Vakavu Marau na Vosa i Jisu

“Sa cabe ki na ulu-ni-vanua [o Jisu]; . . . sa lako mai vei koya ko ira na nona tisaipeli: a sa . . . vakavulici ira.”​—MACIU 5:1, 2, NW.

1, 2. (a) Na ituvaki cava a yaco yavoliti Jisu tiko ena nona vunau ena ulunivanua? (b) A tekivuna vakacava o Jisu na nona vunau?

ENA yabaki 31 S.K., a cegu vakalekaleka o Jisu ena nona vunau e Kalili me tiko ena Soqo ni Lakosivia e Jerusalemi. (Joni 5:1) Ena nona ilakolako lesu i Kalili, a masuta ena bogi taucoko na veidusimaki ni Kalou ni bera ni digitaki ratou na 12 na yapositolo. Ena siga ga e tarava era a soqoni yani e dua na ilala ni vakabulai ira na tauvimate o Jisu. A tiko vata kei koya ena ulunivanua o ira nona tisaipeli kei na so tale, sa qai tekivu veivakavulici.​—Maciu 4:23–5:2; Luke 6:12-19.

² E tekivuna o Jisu na nona ivunau—na iVunau ena Ulunivanua—qai tukuna ni na rawati ga na marau ke vinaka noda veiwekani kei na Kalou.a (Wilika Maciu 5:1-12.) Na marau e kena ibalebale ‘e dua na ka e tudei, e vakilai kina na vakacegu ni yalo kei na reki e titobu.’ Na ciwa na marau a tukuna o Jisu, e vakamacalataka na vuna era marau kina na lotu vaKarisito, kei na kena se yaga tiko ga ena gauna qo na veika e tukuna ya rauta na 2,000 na yabaki sa oti. Meda veivosakitaki ira yadudua mada.

“Ira e Gu na Lomadra Mera Vulica na Vosa ni Kalou”

3. Na cava na kena ibalebale me gu na lomada meda vulica na vosa ni Kalou?

³ “Era marau o ira e gu na lomadra mera vulica na vosa ni Kalou, nira na wili mera lewe ni matanitu vakalomalagi.” (Maciu 5:3) O “ira e gu na lomadra mera vulica na vosa ni Kalou” era kila nira dravudravua tu vakayalo, ra qai gadreva na veidusimaki ni Kalou.

4, 5. (a) Na cava era marau kina o ira na gu na lomadra mera vulica na vosa ni Kalou? (b) Na cava meda cakava ke gu na lomada ni vulica na vosa ni Kalou?

⁴ Era marau o ira na gu na lomadra mera vulica na vosa ni Kalou, “nira na wili mera lewe ni matanitu vakalomalagi.” Era a ciqomi Jisu na tisaipeli taumada me nodra Mesaia, e rawa gona nira veiliutaki kei koya ena matanitu vakalomalagi ni Kalou. (Luke 22:28-30) Se da nuitaka meda veiliutaki mai lomalagi kei Karisito se na bula tawamudu e vuravura ena veiliutaki ni Matanitu ni Kalou, eda se rawa tiko ga ni marau ke gu na lomada meda vulica na vosa ni Kalou, da qai nuitaki koya vakatabakidua.

⁵ E levu era sega ni vakabauta ra qai beca na ka tabu, ia era na tiko ga e so e gu na lomadra mera vulica na vosa ni Kalou. (2 Ces. 3:1, 2; Iper. 12:16) Eda na rawa ga ni kila na vosa ni Kalou ke da gumatua na vulica na iVolatabu, guta na cakacaka ni veivakatisaipelitaki, da qai tiko wasoma ena soqoni vaKarisito.​—Maciu 28:19, 20; Iper. 10:23-25.

“Marau” o Ira na Rarawa

6. O cei era “rarawa,” na cava era “marau” kina?

⁶ “Era marau na rarawa, nira na vakacegui.” (Maciu 5:4) O ira na “rarawa” era tautauvata kei ira na “gu na lomadra mera vulica na vosa ni Kalou.” Era sega ni rarawa ena nodra lulevaka na veika era dau sotava. Era rarawataka ga na nodra ivalavala ca kei na veika e sa yaco tu nida sega ni uasivi. Ia na cava era “marau” kina o ira na rarawa tu? Nira vakabauta na Kalou kei Karisito, ra qai lomavakacegu ni vinaka tu na nodra veiwekani kei Jiova.​—Joni 3:36.

