Vakarautaka o Jiova na Ka Eda Gadreva e Veisiga
“Me kakua . . . ni veidreyaki na lomamudou . . . sa kila na Tamamudou ni sa yaga vei kemudou na veika oqo.”—LUKE 12:29, 30.
1. Na sala cava e vakani ira kina na manumanu o Jiova?
OSA bau raica mada e dua na siparo se dua tale na manumanu vuka ni vaqara kena voli e delaniqele? O na rairai taroga lo toka e lomamu se cava beka ena bau kunea rawa. Ena nona vunau o Jisu ena ulunivanua, e vakaraitaka ni rawa nida vuli mai na sala e vakani ira kina na manumanu vuka o Jiova. E kaya: “Dou raica na manumanu vuka; ni ra sa sega ni dauveikabukaburaki, se dautamusuka, se daukumuna vata ki na lololo; a sa vakani ira na Tamamudou vakalomalagi. Dou sa sega beka ni yaga vakalevu cake vei ira?” (Maciu 6:26) Io, e vakasakiti na sala e so e vakarautaka kina o Jiova na kedra na nona ibulibuli kece.—Same 104:14, 21; 147:9.
2, 3. Na veika vakayalo cava eda vulica ena nona vakavulici keda o Jisu meda masulaka na keda ivotavota ga ni dua na siga?
2 Ia na cava tale me qai okata kina o Jisu na kerekere oqo, “Ni solia mai vei keimami e na siga oqo na kakana e rauti keimami” ena ivakarau ni masu a vakavulica? (Maciu 6:11, VV) E koto ena kerekere lekaleka oqo na veivakasama titobu vakayalo e rawa nida vuli kina. Taumada, eda nanuma lesu kina ni o Jiova na iVurevure ni veika kece e gadrevi meda bula kina. (Same 145:15, 16) E dina beka nida tea da qai vakasuasuataka na itei na tamata, ia na Kalou ga e vakatubura, se mani veika vakayago se vakayalo. (1 Korinica 3:7) Io, na ka eda kania, da gunuva e nona isolisoli na Kalou. (Cakacaka 14:17) Nida kerea gona na keda ivotavota ni dua na siga, eda vakaraitaka tiko kina vua na Kalou ni tiko vei keda na yalo ni vakavinavinaka ena veika e solia. Ia na noda kerekere, e sega ni kena ibalebale meda sa vakasavuliga da sega ni cakacaka, ni oya e noda itavi ke se rawa nida vakayacora.—Efeso 4:28; 2 Cesalonaika 3:10.
3 Kena ikarua, na kena kerei ‘na kakana me rauta na siga oqo’ e dusia ni sega ni dodonu meda lomaocaocataka vakasivia na veisiga nimataka. E tomana o Jisu: “Dou qai kakua ni lomaocaoca, ka kaya, A cava eda na kania? se, A cava eda na gunuva? se, A cava eda na vakaisulu kina? ni sa dauvakasaqara na ka kecega oqo ko ira na lewe ni veivanua: ni sa kila na Tamamudou vakalomalagi sa yaga vei kemudou na ka kecega oqo. Ia dou vakasaqara taumada na matanitu ni Kalou, kei na nona yalododonu: ia ena soli me kenai kuri vei kemudou na ka kecega oqo. O koya mo dou qai kakua ni lomaocaoca e na vuku ni mataka: ena lomaocaoca na mataka e na vuku ni kena ka.” (Maciu 6:31-34) Kena ibalebale ni noda masulaka ‘na kakana me rauta na siga oqo,’ e kotora e dua na ivakarau ni bula e rawarawa ga qai vakabibitaki kina na sokalou se “lotu kei na lomavinaka.”—1 Timoci 6:6-8.
