E Dau Cakava ga na Veika Dodonu o Jiova

“Sa dodonu ko Jiova e na nonai valavala kecega.”​—SAME 145:17.

1. Na cava o na cakava ke cala na nona nanuma e dua me baleti iko, na cava eda vulica ena ka e yaco oqori?

SA BAU dua beka e vakacalai iko, se lomatarotarotaka na veika o cakava se nomu inaki, ni bera ni kila kece sara na veika dina me baleti iko? Ke vaka kina, sa rauta mo cudru. Na ka e yaco oya e rawa nida vulica kina e dua na ka bibi: E ka vakayalomatua meda kua ni vakatulewa totolo nida sega ni se kila na veika kece sara e yaco.

2, 3. Era raica vakacava e so na itukutuku ena iVolatabu e sega ni vakamacalataki vakamatailalai me sauma na taro kece ga, ia na cava e kaya na iVolatabu me baleti Jiova?

² Ena vinaka meda vakasamataka tiko na tikina oqori ena gauna e cala kina na noda nanuma me baleta na Kalou o Jiova. Ena vuku ni cava? Baleta ni so na itukutuku ena iVolatabu e rawa me sega taumada ni matata. Na itukutuku beka ni so na ka era cakava na tamata ni Kalou se nona tauca na nona lewa na Kalou ena gauna sa oti e sega ni vakamacalataki vakamatailalai me rawa ni sauma e so na noda taro. E ka ni rarawa ni so era dau vakacala na itukutuku vaka oya, ra qai lomatarotarotaka ni dodonu na Kalou. Ia e tukuna vei keda na iVolatabu ni “dodonu ko Jiova e na nonai valavala kecega.” (Same 145:17) E vakadeitaka tale ga vei keda na nona Vosa “ni na sega ni caka ca na Kalou.” (Jope 34:12; Same 37:28) Vakasamataka mada na nona rai ke cala na nodra nanuma e so me baleti koya!

³ Meda raica mada e lima na vuna e dodonu meda ciqoma kina na lewa i Jiova. Ni sa matata na lima na vuna oya, eda na qai raica e rua na itukutuku ena iVolatabu e dau dredre vei ira e so mera kila.

Cava me Ciqomi Kina na Lewa i Jiova?

4. Na cava meda yalomalumalumu kina nida vakasamataka na veika e cakava na Kalou? Tukuna e dua na kena ivakaraitaki.

⁴ Kena imatai, ni kila vakamatailalai o Jiova na ka e yaco, e dodonu meda yalomalumalumu meda vakabauta na veika e cakava na Kalou. Me kena ivakaraitaki: Vakasamataka mada e dua na turaganilewa e kilai levu nona sega ni dauveitotaki ena gauna e dau tauca kina na lewa ena mataveilewai. Na cava o na kaya me baleta e dua e sega ni kila vakamatailalai na veika e yaco se sega ni kila vinaka na lawa, e vakacala na nona lewa na turaganilewa oya? Ena ka vakalialia me dua e vakalewa e dua na ka ni sega ni kila vinaka na kena dina. (Vosa Vakaibalebale 18:13) Sa na qai ka vakalialia sara me dua na tamata me vakacalai “Koya sa lewai vuravura kecega”!​—Vakatekivu 18:25.

5. Na cava meda kua ni guilecava nida wilika ena iVolatabu na nona lewai ira e so na tamata na Kalou?

⁵ Na ikarua ni vuna meda ciqoma kina na lewa ni Kalou oya ni o Koya e kila na ka e tu e lomada, eda sega ni vakataki koya. (1 Samuela 16:7) E kaya na nona Vosa: “Koi au ko Jiova ka’u sa dikeva na loma ni tamata, ka’u sa vakatovolea na kena ivi, me’u solia ki na tamata yadua me vaka na nonai valavala, me vaka na vua ni nona cakacaka.” (Jeremaia 17:10) O koya gona, nida wilika ena iVolatabu na lewa e tauca na Kalou vei ira e so, meda kua ni guilecava ni o koya e raica na ka kece ga, e raica rawa na ka e vunitaki tu ena nodra vakasama, kei na ka e tu e lomadra, dina ga ni sega ni volai ena nona Vosa.​—1 Veigauna 28:9.

6, 7. (a) A vakaraitaka vakacava o Jiova ni dau tudei ina nona ivakatagedegede dina ga ni vakuai koya kina ena so na ka? (b) Na cava meda nanuma tiko ke da wilika ena iVolatabu na ka e rawa nida lomatarotarotaka kina na dodonu ni veika e cakava na Kalou?

