Vakavinavinakataka na Nona Veivakabulai O Jiova

“Me vakarokorokotaki na Turaga na Kalou nei Isireli; ni sa lako mai vei ira na nona tamata ka vakabulai ira.”​—LUKE 1:68.

1, 2. Na cava e rawa ni tukuni me baleta na ituvaki leqataki eda sa bula donuya tu qo, na taro cava eda na veivosakitaka?

VAKASAMATAKA mada ni o curu tu e valenibula. O davo tiko ena dua na rumu era davo tale tu ga kina eso, e tautauvata na mate e tauvi kemuni qai rerevaki, ia e sega ga na kena iwali. Ni o rogoca ni liutaka tiko e dua na vuniwai na qarai ni kena wainimate, o nuidei sara kina. O nanamaki na rogoca na veika sa yaco tiko ena nona vakadidike. O rogoca ena dua na siga ni sa kune e dua na wainimate! E dua na sasaga levu a vakayacora na vuniwai oya. Na cava o na cakava? Sega ni vakabekataki ni o na dokai koya qai vakavinavinakataki koya, ni sa kunea na wainimate ena rawa ni vakabulai iko kei na levu tale.

² O na rairai nanuma ni vakalevutaki na ivakaraitaki qori, ia e tautauvata sara ga kei na ituvaki eda sotava kece tiko nikua. Ni vakatauvatani kei na ivakaraitaki qo, e ca sara vakalevu na kena eda sotava tiko. Eda vinakata dina me vakabulai keda e dua. (Wilika Roma 7:24.) E levu na ka e cakava o Jiova me vakabulai keda kina. E vaka kina o Luvena ena nona vakuai koya ena levu na ka. Meda veivosakitaka mada e va na taro. Na cava meda vakabulai kina? Na cava e cakava o Jisu ena nona vakabulai keda? Na cava e cakava o Jiova me vakabulai keda kina? Eda na vakaraitaka vakacava nida vakavinavinakataka na nona veivakabulai na Kalou?

Na Cava Meda Vakabulai Kina?

3. E tautauvata vakacava na ivalavala ca kei na mate e veitauvi?

³ Ena dua na vakadidike e caka tiko ga qo, e vakadinadinataki ni mate rerevaki duadua a bau tara na kawatamata oya na Spanish flu ena 1918, ra mate kina e vica vata na milioni. Eso tale na mate era vakadomobula sara. Ena rairai tauvi ira ga eso, ia era mate kina e dua na iwase levu vei ira qori.a Meda vakatauvatana mada na ivalavala ca me vaka e dua na mate veitauvi. Nanuma na vosa ena Roma 5:12: “Sa curu ki vuravura nai valavala ca e na vuku ni tamata e lewe dua, kei na mate e na vuku ni valavala ca; a sa yaco vakakina na mate ki na tamata kecega, ni sa cala na tamata kecega.” Me vaka nida tamata ivalavala ca kece e tauvi keda kina na mate qo. (Wilika Roma 3:23.) E vica era sa mate ena vuku ni ivalavala ca? A vola o Paula ni ivalavala ca e vakavuna me mate na “tamata kecega.”

4. E raica vakacava o Jiova na balavu ni noda bula, e duidui vakacava na nona rai mai na kena e takalevu tu ena gauna qo?

⁴ E levu nikua e sega ni va tu qori nodra raica na ivalavala ca kei na mate. Era leqataka ga na mate dole, era sega ni ciqoma nida dau mate na tamata nida sa qase. E rawarawa sara meda lecava na rai ni Dauveibuli. E lekaleka sara na noda bula ni vakatauvatani kei na nona inaki taumada. Ena rai ni Kalou, e sega ni dua na tamata me ‘siga dua’ na nona bula. (2 Pita 3:8) E tukuna na Vosa ni Kalou ni noda bula e lekaleka me vaka ga na tubu ni co qai ‘malai’ yani, se da sa ka wale kece ga. (Same 39:5; 1 Pita 1:24) Bibi me dei ena noda vakasama na tikina qo. Na vuna? Nida raica na ca ni “mate” e tauvi keda tiko, eda na vakavinavinakataka kina na kena vakarautaki na “wainimate”—meda vakabulai kina.

