Saga Mo Toso Tiko ga Vakayalo

¹ Na Kalou o Jiova e dau vinakata na toso. E vakadinadinataki oqo ena nona bulia na vuravura. Ena gauna se “siga” taucoko ni nona bulibuli, e bulia na vuravura me totoka, toso tale ga ena nona vakarautaka me bula tawamudu kina na tamata. Ni talaidredre mada ga na tamata qai vakanadakuya na sokalou savasava, na loloma ga e uqeti Jiova me navuca tale e dua na ituvatuva ena toso me yaco sara ni sa vakavatukana na nona inaki. Na ituvatuva oqo ena basika mai kina e dua na kawa me na mai tauyavu rawa kina e dua na matanitu vakalomalagi uasivi me na vakalesuya mai vuravura na parataisi.​—Vkte. 3:15.

² E bula tale ga ni tamata me dau via toso, baleta nida a buli meda ucuya na Kalou. Ia e sa mai yali vei keda na ibalebale dina ni toso ena vuku ni ka e sa mai vakayacora na kalou ni vuravura oqo. E levu era nanuma ni nona toso e dua e vakatau mai na ka vakayago e taukena. O ira na matanitu rawati ira e dau tukuni ni laurai vei ira na toso. E dau vakacaucautaki tale ga na nodra rawa tubu na kabani lelevu qai tukuni ni oya e ivakaraitaki ni toso. Na sudrai cake ni itutu vakacakacaka, na vale levu beka, se na levu tiko ga ni iyau e taukeni, e dau raici tale ga ni oqori na ivakaraitaki ni toso. Oqo beka na mataqali toso e via raica o Jiova vei ira na nona tamata ena gauna oqo? Na mataqali toso vakacava e sa laurai tiko vei iko?

³ Eda na Toso Vakayalo ke Da Lomana na Kalou, ke Da Lomani Ira Tale ga na Wekada: Eda kila kece na lotu Vakarisito ni bibi meda qaravi keda vinaka kei ira noda lewenivuvale, ia eda kila tale ga ni oqo e sega ni dodonu, ena rai ni Kalou, me usutu ni noda bula. E tiko tale e dua na sala bibi me na vakaraitaka kina na lotu Vakarisito dina na nona toso. Ni se cauravou o Jisu, a vakaraitaka ni toso vakayalo e isausau bibi duadua ena nona bula. Na nona bula vakacauravou e vakamacalataki ena Luke 2:52: “A sa tubu [se, “toso,” NW] cake ko Jisu e na vuku kei na yagona talega, a sa vinakati koya vakalevu cake tikoga na Kalou kei ira talega na tamata.” E muri sa qai vakaraitaka o Jisu na vuna e via toso kina vakayalo ena nona vosa ena Marika 12:29-31: “O Jiova na noda Kalou Ko Jiova sa dua bau: ia mo lomani Jiova na nomu Kalou e na lomamu taucoko, kei na yalomu taucoko, kei na nomu nanuma kece, kei na nomu kaukauwa kece. . . . Mo lomana na kai nomu me vaka ko sa lomani iko. Sa sega e dua nai vakaro sa uasivi e nai vakaro ruarua oqo.”

⁴ Vakasamataka mada na noda sa toso tiko vakayalo me yavutaki mai na noda lomani Jiova kei na noda lomani ira na wekada. Nida se qai tekivu vulici Jiova kei na nona itovo, na noda vakavinavinaka kei na noda lomani koya e uqeti keda meda veisautaka na noda vakasama kei na noda bula. E toso tiko ga na loloma oqo me yacova sara noda sa via yalataka noda bula vua na Kalou, da vakaraitaka sara ena noda papitaiso ena wai. Oqo e ivakadinadina ni noda sa vakadeitaka meda sa na toso tiko ga ena noda qarava na Kalou, meda vakaraitaka tale ga na noda lomani ira na wekada. Ia, ni sa vakacagau tiko na gauna, e dodonu meda vakasamataka vakabibi na vosa e uqeta na Kalou me volai ena Filipai 3:16, (VV): “Ia me da toso tiko ga ki liu, me vaka na i vakarau eda a sa muria tiko mai ka yacova mai na gauna oqo.”

