Vakadamurimuria Nodra Vakabauta
A Talaucaka na Lomana Vua na Kalou ena Masu
A OGAOGA o Ana ni vakarautaka nodratou ilakolako me kua ni vakasamataka vakalevu kina nona leqa. E dodonu me gauna marautaki; me vaka e kena ivakarau e veiyabaki me baci kauti iratou vakavuvale i Sailo o Elikana na wati Ana, me ratou lai sokalou ena valenisoro. E tuvanaka o Jiova me dau marautaki na soqo va qori. (Vakarua 16:15) Sega gona ni vakabekataki ni dau marautaka qori o Ana mai na gauna sara se gone kina. Ia sa dua na veisau vua ena vica na yabaki wale ga qo. A kalougata ni lomani koya o watina. Ia e dua tale tiko na wati Elikana. Na yacana o Penina, qai kena irairai ni matau vua me dau vakararawataki Ana. E kila o Penina na ka me cakava me rarawa vakalevu kina o Ana ena gauna sara mada ga ni nodra soqo vakayabaki. Na cava e dau cakava? Ia koya e bibi sara, a yaga vakacava nona nuitaki Jiova o Ana me vosota kina na ituvaki ena rairai sega ni cakava rawa kina e dua na ka? Ke o sotava tale ga na veika dredre e seavu kina nomu marau, ena rairai uqeti iko na itukutuku qo me baleti Ana.
Na “Cava sa Rarawa Kina na Lomamu?”
E tukuni ena iVolatabu e rua na leqa levu nei Ana. E vakaiyalayala na ka e rawa ni cakava ena kena imatai, ia na kena ikarua e sega sara ga ni cakava rawa kina e dua na ka. Na imatai ni ituvaki, o Elikana e watidrau ruarua o Ana kei Penina, e dauveiqati qai cati Ana o karuana. Na kena ikarua, e yava o Ana se sega ni vakaluveni rawa. E dredre dina na ituvaki ya vua e dua na yalewa vakawati e vinakata me vakaluveni. Ia ni vakasamataki na gauna i Ana kei na nodra itovo vakavanua, qori e dua na ka e rarawataki vakalevu. Era vinakata na veiwatini mera vakaluveni me kua ni kawaboko na nodra kawa. E daubeci qai ka vakamadua ni dua e sega ni vakaluveni.
A rairai rawa ni vosota na kena ituvaki o Ana ke a sega o Penina. E sega ni vinaka ni dua e vica na watina. E yaco ga kina na veiqati, veivala, kei na veika e vakamosiyalo. Na ivalavala ya e duidui mai na ituvatuva ni vakawati a tauyavutaka na Kalou ena were o Iteni me dua ga na isa ni vakawati.a (Vakatekivu 2:24) E tukuna na iVolatabu ni sega ni vinaka me dua e vica na watina, na veika e yaco ena vuvale nei Elikana e vakadinadinataka qori.
Eda raica ni lomani Ana vakalevu o Elikana. Ena kena ivalavala vakaJiu, e vakamautaki Ana eliu o Elikana qai muri o Penina. Se mani dina se lasu qori, a cakava ga o Penina e levu na ka me vakararawataki Ana kina ena levu ni nona vuvu. O Penina e vakaluveni e sega ni vakaluveni o Ana. E vakaluveni veitaravi o Penina, ena gauna kece e sucu kina e dua na gone e torocake tale ga nona viavialevu. A sega ni lomani Ana, me bau vakayaloqaqataki koya ena nona yalolailai, ia a vakalolomataki koya ga. E tukuna na iVolatabu ni vakacudrui Ana vakalevu o Penina “me vakararawataka na lomana.” (1 Samuela 1:6) A nakita na ka e cakava vei Ana me vakararawataki koya, mani yaco dina na lomana.
