Wase Lima

Vakalolovirataki Ira na Viavialevu o Jiova

Aisea 2:6–4:1

1, 2. Na cava e dodonu meda kauai kina ina itukutuku vakaparofisai i Aisea vei ira na Jiu ena nona gauna?

DUA na ka nona sevaka na parofita o Aisea na ituvaki sa tu kina o Jerusalemi kei Juta, mani gole vua na Kalou o Jiova qai cavuta: “Ka ni kemuni a biuti ira na nomuni tamata na mataqali i Jekope.” (Aisea 2:6a) Na cava beka e sa mai biuti ira kina na tamata oqo na Kalou, ni a digi ira mada ga mera “nona matanitu talei”?​—Vakarua 14:2.

² Dodonu meda kauai vakalevu ena nona vakacalai ira na Jiu ena nona gauna o Aisea. Baleta? Ni ituvaki e tara tu na lotu ni Veivanua vaKarisito edaidai e via lakolako vata kei na kena e tarai ira na Jiu donui Aisea, vaka kina na itukutuku ni veilewai e tauca o Jiova. Noda dikeva na vosa i Aisea ena vakamatatataka vei keda na veika e cata na Kalou, ena uqeti keda tale ga meda biuta na ivalavala e so e sega ni vakadonuya o koya. Meda raica sara oqo na vosa ni parofisai i Jiova e volai ena Aisea 2:6–4:1.

Era Cuva Sobu Ena Yalodokadoka

3. Na cava na nodra cala na lewenivanua e vakatusa o Aisea?

³ Ni vakatusa na nodra cala na lewenivanua, e kaya o Aisea: “Ni sa tawa na nodra vanua e na kai na tu-i-cake [se, “na veika mai natuicake,” NW], a sa daucaka mana lasu me vakataki ira na kai Filisitia, ia vei ira na luve ni kai tani era sa vutu ni tamata kina.” (Aisea 2:6b) Rauta ni 800 na yabaki yani e liu, a vakaroti ira nona tamata digitaki o Jiova: “Dou kakua ni vakasisilataki kemudou e na dua na ka vakaoqo: ni ra sa vakasisilataki e na ka kecega oqo ko ira na veimatanitu, ka’u sa vakaseva tani e na matamudou.” (Vunau ni Soro 18:24) A vakaukauataki Pelami o Jiova me kaya me baleti ira e digitaka mera nona matanitu talei: “Mai na dela ni uluvatu ka’u sa raici koya, ka kunei koya mai na veivanua cecere: raica, era sa tiko vakataki ira na tamata, ka na sega ni wili vata kei ira na veimatanitu.” (Tiko Voli Mai na Lekutu 23:9, 12) Ia me yacova mai na gauna i Aisea, sa ra lai muria na digitaki i Jiova na nodra ivalavala torosobu na veimatanitu qai “tawa na nodra vanua e na veika mai natuicake.” Era sega ni vakabauti Jiova kei na ka e tukuna, ia era goleva na “daucaka mana lasu me vakataki ira na kai Filisitia.” Era sega ni tawasei ira mai na veimatanitu yavolita, ia e laurai ni ‘vutucoqa’ na vanua “vei ira na luve ni kai tani”​—oqo beka o ira na kaitani era kauta yani na ivalavala vakatani vei ira na tamata ni Kalou.

4. Na cava e tini yacovi ira na Jiu ena vuku ni nodra bula vutuniyau kei na nodra kaukaua vakamataivalu, na ka e dodonu mera vakavinavinakataka vei Jiova?