5. Na cava na isau ni ivalavala ca?

⁵ Meda rawa ni kila na kaukaua ni ivalavala ca kei na kena revurevu, meda vakasamataka mada na kena vakaleqai keda. Ena rairai dredre meda cakava qori, nida a sega ni bula uasivi me vakataki Atama kei Ivi. Qori na bula rau a marautaka tu ena dua na gauna. A uasivi tale ga nodrau vakasama kei na yagodrau, e rawa gona me rau lewa na nodrau vakanananu, na lomadrau, kei na ka rau na cakava. A rawa kina me rau vaqaqacotaka nodrau veiwekani kei na Kalou, me rau bucina na itovo vinaka ni dauveiqaravi ni Kalou o Jiova. Ia, rau cata na isolisoli talei ni bula uasivi qori. Na nodrau talaidredre vei Jiova e vakaraitaka ni rau sega ni vakamareqeta na bula a nakiti taumada vei rau kei na nodrau kawa. (Vkte. 3:16-19) Na gauna vata qori, a tauvi rau kina na “mate” rerevaki eda veivosakitaka tiko qo, rau qai vakadewa tale ga vei keda. A kilikili gona nona totogitaki rau o Jiova. Ia, e vakarautaka vei keda na inuinui ni veivakabulai.​—Same 103:10.

Na Ka e Cakava o Jisu Meda Vakabulai Kina

6, 7. (a) A vakaraitaka taumada vakacava o Jiova ni levu na ka e okati ena noda vakabulai? (b) Na cava eda vulica ena isoro a cabora o Epeli kei ira na peteriaki ni bera na Lawa a soli vei Mosese?

⁶ A kila o Jiova ni nodra vakabulai na kawa i Atama kei Ivi e vauci kina e levu na ka. Ena parofisai ena Vakatekivu 3:15, eda vulica kina na ka e vinakati ena noda vakabulai. Ena vakarautaka o Jiova e dua na “kawa,” e dua e dauveivakabulai ena qai vakarusai Setani, me vakawabokotaki koya. Ia, ena sotava na dredre o koya na dauveivakabulai qori, ena vakamavoataki vakaivakatakarakara na bukubukuniyavana. E rogo mosimosi toka qo qai rarawataki, ia na cava na kena ibalebale? Na cava me na vosota o koya na digitaki i Jiova?

⁷ Meda vakabulai mai na ivalavala ca, me na vakarautaka o koya e dauveivakabulai e dua na isoro—me vakaduavatataki keda vua na Kalou ena nona vakaotia na revurevu ni ivalavala ca. Na cava e vauci kina? E matata mai na ivakatekivu ni na vinakati kina e dua na isoro. Ni cabora na manumanu vei Jiova o Epeli, na imatai ni tamata yalodina, a vakadonui o koya. A tautauvata tale ga na isoro era cabora na peteriaki dau rerevaka na Kalou me vakataki Noa, Eparama, Jekope, kei Jope, qai marautaka qo na Kalou. (Vkte. 4:4; 8:20, 21; 22:13; 31:54; Jope 1:5) Ni oti e vica tale na senitiuri, a vakabibitaki ena Lawa a soli vei Mosese na veika e vauca na isoro.

8. Na cava e cakava na bete levu ena Siga ni Veibuluti e dau caka ena veiyabaki?

⁸ E dua vei ira na isoro bibi e volai ena Lawa oya na isoro e cabori ena Siga ni Veibuluti. Ena siga ya e cakava na bete levu eso na ka bibi, e vakatakarakarataka eso na ka. E vakacaboisoro vei Jiova me buluti kina na ivalavala ca—taumada ena vukudra na ilawalawa bete, e muri ena vukudra na yavusa era sega ni veiqaravi vakabete. E curu ena Loqi Tabu Sara na bete levu ena valeniveitavaki se valenisoro, ena curu ga kina o koya me vakadua ena veiyabaki. Ena vakamirika kina na dra ni nona isoro ena mata ni kato ni veiyalayalati. Ena so na gauna ena laurai na o ramase ena dela ni kato tabu, e dusia qo nona tiko o Jiova.​—Lako 25:22; Tiko 16:1-30.

9. (a) Ena Siga ni Veibuluti, o cei e vakatakarakarataki koya na bete levu, kei na isoro e cabori? (b) Na cava e vakatakarakarataka nona curu ina Loqi Tabu Sara na bete levu?

⁹ E uqeta na yapositolo o Paula na Kalou me vakamacalataka na ibalebale ni veika a yaco qori. E tukuna ni vakatakarakarataki koya na bete levu na Mesaia, o Jisu Karisito, na isoro e cabori e vakatakarakarataka na nona mate vakaisoro na Karisito. (Iper. 9:11-14) Na isoro uasivi e cabori qori ena buluti kina na ivalavala ca ni rua na ilawalawa tamata—na ilawalawa vakabete era lewena na taci Karisito lumuti era le 144,000 kei na ‘so tani tale na sipi.’ (Joni 10:16) Nona curu ina Loqi Tabu Sara na bete levu, e vakatakarakarataka na nona gole o Jisu e lomalagi me solia vei Jiova na yaga ni nona isoro ni veivoli.​—Iper. 9:24, 25.

