E Nomu iLiuliu Dina na Karisito?

“Kua tale ga ni oni kacivi mo ni ‘iliuliu,’ ni dua ga e nomuni iLiuliu, na Karisito.”​—MACIU 23:​10, NW.

1. O cei duadua e nodra iliuliu na lotu Vakarisito dina?

NA SIGA Tusiti oya, na ika11 ni Naisani. Oti ga e tolu na siga, sa na vakamatei o Jisu Karisito. Oqo na iotioti ni nona veisiko ina valenisoro. Dua na ivakavuvuli bibi a cavuta kina o Jisu vei ira na lewe levu era soqo yani e kea, vaka kina vei ira na nona tisaipeli. A kaya: “Mo ni kua ni kacivi mo ni Rapai, ni dua ga e nomuni ivakavuvuli, ia oni veitacini kece. Mo ni kua tale ga ni kaciva e dua e vuravura me tamamuni, ni dua ga na Tamamuni, o koya e tiko mai lomalagi. Me kua tale ga ni oni kacivi mo ni ‘iliuliu,’ ni dua ga e nomuni iLiuliu, na Karisito.” (Maciu 23:​8-​10, NW) Matata vinaka e ke ni o Jisu Karisito e nodra iLiuliu na lotu Vakarisito dina.

2, 3. E mai tara vakacava na noda bula na noda rogoci Jiova kei na noda ciqoma na iLiuliu sa lesia o koya?

² E yaga dina na veiliutaki i Jisu ena noda bula nida ciqoma! Sa tukuna oti tu na Kalou o Jiova ni na cadra mai na iLiuliu oqo, e kaya kina ena gusu i Aisea na parofita: “Oi kemudou vakaaduaga sa viagunu, dou lako mai ki na wai; io ko koya sa sega vua nai lavo, dou lako mai, mai volia na kemudou, ka kania; io dou lako mai, mai volia, ka segai e nai lavo se nai voli, na waini kei na wai-ni-sucu. . . . Dou vakarorogo sara vei au, ka kania na ka sa yaga, ia na yalomudou ena qai marautaka na ka sa uro. . . . Raica, ka’u sa soli koya me nodra dautukutuku na veimataqali, me nodra turaga [se, “iliuliu,” NW] ka vu-ni-vunau [se, “komada,” NW] na veimataqali.”​—Aisea 55:​1-4.

³ A cavuta o Aisea na veika eda dau gunuva me vaka na wai, wainisucu, kei na waini me rawa ni vakamatatataka kina se na yaga vakacava ina noda bula na noda rogoci Jiova kei na noda muria na iLiuliu kei na Komada sa lesia o koya me liutaki keda. Eda na vakabulabulataki kina, e vaka ga nida gunuva e dua na bilo waidroka batabata ena siga katakata. E cegu sara ga na noda karamaca ni via gunuva na ka dina kei na ivalavala dodonu. Me vaka ga na wainisucu e dau vakaukauataki ira na gone qai yaga ina nodra tubu, “nai vakavuvuli sa vaka na wai-ni-sucu dina” e dau vakaukauataki keda qai yaga me vaqaqacotaka cake na noda veiwekani vakayalo kei na Kalou. (1 Pita 2:​1-3) Qai sega ni vakatitiqataki ni dau vakavureki na waini ena gauna ni soqo. Na “reki vakaidina” tale ga eda vakila nida sokaloutaka na Kalou dina kei na noda muria na weniyava i koya sa lesi vakalou me iLiuliu. (Vakarua 16:15) E rui bibi gona vei keda kece​—gone kei na qase, tagane kei na yalewa​—meda vakaraitaka votu ni noda iliuliu dina o Karisito. Eda na vakaraitaka vakacava ena noda bula e veisiga ni noda iLiuliu na Mesaia?

iTabagone​—Ni ‘Tubucake Tiko ga ena Vuku’

4. (a) Na cava e yaco ni sa sikovi Jerusalemi ena soqo ni Lakosivia o Jisu ni se qai yabaki 12? (b) E vakacava sara mada na levu ni ka e kila o Jisu ni se qai yabaki 12 ga?