Kakana Vakayalo e Veisiga
4. Na cava e dua na ka a yaco ena bula i Jisu, kei na cava era sotava na Isireli e dusia ni bibi na kakana vakayalo?
4 Na noda kerea na keda ivotavota ni veisiga, e dodonu meda nanuma tale ga kina ni gadrevi meda kania na kakana vakayalo e veisiga. O Jisu a waloloi sara tu ga ni oti na nona lolo balavu, ia a vorati Setani ni veretaki koya me vukica na vatu me madrai, ena nona kaya: “Sa volai, Ena sega ni bula na tamata e na madrai duaduaga, sa bula ga e na vosa kecega sa lako mai na gusu ni Kalou.” (Maciu 4:4) A tokaruataka e ke o Jisu na vosa a cavuta o Mosese vei ira na Isireli: “[O Jiova] sa vakamalumalumutaki kemuni, a sa laivi kemuni mo ni viakana, ka sa vakani kemuni e na mana, na ka ko ni a sega ni kila eliu, ka sega talega ni kila ko ira na nomuni qase; me vakatakila vei kemuni ni sa sega ni bula na tamata e na madrai duaduaga, ka ni sa bula ga na tamata e na ka kecega sa vosataka ko Jiova.” (Vakarua 8:3) Na ivalavala ni nona solia o Jiova na mana vei ira na Isireli, e sega wale ga ni vakarautaka na ka mera kania, e vakavulici ira tale ga ena so na lesoni vakayalo. Me vaka na lesoni eda taura rawa mai na nodra “kumuna vata” na Isireli “e na veisiga nai votavota sa rauta na siga yadua.” Ke ra kumuna e sivia na ivotavota ni dua na siga, na kena vo ena ulouloa qai boi. (Lako Yani 16:4, 20) Ia, na leqa oqo e sega ni yaco ena ikaono ni siga nira vakaruataka na ka era kumuna me rauti ira ena Siga ni Vakacecegu. (Lako Yani 16:5, 23, 24) O koya gona, na mana era nanuma kina ni dodonu mera talairawarawa ra qai sega ni bula wale ga ena madrai, ia “e na ka kecega sa vosataka ko Jiova.”
5. E vakarautaka vakacava o Jiova na ka meda bula kina vakayalo e veisiga?
5 O keda tale ga meda kania e veisiga na kakana vakayalo e vakarautaka o Jiova ena liga i koya na Luvena. E lesia gona o Jisu “na dauveiqaravi yalo dina ka vuku” me vakarautaka na “kakana e na kena gauna dodonu” me baleta na vuvale ni Kalou. (Maciu 24:45, VV) Ia, na ilawalawa e vaka e le dua na dauveiqaravi yalodina oqo, e sega wale ga ni binikasauru na kakana vakayalo e vakarautaka ena kedra tabaki na ivola vakaivolatabu, e uqeti keda tale ga meda wilika na iVolatabu e veisiga. (Josua 1:8; Same 1:1-3) E rawa gona nida vakatotomuri Jisu meda vakaukauataki vakayalo ena noda saga e veisiga meda vulica da qai vakayacora na loma i Jiova.—Joni 4:34.
Vosoti ni iValavala Ca
6. E vakatauvatani kei na cava na noda cakacala, ia ena yavu cava ena bokoca kina o Jiova?
6 Dua tale na ka e kerei ena ivakarau ni masu a vakavulica o Jisu: “Ni bokoca mada na neimami i valavala ca me vaka keimami sa bokoca oti na nodra era sa i valavala ca vei keimami.” (Maciu 6:12, VV; Luke 11:4) Nida cakacala, e rawa ni tukuni ni vaka meda dinau tiko vei Jiova. Ia na noda Kalou dauloloma e tu vakarau me “bokoca” na dinau oya ke da veivutuni dina, da “saumaki” mai, da qai kere veivosoti vua ena yavu ni noda vakabauta na isoro ni veivoli i Karisito.—Cakacaka 3:19; 10:43; 1 Timoci 2:5, 6.
