“Sa Yalololoma na Tamamudou”

“O koya mo dou qai yalololoma, me vaka sa yalololoma na Tamamudou.”​—LUKE 6:​36.

1, 2. E vakaraitaki vakacava ena vosa i Jisu vei ira na vunivola, ira na Farisi, kei ira na nona imuri ni dua na itovo talei na yalololoma?

E KUNE ena Lawa a soli vei Mosese e rauta ni 600 na lawa kei na ivakavuvuli. E dodonu me muri na lawa kece oqori, ia me na caka ena dela ni yalololoma. Dikeva mada na ka e tukuna o Jisu vei ira na Farisi era sega ni dau yalololoma. E cudruvi ira vakarua qai cavuta na ivakaro ni Kalou: “Au sa vinakata na yalololoma, ka segai nai soro.” (Maciu 9:​10-​13; 12:​1-7; Osea 6:6) Ni vakarau cava na nona cakacaka vakaitalatala, e kaya o Jisu: “E ca vei kemudou, na vu-ni-vola kei na Farisi, na dauveivakaisini! ni dou sa solia nai katini ni botebotekoro, kei na co vakaoqo, ia dou sa biuta laivi na veika bibi e na vunau, nai valavala dodonu, kei na loloma, kei na vakadinata [“yalodina,” VV].”​—Maciu 23:23.

² E matata vakasigalevu ni dau vakabibitaka na yalololoma o Jisu. A kaya vei ira nona imuri: “Mo dou qai yalololoma, me vaka sa yalololoma na Tamamudou.” (Luke 6:​36) Me rawa nida “vakadamurimuria na Kalou” ena itovo oqo, meda kila taumada na ibalebale ni yalololoma dina. (Efeso 5:1) Na noda kila tale ga na yaga ni yalololoma ena uqeti keda meda dau vakaitovotaka.

Yalololoma Vei Ira na Gadreva

3. Na cava meda vulica kina vei Jiova na ibalebale ni yalololoma dina?

³ E lagata na daunisame: “Sa daulomasoli ko Jiova, ka yalololoma; sa dauberabera ni cudru, a sa levu na nona loloma. Sa yalovinaka ko Jiova vei ira na tamata kecega: ka sa yacova na nona cakacaka kecega na nona yalololoma.” (Same 145:​8, 9) O Jiova e “Tama ni loloma, kei na Kalou ni veivakacegui kecega.” (2 Korinica 1:3) E vakaraitaki na yalololoma ena nona kauaitaki e dua. Oqori sara ga na itovo vakasakiti e kilai kina o Jiova. Eda vulica ena nona ivakaraitaki kei na nona veituberi na ibalebale ni yalololoma dina.

4. Na cava eda vulica ena Aisea 49:15 me baleta na yalololoma?

⁴ E volaitukutukutaki ena Aisea 49:15 na ka e tukuna o Jiova: “E dua li na yalewa me na guilecava na luvena sa sucu, me kua ni lomana na luve ni ketena?” Na vosa vakaIperiu era volekata na ibalebale ni ivakadewa ni vosa “lomana” ena tikinivolatabu oqori, e veisemati kei na vosa yalololoma e se qai tukuni oti ga ena Same 145:​8, 9. Nona uqeti o Jiova me vakaraitaka na yalololoma e vakatauvatani kei na loloma e vakaraitaka e dua na tina se qai vakasucu vou. De dua ena via kana o gone, se so tale na ka e tagica. Na nona yalololoma se veinanumi o tina ena uqeti koya me vakaceguya na gagadre i luvena. O Jiova e vaka sara ga oqori ni dau vakaraitaka na yalololoma vei ira e lomana.