⁴ Vakasamataka mada na ka e rawa nira vulica na gone vua na noda iLiuliu. Sega ni levu soti na ka e kilai me baleti Jisu ni se gone, ia e dua na ka a yaco ena nona bula e tukuni koya vinaka. Ni se qai yabaki 12, rau kauti koya na nona itubutubu i Jerusalemi ena soqo ni Lakosivia ratou dau lakova e kea e veiyabaki. Dua na veivosaki vinaka vakaivolatabu a lai curu tu kina o Jisu ena valenisoro, ratou mani guilecavi koya tu yani na nona vuvale. Oti e tolu na siga ni vaqaqara, rau kunei koya ena valenisoro na nona itubutubu, o Josefa kei Meri “ni sa tiko e na kedra maliwa nai vakavuvuli, ka rogoci ira tiko, ka taro talega vei ira.” Qai dua na ka nodra “kurabui ko ira kece era sa rogoca, e na nona vuku kei na nona vosa.” Vakasamataka mada, se qai yabaki 12 o Jisu, ia sa taroga tu na taro titobu vakayalo e vakavure vakasama, qai sauma tale ga vakayalomatua na taro e tarogi vua! Sega ni vakatitiqataki ni rau a vukei koya sara kina vakalevu na nona itubutubu.​—Luke 2:​41-​50.

5. Era na vakalewa vakacava na gone na lomadra me baleta na nodra vuli iVolatabu vakavuvale?

⁵ De o iko e dua na tamata gone. De dau caka wasoma ena nomudou vale na vuli iVolatabu ni rau dau taura vakabibi na nomu itubutubu na nomudou sokalou. O raica tu mada vakacava na vuli vakavuvale? De vinaka mo tarogi iko mada ena so na taro oqo: ‘Au dau tokona beka na neitou ituvatuva vakavuvale ni vuli iVolatabu? Au dau qarauna meu kua ni vakaleqa na gauna sa tuvai tu me baleta na neitou vuli?’ (Filipai 3:​16) ‘Au dau vosa se vakamacala sara ga kina? Kevaka e ganita, au dau taro beka me baleta na ka e vulici, se vakamacalataka na kena yaga? Niu toso vakayalo, au dau saga beka meu bucina e lomaqu na yalo e taleitaka “na kakana dina sa ganiti ira sa qase”?​—Iperiu 5:​13, 14, VV.

6, 7. Ena yaga vakacava vei ira na itabagone ke ra dau wilika e veisiga na iVolatabu?

⁶ E yaga tale ga me dua na ituvatuva ni wili iVolatabu e veisiga. A lagata na daunisame: “Sa kalougata na tamata sa sega ni muria tiko na nodrai vakavuvuli na tamata ca, . . . Ia ka sa marau tiko e na vunau i Jiova; a sa vakananuma tiko [se, “wilika toka ga e ra,” NW] na nona vunau e na siga kei na bogi.” (Same 1:​1, 2) O koya a qai sosomitaki Mosese, o Josua, a dau ‘wilika toka ga e ra na ivola ni lawa ena siga kei na bogi.’ A vakayalomatuataki koya na ka oqo ena veika e cakava, qai rawata kina vakavinaka na nona ilesilesi soli vakalou. (Josua 1:8) O Jisu Karisito, na noda iLiuliu, a kaya oqo: “Sa volai, Ena sega ni bula na tamata e na madrai duaduaga, sa bula ga e na vosa kecega sa lako mai na gusu ni Kalou.” (Maciu 4:4) E bibi meda kania e veisiga na kakana vakayago, ia sa qai wacava na kakana vakayalo!

⁷ A liaca o Nicole, e dua na goneyalewa yabaki 13, na yaga ni kakana vakayalo vua, mani wilika sara e veisiga na iVolatabu.a Sa yabaki 16 oqo, sa wilika tasevu vakadua na iVolatabu, ia sa veimamataka tale na iVolatabu ena ikarua ni gauna. E rawarawa na nona ituvatuva. “Au tovolea me bau dua mada ga na wase ena dua siga,” e kaya. E yaga vakacava vua nona wili iVolatabu e veisiga? E sauma: “E dau basika mai nikua na veitemaki. Au sotava e veisiga mai koronivuli kei na so tale na vanua na veika e vakatovolei kina na noqu vakabauta. Niu wilika e veisiga na iVolatabu, dau votu totolo vei au na ivakaro kei na ivakavuvuli vakaivolatabu meu na vorata rawa kina na veitemaki. Au vakila sara ga niu volekati Jiova kei Jisu.”