Kena irairai ni dau digia o Penina me vakararawataki Ana ena nodratou ilakolako vakayabaki i Sailo. O ratou kece na luvei Penina—“tagane kei na luvena yalewa”—e dau solia vei ratou o Elikana na nodratou ivotavota ni ka me cabori vei Jiova. Ia na yava o Ana e dua ga na nona ivotavota. E vakacakacakai koya o Penina qai weroka vei Ana ni yava, qo e vakavuna nona tagi kei na nona sega ni via kana o Ana. E sega ni cakava rawa e dua na ka o Elikana, ia e siqema na nona rarawa kei na nona sega ni kana o Ana na nona daulomani, mani saga me vakayaloqaqataki koya. E taroga, “I Ana, a cava ko sa tagi dula kina? ka cava ko sa sega kina ni kana? ka cava sa rarawa kina na lomamu? au sa sega beka ni vinaka vei iko, ka ca ke sa le tini na luvemu tagane?”—1 Samuela 1:4-8.
E vinaka ni kila o Elikana ni vakararawataki Ana tiko na nona sega ni vakaluveni. E mareqeta dina o Ana nona veivakadeitaki vakayalololoma.b Ia a sega ni bau cavuta o Elikana se tukuni ena kena itukutuku ni a tukuna vua o Ana na yaloca i Penina. De dua e kila ke vakatukutukutaki Penina sa na qai ca ga vakalevu na kena ituvaki. Ena rawa ni veisautaka na ituvaki ya o Elikana? Ena sega li ni cati Ana ga vakalevu o Penina, vaka kina o ratou na luvena kei ira nona dauveiqaravi? Sa na qai vaka ga na vulagi o Ana ena nona vuvale.
Se mani kila o Elikana se sega na ka kece me baleta na veivakalolomataki i Penina, e raica na ka kece qori na Kalou o Jiova. E vakatakilai ena nona Vosa na ka kece a yaco, e ivakaro bibi qori vua e dua e nona ivakarau na vuvu kei na veicati. Ena yasana adua, o ira na yalododonu kei ira na dausaga na veiyaloni me vakataki Ana era vakacegui nira kila na Kalou dau lewadodonu ena vakadodonutaka na ka kece ena nona gauna. (Vakarua 32:4) A rairai sega ni kila qori o Ana, a kerea ga na veivuke i Jiova.
“Sega Tale ni Vakaveveku Mata”
Era maqusa na lewenivale ena matakalailai mera lako, o ira mada ga na gone. Na vuvale levu i Elikana era na takosova e sivia e 30 na kilomita na vanua veidelana o Ifireimi ena nodra ilakolako i Sailo.c Ni taubaletaki ena taura e dua se rua na siga. E kila o Ana na ka ena cakava o nona karua e dauqati koya. Ia a sega ni via tiko e vale o Ana. E ivakaraitaki vinaka dina vei ira na dausokalou ena gauna ya, me yacova mai nikua. E sega ni ka vakayalomatua me tarova noda sokalou na nodra cakacala eso. Ke da cakava ya, eda sa na calata na veivakalougatataki ena vakaukauataki keda meda vosota.
Sa voleka sara mera yaco i Sailo na vuvale i Elikana ni oti e dua na siga nodra muria voli na gaunisala tatakelokelo e veidelana. E toka ena dua na baba qai voleka ni wavokita na veidelana cere. De dua e vakasamataka tiko vakabibi ena gauna ya o Ana na veika me na masulaka vei Jiova. Nira yaco yani era kana sara vakavuvale. Mani biuti ira tu mai o Ana, qai gole totolo ina valenisoro i Jiova. E dabe voleka toka ena duru ni katuba ni valenisoro o Ilai na Bete Levu. Ia o Ana e kauaitaka vakalevu ga me talaucaka na lomana vua na nona Kalou. E nuidei ni na rogoci nona masu. Ke sega ni dua tale e kila nona lomabibi, na Tamana ga vakalomalagi e kila. E laurai votu na rarawa e kubuta lo tu, qai tagi.