⁴ Ni raica nodra tiko vinaka vakailavo kei na nodra mataivalu qaqa na lewe i Juta e nodra tui voli o Usaia, sa qai kaya o Aisea: “Ia na nodra vanua talega sa vutu ni siliva kei na koula, ka sa sega ni wili rawa na nodrai yau; ka sa ka levu na ose e na nodra vanua ka sa sega ni wili rawa na nodra qiqi-ni-tamata.” (Aisea 2:7) Era vakavinavinaka beka vei Jiova na lewenivanua nira tiko vinaka qai kaukaua na nodra mataivalu? (2 Veigauna 26:1, 6-15) Sega sara ga! Era nuitaka ga na iyau ra qai vakanadakuya na kena ivurevure, na Kalou o Jiova. Cava na kena itinitini? “Sa oso na nodra vanua e na matakau; era sa cuva ki na cakacaka ni ligadra, ki na ka sa cakava nai qaqalo ni ligadra: A sa cuva kina na tamata wale, ka sa vakamalumalumutaki [se, “vakalolovirataki,” NW] koya na tamata turaga: ia mo ni kakua ni vosoti ira.” (Aisea 2:8, 9) Era vagolea tani na matadra mera kua ni raica na Kalou bula ra qai cuva ina matakau wale.

5. Na cava e sega ni ivakaraitaki kina ni yalomalumalumu na cuva sobu ina matakau?

⁵ Ni dua e cuva sobu, e rawa ni kena ibalebale ni tamata yalomalumalumu. Ia e sega na betena na cuva sobu ina ka mate se matakau ni lai “vakalolovirataki,” se beci wale kina o koya e qarava. Me na qai vosota vakacava o Jiova na ivalavala ca vaka oya? Na cava beka era na cakava na dau qaravi matakau ni sa na tarogi ira o Jiova?

‘Na Mata Viavialevu Ena Vakamalumalumutaki’

6, 7. (a) Na cava ena yacovi ira na yaloviavialevu ena siga ni veilewai i Jiova? (b) E cudruva na cava, e cudruvi cei tale ga o Jiova, ena vuku ni cava?

⁶ Kuria o Aisea: “Mo curuma na qara vatu, ka vunitaki iko e na qele mai na ka rerevaki i Jiova, kei nai ukuuku ni nona ka vakaturaga.” (Aisea 2:10) Ia ena sega na qaravatu me na taqomaki ira rawa, se iubi me na tabonaki ira rawa mai vei Jiova, na Kalou Qaqa. Ni sa lako mai o koya me tauca nona lewa, “na mata viavialevu ni tamata ena vakamalumalumutaki, kei na nodra viavialevu na tamata ena vakabalei sobu, ia ena cecere duaduaga ko Jiova e na siga ko ya.”​—Aisea 2:11.

⁷ “Na siga i Jiova ni lewe vuqa” sa roro tiko mai. Sa na qai kena gauna me vakaraitaka kina na Kalou na nona cudruvi ira “kece talega na sitari ni Lepanoni, sa cecere ka laveti cake, kei na oki kecega ni Pasani; kei na ulu-ni-vanua cecere kecega, kei na ulu-ni-koro kecega sa cecere cake; kei na vale ni valu cecere kecega, kei na bai ni valu kecega, kei na waqa kecega ni Tasisi, kei nai yaya kecega e dauvinakati.” (Aisea 2:12-16) Io, era na lewai ena siga i Jiova na isoqosoqo kece ga vakatamata era vakaduri ena dela ni yalodokadoka, kei ira kece ga na tamata tawavakalou. O koya gona, “ena vakabalei sobu na yalolevu ni tamata, ka vakamalumalumutaki na viavialevu ni tamata: ia ko Jiova duaduaga ena cecere e na siga ko ya.”​—Aisea 2:17.

8. E tarai Jerusalemi vakacava ena 607 B.S.K. na siga ni lewa sa tukuni oti tu mai?

⁸ Na siga ni lewa sa tukuni oti tu mai e tarai ira na Jiu ena 607 B.S.K. ni sa vakarusai Jerusalemi o Tui Nepukanesa mai Papiloni. Era raica sara tu ga na lewenivanua ni sa kama na nodra koro lomani, e talaraki na kena veivale lagilagi, qai basuraki na kena lalaga bai kaukaua. Sa ibinibini vatu wale ga na valenisoro i Jiova. E sega wale na betena na nodra iyau se nodra qiqinivalu ena “siga i Jiova ni lewe vuqa.” Vakacava ga nodra matakau? E yaco sara na ka ga sa tukuna tu mai o Aisea: “Ia na matakau ena vakaotia sara ko koya.” (Aisea 2:18) O ira na Jiu​—na ravouvou kei ira tale ga na tamata qaqa​—era kau vakavesu i Papiloni. Me na lala didi tu o Jerusalemi me 70 na yabaki.

