Era kaya eso ni na dredre mera lomana na Kalou. Era nanuma ni na sega ni rawa ni vakatakila vei keda eso na nona itovo talei ni sa rui Cecere, ena sega tu ga ni rawa nida kilai koya. Eso mada ga era nanuma ni dauveivakalolomataki na Kalou. Raica mada qo e vica na kena ivakaraitaki:

• “Au dau kerea na veivuke ni Kalou ena masu, ia au nanuma ni sa rui yawa qai dredre me torovi. Au sega ni vakabauta ni kauaitaki keda.”​—Marco, Itali.

• “Au vinakata dina meu qarava na Kalou, ia sa bau dredre meu torovi koya. Au nanuma ni sa rui voravora na nona lewa qai vinakata ga me totogitaki keda. Au sega gona ni vakabauta ni kauaitaki keda.”​—Rosa, Guatemala.

• “Niu se gone, au vakabauta ni Kalou e dau vaqara cala qai waraka tu ga me totogitaki keda nida cala. Au nanuma tale ga ni dredre me torovi. Na Kalou e vaka ga e dua na paraiminisita e qaravi ira na lewenivanua, ia e sega sara ni kauaitaki ira yadudua.”​—Raymonde, Kenada.

Na cava o nanuma? Eda na sega tu ga ni rawa ni lomana na Kalou? Era lomatarotarotaka tale ga qori me vica vata na senitiuri o ira era kaya nira lotu Vakarisito. E levu mada ga na lewenilotu ni Veivanua Vakarisito era bula donuya na veiyabaki ni 500-1500 S.K., era sega ni masu vua na Kalou Kaukaua Duadua. Na cava na vuna? Era rerevaka ni na totogitaki ira ke ra cala. E vola na daunitukutuku makawa o Will Durant: “E rawa vakacava vua na tamata ivalavala ca me masu vua e dua e rerevaki qai dredre me torovi na nona itikotiko?”

Na cava e nanumi kina ni Kalou e “rerevaki qai dredre me torovi”? Na cava sara mada e kaya na iVolatabu me baleta na Kalou? Ke o kila na ka dina me baleta na Kalou, ena uqeti iko qori mo lomani koya tale ga?

KA ERA VAKABAUTA ESO

“Keimami se bera ni vakadeitaka ke tiko na yaca ni Kalou, ia ke tiko dina, o cei na yacana.”​—Parofesa David Cunningham, Theological Studies.

KA E KAYA NA IVOLATABU

E tukuna na Kalou: “Koi au ko Jiova; sai koya oqo na yacaqu.” (Aisea 42:8) Na yaca Jiova e kena ibalebale ena vosa vakaIperiu “O Koya e Vakavuna me Yaco.”​—Vakatekivu 2:​4, ivakamacala e ra ni NW.

E vinakata na Kalou meda vakayagataka na yacana. E kaya na iVolatabu, “Masuta na yacana; vakatakila vei ira na lewe ni veivanua na nona cakacaka, dou tukuna ni sa cecere na yacana.”​—Aisea 12:4.

A vakayagataka o Jisu na yaca ni Kalou. Ni masuti Jiova e tukuna: “Au sa vakatakila vei iratou [tisaipeli i Jisu] na yacamuni au na vakatakila tiko ga.” Na cava e vakatakila kina na yaca ni Kalou vei ratou na nona tisaipeli? E tomana: “Me rawa ni ratou veilomani ena loloma vata ga oni [Kalou] lomani au kina, meu duavata tale ga kei iratou.”​—Joni 17:26.

VUNA MO KAUAI KINA

A vola na italatala o Walter Lowrie, “Ke dua e sega ni kila na yaca ni Kalou e sega ni kilai koya dina, ke dua tale ga e vakabauta ni dua wale ga na igu tawarairai na Kalou, ena sega ni rawa ni lomani koya.”

E dau lai lotu e veimacawa o Victor, ia e sega ni kila vinaka sara na Kalou. E kaya, “Au sa qai kilai koya vinaka ena gauna au vulica kina ni yacana o Jiova. E vaka ga e dua au dau rogorogoca tu ga, qo keirau sa qai sota. Au vakabauta ni bula dina, sa rawa tale ga ni keirau veitokani.”

O Jiova ena volekati ira era dau vakayagataka na yacana. E yalataka na Kalou vei ira era “vakananuma na yacana” ni “na lomani ira, me vaka na tamata sa lomani koya na luvena sa qaravi koya.” (Malakai 3:​16, 17) Ena vakalougatataki ira tale ga era masuta na yacana. E kaya na iVolatabu: “Nira na bula o ira kece era masuta na yaca i Jiova.”​—Roma 10:13.

