Curu vakaturaga o Jisu e Jerusalemi ena asa

E Vakadinadinataki ena Parofisai me Baleti Jisu ni o Koya ga na Mesaia?

Kena isau vakaivolatabu

Io. Ni tiko e vuravura o Jisu a vakayacora e levu na parofisai me baleta na “Mesaia na iLiuliu,” o koya ena “iVakabula kei vuravura.” (Taniela 9:25; 1 Joni 4:14) Na gauna mada ga e mate oti kina e vakayacora tiko ga na parofisai me baleta na Mesaia.—Same 110:1; Cakacaka 2:34-36.

Cava na ibalebale ni “Mesaia”?

Na vosa vakaIperiu Ma·shiʹach (Mesaia) e tautauvata kei na vosa vaKirisi Khri·stos (Karisito), e kena ibalebale, “Lumuti.” Koya gona o “Jisu Karisito” e kena ibalebale, “Jisu na Lumuti,” se “Jisu na Mesaia.”

Ena gauna vakaivolatabu ni dua e lesi ena itavi lavotaki ena sova e uluna na waiwai. (Vunau ni Soro 8:12; 1 Samuela 16:13) Na Kalou a lesi Jisu me Mesaia, na itutu e soli vakalevu kina vua na lewa. (Cakacaka 2:36) Ia e sega ni lumuti Jisu ena waiwai, e lumuti koya ga ena yalotabu.—Maciu 3:16.

Rawa ni vica vata e vakayacori vei ira na parofisai me baleta na Mesaia?

Sega. Me vaka ga na kena kilai e dua na tamata ena ivakatakilakila ni qaqalo ni ligana, na vakayacori ni parofisai e dusia ga e dua na Mesaia se Karisito. Ia e kaya na iVolatabu nira na “basika mai na Karisito lasu kei na parofita lasu mera vakaraitaka eso na ivakatakilakila lelevu kei na ka veivakurabuitaki mera veivakacalai kina, ke rawa, o ira mada ga na digitaki.”—Maciu 24:24.

E rawa ni basika na Mesaia ena gauna se bera mai?

Sega. E parofisaitaka na iVolatabu ni na basika na Mesaia mai na yatukawa i Tui Tevita. (Same 89:3, 4) Ia sa yali na nodra ivolatukutuku ni kawa na Jiu, wili tiko kina na kawa i Tevita. E kena irairai ni vakarusai ena 70 G.V. na gauna era ravuti Jerusalemi kina na kai Roma.a Tekivu ena gauna qori, sega ni dua e rawa ni vakadinadinataka ni cavutu mai na vuvale vakatui i Tevita. Ia e qai kune na ivolatukutuku ni yatukawa qori ena gauna i Jisu, era guce kina na kena meca mera vakalasuya ni kawa i Tevita o Jisu.—Maciu 22:41-46.

E vica na parofisai me baleta na Mesaia e tiko ena iVolatabu?

E sega ni vakadeitaki rawa na kena iwiliwili. Kena ivakaraitaki, e rawa ni veisau na iwalewale e wiliki kina na levu ni parofisai e vakamatatataki koya tiko na Mesaia. E levu na parofisai me baleta na Mesaia e cavuti ena Aisea 53:2-7. De dua eso era na okata na veitikina kece qori me dua ga na parofisai, eso tale era na rairai nanuma ni vica vata na parofisai e vakamacalataki tiko kina.