Ena levu ni nona tagi e sakure na yagona, e vosavosaiyalona vei Jiova. E yavala toka ga na gusuna ni vakasamataka na vosa me cavuta me vakaraitaka kina nona rarawa. E masu vakabalavu ni talaucaka na lomana vei Tamana. E sega ni kerea wale ga vua na Kalou me vakaluveni. A sega ni vinakata wale ga o Ana me vakalougatataki koya na Kalou, ia me solia tale ga vei Jiova na ka e rawata. Mani kaya ena nona bubului, ke dua na luvena tagane, ena solia me veiqaravi vei Jiova ena nona bula taucoko.—1 Samuela 1:9-11.
E ivakaraitaki vinaka ena masu o Ana vei ira kece na tamata ni Kalou. O Jiova e sureti ira nona tamata mera masu vua, sega ena lomalomarua, ia mera talaucaka vua nodra lomaleqa me vaka ga nona nuitaki nona itubutubu e dua na gone. (Same 62:8; 1 Cesalonaika 5:17) A uqeti na yapositolo o Pita me vola na vosa veivakayaloqaqataki qo me baleta na noda masu vei Jiova: “Moni biuta vua na nomuni lomaocaoca kece, ni kauaitaki kemuni o koya.”—1 Pita 5:7.
Ia o keda, eda sega ni dau veikauaitaki se veinanumi sara me vakataki Jiova. Ni tagi qai masu tiko o Ana, a kidacala ena rorogo ni dua na domo. Io, o Ilai na bete levu a vakaraici koya toka mai. E kaya: “Me bogi vica mada na nomu mateni? mo biuta laivi na gunu waini.” E raica o Ilai ni yavala toka ga na gusui Ana, e mamakeukeu, qai dua na ka na nona rarawa. A sega ni bau tarogi Ana me baleta nona leqa, ia e totolo ga ni tukuna ni mateni o Ana.—1 Samuela 1:12-14.
Sa na mosi dina vei Ana ni sa rarawa tu mada me qai beitaki tale ena ka e sega ni dina—qai cakava tu qori vua e dua e vakaitutu dokai! Ia e ivakaraitaki vinaka dina ni vakabauta o Ana. E sega ni vakalatilati ena nona sokalou vei Jiova na nona malumalumu e dua tale. A vakamacalataka ena veidokai vei Ilai na kena ituvaki. Mani sauma yani vakamalua o Ilai: “Mo lako e na vakacegu: ia me solia vei iko na Kalou ni Isireli na ka ko sa kerea vua.”—1 Samuela 1:15-17.
A yaga vakacava vei Ana na nona talaucaka na lomana vei Jiova kei na nona sokalou vua ena valenisoro? E tukuna na kena itukutuku: “A sa lako yani na yalewa e nonai lakolako, a sa kana, a sa sega tale ni vakaveveku mata ko koya.” (1 Samuela 1:18) E vakila na lomavakacegu o Ana ni vakataqara na nona lomabibi vua e kaukaua sara, na Tamana vakalomalagi. (Same 55:22) E tiko na leqa e sega ni cola rawa o Jiova ni sa rui bibi? Sega—e sega ena gauna ya, ena gauna qo, se veigauna se bera mai!
Ke da yalolailai, se da bikai ena rarawa, meda muria na ivakaraitaki i Ana da qai talaucaka vakadodonu na lomada vua e tukuni ena iVolatabu ni “daurogoca na masu.” (Same 65:2) Ke da masu ena vakabauta, eda na vakila ni seavu na noda rarawa “[e]na vakacegu ni Kalou e uasivia na vakasama kece.”—Filipai 4:6, 7.