9. E via tautauvata sara ga vakacava na ituvaki ena lotu ni Veivanua vaKarisito kei na kena a kune e Jerusalemi kei Juta ena gauna i Aisea?

⁹ E via tautauvata sara ga na ituvaki ena lotu ni Veivanua vaKarisito kei na kena a kune e Jerusalemi kei Juta ena gauna i Aisea! Sa bau cuqena dina na lotu ni Veivanua vaKarisito na veiwekani veivolekati kei ira na veimatanitu, e dau tokona vakalevu na Matabose Kei Vuravura, qai vakasinaita nona vale ena matakau kei na ivakarau ni sokalou e sega ni vakaivolatabu. O ira na lewena era domodomoiyau ra qai nuitaka na kaukaua vakamataivalu. Qai sega li nira dau laveti cake na kena italatala mera dokai vakalevu, qai soli vei ira na itutu kei na veivakarokorokotaki? Io, ena sega ni daro na talaraki ni lotu ni Veivanua vaKarisito ena vuku ni nona viavialevu. E naica beka?

Na “Siga i Jiova” sa Roro Mai

10. Na “siga i Jiova” cava e rau tukuna tiko na yapositolo o Paula kei Pita?

¹⁰ E dusia na iVolatabu e dua tale na “siga i Jiova” ena uasivia na siga ni veilewai a yacovi Jerusalemi kei Juta makawa. Ni vakamuai Paula na yapositolo na yalo tabu ni Kalou, e lai semata vata o koya na “siga i Jiova” kei na gauna me sa tiko kina ena nona idabedabe vakatui o Jisu Karisito. (2 Cesalonaika 2:1, 2, NW) O Pita tale ga e cavuti rau vata na siga oya kei na tauyavutaki ni “lomalagi vou kei na vuravura vou, sa tiko kina nai valavala dodonu.” (2 Pita 3:10-13) Oya na siga ena tauca kina o Jiova nona lewa ina ivakarau ni veika ca kece, wili kina o lotu ni Veivanua vaKarisito.

11. (a) O cei ena “vosota rawa” ena “siga i Jiova” sa roro tiko mai? (b) Na cava meda cakava me noda idrodro kina o Jiova?

¹¹ “Ulei na siga ko ya!” e kaya na parofita o Joeli, “ni sa voleka na siga i Jiova, ia ena yaco mai me vaka na veivakarusai maivei Koya sa Kaukauwa.” Me vaka ni sa voleka ga mai na “siga,” sa dodonu me kauai na tamata kece me baleta nodra bula ena gauna rerevaki oya, se vakaevei? “Ko cei me na vosota rawa?” e taroga o Joeli. E sauma tale: “Ko Jiova ena nodrai drodro na nona tamata.” (Joeli 1:15; 2:11; 3:16) Ia ena idrodro beka na Kalou o Jiova vei ira na yaloqaciqacia era nuitaka ga na iyau, na kaukaua vakamataivalu, kei na veikalou era bulia ga? Ena sega sara! A biuti ira mada ga nona digitaki na Kalou nira cakava oqo. E bibi kina vei ira kece na tamata ni Kalou mera “qara mada na yalododonu, [mera] vakasaqara na yalomalumalumu,” ra qai dikeva vinaka se sa vakaevei sara tu mada na bibi ni sokalou vei Jiova ena nodra bula!​—Sefanaia 2:2, 3.

“Ki na Kalavo Kei na Beka”

12, 13. Na cava e veiganiti kina vei ira na dau qaravi matakau mera ulataka yani nodra kalou vei ira na “kalavo kei na beka” ena siga i Jiova?