Eso na parofisai me baleta na Mesaia e vakayacora o Jisu

Parofisai	Laurai ena	Vakayacori
Kawa i Eparama	Vakatekivu 22:17, 18	Maciu 1:1
Kawa ni luve i Eparama o Aisake	Vakatekivu 17:19	Maciu 1:2
Sucu ena Yavusa o Isireli o Juta	Vakatekivu 49:10	Maciu 1:1, 3
Mai na yatukawa vakaturaga i Tui Tevita	Aisea 9:7	Maciu 1:1
Goneyalewa savasava o tinana	Aisea 7:14	Maciu 1:18, 22, 23
Sucu e Peceliema	Maika 5:2	Maciu 2:1, 5, 6
Vakatokai me Imanuelib	Aisea 7:14	Maciu 1:21-23
iTekitekivu Lailai	Aisea 53:2	Luke 2:7
Era vakamatei na gone ni oti ga vakalailai nona sucu	Jeremaia 31:15	Maciu 2:16-18
Kacivi mai Ijipita	Osea 11:1	Maciu 2:13-15
Vakatokai me kai Nasarecic	Aisea 11:1	Maciu 2:23
Talai e liu e dua na mata	Malakai 3:1	Maciu 11:7-10
Lumuti me Mesaia ena 29 G.V.d	Taniela 9:25	Maciu 3:13-17
Vakadonui koya na Kalou me Luvena	Same 2:7	Cakacaka 13:33, 34
Yalogu me baleta na vale ni Kalou	Same 69:9	Joni 2:13-17
Daukacivaka na itukutuku vinaka	Aisea 61:1	Luke 4:16-21
Vakacila rarama ena nona cakacaka vakaitalatala e Kalili	Aisea 9:1, 2	Maciu 4:13-16
Daucakamana me vakataki Mosese	Vakarua 18:15	Cakacaka 2:22
Tukuna na vakasama ni Kalou me vakataki Mosese	Vakarua 18:18, 19	Joni 12:49
Vakabula e levu na tauvimate	Aisea 53:4	Maciu 8:16, 17
Sega ni via rogo	Aisea 42:2	Maciu 12:17, 19
Lomani ira na rarawa tu	Aisea 42:3	Maciu 12:9-20; Marika 6:34
Vakaraitaka na lewadodonu ni Kalou	Aisea 42:1, 4	Maciu 12:17-20
Daunivakasala Vuku	Aisea 9:6, 7	Joni 6:68
Kacivaka na yaca i Jiova	Same 22:22	Joni 17:6
Vakayagataka na ivakatautauvata	Same 78:2	Maciu 13:34, 35
iLiuliu	Taniela 9:25	Maciu 23:10
Levu era sega ni vakabauti koya	Aisea 53:1	Joni 12:37, 38
Vatu ni veivakatarabetaki	Aisea 8:14, 15	Maciu 21:42-44
Levu era cati koya	Same 118:22, 23	Cakacaka 4:10, 11
Sega na yavu vinaka ni nona cati	Same 69:4	Joni 15:24, 25
Curu vakaturaga e Jerusalemi ena asa	Sakaraia 9:9	Maciu 21:4-9
Era vakacaucautaki koya na gone	Same 8:2	Maciu 21:15, 16
Lako ena yaca i Jiova	Same 118:26	Joni 12:12, 13
Liumuritaki koya nona itokani	Same 41:9	Joni 13:18
Liumuritaki ena 30 na tikinisilivae	Sakaraia 11:12, 13	Maciu 26:14-16; 27:3-10
Era biuti koya nona itokani	Sakaraia 13:7	Maciu 26:31, 56
Beitaki vakailasu	Same 35:11	Maciu 26:59-61
Galu tu ga e matadra na veibeitaki	Aisea 53:7	Maciu 27:12-14
Kasiviti	Aisea 50:6	Maciu 26:67; 27:27, 30
Moku na uluna	Maika 5:1	Marika 15:19
Kuita	Aisea 50:6	Joni 19:1
Vosota nona mokulaki	Aisea 50:6	Joni 18:22, 23
Era bukiveretaki koya na iliuliu ni matanitu	Same 2:2	Luke 23:10-12
Vako ruarua na yavana kei na ligana ena kau	Same 22:16	Maciu 27:35; Joni 20:25
Era vakawirimadigitaka nona isulu	Same 22:18	Joni 19:23, 24
Okati me ivalavala ca	Aisea 53:12	Maciu 27:38
Vakasewasewani, vakacacani	Same 22:7, 8	Maciu 27:39-43
Vakararawataki ena vukuda na ivalavala ca	Aisea 53:5, 6	1 Pita 2:23-25
Kena irairai ni guilecavi koya na Kalou	Same 22:1	Marika 15:34
Vagunuvi ena viniqa kei na waini e waki vata kei na wai wiwi	Same 69:21	Maciu 27:34
Karamaca ni bera ni mate	Same 22:15	Joni 19:28, 29
Solia nona bula vua na Kalou	Same 31:5	Luke 23:46
Mate ena vukuda	Aisea 53:12	Marika 15:37
O koya na isoro me bokoci kina na ivalavala ca	Aisea 53:12	Maciu 20:28
Sega ni musu e dua nona sui	Same 34:20	Joni 19:31-33, 36
Lausua	Sakaraia 12:10	Joni 19:33-35, 37
Bulu kei ira na vutuniyau	Aisea 53:9	Maciu 27:57-60
Vakaturi mai na mate	Same 16:10	Cakacaka 2:29-31
Sosomitaki o koya a liumuritaki Jisu	Same 109:8	Cakacaka 1:15-20
Dabe tiko ena ligaimatau ni Kalou	Same 110:1	Cakacaka 2:34-36

a E kaya na ivola na McClintock and Strong’s Cyclopedia: “Sega ni vakataratutu ni a se tu vinaka tu na nodra ivolanikawabula na vuvale kei na yavusa Jiu ni bera na kena rusa o Jerusalemi, e qai kawaboko ga ena veivakarusai oya.”

b Na yaca vakaIperiu Imanueli e kena ibalebale, “Tiko kei Keda na Kalou,” qori e vakamacalataki Jisu sara ga na nona itavi vakaMesaia. Na nona bula e vuravura kei na nona cakacaka e vakadinadinataka ni tiko kei ira nona tamata na Kalou.—Luke 2:27-32; 7:12-16.

c Na vosa “Nasareci” e vakadewataki mai na vosa vakaIperiu neʹtser, e kena ibalebale, “kadre.”

d Raica na ulutaga, “E Tukuna na Parofisai i Taniela na Gauna ena Tadu Mai Kina na Mesaia,” me baleta na ivakamacala ni tuvai ni gauna ena iVolatabu e dusia na 29 G.V., na gauna a basika kina na Mesaia.

e Na parofisai qo e tiko ena ivola i Sakaraia, ia e kaya na dauvolai iVolatabu o Maciu ni “cavuta na parofita o Jeremaia.” (Maciu 27:9) Ena so na gauna e dau biu toka ena iwasewase i liu ni iVolatabu na vola i Jeremaia e vakatokai “na Parofita.” (Luke 24:44) De dua ni cavuti “Jeremaia” o Maciu, e dusia na iwasewase taucoko ni ivola, okati kina na ivola i Sakaraia.