⁵ Ena gauna eda yalataki keda kina vua na Kalou, eda kila ni oya e vakatulewa bibi duadua meda bau vakayacora ena noda bula. E veisautaka vakalevu sara ga na noda bula, o koya gona, na cava eda bolea kina meda toso meda lai yalataka sara noda bula vua na Kalou? Na cava eda marau kina meda moica noda bula me salavata kei na ka e vinakata na Kalou? Na vuna ni veiuqeti e vuqa na sala e vakaraitaka kina vei keda na Kalou na nona loloma, e vakavuna meda via lomani koya lesu. Ia, mai na gauna oya me yacova mai oqo, se toso tiko ga na noda lomana na Kalou? E vakacava, e sa qai kaukaua cake ga me vaka e dua na igu levu e uqeta tiko noda bula? Se da sa via ucui ira na lotu Vakarisito taumada ena ivavakoso mai Efeso? E vakauqeti ira vakavinaka sara ga o Jisu mera veivutuni baleta nira sa ‘biuta na loloma a tu vei ira e liu.’​—Vkta. 2:4, 5.

⁶ E sega ni vakaiyacoyaco se vakaiyalayala na noda lomana na Kalou. Ena sega ni rawa vakadua ni dua e kaya ni sa yacova na ivakatagedegede duadua i cake ni nona lomana na Kalou, sa sega ni rawa tale ni toso. Na loloma e dua na ka ena toso tu ga. Na titobu ga ni noda kila na Kalou, na kena toso cake tale ga na levu ni noda lomani koya. Oqo ena toso tiko ga me tawamudu. E vakamacalataka vakavinaka sara ga oqo o Paula ena Roma 11:33-36 ena nona kaya: “A ka vakaidina na kena titobu ni nona vutu ni vuku kei na nona yalomatua na Kalou! sa sega ni kilai rawa na nona lewa, a sa sega ni kune na nonai valavala! O cei sa kila na loma ni Turaga? se ko cei me nonai vakavuvuli? se ko cei sa solia mada vua, me na qai saumi tale vua? Ni sa vu mai vua na ka kecega, e na vukuna talega, ka me nona talega; me vakarokorokotaki ko koya ka sega ni mudu. Emeni.” Me vakataki Paula, eda vakadinata ena yalomalumalumu na nona taroga, “ko cei sa kila na loma ni Turaga, me vakatavulici koya kina?”​—1 Kor. 2:16.

⁷ Nida raica na tikinivolatabu e toka oqo e cake, e dodonu meda dui vakasamataka na noda bula, meda raica tale ga se vakacava tiko na titobu ni noda lomana na Kalou. Sa laurai tiko beka vei keda na toso, se sa lailai tiko na gauna eda vakayagataka ena ka vakayalo ena vuku ni veika eda sotava tiko ena noda bula? E sa dredre tiko beka nida solia noda gauna meda vakaraitaka kina noda lomani ira na wekada, o ira beka ena taudaku ni ivavakoso vakarisito, se o ira na tacida ena ivavakoso? Ke vaka kina, ena yaga vakalevu sara vei keda meda raica vakabibi na Filipai 3:16 sa cavuti oti mai, baleta ni vakauqeti keda meda toso vakayalo.