7. Na cava meda masulaka kina e veisiga me vosoti noda ivalavala ca?
7 Ena dua tale na vakasama, e okati me ivalavala ca na lekati ni ivakatagedegede ni ivalavala dodonu i Jiova. Nida sucukaya gona mai na ivalavala ca, e dau cala kina na ka eda kaya, cakava, kei na ka eda vakasamataka, da qai sega ni cakava na ka e dodonu meda cakava. (Dauvunau 7:20; Roma 3:23; Jemesa 3:2; 4:17) Kena ibalebale, kevaka mada ga eda kila ni sega nida cakacala ena loma ni dua na siga, se dodonu ga meda kerea ena noda masu e veisiga me vosoti na noda ivalavala ca.—Same 19:12; 40:12.
8. Na cava me salavata kei na noda masu ni kere veivosoti, ia na cava ena vakilai kina?
8 Ia, nida kere veivosoti ena masu e dodonu me salavata kei na noda dikevi keda vinaka, veivutuni, kei na vakatutusa e yavutaki ena noda vakabauta ni rawa ni veisereki na isoro i Jisu. (1 Joni 1:7-9) Me vakadeitaka na dina ni noda masu, me lako vata na noda kere veivosoti kei “nai valavala e kilikili kei na veivutuni.” (Cakacaka 26:20) Sa na qai rawa nida vakabauta ni na tu vakarau o Jiova me vosota noda ivalavala ca. (Same 86:5; 103:8-14) Ena vakilai kina na vakacegu ni vakasama e sega ni bau tauvata kei na dua tale na ka, ni “vakacegu ni Kalou, sa uasivia na ka kecega e kilai rawa,” ena yaco gona me ‘vakataudeitaka na yaloda kei na lomada ena vuku i Karisito Jisu.’ (Filipai 4:7) Ia e tiko tale na ka eda vulica mai na ivakarau ni masu a vakavulica o Jisu me rawa ni qai vosoti kina na noda ivalavala ca.
Eda na Vosoti, ke Da Dauveivosoti
9, 10. (a) Na cava a vakamacalataka o Jisu me kuria kina na ivakarau ni masu a vakavulica, ia na cava e vakabibitaka? (b) Na ivakatautauvata cava e vakayagataka o Jisu me vakaraitaka ni dodonu meda dauveivosoti?
9 E vakavure vakasama ni qaqanimasu ga oqo a tasereka o Jisu ena ivakarau ni masu a vakavulica: “Ni bokoca mada na neimami i valavala ca me vaka keimami sa bokoca oti na nodra era sa i valavala ca vei keimami.” Ni cavuta oti oya o Jisu, sa qai tomana ena nona vakamacalataka: “Ni kevaka dou dau bokoca na nodra cala na tamata, e na bokoca tale ga na nomudou cala ko koya na Tamamudou vakalomalagi; ia, kevaka dou sega ni bokoca na nodra cala na tamata, e na sega tale ga ni bokoca na nomudou cala na Tamamudou.” (Maciu 6:14, 15, VV) Koya gona, a vakamatatataka o Jisu ni na vosoti keda ga o Jiova, ke da vosoti ira na tani.—Marika 11:25, VV.
10 Ena dua tale na gauna, a cavuta o Jisu e dua na ivakatautauvata me vakaraitaka ni dodonu meda veivosoti ke da namaka me vosoti keda o Jiova. E tukuna me baleta e dua na tui e lomasoli ni bokoca nona dinau levu e dua nona tamata. E muri, na tui oqo sa qai totogitaki koya sara vakaca na tamata vata ga oqo ni a sega ni via bokoca na dinau lailai ni dua na nona itokani. Sa qai tinia o Jisu na ivakatautauvata oqo ni kaya: “E na cakava tale ga vaka kina vei kemudou ko Tamaqu vakalomalagi, kevaka dou sega ni dau vosoti ira na wekamudou mai na vu ni yalomudou.” (Maciu 18:23-35, VV) E matata vinaka na ka eda vulica kina: E levu cake sara na noda ivalavala ca e vosoti keda kina o Jiova ni vakatauvatani kei na ivalavala ca e cakava vei keda e dua. Kuria oya, o Jiova e dau vosoti keda e veisiga. Sa dodonu gona, meda vosoti ira era cakacala vei keda.
