E Tara Vakacava na Nomu Bula na iVakavuvuli i Jisu Karisito?

E LAURAI ena veika eda sa veivosakitaka oti mai ena imatai ni ulutaga, ni yaga dina ena nodra bula na lewe i vuravura na ivakavuvuli i Jisu. Ia na taro bibi e votu, “E tara vakacava na noda bula yadua na ivakavuvuli i Jisu?”

Na ivakavuvuli i Jisu e kovuta e levu na usutu. Na lesoni e vulici kina e dau tara sara ga na basoga kece ni noda bula. Da dikeva sara mada na ka e vakavulica o Jisu me baleta na veika me vakaliuci ena noda bula, na bucini ni veiwekani kei na Kalou, noda saga meda veiwekani vinaka kei ira na tani, wali ni leqa, da qai kua ni dauveivala.

Na Veika me Vakaliuci

Ena ivakarau ni bula ni vakusakusa nikua, e kania vakalevu na noda gauna qai vakaocai keda, e lai vakaruguti kina na noda bula vakayalo. Taura mada na nona ivakaraitaki e dua na turaga, eda na vakayacani koya me o Jerry, e yabaki 20 vakacaca. E dau taleitaka o Jerry na veitalanoataka na veika vakayalo qai doka vakalevu na veika e vulica kina, ia e kaya: “E sega na noqu gauna meu cakava kina vakawasoma, ni veimacawa au dau cakacaka e veisiga, vakavo ga ena Sigatabu. Niu cakava oti gona na veika e gadrevi ena siga oqori, au sa wawale sara ga.” Ke vaka oqori na ituvaki o sotava tiko, ena yaga dina vei iko na veika a vakavulica o Jisu ena nona iVunau ena Ulunivanua.

A tukuna o Jisu vei ira na lewe vuqa era sokumuni mera rogoci koya: “Dou kakua ni lomaocaoca e na vuku ni nomudou bula, e na ka mo dou kania, se na ka mo dou gunuva: se e na vuku ni yagomudou, e na ka mo dou vakaisulu kina. Sa ka levu na bula, na kakana na ka lailai, se segai? a yago talega na ka levu, a ka lailai nai sulu, se segai? Dou raica na manumanu vuka; ni ra sa sega ni dauveikabukaburaki, se dautamusuka, se daukumuna vata ki na lololo; a sa vakani ira na Tamamudou vakalomalagi. Dou sa sega beka ni yaga vakalevu cake vei ira? . . . O koya mo dou qai kakua ni lomaocaoca, ka kaya, A cava eda na kania? se, A cava eda na gunuva? se, A cava eda na vakaisulu kina? ni sa dauvakasaqara na ka kecega oqo ko ira na lewe ni veivanua: ni sa kila na Tamamudou vakalomalagi sa yaga vei kemudou na ka kecega oqo. Ia dou vakasaqara taumada na matanitu ni Kalou, kei na nona yalododonu: ia ena soli me kenai kuri vei kemudou na ka kecega oqo.” (Maciu 6:​25-​33) Na cava eda vulica rawa kina?

O Jisu a sega ni vakatura tiko me kua ni kauaitaki na veika vakayago eda gadreva, se na veika era gadreva na lewe ni noda vuvale. Ni kaya na iVolatabu: “Kevaka e dua sa sega ni vakaraici ira na kai nona, ka vakalevu sara ko ira na nona lewe-ni-vale, sa cakitaka na vakabauta, ka sa uasivi cake e na ca, sa uasivi sobu ko koya sa sega ni lotu.” (1 Timoci 5:8) Ia, a yalataka o Jisu ni kevaka eda vakaliuca ga na ka me liu, oya na veika vakayalo, ena raica na Kalou meda vakacegui ena veika tale e so eda dau gadreva. Eda vulica gona mai na vosa i Jisu ni dodonu meda vakaliuca ga na ka me liu. Nida muria na ivakasala oqo eda na kunea kina na bula marau, baleta “era marau o ira era kauaitaka na nodra gagadre vakayalo.”​—Maciu 5:​3, NW.

