E “Nei Jiova na iValu”

Ena 1999, e kaya na matanitu o Varanise ina valenitabana e kea me sauma na ivakacavacava ni cau e kumuni ena yabaki 1993 ina 1996. E kau qori ena mataveilewai e Varanise qai sega ni tau vakadodonu na lewa. Oti qori sa qai taura vakaukaua na matanitu na ilavo mai na akaude ni valenitabana, e rauta ni sivia ni va veimama na milioni na ilavo ni Urope (kena ivakatautauvata ena ilavo ni Merika e $6,300,000). Keitou sa vakanuinui sara tu ga qo ena lewa ni Mataveilewai ni Dodonu ni Lewenivanua e Urope. Ia ni bera ni rogoci na neitou kisi, e vinakata na Mataveilewai qori me keitou veivosaki mada kei na so na loya ni matanitu o Varanise kei na dua na mata mai na Mataveilewai levu ya me rawa ni keitou duavata ni bera na veilewai.

Keitou nanuma ni na tukuna na mata ni Mataveilewai qori meda sauma e dua na iwase ni ilavo lailai ina matanitu o Varanise. Ia keitou kila ni keitou na beca na ivakavuvuli vakaivolatabu ke keitou sauma e dua mada ga na ilavo ni Urope. Era cau vakailavo na tacida me tokona na ka e vauca na Matanitu ni Kalou, koya gona e sega ni nona na matanitu o Varanise. (Maciu 22:21) Ia keitou a tiko ena bose ni keitou doka na lawa ni Mataveilewai qori.

Keitou bose sara ena dua na rumu rairai vinaka ni Mataveilewai. E sega ni tekivu vinaka na bose. Ni tekivu vakamacala o mata ni Mataveilewai, e kaya ni dodonu mera sauma na iVakadinadina i Jiova e Varanise eso na ivakacavacava e lavaka na matanitu. Keitou vakila ni uqeti keitou na yalo tabu me keitou taroga vua: “Oni kila ni sa taura oti na matanitu o Varanise e sivia ni va veimama na milioni na ilavo ni Urope mai na neimami akaude?”

E kidacala sara ga o mata. Ni ratou sa vakadeitaka na loya ni matanitu ni dina qori, e veisau sara ga na rai nei mata me baleta na kisi qo. E vosataki ratou qai sogota na kisi. Au kila sara ga ena gauna qori ni a veitokoni o Jiova ena sala keitou sega sara ga ni namaka me keitou qaqa. Dua na ka neitou marau ni oti na bose qori, keitou sega sara ga ni vakabauta na ka e yaco.

Ena ika30 ni June 2011, e duavata kei keda na Mataveilewai ni Dodonu ni Lewenivanua e Urope. E vakatulewataka ni sega ni dodonu meda sauma na ivakacavacava, e vakarota tale ga me vakasuka na matanitu na ilavo kei na kena tubu ina valenitabana e Varanise! Na vakatulewa vakairogorogo qori e taqomaki kina na sokalou savasava e Varanise me yacova mai nikua. Na dua wale ga na taro keitou taroga ya, e vaka sara ga na vatu e lau ena ulu i Koliaci, e veisautaka vakadua na ka kece. Na cava eda qaqa kina? Me vaka ga e tukuna o Tevita vei Koliaci, e “nei Jiova na ivalu.”​—1 Sam. 17:​45-47.

Qori e sega wale ga ni imatai ni gauna meda qaqa kina ena veilewai. Me yacova mai nikua era dau tusaqati keda e levu na iliuliu vakapolitiki kei na lotu, ia eda sa qaqa ena 1,225 na kisi ena mataveilewai levu ni 70 na matanitu kei na vica na mataveilewai e veiyasa i vuravura. Na noda qaqa qori e taqomaki kina eso noda dodonu, me vaka na vakalawataki ni noda sokalou, noda vunau e matanalevu, noda sega ni vakarokorokotaka na kuila, lagata na sere ni matanitu, kei na noda sega ni tauri dra.

Na cava au mai qarava kina na kisi ni veilewai e Urope, niu veiqaravi tiko ena iTikotiko Liu ni iVakadinadina i Jiova e Niu Yoka e Merika?

E UQETI AU NA YALO NI DAUKAULOTU

Rau a vuli na noqu itubutubu o George kei Lucille ena ika12 ni kalasi e Kiliati, rau lai veiqaravi sara i Iciopea, oti au sucu e kea ena 1956. Rau vakayacani au vei Filipi na dauvunau ena imatai ni senitiuri. (Caka. 21:8) Ena yabaki tarava, e vakatabuya na matanitu na noda sokalou. Au se gone ena gauna ya, ia au na sega vakadua ni guilecava neitou cakava vunivuni na neitou sokalou vakavuvale. Au nanuma ni lasa tu! Ka ni rarawa nira tukuna na vakailesilesi me keitou sa biubiu ena 1960.