11. Na ivakasala cava a cavuta na yapositolo o Paula eda na muria ke da vinakata me vosoti keda o Jiova, ia na ka vinaka cava eda na vakila kina?
11 A vola na yapositolo o Paula: “Mo ni veilomani ga, veinanumi ka veivosoti vaka i kemuni me vaka sa vosoti kemuni na Kalou e na vuku i Karisito.” (Efeso 4:32, VV) Na veivosovosoti e uqeta na veilomani ena kedra maliwa na lotu Vakarisito. Sa qai tomana o Paula: “O koya gona, mo ni vakaisulu e na dauloloma, e na yalovinaka e na yalomalumalumu, e na yalomalua kei na dauvosota vakadede, ko i kemuni na nona digitaki na Kalou yalosavasava ka daulomani. Mo ni dauveivukei, ka dauveivosoti ga kevaka e dua sa rarawa vua e dua vei kemuni. Me vaka sa dauvosoti kemuni na Karisito, mo ni veivosoti vaka tale ga kina. Ia me kena i lutua ni ka kece ga oqo na dauloloma, sa i koya sa dau vauca vata na ka kece ga.” (Kolosa 3:12-14, VV) Na ka kece oqo e vauci ena masu e vakavulici keda kina o Jisu: “Ni bokoca mada na neimami i valavala ca me vaka keimami sa bokoca oti na nodra era sa i valavala ca vei keimami.”
iTataqomaki Nida Vakacacani
12, 13. (a) Ena ikarua ni iotioti ni ka e kerei ena ivakarau ni masu a vakavulica o Jisu, na cava e sega ni kena ibalebale? (b) O cei na Dauveiveretaki levu, ia na cava na ibalebale ni noda masulaka meda kua ni veretaki?
12 Na ikarua ni iotioti ni ka e kerei ena ivakarau ni masu a vakavulica o Jisu e vaka oqo: “Ia kakua ni kauti keimami ki na vere.” (Maciu 6:13) E vakaibalebaletaka beka e ke o Jisu ni o Jiova e dauveiveretaki, meda kerei koya gona me kua ni veretaki keda? Sega, ni a uqeti vakalou na tisaipeli o Jemesa me vola: “Ni sa dauveretaki e dua, me kakua ni kaya, Sa dauveretaki au na Kalou: ni sa sega ni dauveretaki rawa na Kalou ki na ka ca, a sa sega ni dauveretaka e dua na tamata ko koya.” (Jemesa 1:13) Kuria, ni vola na daunisame: “Kevaka ko ni sa nanuma, Jiova, nai valavala ca o cei kemuni na Turaga, me na bula rawa?” (Same 130:3) E sega ni dau vakaraica o Jiova na noda malumalumu, e sega tale ga ni dau saga me veretaki keda meda cakacala. Koya gona, na cava na ibalebale ni qaqanimasu oqo ena ivakarau ni masu a vakavulica o Jisu?
13 O Setani na Tevoro e dau saga me veretaki keda ena nona ilawaki, qai saga tale ga me tilomi keda. (Efeso 6:11) O koya ga na Dauveiveretaki levu. (1 Cesalonaika 3:5) Na noda masulaka gona meda kua ni veretaki, eda sa kerei Jiova tiko kina meda kua ni sikalutu nida veretaki. Eda kerea tale tiko ga me vukei keda me kua ni “rawai keda ko Setani,” se da vakacalai ena veiveretaki. (2 Korinica 2:11) E tiko tale ga ena vakasama ni masu oqo, na noda tiko ga ‘ena yasana vuni i Koya sa Cecere sara,’ meda taqomaki kina vakayalo me vaka e yalataki vei ira era tokona na veiliutaki cecere i Jiova ena ka kece era cakava.—Same 91:1-3.