Bucina na Veiwekani kei na Kalou

O ira era kauaitaka na nodra gagadre vakayalo era na vakila ni dodonu mera bucina na veiwekani vinaka kei na Kalou. Na sala cava eda na bucina kina na veiwekani vinaka kei na dua tale? Sega li nida na saga meda kilai koya vinaka? E dodonu meda vakatikitikitaka na gauna meda kila kina na nona rai, ivakarau ni yalona, veika e rawa ni cakava, veika e sa rawata, veika e taleitaka, kei na veika e sega ni taleitaka. Ena dodonu me vaka tale ga oqori na noda saga meda bucina na veiwekani kei na Kalou. Ni na vinakati kina na kilaka dodonu me baleti koya. Nona masulaki ira na nona tisaipeli vua na Kalou, a kaya o Jisu: “Ia sai koya oqo na bula tawa mudu, me ra kilai kemuni na Kalou dina duaduaga, kei Jisu Karisito ko koya ko ni a tala mai.” (Joni 17:3) Io, kevaka eda via bucina na veiwekani vinaka kei na Kalou ena gadrevi meda kilai koya vinaka. Na ivurevure duadua ga eda na rawata kina na kilaka oqori oya ena Vosa ni Kalou, na iVolatabu. (2 Timoci 3:​16) Meda biuta gona vakatikitiki e dua na gauna meda dau vulica kina na iVolatabu.

Ia, e sega ni rauta ga na kilaka. E kaya tale ga o Jisu ena nona masu: “A ra [o ira na nona tisaipeli] sa talairawarawa ki na nomuni vosa.” (Joni 17:​6) Eda na sega ni ciqoma wale ga na kilaka me baleta na Kalou, ena gadrevi tale ga meda cakava na ka e salavata kei na kilaka oqori. Ni sala ga oqori ena rawa nida itokani kina ni Kalou. O na namaka beka me vinaka na nomu veitokani kei na dua ke o cakava na ka e veisaqasaqa kei na nona rai, vaka kina na ivakavuvuli e vakabauta? E dodonu gona me dusimaka na itosotoso kece ni noda bula na rai ni Kalou kei na nona ivakavuvuli. Dikeva sara mada na sala e yaga kina e rua na nona ivakavuvuli ena noda veimaliwai kei ira na tani.

Da Saga Meda Veiwekani Vinaka kei Ira na Tani

Dua na gauna, a talanoataka o Jisu e dua na italanoa lekaleka me vakavulica kina e dua na lesoni bibi e vauca na noda veiwekani. A talanoataka e dua na tui a vinakata mera sauma lesu vua na nona tamata na nodra dui dinau. E dua gona vei ira a levu na nona dinau qai sa sega ni sauma rawa. Sa qai kaya na tui me volitaki o koya, o watina, kei ratou na luvena me saumi kina. A mani cuva sobu na tamata oqo qai vakamamasu vua na tui: “Ni vosoti au mada ga, ka’u na sauma kecega vei kemuni.” Nona yalovinaka na tui, a sereka na nona tamata me kua ni sauma na nona dinau. Ia ni sa lako yani na tamata oya, sa kunea e dua na nona itokani e dinau tu vua, qai vakasaurarataki koya me sauma lesu. Dina ni a vakamamasu na nona itokani me vosoti koya, a bese ni rogoca na tamata oya qai biuti nona itokani ina valeniveivesu me yacova ni sa sauma kece na nona dinau. Ni rogoca na tui na ka e cakava na tamata oya, a cudru vakalevu. “E sega beka ni kilikili . . . mo yalovinaka vua na nomui tokani, me vaka ka’u a yalovinaka vei iko?” a vakarota. A mani biuti koya yani i valeniveivesu me yacova ni sauma kece na nona dinau. Ni vakamacalataka na ka meda vuli kina, a kaya o Jisu: “Ena kitaka vaka talega kina vei kemudou ko Tamaqu vakalomalagi, kevaka dou sa sega ni dui sereki ira na wekamudou, mai na vu ni yalomudou, mai nai sau ni nodra caka ca.”​—Maciu 18:​23-​35.

Nida tamata ivalavala ca, e macala ni levu na noda malumalumu. Eda na sega vakadua ni sauma rawa vua na Kalou na dinau levu eda sa binia tu ena vuku ni noda cakacala vua. Na ka ga eda rawa ni cakava, oya na noda kerea me vosoti keda. E tu vakarau gona na Kalou o Jiova me vosota na noda malumalumu kece, kevaka wale ga eda vosota na nodra cakacala vei keda na tacida. Sa dua dina na ka ni vuli levu! O Jisu a vakavulici ratou na nona imuri mera masuta: “Kakua ni cudruvi keimami e na vuku ni neimami valavala ca, me vaka keimami sa sega ni cudruvi ira era sai valavala ca vei keimami.”​—Maciu 6:​12.

Walia na Vu ni Leqa

E kenadau o Jisu ena nona kila na noda ivalavala na tamata. Na ivakasala gona e solia e walia sara ga na vu ni leqa. Dikeva mada e rua na kena ivakaraitaki.