Ni keitou toki vakavuvale i Wichita, e Kansas, Merika, se tiko ga vei Ta kei Na na yalo ni kaulotu. Rau lomani Jiova vakalevu, rau tuberi keitou vinaka tale ga vakayalo, o tuakaqu yalewa o Judy, o yau, kei na taciqu tagane o Leslie, rau a sucu tale ga e Iciopea. Au papitaiso niu yabaki 13. Oti e tolu na yabaki, keitou toki vakavuvale i Arequipa, e Peru ni vinakati kina vakalevu na veivuke.

Ena 1974 niu sa yabaki 18, e lesi au kei na va tale na tacida tagane na valenitabana e Peru me keitou painia lavotaki. Keitou lai vunau ena yalava se bera ni dua e vunau kina, qori ena veiulunivanua ena Andes e Loma. Keitou na vunau tale ga ena nodra itikotiko na itaukei era vosa vaQuechua kei na Aymara. Keitou vodo ena dua na lori vakavale keitou vakayacana me Ark ni vaka tu na irairai ni dua na kato. Au dau vakasamataka lesu noqu dau wilika vei ira na itaukei e kea na tikinivolatabu, ni sa na vakarau vakaotia o Jiova na bula dravudravua, tauvimate, kei na mate. (Vkta. 21:​3, 4) Levu era qai mai qaravi Jiova.

VEIQARAVI ENA ITIKOTIKO LIU

Ena 1977 e veisiko yani e Peru o Albert Schroeder, a lewe tale ga ni iLawalawa Dauvakatulewa. E kaya meu vakalewe fomu e Peceli ena itikotiko liu. Au vakalewe fomu sara. Oti ga qori ena ika17 ni June 1977, au sa tekivu veiqaravi ena Peceli e Brooklyn. E va na yabaki noqu veiqaravi tu ena tabana ni Sasamaki kei na Vakavinakataki ni Peceli.

Ena June 1978, au sotavi Elizabeth Avallone ena dua na soqo ni veimatanitu e New Orleans, e Louisiana. Me vakataki au ga, rau susugi koya tale ga nona itubutubu erau lomani Jiova vakalevu. E painia tudei o Elizabeth me va na yabaki, e taleitaka vakalevu na veiqaravi vakatabakidua. Keirau dau veivolavolai. Sega ni dede keirau sa veitaleitaki. Keirau vakamau ena ika20 ni Okotova 1979, keirau veiqaravi vata sara vakaveiwatini e Peceli, e Brooklyn.

Era kauaitaki keirau vakalevu na mataveitacini ena neirau imatai ni ivavakoso vosa vakaSipeni, e Brooklyn. Toso na gauna, e tolu tale na ivavakoso keirau lesi kina, era kauaitaki keirau tale ga, era tokona neirau veiqaravi e Peceli. Keirau vakavinavinakataka vakalevu nodra veitokoni, kei na ka era cakava na neirau itokani kei na wekai keirau me rawa ni keirau qaravi ratou kina na neirau itubutubu itabaqase.

VEIQARAVI ENA TABANA NI LAWA

Ena Janueri 1982, au sega ni namaka meu veiqaravi ena Tabana ni Lawa e Peceli. Oti e tolu na yabaki, au kerei meu lai vuli loya ena dua na univesiti meu rawa ni vakaivola. Au kurabui sara ga niu vulica ni levu e Merika kei na so tale na vanua, era marautaka tu na nodra galala ena vuku ni nodra qaqa ena mataveilewai na iVakadinadina i Jiova. Qori sara ga na ka e vakabibitaki ena kalasi.

Ena 1986 niu sa yabaki 30, au lesi meu ovasia ni Tabana ni Lawa. Dua na ka noqu marau niu se gone, au sa nuitaki ena itavi qo. Ia au lomaleqa tale ga ni sega ni ilesilesi rawarawa.

Au sa dua na loya ena 1988, ia au sega vakadua ni liaca ni vakaleqa noqu bula vakayalo na vuli qori. Na vuli torocake e rawa ni dokadoka kina e dua, se nanuma ni sa dua na ka vei ira na kena vo. E qai vukei au o Elizabeth. E uqeti au meu muria tale na noqu ituvatuva vakayalo au dau cakava tu ni bera niu lai vuli loya. E taura na gauna meu kaukaua tale vakayalo. Au vulica sara ga e keri ni sega ni bibi na levu ni ka eda kila. Ia e bibi duadua na noda veivolekati kei Jiova, noda lomani koya vakalevu kei ira nona tamata.