7. Na cava meda nauma tiko me baleta na vuravura i Setani?

⁷ Eda dau rarawataka beka na veika tawadodonu sa yaco tu qo ena vuravura i Setani? Na cava eda nanuma me baleta na veika e dolea tu na vuravura qo? E vola na yapositolo o Joni: “Na ka kecega sa tu e vuravura, na gagadre ca ni yago, na gagadre ca ni mata, kei na dokadokai keda e na ka ni bula oqo, sa sega ni tubu maivei Tamada.” (1 Joni 2:16) Ia vakacava ke da vakila ni sa vakacaraka tiko noda bula vakayalo “na yalo ni vuravura,” ya na igu kaukaua e ologi ira tu na kawatamata era sa tawase mai vua na Kalou? E vinakati gona meda masu vagumatua, da vulica na Vosa ni Kalou, da qai qara nodra veidusimaki na qase. Se mani cava e vakavuna tiko na noda rarawa, nida volekati Jiova, eda na vakila ga na ‘vakacegu’ dina.​—1 Kor. 2:12; Same 119:52; Jeme. 5:14, 15.

Era Marau na “Yalomalua”!

8, 9. Na cava na ibalebale ni yalomalua, na cava era marau kina o ira qori?

⁸ “Era marau na yalomalua, nira na taukena na vuravura.” (Maciu 5:5) Na “yalomalua” se malua e sega ni ivakaraitaki ni tamata malumalumu se me veivakaisini na noda yalovinaka. (1 Tim. 6:11) Ke da yalomalua eda na vakamalumalumu ni cakava na loma i Jiova da qai muria na nona veidusimaki. Ena laurai tale ga na noda yalomalua ena noda veimaliwai kei ira eda vakabauta vata se so tale. Na yalomalua e salasalavata kei na ivakasala ni yapositolo o Paula.​—Wilika Roma 12:17-19.

⁹ Na cava era marau kina na yalomalua? “Nira na taukena na vuravura,” e tukuna na turaga yalomalua o Jisu. E iTaukei taumada ni vuravura o koya. (Same 2:8; Maciu 11:29; Iper. 2:8, 9) Ia era na taukena tale ga na vanua o ira na yalomalua era “sai taukei vata kei Karisito.” (Roma 8:16, 17) E levu tale na yalomalua era na bula tawamudu ena vuravura e veiliutaki kina na Matanitu ni Kalou.​—Same 37:10, 11.

10. Ke da sega ni dau yalomalua ena vakaleqa vakacava noda qaravi itavi kei na noda veimaliwai?

¹⁰ E dodonu meda yalomalua me vakataki Jisu. Vakacava ke da yalokaukaua se voravora noda itovo? Na itovo va qori ena vakavuna ga nodra yawaki keda na tamata. Ke ra sega ni yalomalua na tagane lotu vaKarisito era na sega ni vakacolati ena itavi ena ivavakoso. (1 Tim. 3:1, 3) A tukuna o Paula vei Taito me vakadreti ira tiko ga na lotu vaKarisito mai Kiriti “me ra kakua ni veiba, me ra yalomalua, me ra sa yalolokomi sara vei ira kecega na tamata.” (Taito 3:1, 2) Na yalomalua e vu ni veivakalougatataki vei ira e so tale!

Era Via Kania na “iValavala Dodonu”

11-13. (a) Na cava na ibalebale ni noda via kania da via gunuva tale ga na ivalavala dodonu? (b) Era “vakamamautaki” vakacava o ira na via kania, ra via gunuva na ivalavala dodonu?

¹¹ “Era marau o ira era via kania era via gunuva na ivalavala dodonu, nira na vakamaumautaki.” (Maciu 5:6) Na “ivalavala dodonu” e tukuna tiko qori o Jisu, e dusia na kena caka na ka e dodonu ni muri na ka e vinakata na Kalou kei na nona ivakaro. E tukuna na daunisame ni ‘ramusu na yalona’ ena nona gadreva na lewa dodonu ni Kalou. (Same 119:20) E va qori beka na kena talei vei keda na ivalavala dodonu, meda via kania se gunuva sara ga?

¹² E tukuna o Jisu nira marau na via kania se via gunuva na ivalavala dodonu nira na “vakamamautaki” se vakacegui. A yaco qori ni oti na Penitiko 33 S.K., ni tekivu vakatakila na yalo tabu i Jiova “i vuravura na ivakadinadina matata me baleta . . . na yalododonu.” (Joni 16:8, NW) A uqeta e so na tagane na Kalou ena nona yalo tabu mera vola na iVolatabu vaKirisi vaKarisito, e yaga me ‘veivakavulici ena ka e dodonu.’ (2 Tim. 3:16) E uqeti keda tale ga na yalo tabu meda “tokara na tamata vou e buli me salavata kei na loma ni Kalou e vauci kina . . . na yalododonu.” (Efeso 4:24, NW) E sega li ni veivakacegui nida kila ni na vosoti ira era veivutunitaka nodra cala na Kalou ra qai kere veivosoti ena yavu ni isoro ni veivoli i Jisu?​—Wilika Roma 3:23, 24.