10. Na cava e parofisaitaki ena iVolatabu ni na sotava na Mesaia?

¹⁰ E macala gona ni levu na ka e vauci ena nodra vakabulai na kawa i Atama kei Ivi. Ena vinakati me cabora nona bula na Mesaia! Era vakamatatataka na parofita ena iVolatabu vakaIperiu na tikina qo. Me kena ivakaraitaki, e kaya vakadodonu na parofita o Taniela ni na “muduki,” se vakamatei na “Mesaia na Turaga” me ‘sorovaki kina na caka cala.’ (Tani. 9:24-26) A parofisaitaka o Aisea ni na cati na Mesaia, ena vakararawataki, qai vakamatei, se vakamavoataki, me colata na noda ivalavala ca.​—Aisea 53:4, 5, 7.

11. E vakaraitaka vakacava na Luvei Jiova ni tu vakarau me cabora nona bula meda vakabulai kina?

¹¹ Ni bera ni mai bula e vuravura, a kila na Luve duabau ga ni Kalou na ka ena sotava meda vakabulai kina. Ena vakararawataki sara vakalevu qai vakamatei. Ni tukuna o Tamana ni na yaco vua na veika qori, a tu suka beka qai veivorati? Sega sara ga, a tu vakarau me muria na veidusimaki i Tamana. (Aisea 50:4-6) A cakava tale ga o Jisu na lomai Tamana ena gauna a bula voli kina e vuravura. Na vuna? E sauma o koya: “Ni’u sa lomani Tamaqu.” E kaya tale ga: “Sa sega na nona loloma e dua na tamata me uasivi cake e na ka oqo, me solia na nona bula e na vukudra na wekana.” (Joni 14:31; 15:13) Koya gona, eda na rawata sara ga na bula ena vuku ni nona loloma na Luvei Jiova. Dina ni a vakayalia kina nona bula vakatamata uasivi, ia a marau na cakava qori meda vakabulai kina.

Na Ka e Cakava o Jiova Meda Vakabulai Kina

12. O cei a nona inaki me vakarautaki na isoro, na vuna?

¹² A sega ni tuvanaka se vakarautaka o Jisu na isoro ni veivoli. Na kena vakarautaki na isoro qori e inaki bibi i Jiova meda vakabulai kina. A kaya o Paula ni icabocabonisoro ena valenisoro e dau cabori kina na isoro, e vakatakarakarataka na inaki i Jiova. (Iper. 10:10) Koya gona, me bibi duadua na noda vakavinavinaka vei Jiova ena noda vakabulai ena isoro i Karisito. (Luke 1:68) Qo e vakaraitaka na nona inaki uasivi kei na levu ni nona lomani keda.​—Wilika Joni 3:16.

13, 14. Na cava eda vulica ena ivakaraitaki i Eparama meda kila kina na ka e cakava o Jiova ena vukuda?

¹³ Na cava a vakila o Jiova ena nona lomani keda ena sala qo? Eda sega ni vakamacalataka rawa. Ena dusimaki keda e dua na itukutuku ena iVolatabu meda kila vinaka kina na tikina qo. O Jiova a vakaroti koya na turaga yalodina o Eparama me cakava e dua na ka a dredre dina—me cabora vakaisoro na luvena o Aisake. Eda kila ni o Eparama e dua na tama dau loloma. E tukuna o Jiova vei Eparama ni o Aisake e ‘luvena duabau ga, o koya o sa lomana.’ (Vkte. 22:2) Ia, e bibi cake vei Eparama na cakava na lomai Jiova mai na nona lomani Aisake. A yalorawarawa o Eparama qai talairawarawa. Ia, a sega ni laivi Eparama o Jiova me cakava na ka ena cakava o Koya ena dua na siga. E tala e dua na agilosi na Kalou me tarovi Eparama ni vakarau cabori luvena. A sega tale ni lomalomarua o Eparama me talairawarawa vua na Kalou ena ka dredre qo, baleta ni kila deivaki ni na raici luvena ena gauna e vakaturi kina. A vakabauta dei ni rawa vua na Kalou me na vakaturi luvena. Io, e tukuna o Paula ni a raici Aisake tale o Eparama ena nona sa vakaturi ‘vakaivakatakarakara.’​—Iper. 11:19.

¹⁴ O rawa ni vakasamataka na rarawa i Eparama ni bera ni cabora na luvena? Na ka a sotava qo o Eparama eda rawa kina ni vakatauvatana kei na ka a sotava o Jiova ena nona soli luvena, e vakatoka o koya me “noqu Gone ni toko, au sa dauvinakata vakalevu.” (Maciu 3:17) Ia, meda nanuma tiko ni a rarawa sara vakalevu o Jiova. Rau a veimaliwai vakaveitamani me vica vata na milioni na yabaki, de vica vata sara na bilioni na yabaki. A marau o Jisu na cakacaka vata kei Tamana me “matai daucakacaka” qai matataki Jiova me Matanivanua, se “Vosa.” (Vkai. 8:22, 30, 31; Joni 1:1) Eda na sega ni kila na rarawa i Jiova ena gauna a vakararawataki tiko kina na Luvena, e vakalialiai, qai vakamatei me vaka e dua na daubasulawa. Io, e levu na ka e cakava o Jiova meda vakabulai kina! Eda na vakaraitaka gona vakacava nida raica vakabibi noda vakabulai?