KA ERA VAKABAUTA ESO

Na lotu vaKarisito me vaka “na lotu kilai levu na Katolika, Eastern Orthodoxy, kei na Lotu Tawase, era vakabauta na Duatolu Tabu: Kalou na Tamana, Kalou na Luvena, kei na Kalou na Yalo Tabu. E tukuni ena ivakavuvuli ni lotu vaKarisito ni ratou duabau ga na tolu na kalou qo.”​—The New Encyclopædia Britannica.

KA E KAYA NA IVOLATABU

A sega ni tukuna na Luve ni Kalou o Jisu ni tautauvata se rau dua ga kei Tamana. E kaya ga: “[Au] lako vei Tamaqu, ni cecere sara vei au o koya.” (Joni 14:28) A tukuna tale ga vua e dua na nona imuri: “Au sa lako cake vei Tamaqu, na Tamamudou tale ga, vua na noqu Kalou, na nomudou Kalou tale ga.”​—Joni 20:17.

Na yalo tabu e sega ni kalou. O ira na lotu vaKarisito taumada “e sobuti ira . . . na yalo tabu,” qai kaya o Jiova: “Au na sovaraka na yaloqu vei ira na tamata kece ga.” (Cakacaka 2:​1-4, 17) Na yalo tabu e sega ni tiki ni Letoluvakalou. E nona igu tawarairai ga na Kalou.

VUNA MO KAUAI KINA

Erau vakamacalataka na dauvakadidike ni lotu Katolika o Karl Rahner kei Herbert Vorgrimler ni ivakavuvuli ni Letoluvakalou ena “sega ni kilai ke sega ni vakatakilai, ke vakatakilai mada ga ena sega ni matata na kena ibalebale.” E rawa vakacava meda lomana e dua eda sega ni kila? Na ivakavuvuli tale ga ni Letoluvakalou ena vakadredretaka meda kila na Kalou se lomani koya.

A raica tale ga o Marco sa cavuti oti mai, ni ivakavuvuli ni Letoluvakalou e vakadredretaka vua me kila na Kalou. E kaya, “Au nanuma ni Kalou e sega ni vinakata meu kilai koya sa qai dredre ga meu torovi koya, au nanuma tale ga ni tawakilai.” Ia na “Kalou e sega ni Kalou e dau veivakasesei.” (1 Korinica 14:​33, American Standard Version) E sega ni vunitaki koya vei keda. E vinakata sara ga meda kilai koya. E kaya o Jisu: “Keimami qaravi koya keimami kila.”​—Joni 4:22.

E kaya o Marco, “Ena gauna au vulica kina ni Kalou e sega ni tiki ni ivakavuvuli ni Letoluvakalou, keirau sa qai veivolekati.” Ke da vakabauta ni Kalou duadua ga o Jiova qai sega ni dua ga e tawakilai, eda na lomani koya. E kaya na iVolatabu, “O koya e sega ni dau loloma e sega ni kila na Kalou, baleta ni Kalou ga na loloma.”​—1 Joni 4:8.

KA ERA VAKABAUTA ESO

“Ena gauna ga e mate kina e dua na tamata ca, ena gole na yalona i eli, na vanua sa na lai vakararawataki kina ena ‘bukawaqa tawamudu.’” (Catechism of the Catholic Church) Era kaya eso na iliuliu ni lotu ni o eli e dua na vanua o na tawasei kina vakadua mai vua na Kalou.

KA E KAYA NA IVOLATABU

O ira na mate “era sa sega ni kila e dua na ka.” (Dauvunau 9:5) Ke ra sega ni vakila gona e dua na ka, ena rawa vakacava nira lai vakararawataki ena “bukawaqa tawamudu” se mera tawasei vakadua mai vua na Kalou?

Na ivakadewa vakaIperiu kei na ivakadewa vaKirisi ni vosa “eli” ena iVolatabu e vakaibalebaletaka ga na ibulubulu. Kena ivakaraitaki, ni tauvi Jope tu na mate mosimosi na vidikoso, e masuta: “Mo ni vunitaki au mada e nai bulubulu [“eli,” Douay-Rheims Version].” (Jope 14:13) A sega ni tukuna tiko o Jope me lai vakacegu ena dua na vanua ni veivakararawataki se vanua ena tawasei vakadua kina mai vua na Kalou, a vinakata ga me lai vakacegu ena ibulubulu.

VUNA MO KAUAI KINA

Ke dauveivakalolomataki na Kalou eda na sega tu ga ni volekati koya. E kaya o Rocío e dua na marama mai Mexico, “Au vakavulici ena ivakavuvuli ni kama i eli niu se gone. Dua na ka noqu rere, au nanuma kina ni sega ni dauloloma na Kalou. Au nanuma ni dau cudrucudru na Kalou qai sega ni veivosoti.”