8. Na cava a dau ivalavala i Jisu ena nodra valenilotu na Jiu, ia era na vakatotomuri koya vakacava na gone?

⁸ Dau ivalavala i Jisu me vakarorogo, me vakaitavi tale ga ena wili iVolatabu ena nodra valenilotu na Jiu. (Luke 4:​16; Cakacaka 15:21) Na ivakaraitaki vinaka dina oya vei ira na gone mera muria, mera dau tiko wasoma ena soqoni vakarisito, ni vanua oya e dau wiliki qai vulici kina na iVolatabu! O Richard, sa yabaki 14, a kaya oqo ni vakavinavinakataka tiko na soqoni: “E yaga dina vei au na soqoni. Dau vakadreti wasoma vei au e kea na ka e vinaka kei na ka e ca, na ka e kilikili kei na ka e tawakilikili, na ka e vakarisito kei na ka e tawavakarisito. E sega ni tukuni meu lai tara sara na wenivako meu qai yalomatuataka na veika oqori.” Io, “sa dina nai tukutuku i Jiova, ka sa vakavukui ira era sa sega ni vuku.” (Same 19:7) Dau isausau tale ga i Nicole me tiko ena soqoni limalima ni ivavakoso e veimacawa. E rua se tolu tale ga na aua e dau biuta vakatikitiki me vakavakarau kina ina veisoqoni oya.​—Efeso 5:​15, 16.

9. Na cava mera cakava na itabagone mera ‘tubucake kina ena vuku’?

⁹ Na gauna ni bula vakaitabagone e gauna vinaka me ‘kilai kina na Kalou dina duadua ga kei Jisu Karisito o koya a talai mai.’ (Joni 17:3) De oni na kila e so na itabagone e dau nodra cakacaka ga na wili komiki, sara retioyaloyalo, qito video games, se ra dabeca toka nodra kompiuta mera vakadidigo ena internet. E vinaka mo ni kua ni muria na ka era cakava, ia mo ni vakatotomuria ga na noda iLiuliu ena veika a cakava. Ni se gonetagane lailai, a dau marautaka me vulica na veika e baleti Jiova. Na cava e qai laurai vua? Na levu ni nona taleitaka na veika vakayalo, e laurai ni “sa tubu cake ko Jisu e na vuku.” (Luke 2:​52) E rawa ni dina tale ga vei iko oqori.

“Dou Dui Veivakamalumalumutaki Kemudou”

10. Ena kune na vakacegu kei na marau ena noda bula vakavuvale ke da cakava na cava?

¹⁰ Na noda vale e rawa ni vanua ni vakacegu kei na tiko vinaka se vanua ni veileti kei na veivala. (Vosa Vakaibalebale 21:19; 26:21) Eda na vakila na vakacegu kei na marau ena noda vuvale kevaka eda vakamalumalumutaki keda ina veiliutaki i Karisito. Na ivakaraitaki i Jisu e yaga me muri ena loma ni noda vuvale. E kaya na iVolatabu: “Dou dui veivakamalumalumutaki kemudou vakai kemudou e na rere vei Karisito. Oi kemudou na yalewa vakawati, mo dou dui vakamalumalumutaki kemudou vua na watimudou, me vaka vei koya na Turaga. Ni sa ulu ni watina na tagane, me vaka sa ulu ni soqosoqo lewe ni lotu na Karisito, ia nai Vakabula talega ni yago ko koya. . . . Oi kemudou na tagane vakawati, lomani ira na watimudou, me vaka sa lomana nai soqosoqo lewe ni lotu na Karisito, a sa soli koya e na vukuna.” (Efeso 5:​21-​25) A vola na yapositolo o Paula ina ivavakoso mai Kolosa: “Oi kemudou na gone, mo dou talairawarawa vei ira na nomudou qase e na ka kecega: ni sa vinaka sara oqo vua na Turaga.”​—Kolosa 3:​18-20.

