Mo Vakalagilagi Jiova ena Nomu Veidokai

“A ka vakaturaga ka vakaiukuuku na nona cakacaka [o Jiova].”​—SAME 111:3.

1, 2. (a) O na vakamacalataka vakacava na vosa “veidokai”? (b) Na taro cava soti ena veivosakitaki ena ulutaga qo?

E KAYA na iVolatabu ni dodonu me dokai se rokovi o Jiova ni volai kina: “Na noqu Kalou . . . o ni sa vakaisulu e na vakarokoroko kei na ka vakaturaga.” (Same 104:1) E vakaraitaka na yapositolo o Paula nira rawa ni veidokai tale ga na tamata ena nodra itovo. E kaya kina me baleta na kedra irairai na lotu vaKarisito yalewa: “Me vakaisulu vaka talega kina ko ira na yalewa e nai sulu e kilikili, ni ra sa lokomi ka yalomatua: me kakua ni tali na drau ni uludra, me kakua ni vakoula, se vakamata-ni-civa, se vakai sulu talei.” (1 Tim. 2:9) Ia me dokai na nona itutu ‘vakaturaga kei nona iukuuku’ o Jiova, e sega wale ga ni gadrevi me veidokai na keda irairai.​—Same 111:3.

² Ena iVolatabu na vosa vakaIperiu ni “veidokai” e rawa ni kena ibalebale tale ga na “ka totoka,” “veiliutaki,” “lagilagi,” kei na “vakarokoroko.” E kaya e dua na ivolavosa ni “veidokai” e vakaibalebaletaka “na nona dokai, se rokovi e dua.” O koya gona, o Jiova duadua ga e dodonu me dokai se rokovi vakalevu. Nida nona tamata yalodina, e dodonu me veidokai noda itovo vaka kina noda ivosavosa me rawa ni lagiti tiko ga kina na yacana. Na cava era rawa ni veidokai kina na kawatamata? E vakadinadinataki vakacava na nona dau veidokai kei na nona lagilagi o Jiova? Ena uqeti keda vakacava na nona veidokai na Kalou? Na cava eda vulica vei Jisu Karisito me baleta na bulataki ni itovo qori? Eda na vakaraitaka vakacava na veidokai vakalou?

Vuna Eda Rawa ni Veidokai Kina

3, 4. (a) Na cava meda cakava me baleta na noda dokai? (b) E dusi cei tiko vakaparofisai na Same 8:​5-9? (Raica na ivakamacala e ra.) (c) A solia na veidokai vei cei o Jiova ena gauna eliu?

³ Nida buli meda ucuya na Kalou, eda rawa ni veidokai. O Jiova a doka na imatai ni tagane ena nona lesi koya me lewa na veika kece e tu e vuravura. (Vkte. 1:​26, 27) Ena gauna mada ga e vakayali kina na bula uasivi, a vakalesuya tale o Jiova na itavi vua na kawatamata me baleta na vuravura. O koya gona, na Kalou e se ‘vakaisalataki’ keda tiko ga ena veidokai. (Wilika Same 8:​5-9.)a Ni a vakaraitaki vei keda na veidokai e vinakati meda veidokai tale ga​—meda vakalagilagia, vakarokorokotaka, qai doka na yaca i Jiova.

⁴ O Jiova e dau dokai ira na sokaloutaki koya vakatabakidua. Na Kalou a dokai Epeli ena nona vakadonuya nona isoro, ia a sega ni vakadonuya na isoro a cabora na tacina o Keni. (Vkte. 4:​4, 5) A vakaroti o Mosese me ‘vakacerecerei’ Josua, ni na sosomitaki koya me liutaki ira na Isireli. (Tiko 27:​20, NW) E kaya na iVolatabu me baleti Solomoni na luvei Tevita: “A sa vakalevulevui Solomoni vakalevu e matadra kece na Isireli ko Jiova, ka solia vua na ka vakaturaga [se “veidokai,” NW], sa sega ni vakakina e dua na tui Isireli ka bula eliu.” (1 Vei. 29:25) Na Kalou ena dokai ira vakalevu na lotu vaKarisito lumuti era sa vakaturi oti, era a yalodina ena nodra tukuna “na lagilagi vakaturaga ni nona matanitu.” (Same 145:​11-​13) O koya gona ena nodra vakacaucautaki Jiova tale ga va qori, era vakalougatataki tale ga ena itavi dokai o ira na ‘so tani tale na sipi’ i Jisu e se tubu tiko ga na kedra iwiliwili.​—Joni 10:16.