A qai veisau na rai nei Rocío ni wilika na ivakamacala matata ena iVolatabu me baleta na nona vakataulewa na Kalou kei na kedra ituvaki na mate. E kaya, “E vaka ga e taluva vei au e dua na icolacola bibi niu sa sereki mai na ivakavuvuli lasu. Au sa qai vakabauta ni Kalou e karoni keda qai lomani keda, au vinakata tale ga meu vakamarautaki koya. E vaka ga e dua na tama e mareqeti luvena ni taura na ligana me taqomaki koya.”​—Aisea 41:13.

E levu era qarava wale ga na Kalou nira rerevaka nira na lai kama i eli, ia e sega ni vinakata na Kalou mo qaravi koya ena domobula. E tukuna o Jisu: “Mo lomani Jiova na nomu Kalou.” (Marika 12:​29, 30) Na noda kila ni sega ni dauveivakalolomataki na Kalou eda na nuitaka na nona vakataulewa ena veigauna se bera mai. Eda na rawa tale ga ni tukuna na ka vata ga e cavuta na itokani i Jope o Ilaiu: “Me yawa vua na Kalou, me caka ca; me yawa talega vua sa Kaukauwa, me sega ni dodonu.”​—Jope 34:10.

Dua na siga a vakamacalataka tiko o Jisu na veika me baleti Tamana o Jiova e Jerusalemi, a vakadodonutaka tiko na nodra rai cala na iliuliu ni lotu ena gauna ya. (Joni 8:​12-30) Na ka e tukuna qori ena uqeti keda meda dikeva tale na vakabauta sa takalevu tu nikua me baleta na Kalou. E kaya o Jisu: “Oni noqu tisaipeli dina ke oni muria tiko ga na noqu vosa, oni na kila na ka dina, na ka dina ena qai sereki kemuni.”​—Joni 8:​31, 32.

“Muria tiko ga na noqu vosa.” E kotora sara ga o Jisu na ivakatagedegede meda muria meda vakalewa kina ke “dina” e dua na ivakavuvuli ni lotu. Ke o rogoca e dua na ivakamacala me baleta na Kalou, ena vinaka mo taroga, ‘Vakacava e duavata kei na ka e tukuna o Jisu’ kei na veitikinivolatabu tale eso? Ena vinaka mo vakatotomuri ira era rogoca na vosa i Paula ra qai “dikeva na iVolatabu e veisiga mera vakadeitaka kina se dina na ka era rogoca se sega.”​—Cakacaka 17:11.

Eratou dikeva tale na nodratou vakabauta o Marco, Rosa, kei Raymonde sa cavuti oti mai ena imatai ni ulutaga ni ratou vulica na iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova. Na cava eratou vulica?

Marco: “O koya e vakavulici keirau vakaveiwatini ena iVolatabu e vakayagataka sara ga na iVolatabu me sauma kina na neirau taro kece. E uqeti keirau me keirau lomani Jiova vakalevu, keirau veivolekati tale ga vakaveiwatini!”

Rosa: “Au nanuma ni itukutuku me baleta na Kalou e tu ena iVolatabu e vakasama ga vakatamata. Au sa qai kila na kena isau vakaivolatabu. Gauna qo au sa kilai Jiova vinaka, au rawa tale ga ni nuitaki koya.”

Raymonde: “Au masu vua na Kalou me vukei au meu kilai koya. Sega ni dede keirau sa vuli iVolatabu vakaveiwatini. Keirau sa qai kila na ka dina me baleti Jiova! Dua na ka na neirau marau ni keirau kila se Kalou vakacava o koya.”

E sega wale ga ni vakavotuya na iVolatabu na ivakavuvuli lasu me baleta na Kalou; e vakavulica tale ga na ka dina me baleta na nona itovo vakasakiti. E vakavuna sara ga na Kalou na kena volai, ena vukei keda “meda kila . . . na ka e solia mai vakayalololoma na Kalou,” qori na noda kila na ka dina me baleti koya kei na nona inaki. (1 Korinica 2:12) Vakacava mo vulica sara ga na isaunitaro vakaivolatabu ni so na taro bibi me baleta na Kalou, nona inaki, kei na veika ena yaco ena veigauna se bera mai? O rawa ni wilika eso na isaunitaro qori ena vosa vakavalagi, rai ena ulutaga “Bible Teachings > Bible Questions Answered” ena www.pr2711.com. O rawa tale ga ni kerekere mai na Web site qo ke o via vulica na iVolatabu, se taroga e dua na iVakadinadina i Jiova. Ke o cakava qori o na kila vinaka na Kalou, o na lomani koya tale ga.