⁶ Dikeva na ikatolu ni vuna meda ciqoma kina na lewa i Jiova: E dau tudei ina nona ivakatagedegede dina ga ni vakuai koya kina ena so na ka. Raica mada e dua na kena ivakaraitaki. E tudei ina nona ivakatagedegede o Jiova ena nona soli Luvena me mai sereki ira na tamata talairawarawa mai na ivalavala ca kei na mate. (Roma 5:​18, 19) E sega ni vakabekataki ni a rarawa sara vakalevu ena nona raica na Luvena lomani ni mate ena kaunirarawa. Na cava e vakaraitaka oqo me baleta na Kalou? Me baleta nona “sauma na keda i sere ko Jisu Karisito,” e kaya na iVolatabu: “Me vakaraitaka kina na nona dodonu [na Kalou].” (Roma 3:​24-​26, VV) E kaya e dua tale na ivakadewa ni Roma 3:​25: “E vakaraitaka oqo ni dau cakava ga na Kalou na ka e dodonu qai veiraurau vinaka.” (New Century Version) Io, na nona lomasoli o Jiova me vakarautaka na keda ivoli e vakaraitaka ni kauaitaka vakabibi “na ka e dodonu qai veiraurau vinaka.”

⁷ O koya gona, nida wilika ena iVolatabu e dua na ka e rawa nira lomatarotarotaka kina e so na dodonu ni veika e cakava na Kalou, meda nanuma tiko oqo: Ni yalodina o Jiova ina nona ivakatagedegede dodonu kei na lewa dodonu, e sega mada ga ni tarova na nona vakamatei vakaloloma na Luvena. Ena saqata beka na ivakatagedegede oqori ena veika tale e cakava? E sega vakadua ni dau saqata o Jiova na nona ivakatagedegede dodonu. E dodonu gona meda vakadeitaka ni na dau cakava ga na ka e dodonu qai veiraurau vinaka.​—Jope 37:23.

8. Na cava e veicalati kina me vakasamataki ni sega ni dau lewadodonu qai yalododonu o Jiova?

⁸ Oqo na ikava ni vuna meda ciqoma kina na lewa i Jiova: E bulia na tamata o Jiova me itovo vata kei koya. (Vakatekivu 1:​27) E tiko gona vua na tamata na itovo ni Kalou, e okati kina na lewadodonu kei na yalododonu. Ena sega ni salavata kei na noda lewadodonu kei na noda yalododonu meda nanuma ni sega ni tiko vei Jiova na itovo oqori. Kevaka e vakaleqai keda e dua na ka e tukuni ena iVolatabu, e dodonu meda nanuma ni sega ni taucoko na noda dodonu baleta nida tamata ivalavala ca. E dodonu duadua ga na nona lewa na Kalou o Jiova, o koya eda ucuya. (Vakarua 32:4) Ena ka vakalialia meda vakasamataka ni rawa vua na tamata me dodonu cake vua na Kalou!​—Roma 3:​4, 5; 9:​14.

9, 10. Na cava e sega ni vinakati kina me vakamacalataka o Jiova vei ira na tamata na ka e cakava?

⁹ Na ikalima ni vuna e dodonu meda ciqoma kina na lewa i Jiova oya ni o koya e “Cecere sara duaduaga e vuravura taucoko.” (Same 83:18) Ni cecere duadua, e sega ni vinakati me vakamacalataka na ka e cakava vei ira na tamata. Ni Dautulikuro Cecere, o keda eda vaka ga na tete sa buli tu me dua na iyaya e lewa. (Roma 9:​19-​21) Nida vaka ga na tete, o cei o keda meda vakalewa na nona vakatulewa se ka e cakava? Ni lecava na peteriaki o Jope na ivalavala ni nona veitaratara na Kalou kei na tamata, e vakadodonutaki koya o Jiova ena nona tarogi koya: “Ko na viavakatawayagataka beka na noqu lewa? Ko sa viavakacalai au, mo dodonu kina ko iko?” E qai veivutuni o Jope ena gauna e qai kila kina ni a vosa vakaveitalia. (Jope 40:8; 42:6) Meda kua vakadua ni vakacala na Kalou!

¹⁰ E tu gona na vuna vinaka meda vakabauta kina ni dau dodonu tu ga na veika e cakava o Jiova. Ni sa tu na yavu vinaka ni noda kilai Jiova, meda dikeva sara mada oqo e rua na itukutuku ena iVolatabu e sega ni matata vei ira e so. Na kena imatai e baleta na ka e cakava e dua e qarava na Kalou, kei na kena ikarua e baleta na nona vakatauca na nona lewa na Kalou.