Na iVakadinadina ni Nona Dokai Qai Vakalagilagi o Jiova

5. E cecere vakacava na nona dokai o Jiova?

⁵ Ena sere e vakadutaitaki kina na Cecere i Jiova kei na somidi ni tamata, e lagata na daunisame o Tevita: “I Jiova na neimami Turaga, a ka talei vakaidina nai rogo ni yacamuni e vuravura taucoko! O ni sa vakaraitaka na nomuni lagilagi mai lomalagi ecake.” (Same 8:1) Tekivu mai na gauna se bera ni buli kina na “lomalagi kei vuravura” me yacova na gauna ena vakayacori kina na inaki ni Kalou me parataisi na vuravura qai uasivi na kawatamata​—e cecere qai dokai duadua ga na Kalou o Jiova ena vuravura taucoko.​—Vkte. 1:1; 1 Kor. 15:​24-​28; Vkta. 21:​1-5.

6. Na cava e tukuna kina na daunisame ni vakaisulutaki ena veidokai o Jiova?

⁶ A wacava li na nona uqeti na daunisame​—e dau rerevaka na Kalou​—ni wanonova na totoka ni serau ni kalokalo ena bogi, ni vaka sara ga na taliva ni “vatutalei”! E qoroya na daunisame na cakacaka ni Kalou ena nona ‘birika na lomalagi me vaka ga e dua na isulu,’ qai vakalagilagi Jiova ena vuku ni nona ibulibuli veivakurabuitaki. (Wilika Same 104:​1, 2.) Na dokai kei na lagilagi ni Dauveibuli tawarairai e laurai sara ga ena veika e bulia.

7, 8. Na ivakadinadina cava ni nona dokai kei nona lagilagi o Jiova e laurai e lomalagi?

⁷ Kena ivakaraitaki, vakasamataka mada na isoso kalokalo e vakatokai na Milky Way. E somidi na noda Vuravura ni vakatauvatani kei na veikalokalo, na vuravura lalai, kei na maliwalala, baleta ni vaka ga e dua na mataninuku ena baravi levu. Na Milky Way mada ga e tu kina e sivia na 100 na bilioni na kalokalo! Ke o wilika yadudua na kalokalo ena veisekodi me 24 na aua ena dua na siga, ena tauri iko e sivia na 3,000 na yabaki mo qai yacova yani na 100 na bilioni.

⁸ Ke tiko ena Milky Way e 100 bilioni na kalokalo, vakacava na vo ni maliwalala? Era nanuma na dau dikeva na maliwalala ni isoso kalokalo e vakatokai na Milky Way e rawa ni dua wale ga vei ira na isoso kalokalo e 50 na bilioni se via yacova sara na 125 na bilioni na kedra iwiliwili. E vica taucoko na iwiliwili ni kalokalo era tiko ena maliwalala? Eda na sega ni kila rawa na kena isau. Ia, o Jiova e ‘wilika na kedra iwiliwili na kalokalo; qai vakayacani ira kece.’ (Same 147:4) Ni o kila nona vakasulumi ena lagilagi o Jiova, sega li ni o uqeti mo vakacaucautaki koya?

9, 10. E laurai vakacava ena kena buli na madrai na nona vuku na Dauveibuli?