¹² Era na raica beka vakacava nodra matakau na dauqaravi matakau ena siga levu i Jiova? E sauma o Aisea: “A ra na curu na tamata ki na qara vatu, kei na qara qele, e na vuku ni ka rerevaki i Jiova, kei nai ukuuku ni nona ka vakaturaga, ni sa qai tu cake ko koya me vakayavalati vuravura vakalevu. E na siga ko ya ena biuta tani na tamata na nona matakau siliva, kei na nona matakau koula, . . . ki na kalavo kei na beka; me la’ki curu ki na qara vatu, kei na gusu ni uluvatu, e na vuku ni nona rerevaki Jiova, kei na nonai ukuuku vakaturaga, ni sa qai tu cake ko koya me vakayavalati vuravura vakalevu. Dou kua ni goleva e dua na tamata, sa tiko e na qara ni ucuna na nonai cegu: ni sa yaga ki na cava ko koya?”​—Aisea 2:19-22.

¹³ Na kalavo era vakaitikotiko ena qara e lomaniqele kei na beka era dau lai toka ena lomaniqara buto e veikau. Na vanua tale ga era lai sobe kina na ilala beka levu e dau boilevu qai vavaku ena delaniqele na dedra. Sa ulataki donu sara tiko ga na matakau ina kena tikina. Ni ganiti ira vinaka na tikina e butobuto qai dukaveluvelu. Era na dro tale ga na tamata ina lomaniqara kei na veiqaravatu ena siga ni lewa i Jiova. O koya gona, ena tautauvata na kedrau itinitini na matakau kei ira era sokaloutaka. Me vaka ga e parofisaitaka o Aisea, na matakau wale era sega ni vakabulai ira rawa na tamata era sokaloutaki ira se vakabulai Jerusalemi ena ravuravu i Nepukanesa ena 607 B.S.K.

14. Ena siga i Jiova sa roro tiko mai ena lewai kina na isoqosoqo ni lotu lasu kece kei vuravura, na cava era na cakava na tamata e vakavuravura tu ga nodra vakasama?

¹⁴ Na cava beka era na cakava na tamata ena siga i Jiova sa roro tiko mai me na lewai kina o lotu ni Veivanua vaKarisito kei na iwasewase tale e so ni isoqosoqo ni lotu lasu kece kei vuravura? Ni sa torosobu tiko mai na ivakarau ni bula e vuravura raraba, e levu beka vei ira sa ra na qai liaca ni tawayaga na nodra matakau. Me isosomi ni nodra matakau, de dua era na dro mera lai vakaruru ena isoqosoqo vakavuravura e so era sega ni isoqosoqo vakalotu, wili beka kina na Matabose Kei Vuravura, “na manumanu kulakula” e cavuti ena Vakatakila wase 17. Ia na ‘ileu e tini’ ga ni manumanu ivakatakarakara oya ena vakarusai Papiloni na Ka Levu, na isoqosoqo ni lotu lasu kece kei vuravura, e dua na kena iwasewase bibi o lotu ni Veivanua vaKarisito.​—Vakatakila 17:3, 8-12, 16, 17.

15. Ena “vakacerecerei duadua ga” vakacava o Jiova ena siga ni nona veilewai?

¹⁵ E dina ni nona cakacaka sara ga na ileu e tini vakaivakatakarakara oya na vakarusai kei na vakamai i Papiloni na Ka Levu, ia na kena lewa e tauca o Jiova. Na Vakatakila 18:8 e cavuta oqo me baleti Papiloni na Ka Levu: “O koya oqo ena yaco vata kina vua na mate ca e na dua na siga, a mate, kei na tagi, kei na dausiga; ia ena vakamai e na buka waqa: ni sa kaukauwa na Turaga na Kalou sa cudruvi koya.” O koya gona, sa dodonu ga me rokovi o Jiova, na Kalou Kaukaua Duadua, ni sereka na kawatamata mai na ivau ni lotu lasu. Me vaka e kaya o Aisea, “Ena vakacerecerei duadua ga o Jiova ena siga oya. Ni siga oya, e siga i Jiova ni lewe vuqa.”​—Aisea 2:11b, 12a, NW.

‘O Ira na Nomudou iLiuliu Era sa Vakacalai Kemudou’

16. (a) Na cava soti na ‘ka me na bula kina’ e dua na vanua? (b) Na leqa cava era na sotava na tamata ena gauna i Aisea ni sa na kautani na ‘ka me na bula’ kina na nodra vanua?