Cava e Via Soli Luvena Yalewa Kina o Loti Vei Ira na iLala Cudrucudru?

11, 12. (a) Vakamacalataka na ka e yaco ni talai rau i Sotoma na agilosi rau liatamata na Kalou. (b) Na taro cava soti era taroga e so me baleta na ka e yaco oya?

¹¹ Eda wilika ena Vakatekivu wase 19 na ivakamacala ni ka e yaco ena gauna e talai rau kina na agilosi rau liatamata i Sotoma na Kalou. E cikevi rau o Loti me rau lai moce e nona vale. Ia ena bogi oya era lako mai kina na tagane ni koro, ra mai vakavolivolita na vale ra qai kacivaka me rau kau mai e tautuba na vulagi mera mai cakava vei rau na veika vakasisila. A saga o Loti me lai vosa vei ira, ia e dreve. Ni sega ni via vakaleqai rau na nona vulagi, e kaya vei ira o Loti: “Na wekaqu, dou kakua mada ni caka ca: raica, sa le rua na luvequ yalewa erau sa sega ni veiyacovi kei na tagane; me’u kauti rau mada mai vei kemudou, ia dou kitaka vei rau na ka e vinaka vei kemudou: ia dou kakua ni kitaka e dua na ka vei rau na tamata oqo; ni rau sa curu mai me vakarurugi ki na noqu vale.” Era sega ni kauaitaka na vosa oya ra qai voleka ni basuka na katuba. Rau mani yaviti ira na ilala oya mera mataboko na agilosi vulagi.​—Vakatekivu 19:​1-​11.

¹² So era dau lomatarotarotaka na itukutuku oqo. Era taroga: ‘E rawa vakacava vei Loti me via soli rau na luvena yalewa vei ira na ilala garogaro oya me taqomaki rau kina na vulagi? E sega li ni cala na ka e cakava oya, e sega li ni ivakaraitaki ni nona rere?’ Ena vuku ni ka e yaco oya, na cava e uqeti Pita kina na Kalou me vakatokai Loti me “tamata yalododonu”? E dodonu beka vua na Kalou na ka e cakava oya o Loti? (2 Pita 2:​7, 8) Meda vakadeuca mada na tikina oqo me kua kina ni cala na noda nanuma.

13, 14. (a) Na cava e dodonu meda kila me baleta na itukutuku kei Loti ena iVolatabu? (b) Na cava e vakaraitaka ni a sega ni rere o Loti?

¹³ E dodonu meda kila taumada ni iVolatabu e sega ni vakadonuya se vakacala na ka e cakava o Loti, e vakamacalataka ga na ka e yaco. E sega tale ga ni tukuna vei keda na iVolatabu na veika e tu ena vakasama i Loti se cava e uqeti koya me cakava na ka e vakayacora. Nira sa “tu cake tale mai na mate ko ira na yalododonu,” de ena qai talanoataka vakamatailalai o Loti na ka dina e yaco.​—Cakacaka 24:​15, VV.

¹⁴ O Loti e sega ni tamata rerere. E sotava ga e dua na ituvaki dredre. Ni kaya ni rau mai “vakarurugi” ina nona vale na vulagi, e vakaraitaka kina o Loti ni a nona itavi me taqomaki rau. Ia ena sega ni ka rawarawa oya. E vola o Josephus, e dua na Jiu e daunitukutuku makawa, ni o ira na kai Sotoma era “tamata tawadodonu ra qai sega ni doka na Kalou . . . Era dau cati ira na vulagi, ra qai dauvakacacani ira ena nodra cakava vei ira na veika vakasisila.” Ia e sega ni suka i muri o Loti. Me kena veibasai, e curu ga i tuba me lai vosa vei ira na cudru tiko mai oya. E bau “sogota [tale ga] nai sogo ni katuba mai dakuna.”​—Vakatekivu 19:6.

15. Na cava e rawa ni kainaki kina ni ka e cakava oya o Loti e vakaraitaka na nona vakabauta?

¹⁵ ‘Ia,’ era na taroga beka e so, ‘na cava e via soli rau kina na luvena yalewa vei ira na ilala cudrucudru oya?’ Meda kua ni nanuma ni a ca na nona inaki, vakacava meda vakasamataka mada e so na tikina oqo? Kena imatai, e rawa ni cakava na veika oya o Loti baleta ni kaukaua na nona vakabauta. E dina vakacava oqo? E sega ni vakabekataki ni a nanuma tiko o Loti na nona taqomaki Sera, na wati nona momo o Eparama, o Jiova. Ni marama totoka o Sera, a kerei koya o Eparama me vakatakilai koya me ganena, de ra vakamatei koya ra qai tauri Sera.a E mani kau ina vale i Fero o Sera. Ia, e qai tarovi Fero o Jiova me kua ni vakacacani Sera. (Vakatekivu 12:​11-​20) E rawa me vakabauta tale ga o Loti ni rau na taqomaki tale ga vaka kina na luvena goneyalewa. E qai taqomaki rau dina o Jiova ena nona vakayagataki rau na nona agilosi.