“Sa Sega Tale na Uluvatu me Vakataki Koya na Noda Kalou”
Erau lesu ina valenisoro o Ana kei Elikana ena siga tarava. E rairai sa vakamacalataka oti o Ana vei Elikana na nona kerekere kei na bubului, e tukuni ena Lawa a soli vei Mosese ni tu na dodonu vei tagane me vakadaroya na bubului nei yalewa ke sega ni vakadonuya. (Tiko Voli Mai na Lekutu 30:10-15) Ia a sega ni cakava ya na turaga yalodina qo. Rau a lako kei Ana me rau sokaloutaki Jiova ena valenisoro ni bera ni rau lesu i vale.
Ena gauna cava e kila kina o Penina ni sa na tawayaga nona dau vakararawataki Ana? E sega ni tukuni ena kena itukutuku, ia na matavosa “sa sega tale ni vakaveveku mata” e vakaraitaka ni sa marau o Ana, sa sega tale ni lomaleqa. Eda sega ni kila na gauna e qai kidava kina ya o Penina, ia kena irairai ni sega ni dede sa kila ni tawayaga na nona dauveivakadiloi se na nona nakita lo me vakararawataki Ana. E sega ni cavuti tale ena iVolatabu na yaca i Penina.
Ni oti e vica na vula e marau vakalevu o Ana ni sa galala na nona vakasama. Sa bukete tale ga! Ena nona marau, e sega vakadua ni guilecava o cei e vakalougatataki koya. E vakayacana na gonetagane me o Samuela ena gauna e sucu kina, na kena ibalebale “Yaca ni Kalou” qai dusia na kena dau masuti na yaca ni Kalou me vaka a cakava o Ana. A sega ni lako kei Elikana kei na vo ni vuvale ena yabaki ya i Sailo. A tiko kei na gone me tolu na yabaki, me yacova ni kali. Sa na kaukaua vinaka tale ga ena siga me rau na veitalatala kina kei na luvena lomani.
Ena dredre toka na veitalatala. E kila o Ana nira na rairai qaravi Samuela vinaka eso na yalewa era veiqaravi tiko ena valenisoro mai Sailo. Se gone sara o Samuela, e macala ga ni vinakata o tinana me rau tiko vata ga. Ia erau kauta na gone o Elikana kei Ana ena marau, sega ena voraki. Erau vakacaboisoro ena vale ni Kalou, rau qai soli Samuela vei Ilai, me nanuma lesu kina na bubului i Ana ena vica na yabaki sa oti.
A cabora o Ana e dua na masu e raica na Kalou ni yaga me volai ena nona Vosa uqeti. O na raica na titobu ni nona vakabauta ni o wilika na qaqa yadua ni nona masu ena 1 Samuela 2:1-10. E lagiti Jiova ena vinaka ni nona vakayagataka na nona kaukaua—na tawavakatauvatani ni nona kila na sala me vakamalumalumutaki ira kina na viavialevu, me vakalougatataki ira era vakalolomataki, me veivakarusai qai veivakabulai. E lagiti Tamana ena vakasakiti ni nona savasava, lewadodonu, kei na nona yalodina. Sa rauta me tukuna o Ana: “Sa sega tale na uluvatu me vakataki koya na noda Kalou.” E nuitaki o Jiova, e sega ni veiveisau, qai nodra idrodro o ira era kere veivuke vua nira vakararawataki se ra vakalolomataki.
E kalougata o Samuela ni vakabauti Jiova vakatabakidua o tinana. Sa macala tu ga ni na nanumi tinana ena nona tubu cake tiko, ia a sega ni guilecavi. Ni dau lako o Ana i Sailo e veiyabaki, e dau kauta tiko e dua na kote lailai i Samuela me dau dara ena nona veiqaravi ena valenisoro. Oya na ivakaraitaki ni nona loloma kei na nona kauaitaki luvena. (1 Samuela 2:19) Eda rawa ni raitayaloyalotaka nona sa tokara vei luvena na kote vou, e daroya me yagoyago vinaka, qai vakaraici koya ena loloma ni cavuta na vosa rogo malumu ni veivakauqeti. E kalougata o Samuela ni vinaka o tinana, qai vu ni veivakalougatataki vei rau na nona itubutubu kei ira kece na Isireli.