14. E vakadeitaka vakacava vei keda na yapositolo o Paula ni o Jiova ena sega ni laivi keda ke da kere veivuke vua nida veretaki?
14 Kevaka gona eda talaucaka ena noda masu, ni vakadina oya na noda inaki qai laurai ena ka eda cakava, eda nuidei ni o Jiova ena sega ni laivi keda. E vakadeitaka na yapositolo o Paula: “Sa sega na vere tani sa yaco vei kemudou, o koya ga sa vorata rawa na tamata: ia sa yalodina na Kalou o koya ena sega ni laivi kemudou mo dou dauveretaki vakalevu cake, me vaka ga na nomudou kaukauwa; ka na cakava talega kei na vere na sala mo dou dro kina, mo dou vosota rawa.”—1 Korinica 10:13.
“Vakabulai Keimami Mai na Vunica”
15. Na cava sa qai bibi ga kina meda masulaka meda vakabulai mai vua na vunica?
15 Me vaka e kune ena ivolavivigi makawa qai nuitaki vakaoti duadua ni iVolatabu Vakirisi Vakarisito, na ivakarau ni masu a vakavulica o Jisu e tini ena vosa oqo: “Vakabulai keimami mai na ca [“vunica,” NW].”a (Maciu 6:13) Sa qai gadrevi sara vakabibi meda taqomaki mai vua na Tevoro ena gauna ni icavacava oqo. O Setani kei ira nona timoni sa ra veivala tiko kei ira na ivovo ni lumuti, era “vakabauta na vosa ni Kalou, ka taura tikoga nai tukutuku kei Jisu,” kei na nodra itokani “nai soqosoqo levu.” (Vakatakila 7:9; 12:9, 17) E vakasalataki ira na lotu Vakarisito na yapositolo o Pita: “Dou yalomatua, dou vakatawa: sa veilakoyaki voli na nomudou meca na tevoro, me vaka na laioni sa tagi, a sa vakasaqara eso me tiloma: dou vorati koya ni dou sa tu dei e na vakabauta.” (1 Pita 5:8, 9) O Setani ena via tarova noda cakacaka vakavunau, qai vakayagataki ira nona italai e vuravura—se ra mani isoqosoqo vakalotu, isoqosoqo ni veivoli, se politiki—mera vakarerei keda. Kevaka eda tudei, o Jiova ena taqomaki keda. E vola na tisaipeli o Jemesa: “O koya mo dou qai vakamalumalumutaki kemudou vua na Kalou. Vorata na tevoro, ena dro tani kina vei kemudou ko koya.”—Jemesa 4:7.
16. O cei ena vakayagataka o Jiova me vukei ira nona tamata nira vakatovolei?
16 A vakatara o Jiova me veretaki na Luvena. Ia ni oti nona vorata na Tevoro o Jisu ena nona vakayagataka na Vosa ni Kalou me nona itataqomaki, a qai tala o Jiova e so na agilosi mera vakaukauataki koya. (Maciu 4:1-11) O Jiova tale ga ena vakayagataka nona agilosi mera vukei keda ke da masu ena vakabauta da qai rai vakanamata vua me noda idrodro. (Same 34:7; 91:9-11) A vola na yapositolo o Pita: “Sa kila kina na Turaga me vakabulai ira era sa daulotu mai na veivakatovolei, me maroroi ira talega na tawa yalododonu me yaco mada na siga ni lewa me ra qai cudruvi.”—2 Pita 2:9.