16, 17. (a) E rairai via vakidacalataki ira vakacava na tagane ni Sotoma o Loti? (b) Se mani cava e tiko ena vakasama i Loti, na cava eda rawa ga ni vakadeitaka?

¹⁶ Vakasamataka tale ga e dua na ka a rawa ni yaco. De a via vakidacalataki ira na ilala tagane oya o Loti. De vakabauta nira na sega ni vinakati rau na luvena yalewa baleta nira daugarova na kai Sotoma na veimoceri vakatagane. (Juta 7) Kuria oqori, rau sa musuki tu na luvena yalewa vei rau na tagane ni koro oya. De dua era lewe ni ilala oqo e so na wekadrau na tagane, nodrau itokani, se itokani vakabisinisi. (Vakatekivu 19:14) De a nuitaka tiko o Loti ni na dua vei ira oqori ena vosa mai me taqomaki rau na luvena yalewa. Ke ra tawase na ilala oya era sa na sega soti ni rerevaki.b

¹⁷ Se mani cava e tiko ena vakasama i Loti, eda rawa ga ni vakadeitaka oqo: Ni dau dodonu tu ga o Jiova, a tiko e dua na vuna vinaka me rawa kina ni vakatokai Loti me “tamata yalododonu.” Nida vakasamataka tale ga na ka era cakava na ilala ca oya mai Sotoma, eda na vakacala beka na dodonu e tu vei Jiova me lewai se cudruvi ira na lewenikoro ivalavala ca oya?​—Vakatekivu 19:​23-​25.

Na Cava e Yaviti Usa Kina me Mate o Jiova?

18. (a) Na cava e yaco ena nona tovolea o Tevita me tokitaka na Kato i Jerusalemi? (b) Na taro cava e tarogi kina?

¹⁸ E dua tale na itukutuku ena rairai sega ni matata vei ira e so e baleta na nona via tokitaka i Jerusalemi na kato ni veiyalayalati o Tevita. E vakavodoki ina dua na qiqi na Kato, rau qai liutaka na ilakolako o Usa kei tacina. E kaya na iVolatabu: “Ia ni ra sa yaco ki na rara ni samu sila nei Nakoni, sa dodoka na ligana ki na kato ni Kalou ko Usa ka taura; ni ra sa tarabe na pulumokau. A sa waqa na cudru i Jiova vei Usa; a sa yaviti koya maikea na Kalou e na vuku ni nona cala; a sa mate maikea ko koya voleka ki na kato ni Kalou.” Ni oti e vica na vula e qai vakacavari vinaka na kena sagai me kau na Kato baleta ni sa qai kau ena kena ivalavala e lesia o Jiova, mera colata na luve i Koaca na Livai. (2 Samuela 6:​6, 7; Tiko Voli Mai na Lekutu 4:​15; 7:9; 1 Veigauna 15:​1-​14) Era na taroga beka e so: ‘Na cava e rui kaukaua kina na ka e cakava o Jiova? A via taqomaka ga o Usa na Kato.’ De cala na noda nanuma, ena vinaka meda vakasamataka mada e so na tikina oqo.

19. Na cava e dredre kina vei Jiova me cakacaka vakatawadodonu?

¹⁹ E dodonu meda nanuma tiko ni na sega ni tawadodonu o Jiova. (Jope 34:10) Ke tawadodonu, ena kena ibalebale oya ni sega ni dau loloma o koya, ia eda kila mai na noda vulica na iVolatabu ni “sa loloma na Kalou.” (1 Joni 4:8) E tukuna tale ga vei keda na iVolatabu ni ‘itutu ni nona itikotiko vakaturaga [na Kalou] na yalododonu kei na lewa dodonu.’ (Same 89:14) Ena rawa vakacava me cakacaka vakatawadodonu o Jiova? Ke cakacaka vakatawadodonu, sa na vakamalumalumutaka na yavu ni nona veiliutaki cecere.