11. Ena vakaraitaka vakacava o tagane vakawati ni nona iLiuliu dina o Karisito?

¹¹ Na ivakasala oqo e dusia tiko ni na veiliutaki ena vuvale o tagane, ena tokoni koya kina o watina, ra qai talairawarawa na gone. Ia ena vakavumarau ga na veiliutaki i tagane ke colati vakadodonu. Na tagane vakawati yalomatua ena vulica na ivalavala dina me veiliutaki kina ena nona vakatotomuria na ivakaraitaki i koya e uluna, e nona iLiuliu tale ga, o Karisito Jisu. (1 Korinica 11:3) Dina ga ni a qai lesi o Jisu “me lewa na ka kecega” ena ivavakoso, ia a lako mai vuravura ‘me mai veiqaravi, sega ni qaravi.’ (Efeso 1:​22; Maciu 20:28) Ena sala vata oqori, e vakaliuca na tagane lotu Vakarisito ena nona veiliutaki na veika me baleti watina kei iratou na gone​—io na veika e baleta na nona vuvale, sega ni baleti koya ga. (1 Korinica 13:​4, 5) Ena saga me vakatotomuria na itovo vakalou i koya e uluna, o Jisu Karisito. E dau yalomalumalumu qai yalomalua me vakataki Jisu. (Maciu 11:​28-​30) Kevaka e cala, ena sega ni dredre vua me cavuta na vosa e so me vaka na “vosoti au” se “o dina o iko.” Na nona ivakaraitaki vinaka ena vakarawarawataka vei watina me “dua na dauveivuke e yaga vua,” me ‘nona itokani’ tale ga, e vuli vei koya, qai cakacaka vata kei koya.​—Vakatekivu 2:​20; Malakai 2:​14.

12. Na cava ena vakarawarawataka vei yalewa vakawati me vakamalumalumu vei watina?

¹² O yalewa vakawati e dodonu me vakamalumalumu vei watina. Ia kevaka e rawai ena yalo ni vuravura, ena rawa ni veisautaka oya na nona rai me baleta na veiliutaki ena vuvale, ena sega soti ni via vakamalumalumutaki koya kina vei watina. Na iVolatabu e sega ni kaya vua na tagane vakawati me vakacolasau, ia e kaya ga vei ira na yalewa mera vakamalumalumu vua na watidra. (Efeso 5:​24) E kaya tale ga na iVolatabu ni na tarogi o tagane vakawati se o tama ena ivalavala ni nona qaravi itavi. Ni muri na kena ivakasala, ena kune na vakacegu kei na tiko vinaka ena vuvale.​—Filipai 2:5.

13. E ivakaraitaki vinaka vakacava vei ira na gone o Jisu ena vuku ni vakamalumalumu?

¹³ O ira na gone mera na talairawarawa vei ira na nodra itubutubu. O Jisu e ivakaraitaki vinaka dina ena ka oqo. Oti na nona guilecavi o Jisu ena valenisoro me tolu na siga ni se qai yabaki 12, “sa qai lako sobu vata kei rau [na nona itubutubu] ko koya ka yaco ki Nasareci, sa dau talairawarawa vei rau.” (Luke 2:​51) Ke ra vakamalumalumu na gone vei ira na nodra itubutubu, ena kune na vakacegu kei na veiyaloni ena vuvale. Ke ra vakamalumalumu na lewe kece ni vuvale ina veiliutaki i Karisito, na kena itinitini ga na vuvale mamarau.

14, 15. Ke waliwali dredre e so na ituvaki mai vale, na cava meda cakava? Cavuta e dua na kena ivakaraitaki.