¹⁶ Kevaka me tiko vinaka e dua na vanua, e dodonu me tiko na ‘ka kece sara me na bula kina’​—na veika e so e yaga ina nodra bula na lewena me vaka na kakana kei na wai, vakauasivi o ira na iliuliu nuitaki mera veidusimaki ra qai raica me vinaka na ivakarau ni bula. Ia a sa tukuna oti tu o Aisea me baleti Isireli makawa: “Raica, na Turaga ko Jiova ni lewe vuqa, sa qai kauta tani e Jerusalemi kei Juta na ka kece sara sa bula kina, na madrai kecega sa bula kina, kei na wai kecega sa bula kina, na qaqa talega kei na tamatai valu, na turaga ni lewa, kei na parofita, kei na rairai kei na qase, Na turaga ni lewe limasagavulu, kei koya na tamata sa rogovinaka, kei na lewe ni bose, kei na matai vuku, kei koya sa maqomaqosa na nona vosa.” (Aisea 3:1-3) Na cauravou gone wale era na buli mera ravouvou qai veilecayaki nodra veiliutaki. Era na sega wale ga ni vakacolasau na veiliutaki, ia “a ra na dui ia na veivakasaurarataki na tamata yadua vua e dua tani, . . . era na cakacaka vakavosalevu na gone vua na qase, kei na kaisi botoboto vua na tamata turaga.” (Aisea 3:4, 5) O ira na gone era na “cakacaka vakavosalevu” vei ira nodra qase, era na sega ni veidokai. Ena torosobu ni bula, sa na lai kaya wale kina e dua vua e dua tale e sega ni ganiti koya me veiliutaki: “Sa tu vei iko nai sulu, mo neitou turaga mada, ia na ca oqo mo lewa ga kina.” (Aisea 3:6) Ia o ira na sureti mera lewa era na bese, nira kaya ni sega vei ira na taledi mera vakabula na vanua sa mavoa tu se na iyau mera colata rawa kina na veika e gadrevi me caka. Era na kaya ga: “Au na sega ni vakabula; ni sa sega na madrai se nai sulu e noqu vale: dou kakua sara ni lesi au me’u lewai ira na tamata.”​—Aisea 3:7.

17. (a) Ena sala cava e rawa ni tukuni kina ni ivalavala ca i Jerusalemi kei Juta e “vakataki Sotoma”? (b) E beitaki cei o Aisea me baleta na ituvaki era tu kina na lewenivanua?

¹⁷ E kaya tale o Aisea: “Sa rusa ko Jerusalemi, ka sa ca ko Juta: ni sa dua tani na nodra vosa kei na nodrai valavala vei Jiova, me vakararawataka na matana vakaiukuuku. Ai rairai ni matadra sa beitaki ira ni ra ca; ia na nodrai valavala ca era sa vakavotuya me vakataki Sotoma, era sa sega ni vunia. Ena ca na yalodra! ni ra sa vakacacani ira vakataki ira ga.” (Aisea 3:8, 9) O ira na tamata ni Kalou era talaidredre vua na Kalou dina ena vosa kei na ivalavala. E laurai votu ena matadra nodra sega ni maduataka kei na nodra sega ni veivutunitaka nodra ivalavala ca, na kena vakasisila e vaka sara ga na nodra ivalavala ca na kai Sotoma. E dina nira veiyalayalati tu kei na Kalou o Jiova, ia ena sega ga ni veisautaka o koya na nona ivakatagedegede ena vukudra. “Vua na yalododonu ena yaco ga vua na vinaka: ni ra na kania na vua ni nodrai valavala. Ena ca ko ira na tamata ca! ena yaco ga vua na ca: na ka sa cakava na ligana ena caka talega vua. Era sa gone ga ko ira era sa vakasaurarataki ira na noqu tamata, ka sa lewai ira ko ira na yalewa. Koi kemudou na noqu tamata, ko ira era sa tuberi kemudou era sa vakacalai kemudou, ka vakacacana na sala ko sa lako kina.”​—Aisea 3:10-​12.

18. (a) Na lewa cava e tauca o Jiova vei ira na qase kei na ravouvou kei Juta ena gauna i Aisea? (b) Na cava eda vulica mai na lewa e tauca o Jiova vei ira na qase kei na ravouvou?