⁸ Eda kila vakacava ni noda lomana na Kalou kei ira na wekada e sa veirauti me rawa ni tosoi keda vakayalo? Vakacava na noda vakatulewa, e dau yavutaki ena noda lomana na Kalou kei na noda lomani ira na tani? Eda na vakasotara vakacava oqo kei na 2 Korinica 13:​5, ni uqeti keda meda ‘dikevi keda tiko ga se da tiko ena vakabauta se segai?’ E sega ni kena ibalebale oqo meda vakatauvatani keda kei ira na tani ena ivavakoso. Na noda lomana na Kalou kei na noda lomani ira na wekada e noda ga vakataki keda. E sega ni vakatau mai na ka era cakava na tani. Eda na nanuma beka ni tautauvata tiko se levu cake na ka eda cakava kei ira na kena vo ena ivavakoso. Sa ivakadinadina beka oya ni vinaka tiko noda lomana na Kalou kei ira na wekada? E rawa ni sega, baleta ni bibi na loloma eda vakaraitaka ena dui lomada. E vakaraitaka o Paula na rai donu ena Kalatia 6:4: “Ia me lewa deivaka na nona cakacaka na tamata yadua, ena qai rekitaki koya e na vuku i koya ga ka segai e na vukuna na tani.” Na vakasama vata ga oqo a vakabibitaka o koya ena Roma 14:12: “O koya oqo eda na dui vakatusai keda kecega vua na Kalou.”

⁹ Vakacava, sa batabata beka mai na noda lomana na Kalou, vakavuna kina meda sa via vakamalua? Vakacava na noda a segata meda vakaogai keda ena veika vakayalo, e sa luluqa beka? Oqo na ka e yaco vei ira e so na lotu Vakarisito taumada, mani vola kina o Paula na vosa ni veivakayaloqaqataki oqo: “Ia koi kemudou, na veiwekani, dou kakua ni ceguoca e na cakacaka vinaka.” (2 Ces. 3:13) E kila o Paula ni o ira na lotu Vakarisito e dodonu mera toso tiko ga vakayalo, veitalia se vakacava sara na bula osooso era sotava. Nida muria ena noda bula na veika e vola, eda na vakila na toso vakayalo. E veivakauqeti tale o koya ena Filipai 4:​13, (NW): “Ena veika kece, au rawata ga na qaqa ena vuku i koya e vakaukauataki au.”

¹⁰ Kaukaua Vakayalo e Rawati Mai na Wili iVolatabu Kei na Vuli Vakataki Keda: E vakarautaka o Jiova na kaukaua vakayalo kei na qaqa ena nona Vosa volai. E kaya na Iperiu 4:12: “Ni sa bula na vosa ni Kalou, ka kaukauwa.” Eda na vakayagataka vakacava na iVolatabu meda sabaya kina na idre cava ga ena vecei keda meda vakamalumalumu, ena vuku ni ivakarau ni veika ni gauna oqo? E levu e sagavulu na yabaki se dua sara na gauna balavu nodra yalodina voli ena nodra qaravi Jiova, oqo era sa vosota voli na tautauvimate kei na bula vaqase. Ke da sa sotava tiko na ituvaki oqo, e rawa nida vakayaloqaqataki, da vakacegui tale ga ena noda kila ni ‘sega ni tawadodonu na Kalou me guilecava noda cakacaka, kei na loloma, eda a vakatakila ina yacana.’ (Iper. 6:10) Ia, vakacava ke da raica ni lailai ni ka vakayalo eda vakaitavi kina e sega ni vu mai na noda sa qase se tautauvimate? Na sala cava e rawa ni vakaukauataki keda kina vakayalo na Vosa ni Kalou?

¹¹ Eda na veivosakitaka vakalekaleka e rua na sala ena yaga kina vei keda na noda wilika kei na noda vulica na Vosa ni Kalou. Kena imatai, na noda wilika e veisiga na iVolatabu kei na noda vakasamataka na ka eda wilika eda na kila vinaka kina na ivalavala ni Kalou. Ena vukei keda meda raica na vuku kei na loloma e dau vakaraitaka ena nona veitaratara kei keda, ena nona ivakavuvuli tale ga. Eda na ucui koya sara ga na daunisame ni a kaya: “A ka vakaidina na noqu loloma ki na nomuni vunau! Au sa vakanananu kina e na siga taucoko ka bogi.” (Same 119:97) Ni tubu noda lomana na Vosa ni Kalou, ena tubu tale ga na noda lomani koya a vakavuna na kena volai. Na titobu ni noda lomana na Kalou ena ivurevure ni kaukaua levu ena noda bula. (Sere 8:​6, 7) E bucina e lomada e dua na gagadre vakayalo kei na kaukaua meda “gumatua” ena nona cakacaka.​—Luke 13:⁠24.