TAQOMAKI NA ITUKUTUKU VINAKA QAI TAUYAVUTAKI VAKALAWA

Ni sa oti noqu vuli, au sa veivuke ena neitou tabana e Peceli me qaravi na ka vakalawa, me taqomaki na ka e vauca na kacivaki ni itukutuku vinaka ena mataveilewai. Au marautaka noqu cakacaka, ia e sega tale ga ni rawarawa ni toso tu ga na veiveisau ena isoqosoqo. Kena ivakaraitaki, eda dau kerea na cau ni ivola eda solia. Ia ni tekivu na 1991, e kerei na Tabana ni Lawa me vakarautaka na idusidusi me sa cegu. Oti qori, sa ra sega ni kerea na iVakadinadina i Jiova na cau nira solia na ivola. Ni caka qori, e vakarawarawataka na cakacaka e Peceli, ena yalava, vaka kina ena gauna qo ni sega ni lavaki kina na ivakacavacava. Era nanuma eso ni veiveisau qo ena leqa kina vakailavo na isoqosoqo, ena vakaleqa noda cakacaka vakaitalatala. E qai sega ni yaco qori. Tekivu mai na 1990, e tubu na keda iwiliwili na tamata i Jiova, eda marautaka tale ga nikua na levu ni isolisoli vakayalo nida sega mada ga ni sauma e dua na ka. Au vakadinadinataka ni rawa ga na veiveisau kece qori ena kaukaua i Jiova, kei na veidusimaki ni dauveiqaravi yalodina e vuku.​—Lako 15:2; Maciu 24:45.

Na qaqa ena mataveilewai e sega ni rawati ga ena nodra sasaga na loya vinaka. Levu na gauna, e uqeti ira sara ga na vakailesilesi na noda itovo vinaka. Au vakadinadinataka qori ena 1998, ni ratou lai tiko ena dua na soqo lavotaki e Cuba e tolu na lewe ni iLawalawa Dauvakatulewa kei na dui watidratou. Na nodratou vosa vakayalovinaka kei na veidokai ena gauna ni bose, e vakadeitaka vei ira na vakailesilesi nida tawaveitovaki ena veika vakapolitiki.

Eso na gauna na sala ga ena wali kina na veika tawadodonu, ya me “taqomaki na itukutuku vinaka qai tauyavutaki vakalawa” ena mataveilewai. (Fpai. 1:7) Kena ivakaraitaki, sa vica vata na yabaki nodra sega ni vakadonuya na matanitu e Urope kei Sauca Korea na noda dodonu meda kua ni curu ena mataivalu. Qori na vuna era curu kina e valeniveivesu e rauta ni 18,000 na tacida tagane e Urope kei na sivia ni 19,000 na tacida tagane e Sauca Korea, nira sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra lewaeloma.

Ena ika7 ni Julai 2011, e tauca na Mataveilewai ni Dodonu ni Lewenivanua e Urope e dua na vakatulewa vakairogorogo ena kisi me baleti Bayatyan kei Armenia, ni sa vakadonui na veiqaravi raraba ena vanua taucoko o Urope. E tauca tale ga na lewa qori na Mataveilewai e Sauca Korea ena ika28 ni June, 2018. Ke ra veitovaki mada ga e vica na tacida tagane, ke a sega ni rawati na qaqa.

E cakacaka vakaukaua na tabana ni lawa ena itikotiko liu kei na valenitabana e veiyasa i vuravura mera taqomaka noda dodonu ni sokalou kei na vunau. Keitou marau ni matataki ira na tacida era tusaqati ena nodra vanua. Ke da qaqa se druka ena mataveilewai, na ka keitou cakava e ivakadinadina vei ira na kovana, ira na tui, kei ira na veimatanitu. (Maciu 10:18) E vinakati vei ira na turaganilewa, mata ni matanitu, tabana ni itukutuku, kei ira na lewenivanua mera raica na veitikinivolatabu e yavutaki kina na neitou ivakamacala ena mataveilewai, ke volai se cavuti. Era na mai kilai keda kina na yalomalumalumu, era na vulica tale ga na iVolatabu. Eso vei ira qori era mai tacida.

VINAKA JIOVA!

Sa sivia qo ni 40 na yabaki, noqu cakacaka vata kei ira na valenitabana e veiyasa i vuravura ena ka vakalawa, au rairai ena vica vata na mataveilewai lelevu, au sotavi ira tale ga e levu na vakaitutu. Au lomani ratou noqu itokani vakacakacaka ena Tabana ni Lawa ena itikotiko liu, au taleitaka tale ga neimami cakacaka vata kei ira ena neitou tabana ena veivalenivolavola e veiyasa i vuravura. E vakalougatataki au dina o Jiova, au marautaka tale ga noqu bula.

Ena loma ni 45 na yabaki sa oti, e tokoni au tu ga ena yalodina o Elizabeth, e lomani au tale ga ena gauna vinaka kei na gauna ca. Au qoroi koya kina vakalevu baleta ni tautauvimate, sa lailai ga na ka e cakava rawa ni sa malumalumu na sotia ni yagona.

Eda vakadinadinataka kece ni noda kaukaua kei na qaqa e sega ni rawati ena noda taledi. Me vaka e tukuna o Tevita: “O Jiova e nodra kaukaua na nona tamata.” (Same 28:8) Io, e “nei Jiova na ivalu.”