¹⁴ Kevaka mada ga e votu e vale e so na ituvaki e vaka me waliwali dredre, na kena dina ga me vakatotomuri o Jisu, me ciqomi na nona veidusimaki. Me kena ivakaraitaki, ni qai vakawatitaki Lana o Jerry, e dua na tagane yabaki 35, sa dua rawa toka mai na goneyalewa i Lana. Na ka oqo e basika kina e dua na leqa erau a sega ni namaka. E kaya o Jerry: “Dodonu vei au meu muria na ivakavuvuli vakaivolatabu vata ga e dau vakavumarau vei ira na so tale na vuvale nira muria. Ia sega ni dede au qai liaca ni na gadrevi cake vakalevu na vuku kei na yalomatua meu qai muria rawa na ivakavuvuli oqori.” A sevaki koya dina na luvena vakacabecabe, e beitaki koya ni tawasei rau vakaveitinani. A gadrevi kina vei Jerry na yalomatua me siqema ni oya sara ga e vu tiko ni nona katakata o luvena vakacabecabe kei na nona dau vosa cudrucudru vua. Na cava e cakava me walia kina na ituvaki oya? E kaya o Jerry: “Keirau duavata kei Lana me se nona tabana tiko mada ga na veivunauci, ia o yau meu saga me keirau veilomani mada kei luvequ vakacabecabe. E qai laurai ni yaga na kena caka oqo.”

¹⁵ Ke tau vakatani tiko na vosa e vale se duatani na itovo, e gadrevi na yalomatua meda kila se cava e vakavuna oya. E vinakati tale ga na vuku me muri vakadodonu na ivakavuvuli vakalou. Me kena ivakaraitaki, a kila vinaka o Jisu na vuna e tarai koya kina na marama a turidrabalavu. Oya na vuna e lewa kina vakavuku, vakayalololoma tale ga na nona vakabula na marama oya. (Vunau ni Soro 15:​25-​27; Marika 5:​30-​34) E kilai levu na noda iLiuliu ena vuku kei na yalomatua e tu vua. (Vosa Vakaibalebale 8:​12) Eda na marau ke da vakatotomuria na nona ivalavala.

“Vakasaqara Taumada ga na Matanitu ni Kalou”

16. Na cava me bibi duadua ena noda bula, ia a vakavotuya vakacava na tikina oqo o Jisu ena nona ivakaraitaki?

¹⁶ E vakamatatataka o Jisu na ka e dodonu me bibi duadua vei ira na ciqoma na nona veiliutaki. A kaya: “Dou vakasaqara taumada ga na matanitu ni Kalou kei na nona dodonu.” (Maciu 6:​33, VV) Ena nona ivakaraitaki sara ga, e vakavotuya vei keda o koya na sala meda cakava kina oqori. Ni sa papitaiso o Jisu, sa qai lolo siga 40, lakovata na masu kei na vakanananu titobu. Oti oya a lai temaki koya sara yani o Setani na Tevoro. A kaya ni na solia vua na lewa ni “veimatanitu kece ga e vuravura, kei na kedra lagilagi.” Vakasamataka mada na bula i Jisu ke a ciqoma na ka e vakatura na Tevoro! Ia a sega ni goletani na yalo i Karisito mai na kena vakaliuci tiko ga na loma i Tamana. A kila vinaka tale tu ga ni na lekaleka sara na bula vaka oya ena vuravura i Setani. Sega ni bera ni vakuakua o koya vua na Tevoro, qai kaya: “Sa volai tu, ‘Mo vakarokoroko vua na Turaga na nomu Kalou, ka mo qaravi koya duadua ga.’” Oti oya, sa tekivu “me dau vunau ko Jisu, ka kaya [vei ira na lewenivanua], “Mo ni veivutuni ni sa voleka na matanitu vakalomalagi.” (Maciu 4:​2, 8-​10, 17, VV) A solia sara ga vakatabakidua o Jisu na vo ni nona bula e vuravura me vunautaka kina na Matanitu ni Kalou.

