O BAU KILA?
Na cava e vakatokai kina na koro makawa o Ninive me “koro dauvakadave dra?”
O Ninive a koroturaga tu e liu kei Asiria. E dua na siti kaukaua qai rairai vinaka na kena valenitui kei na kena valenisoro, rabailevu na kena gaunisala qai cere na kena bai. E vakatoka na siti qo o Neumi na parofita Iperiu me “koro dauvakadave dra.”—Neumi 3:1.
E veiganiti dina na yaca qori baleta ni laurai ena valenitui i Senakaripi mai Ninive nira dau veivakalolomataki na kai Asiria. E laurai ena dua na droini, ni rua na kai Asiria erau vesuka na ligana e dua na kaivesu, biligi sobu na uluna qai musu na yamena. E laurai ena levu na ka e ceuti e lalaga ni dau culai na ucudra se tebenigusudra na kaivesu ena iqaso ra qai tui ena dali. Nira vuaviritaka na kai Asiria e dua na siti, ena musu na ulu ni tui ni siti qori ra qai vakasaurarataki na kena vakailesilesi mera taubena na uluna.
A vakamacalataka o Archibald Henry Sayce, e dua na daunitukutuku makawa kei Asiria, na ivalavala vakaloloma e dau vakayacori ni ravuti e dua na koro, e kaya: “Nira ravuravu oti, era na musuka na ulu ni tamata ra qai binia vata; era dau vakamai bulabula na gone se ra vesu mera qai vakararawataki emuri, era cokai ena moto na tagane, drudru bulabula, leuti na yaloka ni matadra, se musu na yavadra, ligadra, daligadra kei na ucudra.”
Na cava e vakabai kina na dela ni nodra vale na Jiu?
A vakaroti ira na Jiu na Kalou: “Ni kemuni sa tara e dua na vale vou, mo ni qai viria e dua na bai e na dela ni nomuni vale, mo ni kua ni vakayacora na dra ki na nomuni vale, kevaka sa lutu maikina e dua na tamata.” (Vakarua 22:8) E caka qori mera taqomaki kina na Jiu ena gauna vakaivolatabu, ni levu na ka era dau cakava ena nodra delanivale.
E levu na vale e Isireli e raraba na delana. Qori e vanua vinaka ni vakacilavi siga, vakacagicagi, se vakayacori kina na nodra cakacaka ni vale. E vanua vinaka tale ga ni moce ena vulaikatakata. (1 Samuela 9:26) Ena vakayagataka na delanivale na dauteitei me sigana kina na tolo ni covuata ni bera ni qaqi, se na lolo kei na resini.—Josua 2:6.
E dau caka tale ga kina na sokalou dina kei na sokalou butobuto. (Niemaia 8:16-18; Jeremaia 19:13) Na yapositolo o Pita a gole ena dela ni nona vale ena sigalevu tutu me masu. (Cakacaka 10:9-16) E rairai vanua vinaka dina ni vakacegu, ke vakaruguta na taba ni vaini se na drauniniuniu.
E kaya na ivola The Land and the Book ni “tiko ena yasa ni vale e tuba” na ikabakaba ina nodra delanivale na Isireli. Ena sega gona ni curu ina lomanivale o itaukeinivale ni siro mai na delanivale. Sa rauta me veivakaroti kina o Jisu me baleta na bibi ni nodra dro mai na siti ena kena gauna totolo duadua: “O koya e tiko e delanivale me kua tale ni lako sobu ina nona vale me lai kauta na nona iyau.”—Maciu 24:17.