“Dou sa rogoca ni sa kainaki vei ira eliu, Mo kakua ni laba; ia ko koya ena laba, ena cudruvi koya na mataveilewai,” a kaya o Jisu. “Ia koi au, ka’u sa kaya vei kemudou, O koya yadua sa cudru walega vua na wekana, ena cudruvi koya na mataveilewai.” (Maciu 5:​21, 22) E vakamacalataka e ke o Jisu ni tiko na vu ni leqa, qai lai tini ena vakayacori ni ivalavala kaukaua oya na laba. Ia, na vu ni leqa, na ivakarau ni yalo e bucina tiko e lomana o koya e veilaba. Ke ra sega gona ni vakalaiva na tamata me tubu e lomadra na yalo ni veicati se cudrucudru, ena sega ni dua e lalawataka me vakayacora na itovo kaukaua. E macala e ke ni na tarovi rawa e dua na iwiliwili levu ni laba ke bulataki na ivakavuvuli oqo!

Dikeva na sala e vakavotuya kina o Jisu e dua tale na vu ni leqa e dau vakamosi yalo dina. A kaya o Jisu vei ira na lewe vuqa: “Dou sa rogoca sa kainaki vei ira eliu, Mo kakua ni dauyalewa: ia koi au, ka’u sa kaya vei kemudou, O koya yadua ena raica na yalewa me dodomo kina, sa dauyalewa oti kaya e lomana. Ia kevaka sa vakacalai iko na matamu i matau, vecuka tani, ka biuta tani vei iko.” (Maciu 5:​27-​29) A vakavulica o Jisu ni tiko na vu ni leqa, e dau qai lai tini ga ena vakayacori ni itovo tawakilikili na dauyalewa. Oya na gagadre e vakilai e liu ni bera ni qai caka na itovo tawakilikili​—na garogaro ca. Ke dua e cata na gagadre tawakilikili qai ‘cavuraka tani’ mai na nona vakasama, ena valuta kina na leqa ni ivalavala vakasisila.

“Daramaka Tale na Nomui Seleiwau ki na Kena Taga”

Ena bogi a vesu qai volitaki kina o Jisu, e dua vei ratou na nona tisaipeli a ucuna na nona iseleiwau me taqomaki Jisu kina. Ia, a vakaroti koya vaka oqo o Jisu: “Daramaka tale na nomui seleiwau ki na kena taga: ni ra na mate e nai seleiwau ko ira kece era taura nai seleiwau.” (Maciu 26:52) Ena mataka ni siga e tarava, e kaya o Jisu vei Ponitio Pailato: “Sa sega ni vakavuravura na noqu matanitu: kevaka sa vakavuravura na noqu matanitu, era na qai vala na noqu tamata, me’u kakua ni soli yani vei ira na kai Jutia: ia oqo, sa sega ni vu eke na noqu matanitu.” (Joni 18:36) E yaga beka na ivakavuvuli oqori?

Da raica mada na nodra rai na lotu Vakarisito taumada me baleta na nona vakatavuvulitaka o Jisu mera kua ni dauveivala. E kaya na ivola, The Early Christian Attitude to War: “[Na ivakavuvuli i Jisu] e vakatabuya, e vakacala tale ga na ivalavala kaukaua se na veivakamavoataki, sa rawa nida tautauri [e kea] ni cala na vakaitavi ena ivalu . . . Ra muria vinaka gona na lotu Vakarisito taumada na vosa i Jisu, era ciqoma kina ni nona ivakavuvuli me baleta na ivalavala malua, e dodonu ga mera bulataka, ra qai kua tale ga ni veivala. Matata vinaka tu vei ira ni nodra lotu e salavata kei na veiyaloni; era cata matua gona na ivalu ni dave kina na dra.” Sega ni vakabekataki ni na duidui sara na ka eda sotava ena noda bula na kawatamata ke ra muria na ivakavuvuli oqo o ira kece era vakacavutaka nira lotu Vakarisito!

Yaga Vei Keda na iVakavuvuli Kece i Jisu

Na ivakavuvuli i Jisu eda sa veitalanoataka mai oqo e totoka vakaoti, e kilai rawarawa qai tara na noda bula. E yaga vei keda kece na kawatamata ke da saga meda kila da qai bulataka.a

Era na marautaka na iVakadinadina i Jiova ena nomuni yasayasa mera vukei kemuni mo ni kila na sala e rawa ni na yaga kina vei kemuni na ivakavuvuli uasivi duadua e bau cauraka e dua na tamata. Oni sureti mo ni veitaratara kei ira, se mo ni volavola ena dua na itikotiko veiganiti ena tabana e 2 ni ivola oqo.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 5]

“Sa vakani ira na Tamamudou vakalomalagi”

[iYaloyalo ena tabana e 7]

E yaga vinaka na ivakavuvuli i Jisu ena noda bula