5. E vakaraitaka vakacava vei ira na Isireli o Jiova ni “vutu ni loloma”?

⁵ E dua dina na ka vinaka noda dau lomana e dua, ia e bibi sara meda vakaraitaka me yaga vei ira na gadreva tu. Dikeva mada na ka e cakava o Jiova ena gauna era vesu tu kina mai Ijipita na nona tamata ena rauta na 3,500 na yabaki sa sivi. E kaya vei Mosese: “Au sa raica dina na nodra rarawa na noqu tamata, era sa tiko mai Ijipita, ka’u sa rogoca talega na nodra tagi e na vukudra era sa lesia vakabibi na nodra cakacaka; ni’u sa kila na nodra rarawa: ia ka’u sa lako sobu mai me’u vakabulai ira mai vei ira na kai Ijipita, ka me’u kauti ira cake mai na vanua ko ya ki na vanua vinaka ka levu sara, ki na vanua sa dave kina na wai-ni-sucu kei na oni.” (Lako Yani 3:​7, 8) Ni oti e rauta ni 500 na yabaki nodra sereki mai Ijipita na Isireli, a tukuna o Jiova mera nanuma: “Au a kauti ira na Isireli cake mai Ijipita, ka vakabulai kemuni mai na ligadra na kai Ijipita, kei na liga ni veimatanitu kecega era sa vakasaurarataki kemuni.” (1 Samuela 10:18) Era leqa vakalevu na Isireli nira sega ni dau muria na ivakatagedegede savasava ni Kalou. Ia e dau lomani ira tu ga o Jiova qai vakabulai ira vakawasoma. (Dauveilewai 2:​11-​16; 2 Veigauna 36:15) E vakaraitaka oqo na ka e dau cakava na Kalou yalololoma vei ira na gadreva tu na veivukei, ira na leqataki tu nodra bula se ra sotava na bula dredre. Sa “vutu ni loloma” dina ga o Jiova.​—Efeso 2:4.

6. E vakatotomuri Tamana vakacava o Jisu Karisito ena nona dau yalololoma?

⁶ Na gauna e bula tiko kina e vuravura o Jisu Karisito, a vakatotomuri Tamana vinaka ena nona dau loloma. Cava e cakava ni rau vakamasuti koya e rua na turaga mataboko: “Mo ni lomani keirau mai, na Turaga, na Luve i Tevita”? Rau kerei Jisu me cakava e dua na cakamana me rau rai tale kina. E cakava vaka kina o Jisu ena levu ni nona loloma, sega ni ka me vakarairai ga. E kaya na iVolatabu: “Sa qai yalololoma ko Jisu, a sa tara na matadrau: a sa rai vinaka vakasauri.” (Maciu 20:​30-​34) Na nona yalololoma o Jisu e uqeti koya me vakayacora e levu na cakamana era vakacegui kina na mataboko, na vukavuka, kei ira na itubutubu era vakaleqai na luvedra.​—Maciu 9:​27; 15:22; 17:15; Marika 5:​18, 19; Luke 17:​12, 13.

7. Na cava eda vulica ena nodrau ivakaraitaki na Kalou o Jiova kei na Luvena me baleta na yalololoma?

⁷ Na ivakaraitaki ni Kalou o Jiova kei Jisu Karisito e vakavotui kina e rua na ka e vauca na yalololoma​—kena imatai na nodra lomani, kauaitaki se nanumi na gadreva tu na veivuke, kena ikarua na nodra vakacegui. Na tikina ruarua oqori ena gadrevi kina na yalololoma. Ena iVolatabu e dau vakaraitaki na yalololoma ena vuku ni nodra lomani se nanumi na gadreva dina tu na veivuke. Ia vakacava na gauna e vakatauci kina na lewa? Dau laurai beka na veitovaki, me vaka na kena sega ni veiganiti na itotogi e tau?

Yalololoma Vei Ira na Valavala Ca

8, 9. Na cava e vauci ena yalololoma a vakaraitaki vei Tevita ni valavala ca oti kei Pacisepa?

