“Na Vanua sa Dave [“Drodro,” NW] Kina na Wai-ni-sucu kei na Oni”
A VAKABULAI ira na Isireli mai Ijipita na Kalou o Jiova, e yalataka ni na kauti ira ‘ina vanua vinaka qai levu sara, ina vanua sa drodro kina na wainisucu kei na oni.’—Lako Yani 3:8.
Nira sa lai vakaitikotiko na Isireli ena Vanua Yalataki, era susu bulumakau, sipi, kei na me, e sega gona ni leqa na medra sucu. Ia vakacava na oni? Eso era nanuma ni qori e dusia na wai ni vaini, wai ni lolo, kei na wai ni niusawa. Ni cavuti na oni ena iVolatabu e dusia na denioni ni veikau sega ni wai ni vuata. (Dauveilewai 14:8, 9; 1 Samuela 14:27; Maciu 3:1, 4) A “drodro” dina ena vanua yalataki na wainisucu kei na oni?
E vakamatatataka na tikina qo na ka a kune ena dua na vakekeli a caka wale tiko ga qo mai Isireli. E tukuna kina e dua na itukutuku tabaki ni Hebrew University mai Jerusalemi: “Me yacova mai nikua, qo na imatai ni burenioni e kune ena vakekeli e caka ena Tokalau e Loma makawa, e tukuna na Parofesa o (Amihai) Mazar. Na burenioni qo a se tu sara mai na ika10 ina itekivu ni ika9 ni senitiuri B.S.K.”
Era kunea na dauvakekeli e 30 vakacaca na burenioni ena tolu na iyatu, ra qai vakatauvatana ni rauta ni 100 na burenioni era robota tu na vanua oya. Nodra dikeva na burenioni era kunea kina na tikitiki ni yagodra kei na kena wekesi. Era vakatautauvatataka na vuku “ni rauta e veimama na tani na denioni e rawati kina e veiyabaki.”
O ira ena gauna makawa era dau vakayagataka na denioni kei na bure ni denioni me isaluaki ni kakana. Ia na wekesi ni oni era dau vakayagataka na daubuli kaukamea kei na leca. E dau boro tale ga ena papa vakalomana tetedre mera volavola kina qai vakawaicalataki me vakayagataki tale. Na cava era vulica na dauvakekeli ena ka era kunea?
“E sega ni bau tukuna na iVolatabu nira a susu oni na Isireli ena gauna oya,” e tukuna na itukutuku tabaki sa cavuti oti, “na kune ni bure ni denioni mai Tel Rehov e kilai kina ni susu oni, kumuni denioni kei na bure ni denioni e dua na cakacaka a toso vinaka me tekivu sara ena gauna a tara kina [o Solomoni] na iMatai ni Valenisoro. E rawa gona ni tukuni ni ‘oni’ e cavuti ena iVolatabu e dusia na denioni ni veikau.”
[iTaba ni Credit Line ena tabana e 15]
Institute of Archaeology/Hebrew University © Tel Rehov Excavations