¹² Kena ikarua, na yalo tabu ga ni Kalou e volai rawa kina na iVolatabu. E rawa ni cakacaka vei keda na yalo tabu ni Kalou ke da dau wilika e veisiga na nona Vosa. Na yalo tabu vata ga oqo a rawa kina vei ira na dauveiqaravi yalodina ni Kalou ena veigauna sa oti mera sega ni soro ni cakava na ka e dodonu. Na yalo tabu vata ga oqori e rawa ni cakacaka vei keda yadua ena gauna oqo, ia e dodonu meda sasagataka, da qai vakalaiva me cakacaka ena noda bula.

¹³ E so na nanuma era volai toka oqo e ra, vakacava o keda, eda dau vaka tale ga oqo? “Au sega ni dau rawata na wilivola.” “Rui dredre vei au meu dau vuli vakataki au.” “Au sega ni vuli vinaka, au sega kina ni dau taleitaka na wilivola kei na vuli.” “Sa rui levu noqu osooso, sega ni dua na gauna meu wilivola kina se meu vuli kina vakataki au.” “Au a tekivu vakalailai, vakalailai ga au sa sega tale ni dau wilivola se vuli vakataki au ena levu ni osooso.” E yacovi keda tale tiko beka ga e so na ka oqo? Ke vaka kina, na cava e rawa nida cakava? Kena imatai, meda dikeva mada se vakacava na ivakarau ni lomada vua na Kalou. Ke volavola mai vei keda e dua noda itokani dredre se wekada lomani, eda na kaya beka ni sega na gauna meda wilika kina, se da sega ni via dolava nida sega ni rawata na wilivola? Sega, eda na vinakata ga ena kena totolo duadua meda dolava na ivola meda wilika. E vakacava, me duidui na noda raica na nona ivola na Tamada vakalomalagi, oya na iVolatabu?

¹⁴ E duidui na keda ituvaki yadua, e sega kina ni rawa ni vakarautaka mai na iSoqosoqo, se o iratou na qase, e dua na ituvatuva ni wili iVolatabu meda muria kece. Na noda lomana na Kalou kei na noda gagadre meda vakatitobutaka na loloma oya ena uqeti keda meda raica me tiki ni noda bula e veisiga na wili iVolatabu kei na noda vuli vakataki keda. Na ulunivuvale yadua e dodonu me raica ni oqo e tiki bibi ni kena qaravi na nodratou bula vakayalo na nona vuvale kei na nodra tuberi na gone. Era a vakaroti na itubutubu mera tugana e veisiga i lomadra na luvedra mera lomana na Kalou. (Vkru. 6:​4-9) Na wili iVolatabu e dua na sala vinaka eda na muria kina na ivakasala oqo ni Kalou. Meda kua mada ga ni soro ena noda cakava na ka e dodonu! Me uqeti keda mada ga na noda lomana na Kalou kei Karisito meda dau wilika e veisiga na iVolatabu. (2 Kor. 5:14) Era na raica na tani na noda toso vakayalo me ivakaraitaki ni noda lomana na Kalou.​—1 Tim. 4:15.