⁹ Meda veivosakitaka mada e dua na ka e kilai levu​—na madrai. E sega wale ga ni ‘bulia na lomalagi kei na vuravura’ o Jiova, ia e solia tale ga “na sore ni kau vei ira na daukabukaburaki kei na madrai me laukana.” (Same 146:​6, 7; 2 Kor. 9:​10, VV) Na itutu ‘vakaturaga kei na iukuuku’ ni Kalou e laurai ena nona cakacaka vakasakiti, okati kina na kau e caka mai kina na madrai. (Wilika Same 111:​1-5.) A vakatavulici ira nona imuri o Jisu mera masuta: “Solia mai vei keimami e na siga oqo na kakana e yaga vei keimami.” (Maciu 6:​11) Ena vosa taumada a volavola kina o Maciu, a vakayagataka na vosa “madrai”​—“Solia mai vei keimami e na siga oqo na madrai e yaga vei keimami.” A dau kedra kakana na tamata ena gauna i liu na madrai, okati kina o ira na Isireli. E dina ni kakana rawarawa, ia e sega ni rawarawa na kena cakacaka, ni vereverea dina na veika e okati ena kena buli na madrai, me lai kana vinaka sara.

¹⁰ Na gauna a volai kina na iVolatabu, era a vakayagataka na Isireli na witi se falawa, kei na wai me buli kina na madrai. Ena so na gauna, e vakayagataki na leveni se na isi ena kena buli. Na nodra umani vata na veika lalai qori era yaco kina e so na ka veivakurabuitaki (chemical compounds), era qai veisemati. E sega ni kilai vinaka sara na nodra cakacaka vata na veika lalai qo. O koya gona, e veivakurabuitaki qai vereverea tale ga na kena wasewasea na yago na ka me maroroya kei na ka me biuta laivi. Sa rauta me lagata na daunisame: “I Jiova, sa ka levu vakaidina na nomuni cakacaka! Ka sa caka vakavuku kecega”! (Same 104:24) E uqeti iko tale beka ga qori mo vakalagilagi Jiova?

Uqeti Iko Vakacava na Nona Lagilagi kei na Nona Dokai na Kalou?

11, 12. Ena uqeti keda vakacava na noda dau dikeva na cakacaka veivakurabuitaki ni Kalou?

¹¹ E sega ni gadrevi meda kenadau ena dikevi ni maliwalala meda qoroya kina na kalokalo ena bogi, se meda kenadau ena buli madrai meda marautaka kina na kania. Ia meda marautaka na lagilagi ni Dauveibuli, ena gadrevi meda tikica na gauna meda vakasamataka kina na cakacaka ni ligana. Ena yaga vakacava qori vei keda? Ena tautauvata sara ga qori kei na noda vakasamataka vakatitobu e so tale na cakacaka i Jiova.

¹² A lagata o Tevita ena vuku ni veika lelevu e dau cakava o Jiova vei ira na nona tamata: “Au na cavuta voli na lagilagi ni kemuni rogorogo vakaturaga levu, kei na nomuni cakacaka sa veivakurabuitaki.” (Same 145:5) Eda na vakaraitaka noda kauai nida vulica na iVolatabu, da qai vakasamataka vakatitobu na veika eda wilika. Na cava na kena yaga? Sa na qai levu ga na noda vakalagilagia kei na noda rokova na Kalou. Eda duavata tale ga kei Tevita ena nona vakarokorokotaki Jiova ni kaya: “Ka’u na tukuna voli talega na nomuni levu.” (Same 145:6) Noda vakasamataka vakatitobu na cakacaka veivakurabuitaki ni Kalou ena vaqaqacotaka noda veiwekani kei Jiova qai uqeti keda meda gumatua na tukuni koya ena nuidei. Vakacava, o vunautaka tiko vagumatua na itukutuku vinaka qai uqeti ira na tamata mera vakavinavinakataka na nona lagilagi, kei na nona veiliutaki na Kalou o Jiova?

Vakatotomuria Vinaka o Jisu na Nona Veidokai na Kalou

13. (a) Na cava e solia o Jiova vei Luvena, me vaka e tukuni ena Taniela 7:​13, 14? (b) Ni Tui, e liutaki ira vakacava nona tamata o Jisu?