¹³ Ke noda inuinui na bula e vuravura, ena qai vakamamautaki ga noda via kania se gunuva tu na ivalavala dodonu nida sa bula tawamudu ena ituvaki totoka e vuravura. Ena gauna qo, meda gumatua ni muria tiko ga na ivakatagedegede i Jiova. E kaya o Jisu: “Vakasaqara taumada na matanitu ni Kalou, kei na nona yalododonu.” (Maciu 6:33) Ke da cakava qori, eda na vakaogai keda ena cakacaka ni Kalou, eda na marau tale ga kina.​—1 Kor. 15:58.

Vuna Era Marau Kina “na Dau Loloma”

14, 15. Eda na rawa vakacava ni dauloloma, na cava era marau kina “na dau loloma”?

¹⁴ “Era marau na dau loloma, nira na lomani.” (Maciu 5:7) O ira “na dau loloma” e uqeti ira na nodra loloma kei na nodra dau veinanumi. O Jisu a vakabulai ira vakacakamana e levu ni lomani ira. (Maciu 14:14) Na loloma e dau veiuqeti tale ga me vosoti na cala e caka, me vaka ga na nona vosoti ira vakayalololoma na veivutuni o Jiova. (Lako 34:6, 7; Same 103:10) Eda rawa gona ni vakaraitaka na loloma ena noda veivosoti, vosa vakayalovinaka kei na noda caka vinaka mera vakacegui kina na rarawa tu. Na noda tukuna vei ira e so tale na ka dina ena iVolatabu e sala vinaka tale ga meda vakaraitaka kina nida dau loloma. A lomani ira e dua na ilala levu o Jisu, qai “vakatavulici ira e na ka e vuqa.”​—Mari. 6:34.

¹⁵ E dodonu meda vakabauta na nona tukuna o Jisu: “Era marau na dau loloma, nira na lomani.” Era na lomani keda e so tale ke da dau lomani ira. Ena lomani keda tale ga na Kalou ena gauna e vakatauca kina nona lewa. (Jeme. 2:13) O ira ga na dauloloma ena vosoti nodra cala ra qai vakalougatataki ena bula tawamudu.​—Maciu 6:15.

Vuna Era Marau Kina “na Yalosavasava”

16. Na cava na ibalebale ni “yalosavasava,” e rawa vakacava nira “raica na Kalou” o ira na yalosavasava?

¹⁶ “Era marau na yalosavasava, nira na raica na Kalou.” (Maciu 5:8) Ke da “yalosavasava,” ena savasava na noda inaki, na ka eda vakamareqeta, kei na ka eda taleitaka. Eda na vakaraitaka ‘na loloma e vu mai na yalosavasava.’ (1 Tim. 1:5) Ke savasava na lomada, eda na “raica na Kalou.” E sega ni kena ibalebale qori nida na raici koya e matada, ni ‘sega ni dua e raica rawa na Kalou qai bula.’ (Lako 33:20) A vakatotomuria vinaka o Jisu na itovo ni Kalou, rawa gona ni tukuna: “Ko koya sa raici au, sa raici Tamaqu.” (Joni 14:7-9) Eda na rawa ni “raica na Kalou” na nona dauveiqaravi e vuravura ena noda raica na veika e cakava ena vukuda. (Jope 42:5) O ira na lumuti era na raica na Kalou, na Tamadra vakalomalagi ena gauna era vakaturi kina ena bula vakayalo.​—1 Joni 3:2.

17. Ena vakacava noda itovo ke da yalosavasava?

¹⁷ Ni vinaka na nona itovo e dua e yalosavasava qai saga me vakadonui koya o Jiova, ena sega ni galeleta na veika e dukadukali. (1 Vei. 28:9; Aisea 52:11) Ke da yalosavasava, ena kilikili na ka eda tukuna se cakava, ena sega tale ga ni veivakaisini na noda qaravi Jiova.

Era Luve ni Kalou na “Guta na Bula Veiyaloni”

18, 19. Ena vakacava na nodra ivalavala o ira era “guta na veiyaloni”?

¹⁸ “Era marau o ira era guta na bula veiyaloni, nira na vakatokai mera ‘luve ni Kalou.’” (Maciu 5:9) “O ira era guta na bula veiyaloni” era kilai ena veika era cakava kei na veika era sega ni cakava. Ke da vakataki ira a vakasamataka tiko o Jisu, eda na guta na veiyaloni ‘da qai sega ni veisausaumitaka na ca.’ Ena yasana adua, eda na ‘saga tiko ga na ka e vinaka vei ira e so tale.’​—1 Ces. 5:15.