¹⁵ E kaya na ivola na Kila me baleta na wili iVolatabu e veisiga ena taqana e 158: “E sega ni dau garova na lomada na kakana e yaga ina yagoda, e vinakati kina meda vakamatauna. E vaka tale ga kina na kena vinakati meda vakamatauna ‘nai vakavuvuli sa vaka na wai-ni-sucu dina.’ Vakamatauna gona na lomamu me garova na kakana vakayalo ena nomu dau wilika e veisiga na Vosa ni Kalou. . . . Dau vakasamataka na ka o wilika mai na iVolatabu. . . . Oya mo lesuva tale vakavinaka ena nomu vakasama na ka o sa wilika. . . . O na qaqia vinaka na kakana vakayalo ena nomu vakasotara na ka o wilika tiko kei na ka o sa vulica oti. Vakasamataka se na yaga vakacava ina nomu bula na ka o wilika, saga ni vakananuma se itovo cava soti i Jiova e vakavotui kina kei na veika e vakayacora. Ena nomu vuli gona vakataki iko, sa rawa ni o vakayagataka na kakana vakayalo e vakarautaka o Jiova. Ena vakavolekati iko vua na Kalou oqori, ena rawarawa tale ga ni o walia kina na nomu leqa ni veisiga.”

¹⁶ Lakova Tiko ga na Soqoni: E tomana na ivola na Kila: “O rawa ni volekati koya tale ga na Kalou ena nomu rogoca na nona Vosa e dau veivosakitaki ena soqoni vakarisito.” Na ivola vata tiko ga oqo e kaya ena taqana e 162 kei na 163: “Na soqoni vakarisito gona e ivurevure ni veivakasalataki e vakarautaki me vakabulabulataki iko vakayalo, me vukei iko tale ga ena nomu kilai koya cake na Kalou ni oqori ena tubu kina nomu vakabauta. . . . E dua tale na vuna bibi e yaga kina na soqoni. E vola o Paula: ‘Me da veivakananumi keda vakai keda me da veivakatakatai me dauloloma kai valavala vinaka: me da kakua ni biuta na vakasoqoni vata.’ (Iper. 10:24, 25)” E vakacava, eda raica rawa ni noda dau tiko ena lima na soqoni e veimacawa e ivakaraitaki ni noda lomana na Kalou kei ira na wekada? Eda raica rawa ni soqoni e dua na nona isolisoli loloma na Tamada meda kaukaua tiko kina vakayalo?

¹⁷ E ka ni veivakayaloqaqataki meda raica ni levu ga vei keda e Viti eda sega ni dau calata na soqoni. E macala nida na calata beka na soqoni ena so na gauna ena vuku ni tauvimate se so tale na leqa tubukoso, ia me kua sara nida vakalaiva me ‘noda ivalavala’ na vakalutu soqoni. Na cava meda cakava me kua kina ni vakaleqa na noda qaravi Jiova na leqa lalai e so e dau basika, na veika eda dau taleitaka, na wawale se veika e dulaka tu o vuravura? Vinaka meda dui liaci keda ga ena tikina oqo. Eda raica beka na soqoni me dua ga na ka eda vakaroti kina na lotu Vakarisito, se gauna vinaka meda vakarabailevutaka kina na noda kilai koya na Kalou, meda toso tale ga kina vakayalo? Ke da lomana na Kalou, eda na vakayagataka vinaka na nona isolisoli kece. E dina nida vakaroti meda muria na ituvatuva e vakarautaka vei keda o Jiova, ia e dodonu meda raica na noda tiko ena soqoni me vakataki koya na daunisame ena Same 119:10-12: “E na yaloqu taucoko ka’u sa qarai kemuni. . . . Au sa tugana oti na nomuni vosa ki lomaqu, . . . O ni sa kalougata, Jiova: mo ni vakavulica vei au na nomuni lesilesi.” Ni vaka tu oqo na noda rai, ena sega ni tarova na noda lakova na soqoni kece na leqa lalai ena basika. Na noda lomani Jiova eda na sabaya rawa kina e levu na leqa lalai e rawa ni vakavuna meda calata na soqoni.