⁸ Vakasamataka mada na gauna e tarogi Tui Tevita kina e Isireli makawa o Necani na parofita, me baleta nona veidauci kei Pacisepa. E veivutuni o Tevita qai masulaka: “Ni lomani au mai, na Kalou, me vaka na nomuni yalololoma: me vaka na kena levu ni nomuni yalololoma, mo ni bokoca laivi na noqui valavala ca. Mo ni vakasavasavataki au sara mai na noqu caka cala, ka vuya laivi vei au na noqui valavala ca. Ni’u sa vakatusa na noqu talaidredre: ka sa tu ga e mataqu e na veisiga na noqui valavala ca. Vei kemuni, io, vei kemuni duaduaga, ka’u sai valavala ca, ka cakava e matamuni na ka ca.”​—Same 51:​1-4.

⁹ E veivutuni dina o Tevita. E vosota na nona ivalavala ca o Jiova qai sega ni kaukaua sara nona vakatauitotogitaki koya kei Pacisepa. Ia, ke rau lewai ena yavu ni Lawa a soli vei Mosese, e dodonu me rau vakamatei. (Vakarua 22:22) Dina ni rau qai vakila na ca ni nodrau ivalavala ca, ia rau a sega ga ni vakamatei. (2 Samuela 12:13) Na yalololoma gona i Jiova e vauci tiko kina na nona dau vosota na valavala ca. Ia, ena sega ni tarovi koya me vakatauca na itotogi e veiganiti.

10. Na cava meda kua ni raica kina vakamamada na yalololoma i Jiova ena gauna e vakatauca kina nona lewa?

¹⁰ A “curu ki vuravura nai valavala ca e na vuku ni tamata e lewe dua [o Atama]” qai ‘isau ni valavala ca na mate,’ sa dodonu ga mera mate na tamata kece. (Roma 5:​12; 6:​23) Eda vakavinavinaka ni dau yalololoma o Jiova ena gauna e vakatauca kina nona lewa! Ia, meda kua ni raica vakamamada na yalololoma ni Kalou. “Sa dodonu na nonai valavala kecega [o Jiova],” e kaya na Vakarua 32:4. Na gauna e vakaraitaka kina nona yalololoma na Kalou ena sega ni vakalecalecava na nona ivakatagedegede cecere ni lewadodonu.

11. E vakaraitaka vakacava o Jiova na lewadodonu e veiganiti ni vakatauca nona lewa vei Tevita ena nona valavala ca kei Pacisepa?

¹¹ Ni bera ni vakatulewataki me rau kua ni vakamatei o Tevita kei Pacisepa, me na vosoti mada na nodrau ivalavala ca. Era sega ni vakatarai na dauveilewai ni Isireli mera cakava oqori. Kevaka era a vakatulewa kina, macala tu ga nira na vakarota me rau totogi mate. Oya na ka e vakarota na Lawa. Ia, sa oti tu nodrau veidinadinati o Tevita kei Jiova qai raica sara ga na Kalou me yavu ni nona vosota na valavala ca i Tevita na veidinadinati oya. (2 Samuela 7:​12-​16) O koya gona, e vakatulewataka na Kalou o Jiova, “ko Koya sa lewai vuravura kecega,” qai ‘dau vakatovolea na loma ni tamata,’ me walia ga vakataki koya na leqa oqo. (Vakatekivu 18:25; 1 Veigauna 29:17) E kila vinaka na Kalou na loma i Tevita, e raica tale ga ni veivutuni dina, qai vosoti koya.

12. Na cava meda cakava me yaga kina vei keda na tamata ivalavala ca na yalololoma ni Kalou?

¹² Na nona yalololoma o Jiova me sereki keda mai na itotogi ni mate ena vuku ni noda kawa ivalavala ca, e salavata vinaka kei na nona lewadodonu. Me rawa ni vosoti keda qai vakaraitaka tiko ga na lewadodonu, e vakarautaka o Jiova na Luvena, o Jisu Karisito me isoro ni veivoli—oqo na ivakaraitaki levu duadua ni loloma. (Maciu 20:28; Roma 6:​22, 23) Kevaka eda vinakata me yaga vei keda na yalololoma ni Kalou​—meda vakabulai kina mai na itotogi ni kawa ivalavala ca​—sa dodonu ga meda ‘vakabauta na Luvena.’​—Joni 3:​16, 36.