¹⁹ Na vosa vaKirisi ni “veiyaloni” ena Maciu 5:9 e kena ibalebale meda “veivinakati.” Ke da vinakata me tukuni nida dau guta na veiyaloni, e dodonu meda uqeta na veisaututaki. O ira na guta na veiyaloni era na sega ni cakava e dua na ka me ‘tawasei ira na veiwekani dina.’ (Vkai. 16:28) Nida guta na veiyaloni, eda na ‘saga na veivinakati kei ira na tamata kece.’—Iper. 12:14.

20. O cei era sa vakatokai oti mera “luve ni Kalou,” o cei tale ga era na qai vakatokai mera luvena?

²⁰ Era marau na guta na bula veiyaloni “nira na vakatokai mera ‘luve ni Kalou.’” O ira na lotu vaKarisito yalodina era lumuti e vakadonui ira o Jiova mera “luve ni Kalou.” Era veiwekani voleka kei Jiova ra qai vakatokai mera luvena, nira vakabauti Karisito qai vu tale ga mai lomadra na nodra qarava na “Kalou ni loloma kei na vakacegu.” (2 Kor. 13:11; Joni 1:12) Vakacava o ira na ‘so tale na sipi’ i Jisu era dau guta na bula veiyaloni? Ena ‘Tamadra tawamudu’ o Jisu donuya na duanaudolu na yabaki ni nona veiliutaki, ia ni oti ya ena qai vakamalumalumu vei Jiova o koya, sa ra na qai vakatokai dina kina mera luve ni Kalou.​—Joni 10:16; Aisea 9:6; Roma 8:21; 1 Kor. 15:27, 28.

21. Ena vakacava na noda ivalavala ke da ‘bula voli ena yalo tabu’?

²¹ Ke da ‘bula voli ena yalo tabu,’ eda na dau veiyaloni. Eda na sega ni “veivakacudrui” se dau “veivuvutaki.” (Kala. 5:22-25, 26, VV) Ia eda na saga meda “veiyaloni kei ira na tamata kece.”​—Roma 12:18, NW.

Era Marau Nira Vakacacani!

22-24. (a) Na cava era marau kina o ira era vakacacani ena vuku ni ka e dodonu? (b) Na cava eda na veivosakitaka ena rua na ulutaga e tarava?

²² “Era marau o ira era vakacacani ena vuku ni ka e dodonu, nira na wili mera lewe ni matanitu vakalomalagi.” (Maciu 5:10) A vakarabailevutaka qo o Jisu ena nona kaya: “Mo ni marau ni oni vakasewasewani, vakacacani, se vosavakacacataki ena vukuqu. Ni marau, io mo ni marau vakalevu, ni na levu na kemuni isau mai lomalagi, nira a vakacacani tale ga va qori na parofita era liu vei kemuni.”​—Maciu 5:11, 12.

²³ Me vakataki ira ga na parofita eliu ni Kalou, eda namaka tale ga na lotu vaKarisito meda vakasewasewani, vakacacani, se vosavakacacataki—ena “vuku ni ka e dodonu.” Ia eda na vakalagilagi Jiova da qai vakamarautaki koya ke da vosota na veika qori. (1 Pita 2:19-21) Na noda rarawa ena sega ni kauta laivi na marau eda vakila nida qaravi Jiova ena gauna qo se na gauna se bera mai. Ena sega tale ga ni tarova na marau ena vakilai ke dua e lai veiliutaki kei Karisito ena Matanitu vakalomalagi se nuitaka na bula tawamudu ena veiliutaki ni Matanitu qori. Na veivakalougatataki kece qori e ivakadinadina ni veivakadonui, yalovinaka, kei na yalololoma ni Kalou.

²⁴ Ena veivosakitaki ena rua na ulutaga e tarava e levu tale na ka e rawa ni vulici ena iVunau ena Ulunivanua. Meda raica mada se rawa nida muria vakacava na veika e tukuna kina o Jisu Karisito.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Na cava era marau kina “o ira e gu na lomadra mera vulica na vosa ni Kalou”?

• Cava era marau kina na “yalomalua”?

• Na cava era marau kina na lotu vaKarisito nira vakacacani?

• Marau cava e tukuna o Jisu o taleitaka vakalevu?

[iYaloyalo ena tabana e 7]

Na ciwa na marau e tukuna o Jisu e se yaga tiko ga nikua me vaka ga ena nona gauna

[iYaloyalo ena tabana e 8]

Noda tukuna na ka dina ena iVolatabu e sala vinaka meda vakaraitaka kina nida dau loloma