¹⁸ Na noda lomani ira tale ga na wekada ena uqeti keda meda kua ni dau calata na soqoni. Era wekada voleka duadua o ira na lewe ni noda vuvale era qaravi Jiova, kei ira na tacida vakayalo. Ena vakayaloqaqataki ira na noda dau tiko ena soqoni. Na loloma ena uqeti keda tale ga meda kua ni lai tiko wale ga. Eda na saga tale ga meda tauca e so na ivakamacala e veivakayaloqaqataki ena soqoni. Na noda veimaliwai tale ga kei ira na tacida ni bera na soqoni kei na gauna e suka kina eda sa muria tiko kina na ivakaraitaki i Paula, ni dau ka ni marau vua me veimaliwai kei ira na tacina vakayalo. E kaya o koya: “Ni’u sa gadreva vakalevu me’u raici kemudou, me’u solia vei kemudou nai solisoli vakayalo eso, mo dou vakataudeitaki kina; me da dui vakacegui e na vuku ni nomudou vakabauta kei na noqu talega.” (Roma 1:11, 12) Na noda lomani ira na wekada ena uqeti keda meda vakaliuliu yani meda veitalanoa, da vakayaloqaqataki ira na tacida ni bera na soqoni kei na gauna e suka kina.

¹⁹ Eda vakaroti na lotu Vakarisito meda veivakauqeti ena ‘loloma kei na ivalavala vinaka.’ Eda na vakayacora beka ga oqo ni bera na soqoni kei na gauna e suka kina? Oqo beka e nodra itavi ga na qase? Na matavosa ena Iperiu 10:24 e volai vei keda kece na lotu Vakarisito. Ke da raica nira sa vakalutu soqoni tiko e so na tacida, cava eda na cakava kevaka eda lomani ira? E rawa nida vakaraitaka noda lomani ira ena noda lai vakayaloqaqataki ira beka ena noda veisiko, se noda qiri vei ira ena talevoni. Me qarauni ga mera kua ni vosataki se vakamaduataki ena vuku ni nodra vakalutu soqoni. Mera vakila nida lomani ira dina. De dua e rawa nida dodoliga meda vukei ira ke ra tauvimate se ra sotava e so tale na leqa.

²⁰ E so era na sega beka ni via cakava oqo nira nanuma ni nodra itavi ga na qase mera vakauqeti ira na dau vakalutu soqoni. De ra sa lesi e so mera vukei ira na vaka oya, ia na vica wale ga na vosa o cavuta vei ira e rawa ni vakauqeti ira mera vakaraitaka na ‘loloma kei na ivalavala vinaka.’ Na vosa, “vakauqeti” ena kena vosa vakirisi taumada e kena ibalebale na “vagatara.” Na noda dau kauaitaka na nodra bula vakayalo na tacida e rawa ni vagatari ira, se vakavuna mera taleitaka mera lakova na soqoni kece. Eda vinakata mera mai tiko ena soqoni o ira era kila na yaga ni soqoni, o ira era kila ni oqo e dua na isolisoli i Jiova. Sa na qai rawa vei ira kece na tiko ena soqoni mera vinakata mera vakaraitaka, me yaga tale ga vei ira na nodra lomana na Kalou kei ira na wekadra.

²¹ Meda vakananuma mada ga o keda yadua na noda lomana na Kalou kei na noda lomani ira na wekada. Sa da bula kece tiko ena “gauna lewalewai dredre.” (2 Tim. 3:1, NW) Ena qai drakidrakita ga na bula ena ivakarau ni veiliutaki i Setani se cici tu oqo ni bera na veivakararawataki levu. Na titobu ga ni noda lomana na Kalou kei ira na wekada ena vakavuna meda toso tiko ga vakayalo. Na ivakarau ni lomada ena vakataki koya sara ga na daunisame ni a kaya: “Au sa daugadreva na bula maivei kemuni, Jiova; au sa rekitaka talega na nomuni vunau. Me bula na yaloqu, ena qai vakavinavinaka vei kemuni; ia me vukei au na nomuni lewa.”​—Same 119:174, 175.