¹⁸ Sa qai “lewai ira” qai “ia na lewa” o Jiova vei ira na qase kei na ravouvou kei Juta: “Ni sai kemudou ka kania oti na were-ni-vaini; na ka sa kovei mai vei ira na dravudravua sa tu ga e na nomudou veivale. A cava dou sa butuki ira sobu kina na noqu tamata, ka butuqaqia na matadra na dravudravua?” (Aisea 3:13-​15) Era sega ni veiqaravi mera vinaka kina na lewenivanua o ira na veiliutaki, era dau vakalabo ga. Era vakayagataka vakatawadodonu na lewa e tu vei ira mera vutuniyau kina ra qai butuki sobu na dravudravua kei ira na vakaloloma. Ia era na saumitaro na veiliutaki oqo vei Jiova ni lewe vuqa baleta nira vakasaurarataki ira na vakaloloma. Na tikina oqo mera na qaqarauni sara kina o ira na lesi ina so na itavi bibi nikua! Mera qarauna matua mada ga mera kua ni vakayagataka vakatawadodonu na lewa e soli vei ira.

19. Na veivakalolomataki cava kei na veivakacacani cava sa dau vakayacora voli mai o lotu ni Veivanua vaKarisito?

¹⁹ O lotu ni Veivanua vaKarisito​—vakauasivi o ira na kena italatala kei ira na kena iliuliu​—e taura tu vakaveidabui e levu na ka e dodonu me nodra na tauvanua, e dau vakalolomataki ira me yacova mai nikua. Sa dau mokulaki ira tale ga na tamata ni Kalou, vakacacani ira qai vakatotogani ira, e vakarogorogocataka tale ga vakalevu na yaca i Jiova. Ia ena nona gauna lokuci, ena qai lewai koya dina o Jiova.

“iVakatakilakila Vakamai Mei Sosomi ni Matavinaka”

20. Na cava e vakacalai ira kina “na goneyalewa ni Saioni” o Jiova?

²⁰ Ni sa tukuna oti ni cala na ka era cakava tiko na veiliutaki, sa qai golevi ira na goneyalewa ni Saioni, se Jerusalemi, o Jiova. Era dau daramaka “na goneyalewa ni Saioni” me nodra iukuuku beka na “sinucodo ni vesa”​—me vesa ni yavadra​—e tataqiriqiri nira lako. Nira yabe na goneyalewa oqo, era dau kalawa vakaleleka me “vakateqateqa na nodrai lakolako,” mera yabe beka kina vakadinamati. Ia na cava e leqa? Na mataqali yalo e kune vei ira na yalewa oqo. E kaya kina o Jiova: “Ra sa qaciqacia na goneyalewa ni Saioni, ka sa vakateqateqa na nodrai lakolako, ka sa dauvere na matadra.” (Aisea 3:16) Ena sega ni vakatarai me yaco tiko ga na yaloqaciqacia vaka oqo.

21. E tarai ira vakacava na yalewa Jiu na lewa e tauca o Jiova vei Jerusalemi?

²¹ O koya gona ni sa na tau na lewa i Jiova ina vanua, ena kautani vei ira na “goneyalewa ni Saioni” qaciqacia oqo na ka kece ga e tu vei ira​—wili kina na rairai vinaka era sakitaka tiko. E parofisaitaka o Jiova: “O koya ena lewa kina na Turaga me tubura na buradeladra na goneyalewa ni Saioni na mate ka na vakaluvawaletaki ira ko Jiova. E na siga ko ya ena luvata tani kina na Turaga na nodra vesa lagilagi, kei na lawa ni drau ni uludra, kei na nodrai taube civa; na sau ni daligadra, kei na qato, kei na pulou, nai sala, kei na sinucodo ni vesa, kei nai vau, kei na tavaya ka boi vinaka, kei nai vakadaro ni ca, na mama, kei nai sau ni ucu; nai sulu vakaiukuuku, kei nai curucuru, kei na sole, kei na taga ni lavo, nai iloilo, kei nai sulu lineni matailalai, kei nai sala, kei na pulou levu mamare.” (Aisea 3:17-​23) Sa dua na veisau vakaloloma!

