Raica! Na iTalatala e Vinakata o Jiova

“Raici koya na noqui talatala, . . . ka’u sa vinakati koya talega e na vu ni lomaqu.” ​—AISEA 42:1.

1. Na cava eda uqeti meda cakava na dauveiqaravi i Jiova, vakauasivi ni sa roro tiko mai na iVakananumi? Na vuna?

NI SA roro tiko mai na iVakananumi ni nona mate na Karisito, eda uqeti kina na dauveiqaravi ni Kalou meda muria na ivakasala i Paula, oya meda “wanonova tiko ga na iTini Levu e Dauvakataucokotaka na noda vakabauta, o Jisu.” E tomana: “Ni vakasamataki koya mada ka a vosota na veivakacacani levu ka ra a cakava vua na i valavala ca! O koya gona ni kakua kina ni yalo lailai se datuvu koso.” (Iper. 12:2, NW, 3, VV) Nira dikeva vinaka na lumuti kei na nodra itokani so tani tale na sipi na ivakaraitaki ni nona yalodina o Karisito, lai tini sara ena nona cabora vakaisoro na nona bula, ena uqeti ira mera qaravi Jiova tiko ga ena yalodina, mera kua tale ga ni “datuvu koso.”​—Vakatauvatana Kalatia 6:9.

2. Na cava eda na vulica ena vica na parofisai i Aisea me baleta na Luve ni Kalou?

² E uqeta na parofita o Aisea na Kalou o Jiova me tukuna e vica na parofisai e baleta sara tiko ga na Luvena. Ena yaga vei keda na parofisai qori nida “wanonova tiko ga na iTini Levu e Dauvakataucokotaka na noda vakabauta,” o Jisu Karisito.a Eda na kila kina nona itovo, nona vakararawataki, kei na nona vakacerecerei me noda Tui kei na noda iVakabula. Ena vakatitobutaka na noda kila na ibalebale ni iVakananumi, ena soqovi tiko ena yabaki qo ena Lotulevu, 9 Epereli, ni dromu na siga.

Vakatakilai na iTalatala

3, 4. (a) O cei na “[i]talatala” e tukuni tiko ena ivola na Aisea? (b) E vakamacalataka vakacava na iVolatabu na iTalatala e tukuni ena Aisea wase 42, 49, 50, 52, kei na 53?

³ E kunei vakalevu na vosa na “[i]talatala” ena ivola i Aisea. So na gauna e tukuni Aisea tiko ga. (Aisea 20:3; 44:26) Ena so tale na gauna e dusia na matanitu o Isireli, se o Jekope. (Aisea 41:8, 9; 44:1, 2, 21) Ia, vakacava na parofisai vakasakiti e baleti koya na iTalatala e volai koto ena Aisea wase 42, 49, 50, 52, kei na 53? E dusia vakamatata vei keda na iVolatabu vaKirisi vaKarisito ni tukuni koya tiko na iTalatala i Jiova na vica na wase qori. E volai ena ivola na Cakacaka ni a wilika tiko e dua na parofisai qori na turaga ni Iciopea ena gauna a dusimaki Filipe kina na yalo tabu me torovi koya yani. Ni wilika oti na parofisai ena Aisea 53:7, 8, a kaya vei Filipe: “Au tarogi iko mada, se sa vosataki cei na parofita e na vosa oqo: ko koya ga se dua tani?” Vakamacalataka sara o Filipe ni o Aisea a tukuni koya tiko na Mesaia, o Jisu.​—Caka. 8:26-35.

⁴ Ni se gonedramidrami o Jisu, a tukuna na turaga yalododonu o Simioni ena veiuqeti ni yalo tabu ni o ‘koya na gone o Jisu’ ena yaco me “rarama me vakararamataki ira na veimatanitu tani,” me vaka e tukuni tu ena Aisea 42:6 kei na 49:6. (Luke 2:25-32) Kena ikuri, a parofisaitaki ena Aisea 50:6-9 nona vakamadualaki o Jisu ena bogi a veilewaitaki kina. (Maciu 26:67; Luke 22:63) Ni oti na Penitiko 33 S.K., a tukuna vakamatata na yapositolo o Pita ni o Jisu na “Dauveiqaravi” se iTalatala e lesia o Jiova. (Aisea 52:13; 53:11; wilika Cakacaka 3:13, 26, VV.) Na cava eda vulica ena vica na parofisai qo me baleta na Mesaia?

