinata na nona veivakalougatataki.—Vkai. 10:22; Joni 14:9.
20 O dau taleitaka beka na wilika na Vosa ni Kalou ena veisiga qai kerea nona veidusimaki ena kena bulataki? O raica beka na yaga ni kena bulataki na ivakavuvuli ena iVolatabu? (Wilika Same 19:7-11.) Ke vaka kina, ena qaqaco vinaka nomu vakabauti Jiova kei na nomu lomani koya. Ena volekati iko, me vaka ga nomudrau veitauriliga drau qai lako vata tiko. (Aisea 42:6; Jeme. 4:8) Ena vakaraitaka na Kalou nona lomani iko ena nona vakalougatataki iko, qai taqomaki iko vakayalo ni o lakova voli na sala qiqo e basika ina bula.—Same 91:1, 2; Maciu 7:13, 14.
O na Sauma Vakacava?
• Na cava e dau vakadikevi keda kina o Jiova?
• Na cava e vakavuna nodra veimecaki kei Jiova e so?
• Eda na vakaraitaka vakacava nida vakabauta ni bula dina tiko o Jiova?
• Eda na yalodina tiko ga vakacava vua na Kalou?
[iYaloyalo ena tabana e 4]
E vakaraici keda tiko vakacava o Jiova me vaka e dua na itubutubu dauloloma?
[iYaloyalo ena tabana e 5]
Na cava eda vulica ena nona ivakaraitaki o Ananaiasa?
[iYaloyalo ena tabana e 6]
Eda na qaravi Jiova tiko ga vakacava ena yalodina?