Voleka Nida Vakabulai
17. Ni vakavulici keda o Jisu ena ivakarau ni masu, e kotora vakacava o koya na kena veitarataravi?
17 Ena ivakarau ni masu a vakavulica o Jisu, a kotora o koya na veitarataravi ni ka me kerei. E dodonu me bibi duadua vei keda na vakarokorokotaki ni yaca tabu i Jiova kei na nona cecere. Ni rawa ni vakayacori ga oqo ena vuku ni Matanitu e liutaka na Mesaia, oya na vuna eda masulaka kina me yaco mai na Matanitu ni Kalou me vakarusa na veimatanitu kece ni tamata, qai vakadeitaka ni na vakayacori dina na loma ni Kalou e vuravura me vaka mai lomalagi. Na noda nuitaka na bula tawamudu ena vuravura parataisi e vakatau tiko ena kena na vakarokorokotaki na yaca i Jiova kei na ciqomi ni nona veiliutaki cecere e vuravura kei lomalagi. Ni oti noda masulaka na veika bibi duadua oqo, sa qai rawa nida masulaka na ka eda gadreva e veisiga, na vosoti ni noda ivalavala ca, kei na noda vakabulai mai na veiveretaki kei na ilawaki ni vunica, o Setani na Tevoro.
18, 19. E vukei keda vakacava na ivakarau ni masu a vakavulica o Jisu meda masu vagumatua da qai taura dei na veika eda nuitaka me “yacova na i vakataotioti”?
18 Sa voleka nida vakabulai mai na vunica kei na nona vuravura ca nikua. E kila vinaka o Setani ni sa “sega ni dede na nona gauna,” oya na vuna e “cudru vakalevu” kina vei ira na kai vuravura, vakauasivi o ira na tamata yalodina i Jiova. (Vakatakila 12:12, 17) Ena ivakatakilakila ni “ivakataotioti ni ivakarau ni veika,” e tukuna kina o Jisu na veika lelevu ena yaco, e so era se bera ni vakayacori. (Maciu 24:3, NW, 29-31) Nida raica ni vakayacori na veika oqo, sa na qai vaqaqacotaka ga noda nuitaka nida na vakabulai. E kaya o Jisu: “Ia ni sa vakatekivu me yaco na veika oqo, dou ta cake, ka vagelegelei kemudou; ni dou sa qai voleka ni vakabulai.”—Luke 21:25-28.
19 Ni sa voleka na icavacava, na ivakarau ni masu lekaleka a vakavulica o Jisu vei ira nona tisaipeli e dusimaki keda ena ka meda okata ena noda masu. Meda nuidei tiko mada ga ni na yacova sara na icavacava na nona vakarautaka o Jiova na ka eda gadreva e veisiga, vakayalo vaka kina vakayago. Na noda masu vagumatua ena vukei keda meda “taura dei tiko na vakabauta ka a tiko vei keda mai na i vakatekivu ka yacova na i vakataotioti.”—Iperiu 3:14, VV; 1 Pita 4:7.
[iVakamacala e ra]
a E so na ivakadewa ni iVolatabu, me vaka na Ai Vola Tabu Vakaviti, e vakacavara na Masu ni Turaga ena nona vakacaucautaki na Kalou ni kaya: “Ni sa nomuni na lewa, kei na kaukauwa, kei na vakarokoroko, ka sega ni mudu. Emeni.” E kaya na Jerome Biblical Commentary: “E sega ni kune . . . na veivakacaucautaki oqo ena [ivolavivigi] makawa ni iVolatabu.”
Railesuvi
• Na cava soti e okati nida kerea na ‘kakana me rauta na siga oqo’?
• Vakamacalataka na masu “ni bokoca mada na neimami i valavala ca me vaka keimami sa bokoca oti na nodra era sa i valavala ca vei keimami.”
• Na cava na ibalebale ni noda kerea vei Jiova meda kua ni veretaki?
• Na cava meda masulaka kina meda ‘vakabulai mai na vunica’?
[iYaloyalo ena tabana e 15]
Eda na vosoti ke da vosoti ira na tani
[iYaloyalo ena tabana e 13]
Lydekker