¹³ Na Luve ni Kalou, o Jisu Karisito, a gumatua ena vunautaki ni itukutuku vinaka qai vakalagilagia na veiliutaki cecere i Tamana. E lesia o Jiova na itavi dokai vua na Luvena duabauga sa vakatubura, ena nona solia vua ‘na lewa kei na matanitu.’ (Wilika Taniela 7:​13, 14.) Ia a sega ni dokadokataka o Jisu na itavi ya. Na kena veibasai ga​—e iLiuliu yalololoma qai kila vinaka ni vakaiyalayala na kaukaua ni tamata. E liutaki ira gona ena veidokai kei na veinanumi. Vakasamataka mada e dua na ivakaraitaki me baleta nona itovo na Tui Digitaki o Jisu, oya na nona kauaitaki ira na tamata, vakauasivi o ira na sega ni vinakati se lomani.

14. Era dau raici vakacava na vukavuka e Isireli makawa?

¹⁴ Ena gauna e liu, era dau rarawa vakadede o ira na vukavuka me lai yacova sara na nodra mate. E tete vakamalua na mate me yacova ni sa robota na yagodra. Na dredre ni nona vakabulai e dua na vukavuka e via vaka ga na kena sagai me vakaturi e dua mai na mate. (Tiko 12:12; 2 Tui 5:​7, 14) Era dau kilai mera sega ni savasava, era vakasisilataki, era qai dau cemuri mai na vanua era vakaitikotiko kina. Nira volekati ira yani na tamata, era dau kaci vakadomoilevu: “Au sega ni savasava! au sega ni savasava!” (Vunau 13:​43-​46) O koya e vukavuka e vaka ga e dua na tamata mate. Me vaka e volaitukutukutaki ena nodra ivola na rapai, o koya e vukavuka me rauta ni 1.7 na mita na nona veiyawaki kei na dua. E tukuni tale ga ni gauna e laurai kina e dua na vukavuka ni se yawa tiko mai, ena virilaki koya na iliuliu ni lotu me kua ni toso voleka yani.

15. E vukea vakacava e dua na vukavuka o Jisu?

¹⁵ Vakasamataka mada na ka a cakava o Jisu ni mai tagi vua e dua na tauvi vukavuka me vakabulai. (Wilika Marika 1:​40-​42.) A sega ni vakasavi koya tani o Jisu, ia a vakabulai koya ena yalololoma kei na veidokai. E raica o Jisu ni vakaloloma qai gadreva dina na veivakacegui. E uqeti koya na nona yalololoma me vakabula sara ga na vukavuka ya. A dodoka na ligana, tarai koya, qai vakabulai koya.

16. Na cava o vulica ena nona dauveivukei o Jisu vei ira e so tale?

¹⁶ Nida imuri i Jisu, eda na vakatotomuria vakacava na nona vakaraitaka o Jisu na itovo nei Tamana? Dua oya na noda doka na tamata kece ga veitalia na nodra itutu, ituvaki se yabaki ni bula. (1 Pita 2:​17) Vakauasivi o ira era tu vakarau mera veiliutaki, me vakataki ira na tagane vakawati, itubutubu, kei ira na qase ni ivavakoso, ena gadrevi mera dau veidokai ra qai veinanumi ena nodra veiliutaki me rawa tale ga nira na dokai tiko kina. E bibi dina qori vei ira kece na lotu vaKarisito, ni kaya kina na iVolatabu: “Dou veilomani sara e na veilomani ni veitacini; dou veiuasiviti e na veivakarokorokotaki.”​—Roma 12:10.