A sega ni guilecavi tale ga o Ana. A vakalougatataki koya o Jiova me vakaluveni, qai vakasucuma e lima tale na luvei Elikana. (1 Samuela 2:21) Ia na veivakalougatataki levu duadua i Ana, rairai na kena sa qai kaukaua ga nona veiwekani kei Jiova e veiyabaki. Me yaco tale mada ga ya vei iko ni o vakatotomuria na vakabauta i Ana.
[iVakamacala e ra]
a Na vuna a vakatara kina na Kalou ena dua na gauna vei ira nona tamata me dua e vica na watina, raica na ulutaga “E Vakadonuya Beka na Kalou me Dua e Vica Vata na Watina?” ena Vale ni Vakatawa ni 1 Julai, 2009, ena tabana e 32.
b E tukuna na kena itukutuku ni ‘sogota na ketei [“katonigone,” NW] i Ana’ o Jiova. E sega gona ni dua na ivakadinadina ni Kalou e cudruva na marama yalodina qo, qai yalomalumalumu. (1 Samuela 1:5) Ena so na gauna e tukuni ena iVolatabu ni Kalou e vakavuna eso na ituvaki ni laiva me yaco tiko ena loma ni dua na gauna.
c Na yawa ni taoni o Rama a tubucake kina o Elikana, na vanua vata ga a kilai tu ena gauna i Jisu me o Arimacea.
[Kato/iYaloyalo ena tabana e 17]
Rua na Masu Vakasakiti
E vica na ka e vakasakiti kina e rua na masu i Ana ena 1 Samuela 1:11 kei na 2:1-10. Meda raica mada:
◼ Na imatai ni rua na masu i Ana e cavuta kina “Jiova ni lewe vuqa.” O koya sara ga na imatai e vakayagataka na icavuti ya ena iVolatabu. E cavuti vaka285 ena iVolatabu qai dusia na nona itutu na Kalou ni liutaki ira e dua na iwiliwili vakaitamera ni luvena era kabula vakayalo.
◼ Na ikarua ni nona masu a cabora ni rau sa lai biuti Samuela kei Elikana me veiqaravi ena vale i Jiova, sega ni gauna a sucu kina o Samuela. Sega gona ni vu ni marau i Ana na nona vagalui Penina na kena meca, ia ni vakalougatataki koya o Jiova.
◼ Ni tukuna o Ana, “E cecere na noqu ileu ena vuku i Jiova,” a rairai vakasamataka tiko na bulumakau, e manumanu ni cakacaka, na nona ileu e vakatakarakarataka na kaukaua ni rawa ni vakayagataka me iyaragi. A tukuna tiko o Ana: ‘Jiova, oni sa vakaukauataki au.’—1 Samuela 2:1, The Bible in Living English.
◼ E raici me vosa ni parofisai na vosa i Ana me baleta na “lumuti.” E tautauvata kei na vosa e vakadewataki me “mesaia,” o Ana sara ga na imatai me vakayagataka ena iVolatabu me dusia na tui lumuti ena gauna se bera mai.—1 Samuela 2:10.
◼ A va tale ga ya na nona talaucaka na lomana o Meri na tinai Jisu ena 1,000 na yabaki emuri ena nona vakacaucautaki Jiova.—Luke 1:46-55.
[iYaloyalo ena tabana e 16]
A leqataka vakalevu o Ana nona sega ni vakaluveni, sa qai sasaga vagumatua o Penina me cakava na ka me vakayalolailaitaki Ana kina
[iYaloyalo ena tabana e 17]
A sega ni cudru o Ana ena nanuma cala i Ilai
[iYaloyalo ena tabana e 17]
O rawa ni vakatotomuri Ana mo dau masu mai vu ni lomamu?