22. Na cava tale e kautani vata kei na nodra iukuuku na yalewa ni Jerusalemi?

²² Sa qai cavuti oqo ena itukutuku vakaparofisai: “Ena yaco mei sosomi kei nai saluaki na ka e bona; ka mei sosomi ni vau vakaiukuuku na dali; kei nai sosomi ni ulu sa talitali vinaka na ulucou; kei nai sosomi ni curucuru nai sulu taga; kei na vakamai [se, “ivakatakilakila vakamai,” NW] mei sosomi ni matavinaka. (Aisea 3:24) Ena 607 B.S.K., e veisau na nodra bula na yalewa dokadoka ni Jerusalemi mai na bula vutuniyau ina bula dravudravua. Sa oti nodra bula galala qai vakabiri vei ira na “ivakatakilakila vakamai” ni bobula.

‘Sa na Lala o Koya’

23. Na cava e vakarogoya o Jiova me baleti Jerusalemi?

²³ Sa qai vosa vua na koro o Jerusalemi o Jiova, e vakarogoya: “A nomu tagane era na mate e nai seleiwau, kei ira na nomu qaqa, e nai valu. Ena levu na tagi kei na yaso e na nona matamata-ni-koro; ia ko koya ni sa lala tu ena tiko sobu e na qele.” (Aisea 3:25, 26) O ira na tagane kei Jerusalemi, o ira mada ga na qaqa, era na mate ena ivalu. Ena talaraki na koro. Sa na gauna ni “tagi kei na yaso e na nona matamata-ni-koro.” Sa “[na] lala tu” o Jerusalemi qai vakarusai.

24. Na nodra vakamatei na tagane ena iseleiwau e lai ca sara kina vakacava na kena itinitini vei ira na yalewa ni Jerusalemi?

²⁴ Na nodra vakamatei na tagane ena iseleiwau ena ca sara na kena itinitini vei ira na yalewa ni Jerusalemi. E tinia na iwase ni nona ivola vakaparofisai oqo o Aisea ena nona parofisaitaka: “E na gauna ko ya sa na lewe vitu na yalewa eratou na taura e le dua na tagane, ka kaya, Keitou na kania na neitou madrai, ka vakaisulu e na neitoui sulu: ia me vakatokai ga na yacamu vei keitou, me kau tani na ka keitou rogo ca kina.” (Aisea 4:1) Na lailai ni tagane mera vakawatitaki ena vakilai vakalevu, nira na tini gole e vica vata na yalewa mera lai tiko vata kei na dua ga na tagane, me vakatokai kina vei ira na yacana​—oya me kilai raraba nira vakawati vua​—me kua nira beci ni sega na watidra. A vakaroti na tagane ena Lawa i Mosese me vakania, me vakasuluma tale ga na watina. (Lako Yani 21:10) Ia era vakaraitaka na yalewa oqo nira tu vakarau mera sereka na tagane mai na nona icolacola vakalawa oya ena nodra kaya nira na ‘kania ga na kedra madrai ra qai suluma ga na nodra isulu.’ Na itutu leqataki dina sa ra mai tu kina oqo na “goneyalewa ni Saioni” yaloqaciqacia!

25. Na cava e sa na vakarau yacovi ira oqo na yaloviavialevu?

²⁵ E vakalolovirataki ira na viavialevu o Jiova. Ena 607 B.S.K., e vakavuna dina me “cuva” sobu na nodra mataviavialevu nona tamata digitaki qai ‘vakalolovirataka’ nodra viavialevu. Mera nanuma matua mada ga na lotu vaKarisito dina ni dau ‘vorati ira na yaloviavialevu na Kalou, ia e solia na loloma vei ira na yalomalumalumu.’​—Jemesa 4:6.

[iYaloyalo ena tabana e 50]

E sega ni vakabulai Jerusalemi mai na lewa i Jiova na kena matakau, na kena iyau, se na kaukaua vakaivalu

[iYaloyalo ena tabana e 55]

Ena qai vakarusai ena “siga i Jiova” na isoqosoqo ni lotu lasu kece kei vuravura