Kalou Yalololoma Qai Lewadodonu

13, 14. E dau mamada tale beka na lewadodonu i Jiova ena vuku ni nona yalololoma? Vakamacalataka.

¹³ Dina ni dau yalololoma o Jiova, qai dei ena nona ivakatagedegede ni lewadodonu, ia e dau veitovaki beka ni vakatauca na nona lewadodonu? Ena mamada beka nona vakatauca na lewadodonu ena vuku ni nona yalololoma? E sega.

¹⁴ E kaya o Jiova vei ira na Isireli ena gusu i Osea: “Ka’u na tauri iko mo watiqu ka sega ni mudu; io, ka’u na tauri iko mo noqu e na yalododonu, kei na lewa dodonu, kei na yalovinaka, kei na yalololoma.” (Osea 2:​19) Matata ena veivosa oqori ni nona yalololoma o Jiova e dau salavata vinaka kei na nona itovo talei tale e so, okati kina na nona lewadodonu. O Jiova na “Kalou, sa yalololoma ka daulomasoli, . . . sa sega ni cudruvaka na caka ca kei na talaidredre kei nai valavala ca, ia sa sega ga ni vakadonui ira na cala.” (Lako Yani 34:​6, 7) O Jiova e Kalou dau yalololoma qai lewadodonu. Tukuna na iVolatabu me baleti koya: “A Uluvatu! sa sega ni cala na nona cakacaka: Ni sa dodonu na nonai valavala kecega.” (Vakarua 32:4) E uasivi na nona lewadodonu kei na nona yalololoma. Erau veiraurau vinaka, qai sega ni dua e levu se me kaukaua cake. Erau cakacaka vata na nona itovo ruarua oqori.

15, 16. (a) Na cava e vakaraitaka ni sega ni kaukaua nona dau vakatauca na lewadodonu na Kalou? (b) Na cava era vakadeitaka na dausokaloutaki Jiova ena gauna sa vakatauca kina o koya na nona lewa ena ituvaki ca eda bula donuya tu?

¹⁵ E sega ni kaukaua na nona vakatauca na lewadodonu o Jiova. E dau yavutaki vinaka, qai raica me veiganiti na nona vakatauitotogi vei ira na caka cala. Ia e rawa ni veivakabulai tale ga na lewadodonu ni Kalou vei ira e ganiti ira. Kena ivakaraitaki, na gauna a vakarusa kina na koro o Sotoma kei Komora, a vakabula na peteriaki o Loti kei na rua na luvenayalewa.​—Vakatekivu 19:​12-​26.

¹⁶ Eda nuidei ni gauna e vakatauca kina o Jiova nona lewadodonu ena ituvaki ca eda bula donuya tu oqo, era na vakabulai ga “nai soqosoqo levu” ni dausokalou dina “era sa sava nodrai sulu, ka vakavulavulataka e na dra ni Lami.” O ira oqo era ‘bulata na veivakararawataki levu.’​—Vakatakila 7:​9-​14.

Na Cava Meda Yalololoma Kina?

17. Na cava e dua na yavu meda dau yalololoma kina?

¹⁷ Eda vulica sara ga na ibalebale ni yalololoma dina ena nodrau ivakaraitaki o Jiova kei Jisu Karisito. E vakamacalataka na Vosa Vakaibalebale 19:17 e dua na yavu meda dau yalololoma kina: “Sa ia na soli ka vei Jiova ko koya sa lomani ira na dravudravua; ia na ka sa solia ko koya ena saumi tale vua.” Ena marau vakalevu o Jiova nida vakatotomuri koya kei Jisu ena noda dau yalololoma vei ira tale e so. (1 Korinica 11:1) Era na uqeti kina mera dau yalololoma, me vaka ga na kena a vakarautaki vei ira.​—Luke 6:​38.

