O Bau Kila?
A uvuci dina na bitunivakatagi ena veibulu ena gauna i Jisu?
▪ E tukuna na iVolatabu ni dau uvuci na bitunivakatagi ena soqo ni marau. (1 Tui 1:40; Aisea 5:12; 30:29) E tukuna tale ga ni a uvuci ena veibulu na bitunivakatagi. Na iyaya ni ivakatagi ga a cavuti ena gauna qori na bitunivakatagi. E volatukutukutaki ena Kosipeli i Maciu ni a kerei Jisu e dua na turaga vakaitutu e Jiu, me vakabula na luvena yalewa sa voleka ni mate. Ni yaco yani o Jisu ena nona vale na turaga qori, a “raici ira sara na dau uvu bitunivakatagi kei ira na ilala levu nira tagiyaso tiko” ni sa mate o gone.—Maciu 9:18, 23.
E donu beka na ka e vola o Maciu me baleta na uvu bitunivakatagi? E tukuna na dauvakadewa iVolatabu o William Barclay: “Ena gauna makawa mai Roma, Kirisi, Finisia, Siria kei Palesitaina, e dau kilai ni mate e dua se ni yaco e dua na leqa ke vaka na tagiyaso na rorogo ni bitunivakatagi.” E tukuni ena Talmud, ke mate mada ga na watina e dua na Jiu e dravudravua sara ga ena imatai ni senitiuri S.K., ena sauma e rua na dau uvu bitunivakatagi kei na dua na yalewa me lai tagilagalaga ena somate nei watina. A volatukutukutaka na daunitukutuku makawa o Flavius Josephus a bula ena imatai ni senitiuri, ni rogoci e Jerusalemi nira sa ravuti Jotapata e Kalili na kai Roma ra qai vakamatei na lewenikoro ena 67 S.K., “e levu vei ira na lolosi era sauma me uvu na bitunivakatagi me lakovata kei na nodra sere ni lolosi.”
Na cava na nodrau cala na daucaka ca erau vakamatei vata kei Jisu?
▪ E tukuna na iVolatabu ni o rau na daucaka ca qori erau “daubutako.” (Maciu 27:38; Marika 15:27) E tukuni ena so na ivolavosa ni iVolatabu ni duidui na vosa e vakayagataka na iVolatabu me vakaduiduitaki ira na daubasulawa. Na vosa vaKirisi na kleptes e dusia na daubutako e cakacaka lo me kua kina ni tobo. Na vosa qori e rawa ni cavuti vei Jutasa Isikarioti ni a butakoca lo na ilavo mai na nodratou katonilavo na tisaipeli. (Joni 12:6) Ia na vosa lestes e vakaibalebaletaki vua e voravora na nona ivalavala ni butako, e rawa mada ga ni vakaibalebaletaki vua e dua e dau saqata se via vuaviritaka na matanitu. Erau okati ena ilawalawa qori na tagane erau vakamatei vata kei Jisu. A volatukutukutaki ni tukuna sara ga e dua vei rau: “Daru totogitaki me isau ni nodaru ivalavala.” (Luke 23:41) Kena ibalebale erau beitaki ena so tale na cala, sega ni butako ga.
E tukuni ni lestes o Parapa me vakataki rau na daubutako e tukuni mai cake. (Joni 18:40) E laurai ena Luke 23:19 ni sega ni daubutako ga o Parapa, e tukuni ni “a bala i valeniveivesu ni saqata na matanitu, e laba tale ga.”
Erau daubutako na daucaka ca erau vakamatei vata kei Jisu, ia kena irairai ni rau saqata na matanitu rau laba tale ga. Se mani cava e yaco, a raica na Kovana ni Roma o Ponitio Pailato ni dodonu me rau vakoti.