Vakavulica o Jiova na Nona iTalatala

5. Na cava a vulica na iTalatala?

⁵ E dua na parofisai i Aisea e baleta na iTalatala ni Kalou e vakamacalataka na nodrau veiwekani voleka o Jiova kei na Luvena ulumatua ni bera ni mai bula e vuravura. (Wilika Aisea 50:4-9.) E tukuna sara ga na iTalatala qo ni dau vakavulici koya o Jiova, e kaya: “Sa vakaturorogo na daligaqu, me’u vakarorogo me vakataki ira era sa vakatavulici.” (Aisea 50:4) Ena gauna kece ya, a dau vakarorogo na iTalatala vei Tamana qai vuli mai vua, a tisaipeli talairawarawa kina. Sa bau kalougata dina me vakatavulici koya sara ga na Dauveibuli ni lomalagi kei vuravura!

6. E dau talairawarawa vakacava vei Tamana na iTalatala qo?

⁶ Ena parofisai qo, e kaya na iTalatala ni o Tamana “na Turaga ko Jiova.” E dusia qo ni a vulica na iTalatala e dua na yavu bibi sara, oya ni o Jiova e Turaga Cecere ni lomalagi kei vuravura. E vakaraitaka ni dau talairawarawa vei Tamana ena nona kaya: “Sa basuka [“dolava,” NW] na daligaqu na Turaga ko Jiova, ia ka’u a sega ni beca, ka’u a sega ni vakanadakuya.” (Aisea 50:5) A “tiko kaya [kei Jiova] me matai daucakacaka” ena kena buli na vuravura kei na tamata. O koya na “matai daucakacaka” qo a “marau tiko e matana [na Luve ni Kalou]; ka rekitaka na nona veivanua e vuravura sa tawa rawa; ia . . . a daumarautaki ira na luve ni tamata.”​—Vkai. 8:22-31.

7. Na cava e nuidei kina na iTalatala ni na tokoni koya o Tamana ena veituvaki dredre a donuya?

⁷ Nona vakavulici na iTalatala kei na nona marautaki ira na kawatamata a vakarautaki koya vinaka ena gauna a bula voli kina e vuravura qai vosota na ituvaki dredre. A marautaka me cakava tiko ga na loma i Tamana, dina ni vakacacani kina ena so na gauna. (Same 40:8; Maciu 26:42; Joni 6:38) Ena ituvaki dredre kece a donuya e vuravura o Jisu, a nuidei ni vakadonui koya o Tamana qai tokoni koya tale ga. Me vaka ga a tukuni ena parofisai i Aisea, e rawa ni kaya o Jisu: “Sa voleka mai ko koya sa vakadonui au; ko cei me na ia na veilewai kei au? . . . Raica, ena vukei au na Turaga ko Jiova.” (Aisea 50:8, 9) E dau tu vakarau o Jiova me vukea na nona iTalatala yalodina ena gauna a vunau voli kina e vuravura, me vaka e laurai ena dua tale na parofisai i Aisea.

Nona Cakacaka Vakaitalatala na iTalatala

8. E vakadinadinataki vakacava ni o Jisu e nona ‘digitaki’ o Jiova me vaka e parofisaitaki ena Aisea 42:1?

⁸ E volai ena iVolatabu na ka a yaco ni a papitaiso o Jisu ena 29 S.K.: “A sa lako sobu mai vua . . . na Yalo Tabu, . . . a sa rogo e dua na domo mai lomalagi, sa vaka, O iko na noqu Gone ni toko; au sa dauvinakati iko vakalevu.” (Luke 3:21, 22) A vakaraitaka kina vakamatata o Jiova o koya e “digitaka,” e tukuni ena parofisai i Aisea. (Wilika Aisea 42:1-7.) Ena gauna e cakacaka vakaitalatala kina e vuravura o Jisu a vakayacori ena sala veivakurabuitaki na parofisai qo. E lavetaka o Maciu ena nona Kosipeli na vosa ena Aisea 42:1-4 qai vakaibalebaletaka vei Jisu.​—Maciu 12:15-21.

9, 10. (a) A vakayacora vakacava o Jisu na parofisai ena Aisea 42:3 ena nona cakacaka vakaitalatala? (b) E rawa vakacava ni “vakayacora na lewa dodonu” o Karisito ni se tiko e vuravura? Na gauna cava ena ‘vakataudeitaka kina na lewa dodonu e vuravura’?