18. Na cava meda saga kina meda dau yalololoma?

¹⁸ Na yalololoma e okati kina e vica na itovo vinaka. E vauci kina na yalovinaka, loloma, kei na veinanumi. Nona veinanumi e dua ena uqeti koya me vakaraitaka na yalololoma. Ni sega ni vakaleqa na lewadodonu i Jiova na nona yalololoma, e dau berabera kina ni cudru qai vosota vakadede me solia na gauna vei ira na caka cala mera veivutuni. (2 Pita 3:​9, 10) Erau veisemati gona na yalololoma kei na vosovoso vakadede. Ni okati tiko e vica na itovo talei ena yalololoma​—wili kina e so na vua ni yalo tabu ni Kalou​—e matata kina ni yalololoma sara ga e uqeta na kena vuataki na itovo talei vaka oya. (Kalatia 5:​22, 23) Bibi kina meda saga meda dau yalololoma!

“Sa Kalougata ko Ira e Dauloloma”

19, 20. E vinaka cake vakacava na yalololoma mai na kena vakatauci na lewa?

¹⁹ E vakaraitaka na tisaipeli o Jemesa na vuna me tiki bibi kina ni noda bula na yalololoma. A vola: “Sa gumatua cake na loloma mai na veilewaitaki ni cala.” (Jemesa 2:​13b, VV) E vakamacalataka tiko o Jemesa na yalololoma e vakaraitaka e dua na dausokaloutaki Jiova vei ira e so tale. Na yalololoma oqo e vinaka cake sara mai na kena vakatauci na lewa, baleta na gauna e ‘vakatusai koya kina vua na Kalou’ e dua, ena dikeva o Jiova na ivakarau ni nona dau yalololoma, qai vosoti koya ena vuku ni isoro ni veivoli i Luvena. (Roma 14:12) Sega ni vakabekataki ni a dau vakaraitaka na yalololoma o Tevita, oya e dua na vuna a vosoti kina nona valavala ca kei Pacisepa. (1 Samuela 24:​4-7) Ia, ena “lewai ka sega ni lomani ko koya sa sega ni dau loloma.” (Jemesa 2:​13a) Sa rauta me raici ira na “sega ni yalololoma” na Kalou mera wili kei ira ‘sa dodonu mera mate’!​—Roma 1:​31, 32.

²⁰ E kaya o Jisu ena nona Vunau ena Ulunivanua: “Sa kalougata ko ira e dauloloma: ni ra na lomani.” (Maciu 5:7) E vakadeitaka na veivosa oqori ni o ira na vinakata me yalololoma vei ira na Kalou, ena gadrevi tale ga mera dau yalololoma! Na ulutaga e tarava ena vakamacalataki kina noda rawa ni bulataka na yalololoma e veisiga.

Na Cava o Vulica?

• Na cava na ibalebale ni yalololoma?

• E vakaraitaki vakacava na yalololoma?

• E Kalou dauloloma qai lewadodonu vakacava o Jiova?

• Na cava meda dau yalololoma kina?

[iYaloyalo ena tabana e 21]

Nona yalololoma o Jiova vei ira na gadreva tu na veivuke e vakatauvatani ina nona lomana na luvena e dua na tina

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Na cava eda vulica me baleta na yalololoma ena cakamana i Jisu?

[iYaloyalo ena tabana e 24]

E mamada tale beka nona vakatauca na lewadodonu o Jiova ena nona vakaraitaka na yalololoma vei Tevita?

[iYaloyalo ena tabana e 25]

Nona yalololoma na Kalou vei keda na tamata ivalavala ca e salavata kei na nona lewadodonu