Eda na Vakaraitaka Vakacava Nida Vakavinavinakataka Noda Vakabulai?

15. E vakacavara vakacava o Jisu nona itavi me bokoca noda ivalavala ca, na cava e rawati kina?

¹⁵ Ni vakaturi o Jisu qai lesu i lomalagi, a lai vakacavara vinaka na itavi ni kena cabori na isoro me bokoci kina na noda ivalavala ca. Ni rau lai sota tale kei Tamana, sa qai cabora vua na yaga ni nona isoro. A tarava mai na veivakalougatataki levu. Sa rawa ni vosoti kina vakadua na ivalavala ca ni tamata, taumada na nodra ivalavala ca na taci Karisito era lumuti, oti ya o ira “na kai vuravura kecega.” Ena vuku ni isoro qori, na Kalou o Jiova e vakadonui ira na veivutunitaka dina nodra ivalavala ca ena gauna qo ra qai muri Karisito. (1 Joni 2:2) E vakaibalebale vakacava qo vei iko?

16. Na cava meda vakavinavinakataka kina na nona vakabulai keda o Jiova? Tukuna e dua na ivakatautauvata.

¹⁶ Meda lesuva tale na ivakatautauvata a tukuni taumada. Kaya mada ke gole mai ena rumu o davo tiko kina na vuniwai e kunea na wainimate, qai tukuna vei ira na tauvimate nira na bula ke ra taura na wainimate qo kei na nodra muria na idusidusi ni kena ivakavakayagataki. Vakacava ke ra sega ni muria e levu na tauvimate na ivakasala i vuniwai, era kaya ni na dredre mera taura na wainimate se mera muria na idusidusi ni kena ivakavakayagataki? O na duavata kei ira, dina ga ni tu na ivakadinadina matata ni mana na wainimate qori? Sega sara ga! Sega ni vakataratutu ni o na vakavinavinakataka na wainimate qori qai muria vakavoleka na idusidusi i vuniwai, de dua o na tukuna vei ira tale eso na nomu vakatulewa. Ena sala vata ga qori, eda vinakata kece meda vakaraitaka vei Jiova nida vakavinavinakataka nona vakabulai keda, ena vuku ni isoro ni veivoli i Luvena.​—Wilika Roma 6:17, 18.

17. O na vakaraitaka vakacava ni o vakavinavinakataka na ka e cakava ena vukumu o Jiova?

¹⁷ Ke da vakavinavinakataka na ka e cakava o Jiova kei na Luvena meda vakabulai kina mai na ivalavala ca kei na mate, eda na vakaraitaka sara ga. (1 Joni 5:3) Dina nida dau galeleta meda cakava na ka ca, ia eda na vorata na gagadre qori. Eda na sega kina ni nakita na noda caka cala, me lai rua tu na ivakarau ni noda bula. Na ivakarau ni bula va qo e vakaraitaka nida sega sara ga ni vakavinavinakataka na ivoli. Ia, eda na vakaraitaka noda vakavinavinaka nida gumatua meda savasava tiko ga vua na Kalou. (2 Pita 3:14) Eda na wasea vei ira tale eso na inuinui totoka ni veivakabulai, me rawa tale ga nira savasava vei Jiova ra qai nuitaka na bula tawamudu. (1 Tim. 4:16) E veiganiti gona meda vakayagataka noda gauna kei na noda kaukaua meda vakalagilagi Jiova kei na Luvena! (Mari. 12:28-30) Vakasamataka mada! Eda rai vakanamata ina gauna meda vakabulai mai kina ena ivalavala ca. Eda na bula uasivi qai tawamudu, me vaka ga a nakita na Kalou—rawa ga qo ena vuku ni ka e cakava o Jiova meda vakabulai kina!​—Roma 8:21.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Na cava e bibi kina meda vakabulai?

• E yaga vakacava vei iko na nona soli koya o Jisu me isoro?

• Na cava o nanuma me baleta na nona vakarautaka o Jiova na ivoli?

• Na cava eda uqeti meda cakava ena vuku ni veika e vakarautaka o Jiova meda vakabulai kina?

[iYaloyalo ena tabana e 27]

Ena Siga ni Veibuluti, na bete levu ni Isireli e vakatayaloyalotaki koya na Mesaia

[iYaloyalo ena tabana e 28]

Levu na ka eda vulica me baleta na veika e cakava o Jiova, nida raica nona tu vakarau o Eparama me cabori luvena