⁹ Era cati ira na tauvanua na iliuliu ni lotu vakaJiu. (Joni 7:47-49) Era vakalolomataki na lewenivanua, e rawa nira vakatauvatani ina ‘gasau sa bibivoro’ se ‘wa ni cina’ sa voleka sara ni boko. Ia, o Jisu a lomani ira na dravudravua kei ira na malumalumu. (Maciu 9:35, 36) A sureti ira: “Dou lako mai vei au, koi kemudou vakaaduaga sa oca ka colata nai colacola bibi, ia ka’u na vakacegui kemudou.” (Maciu 11:28) Kena ikuri, e “vakayacora na lewa dodonu” o Jisu ena nona vakavulica na ivakatagedegede i Jiova me baleta na ka dodonu kei na ka e cala. (Aisea 42:3) E vakaraitaka tale ga ni Lawa ni Kalou e dodonu me salavata na veinanumi kei na yalololoma. (Maciu 23:23) A vakaraitaka tale ga o Jisu na lewadodonu ena nona sega ni veivakaduiduitaki, ni vunau vei ira na vutuniyau kei ira na dravudravua.​—Maciu 11:5; Luke 18:18-23.

¹⁰ A parofisaitaka tale ga o Aisea ni o koya na “digitaki” i Jiova ena “vakataudeitaka mada na lewa dodonu e vuravura.” (Aisea 42:4) Ena cakava qo o Jisu ena gauna ena veiliutaki kina ena Matanitu vakaMesaia, ena vakarusa na veimatanitu vakapolitiki e vuravura qai sosomitaka ena nona veiliutaki dodonu. Ena veisautaka na vuravura mera na “tiko kina nai valavala dodonu.”—2 Pita 3:13; Tani. 2:44.

E “Rarama” Qai “Vu ni Veiyalayalati”

11. E “nodra rarama” vakacava “na veimatanitu tani” o Jisu ena imatai ni senitiuri, e vakacila tiko ga vakacava o koya na rarama qori ena gauna qo?

¹¹ Me vaka ga na parofisai ena Aisea 42:6, a vakadinadinataka o Jisu ni “nodra rarama na veimatanitu tani.” Ena nona cakacaka vakaitalatala e vuravura, a vakacila taumada na rarama vakayalo vei ira na Jiu. (Maciu 15:24; Caka. 3:26, VV) Ia, e kaya o Jisu: “Oi au na rarama kei vuravura.” (Joni 8:12) A sega wale ga ni rarama vakayalo vei ira na Jiu kei ira na matanitu tani, a solia tale ga na nona bula uasivi me ivoli ni kawatamata. (Maciu 20:28) Ni vakaturi oti, a vakaroti ira nona tisaipeli mera tukuni koya yani me “yacova nai yalayala kei vuravura.” (Caka. 1:8) Ni rau vunau tiko o Paula kei Panapasa, rau a lavetaka na malanivosa “nodra rarama na veimatanitu tani” qai vakaibalebaletaka ina nodrau vunau vei ira na sega ni Jiu. (Caka. 13:46-48; vakatauvatana Aisea 49:6.) Era tomana tiko na cakacaka qo na taci Jisu lumuti e vuravura kei na nodra itokani, ena nodra vakacila na rarama vakayalo qai tuberi ira tale e so mera vakabauti Jisu, na “nodra rarama na veimatanitu tani.”

12. E solia vakacava na nona iTalatala o Jiova me “vu ni veiyalayalati kei ira na tamata”?

¹² Ena parofisai vata ga qori, a kaya o Jiova vua nona iTalatala digitaki: “Ka’u na . . . maroroi iko, ka soli iko mo vu ni veiyalayalati kei ira na tamata.” (Aisea 42:6) A saga vagumatua o Setani me vakarusai Jisu, me vakacaraka tale ga nona vunau e vuravura, ia a taqomaki koya o Jiova me yacova na gauna lokuci me mate kina. (Maciu 2:13; Joni 7:30) Sa qai vakaturi Jisu o Jiova qai soli koya me “veiyalayalati,” se bubului vei ira na tamata e vuravura. Na veiyalayalati qori a vakadeitaka ni o koya na iTalatala yalodina qo ni Kalou ena cila tiko ga me “nodra rarama na veimatanitu tani,” mera sereki kina o ira na tu ena butobuto vakayalo.​—Wilika Aisea 49:8, 9.b

13. E vakabulai ira vakacava “era sa tiko buto” o Jisu ena nona cakacaka vakaitalatala e vuravura, qai tomana tiko ga vakacava na cakacaka qo?