Vakaraitaka na Veidokai ena Sokalou

17. Na cava eda vulica mai na iVolatabu me baleta noda vakaraitaka na yalo ni veidokai nida sokaloutaki Jiova?

¹⁷ E dodonu meda veidokai qai vakarokoroko nida sokaloutaki Jiova. E kaya na Dauvunau 5:1 “Mo lewa vinaka na yavamu ni ko sa lako ki na vale ni Kalou.” Rau a vakaroti o Josua kei Mosese me rau luvata na nodrau ivava ni rau tiko ena qele tabu. (Lako 3:5; Josua 5:​15) Oqori e ivakaraitaki ni veidokai. Era a vakaroti na bete ni Isireli mera dara na tarausese lineni “me tabonaki kina na yagodratou.” (Lako 28:​42, 43) Eratou cakava na veika qori me kua ni laurai kina na yagodra nira veiqaravi ena icabocabonisoro. O ira kece na lewenivuvale ni bete e dodonu mera doka se rokova na Kalou era sokaloutaka.

18. Eda na vakaraitaka vakacava na veidokai nida sokaloutaki Jiova?

¹⁸ E dodonu meda vakaraitaka na veidokai nida sokaloutaki Jiova. Ke da vinakata meda dokai, meda vakaitovotaka sara. Na veidokai me kua ni caka ga vakarairai meda taleitaki kina, se me vaka ga e dua na isulu eda daramaka da qai luvata tale. E dodonu me vu mai lomada. (1 Sam. 16:7; Vkai. 21:2) Me tiki sara ga ni noda bula na veidokai, noda itovo, kei na noda veiwekani kei ira e so tale, vaka tale ga kina nida dikevi keda sara mada ga. E dodonu meda vakaitovotaka ena veigauna na itovo qo, ena noda ivukivuki kei na ivosavosa. Ni dikevi noda itovo, ivukivuki, isulusulu kei na irairai, meda nanuma na nona vosa na yapositolo o Paula: “Keitou sa sega ni vakatarabetaka e dua e na dua na ka, me kakua ni beitaki kina na cakacaka vakaitalatala: ia e na ka kecega keitou sa vakadinadina ni keitou sai talatala ni Kalou.” (2 Kor. 6:​3, 4) Meda dau “vakarogovinakataka nai vakavuvuli ni Kalou na nodai Vakabula e na ka kecega.”​—Taito 2:​10.

Vakaraitaka Tiko ga na Veidokai

19, 20. (a) Na sala cava eda rawa ni vakaraitaka kina na veidokai vei ira e so tale? (b) Na cava meda vakadeitaka me baleta na veidokai?

¹⁹ Era dau veidokai na lotu vaKarisito lumuti nira “matataki Karisito.” (2 Kor. 5:​20, VV) Era veitokoni ena yalodina na ‘so tani tale na sipi,’ ena nodra doka na Matanitu vakaMesaia. E dau vosa ena veidokai na italai se mata ni dua na matanitu. O koya gona, meda vosa ena doudou kei na veidokai nida tokona na Matanitu ni Kalou. (Efeso 6:​19, 20) Ia nida tukuna yani “nai rogorogo vinaka ni ka vinaka,” e sega li nida vakaraitaka tiko vei ira na veidokai?​—Aisea 52:7.

²⁰ Meda vakadeitaka meda vakalagilagia na Kalou ena noda itovo. (1 Pita 2:​12) Meda vakaraitaka mada ga ena veigauna na noda dokai koya, nona sokalou, kei ira eda vakabauta vata. Me marautaka mada ga o Jiova na noda vakaitovotaka na veidokai me vaka na nona vakaisulutaki ena vakarokoroko kei na ka vakaturaga.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• E uqeti keda vakacava na nona lagilagi kei na nona dokai o Jiova?

• Na cava o vulica me baleta na veidokai ena nona vukea e dua na vukavuka o Jisu?

• Eda na rokovi Jiova vakacava nida vakaraitaka na veidokai?

[iYaloyalo ena tabana e 12]

E dokai Epeli vakacava o Jiova?

[iYaloyalo ena tabana e 14]

E laurai na cakacaka vakasakiti i Jiova ena kena buli na madrai

[iYaloyalo ena tabana e 15]

Na cava o vulica me baleta na veidokai ena nona vukea e dua na vukavuka o Jisu?

[iYaloyalo ena tabana e 16]

Nida doka na noda sokalou ena rokovi kina o Jiova