17. Eda na vakaraitaka vakacava nida vakaliuca na veika e baleta na Matanitu ni Kalou?

¹⁷ Sa dodonu ga meda vakatotomuria na ka e cakava na noda iLiuliu, da qarauna de vakamikamicataka vei keda na vuravura i Setani na cakacaka isau vinaka kei na so tale na ka meda vakaliuca ena noda bula. (Marika 1:​17-​21) Sa na ka vakalialia dina meda lai coko tu ena guti ni veika vakavuravura, ni sa na sega ni vakaliuci kina na veika e baleta na Matanitu ni Kalou! E tataunaka vei keda o Jisu na itavi me vunautaki na Matanitu ni Kalou kei na nodra vukei na tamata mera tisaipeli. (Maciu 24:​14, VV; 28:​19, 20, VV) Io, eda na vakavuvale beka se tiko e so tale na noda itavi, ia eda dau taleitaka ga meda vakayacora ena veiyakavi kei na veimuanimacawa na noda itavi vakarisito ni vunau kei na veivakavulici. Bau veivakauqeti dina nida raica nira vakaitavi ena yabaki vakacakacaka ni 2001 e rauta ni 780,000 ena cakacaka vakaitalatala vakatabakidua, se painia!

18. Eda na marautaka vakacava na cakacaka vakavunau?

¹⁸ Nida wilika na itukutuku kei Jisu ena Kosipeli, eda raica kina ni o koya e dua na turaga dau yavala, e dau veinanumi tale ga. A lomani ira na lewenivanua ni raica nira waloloi tu vakayalo, qai gu me vukei ira. (Marika 6:​31-​34) Eda na marautaka na noda cakacaka vakaitalatala kevaka eda cakava tiko ena dela ni loloma kei na yalo ni veikauaitaki dina. Ia e vu mai vakacava na yalo vaka oya? “Niu se tamata gone,” e kaya o Jayson e dua na cauravou, “au a sega ni dau taleitaka soti na cakacaka vakaitalatala.” A mai taleitaka ga vakacava na cakacaka oqo? E sauma o Jayson: “Sa dau kena ivalavala tu ga ena neitou vuvale me keitou cakacaka vakavunau ena mataka ni Vakarauwai. A vinaka vei au oya, baleta na levu ga ni noqu lakova na cakacaka vakavunau, na levu tale ga ni noqu raica na kena yaga. Niu raica oqo, au sa qai marautaka ga.” O keda tale ga meda gumatuataka e veigauna na cakacaka vakavunau.

19. Na cava meda nakita dei me baleta na veiliutaki i Karisito?

¹⁹ Eda na kalougata da qai vakabulabulataki dina nida ciqoma na veiliutaki i Karisito. Nida cakava oqori, ke da itabagone, ena titobu cake na ka eda kila kei na noda vuku. Ena kune ena noda bula vakavuvale na vakacegu kei na marau, ena rekitaki qai taleitaki tale ga na cakacaka vakavunau. O koya gona, meda nakita dei mada ga nida na vakaraitaka ena noda bula ni veisiga kei na veika eda vakatulewataka ni noda iLiuliu dina o Karisito. (Kolosa 3:​23, 24) Dua tale na sala e vakarautaka kina vei keda o Jisu Karisito na veiliutaki​—oya ena ivavakoso vakarisito. Ena qai veivosakitaki ena ulutaga e tarava se yaga vakacava vei keda na ituvatuva oqo.

[iVakamacala e ra]

O se Nanuma Tiko?

• E yaga vakacava vei keda kevaka eda muri koya na noda iLiuliu e lesi vakalou?

• Era vakaraitaka vakacava na itabagone ni lomadra mera muria na veiliutaki i Karisito?

• Ke ra vakamalumalumu ina veiliutaki i Karisito na lewe ni vuvale, ena yaga vakacava ena nodra bula vakavuvale?

• Ena kilai vakacava ena noda cakacaka vakavunau ni noda iLiuliu dina o Karisito?

[iYaloyalo ena tabana e 9]

E gauna vinaka na gauna ni bula vakaitabagone meda veikilai kina kei na Kalou kei na noda iLiuliu e lesi

[iYaloyalo ena tabana e 10]

Ena vakilai na bula marau ena noda vuvale ke da vakamalumalumu ina veiliutaki i Karisito

[iYaloyalo ena tabana e 12]

Dau vakasaqara taumada ga o Jisu na Matanitu ni Kalou. O iko?