20. Na cava e so na vuna e dodonu me kila vinaka kina o Usa na lawa e vauca na Kato?

²⁰ Kua ni guilecava ni a dodonu me kila vinaka na Lawa o Usa. Na Kato oya e ivakatakilakila ni nona tiko kei ira nona tamata o Jiova. E vakamatatataki tu ena Lawa ni a vakatabui me tara na Kato e dua e sega ni vakatarai, e vakamatatataka tale ga ni o koya e beca na ivakaro oya ena totogitaki me mate. (Tiko Voli Mai na Lekutu 4:​18-​20; 7:​89) O koya gona, e sega ni dodonu me tauri vakamamada na kena dau tokitaki na Kato tabu oya. O Usa e Livai (dina ni sega ni bete), e dodonu me kila vinaka na ka e tukuni ena Lawa. Kuria oqori, ena vica na yabaki yani e liu, a tokitaki mada na Kato ina vale nei tamana me lai maroroi kina. (1 Samuela 6:20–​7:1) A tiko e kea me rauta ni 70 na yabaki, me yacova nona qai tokia o Tevita. E kila vinaka o Usa na lawa me baleta na Kato me tekivu mai na gauna e se gonelailai kina.

21. Nida vakasamataki Usa, na cava e bibi kina meda nanuma ni o Jiova e raica na inaki ni lomada?

²¹ Me vaka sa tukuni oti, e kila na ka e tu e lomada o Jiova. Ni vakatoka na nona Vosa na ka e cakava o Usa me “nona cala,” de a raica o Jiova e dua na inaki vuni, ia e sega ni vakamacalataki ena iVolatabu. De a tamata viavialevu qai dau saqata na ivakaro o Usa. (Vosa Vakaibalebale 11:2) De a vakavuna na nona dokadoka na nona liutaka tiko na ilakolako ni kena kau na Kato eratou dau maroroya tiko na nona vuvale. (Vosa Vakaibalebale 8:​13) E rairai sega ni tiko vei Usa na vakabauta ni na rawa ni tabea o Jiova na kato baleta ni kato oya e vakatakarakarataka na nona tiko kei ira o Jiova. Se mani cava e yaco, na ka e cakava oya o Jiova e dodonu vakaoti. E rairai raica e dua na ka ena loma i Usa e vakavuna me totogitaki koya kina vakatotolo.​—Vosa Vakaibalebale 21:2.

Yavu Dei ni Vakanuinui

22. E laurai vakacava na vuku i Jiova ena kena sega ni dau volai e so na ka ena nona Vosa?

²² E laurai na vuku e sega ni vakatauvatani rawa i Jiova ena kena sega ni dau volai e so na ka ena nona Vosa. Oqo me rawa kina meda vakanuinui vei Jiova. Nida vakasamataka na veika eda sa dikeva oqo, e sega li ni vakadeitaka ni dodonu ga meda vakadinata na lewa i Jiova? Io, nida vulica na Vosa ni Kalou ena lomadina qai dodonu tu ga na noda rai, ena levu sara na ka eda vulica me baleti Jiova me vakadeitaka vei keda ni dodonu tu ga qai vinaka na veika e cakava. O koya gona, ke so na itukutuku ena iVolatabu eda lomatarotarotaka baleta nida se sega ni kila vinaka na kena ivakamacala, meda nuitaka ga ni ka e cakava oya o Jiova e dodonu vinaka.

23. Na cava eda vakadeitaka me baleta na veika ena cakava o Jiova ena veigauna e se bera mai?

²³ E dodonu me vakatale ga oqori na noda nuitaka na veika ena cakava o Jiova ena gauna e se bera mai. Meda nuitaka ga ni gauna ena tauca kina na nona lewa ena gauna ni veivakararawataki levu sa voleka sara oqo, ena sega ni ‘vakarusai ira vata na yalododonu kei ira na valavala ca.’ (Vakatekivu 18:23) Io ni rui dodonu qai dau lewadodonu o Jiova, ena sega vakadua ni vakayacora oqori. Meda vakadeitaka tale ga ni na solia o koya na veika kece sara eda gadreva ena vuravura vou sa roro mai.​—Same 145:16.

[iVakamacala e ra]

O se Nanuma Tiko?

• Na cava meda ciqoma kina na lewa i Jiova?

• Na cava ena vukea me kua ni cala na noda nanuma me baleta nona via soli rau na luvena yalewa o Loti vei ira na ilala era cudru tiko?

• Na cava ena vukei keda meda kila na vuna e yaviti Usa kina me mate o Jiova?

• Eda vakadeitaka vakacava na vinaka ni veika ena cakava o Jiova ena gauna e se bera mai?