¹³ Me salasalavata kei na veiyalayalati qo, ena “basuka [“dolava,” NW] na matadra era sa mataboko” na iTalatala digitaki i Jiova, ena “kauti ira mai na vale ni veivesu era sa vesuki tiko” kina qai vakabulai “ira era sa tiko buto.” (Aisea 42:7) A vakayacora qo o Jisu ena nona cakacaka vakaitalatala ni vakacala na ivakarau cala vakalotu kei na nona vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. (Maciu 15:3; Luke 8:1) A vakabulai ira kina na Jiu era vesuki tu ena butobuto vakayalo, ra qai nona tisaipeli. (Joni 8:31, 32) Ena salavata ga qori, e vakabulai ira kina vakayalo na vica na milioni era sega ni Jiu. A vakaroti ira nona imuri mera “lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga,” qai yalataka ni na tomani ira nona imuri me “yacova na i vakataotioti kei vuravura.” (Maciu 28:19, 20, VV) E liutaka tiko na cakacaka vakavunau e vuravura o Jisu Karisito mai lomalagi.

Vakacerecerea o Jiova na “[i]Talatala”

14, 15. Na cava e vakacerecerea kina na nona iTalatala o Jiova, a cakava vakacava?

¹⁴ Ena dua tale na parofisai me baleta na nona iTalatala Mesaia, e kaya o Jiova: “Raica, ena cakacaka vakavuku ko koya na noqui talatala, ena vakalevulevui ka vakacaucautaki, ia ena cecere sara.” (Aisea 52:13) Ni raica o Jiova ni yalodina na Luvena ni tokona nona veiliutaki cecere ena gauna a vakatovolei kina vakaca, a vakacerecerei Jisu kina.

¹⁵ A vola na yapositolo o Pita me baleti Jisu: “O koya sa lako ki lomalagi, a sa tiko e na liga i matau ni Kalou; ia sa vakamalumalumutaki tu vei koya ko ira na agilose, kei ira era sa lewa, kei ira era sa kaukauwa.” (1 Pita 3:22) E vola vaka kina na yapositolo o Paula: “Sa vakamalumalumutaki koya, a sa talairawarawa me mate, io me mate e na kauveilatai. O koya oqo sa vakalevulevui koya cake kina na Kalou, a sa solia vua e dua na yaca sa uasivi cake e na yaca kecega: me tekiduru kina e na yaca i Jisu na duru vakaaduaga, mai lomalagi, kei vuravura, kei na ruku i vuravura; me vakatusa talega na yame kecega ni sa Turaga ko Jisu Karisito, me vakarokorokotaki kina na Kalou na Tamada.”—Fpai. 2:8-11.

16. A ‘vakacerecerei sara’ vakacava o Jisu ena 1914, na cava sa rawata me yacova mai na gauna qo?

¹⁶ A vakacerecerei Jisu tale o Jiova ena 1914. A ‘vakacerecerei sara’ ni lesi koya o Jiova me Tui ena Matanitu vakaMesaia. (Same 2:6; Tani. 7:13, 14) Tekivu mai na gauna ya, sa gole yani na Karisito me ‘lewa ena kedra maliwa na nona meca.’ (Same 110:2) A vakamalumalumutaki Setani kei ira nona timoni eliu, qai kolotaki ira mai e vuravura. (Vkta. 12:7-12) Oti, sa qai vakabulai ira na ivovo ni tacina lumuti e vuravura o Sairusi Levu Cake, o Karisito ena ivesu nei ‘Papiloni na Ka Levu.’ (Vkta. 18:2; Aisea 44:28) E liutaka na cakacaka vakavunau e vuravura raraba era kumuni kina o ira na “vo” ni tacina vakayalo, vaka kina o ira na milioni na ‘so tani tale na sipi,’ era itokani yalodina ni “qele-ni-sipi lailai.”​—Vkta. 12:17; Joni 10:16; Luke 12:32.

17. Na cava eda vulica me baleta na “[i]talatala” ena noda dikeva na parofisai i Aisea?

¹⁷ Na noda vulica na vica na parofisai vakatubuqoroqoro qo ena ivola na Aisea, eda vakavinavinakataka kina vakalevu na nona itavi na noda Tui kei na iVakabula, o Karisito Jisu. Nona talairawarawa ena gauna a cakacaka vakaitalatala tiko kina e vuravura e vakaraitaka na veivakavulici a tuberi mai kina ni bera ni gole mai e vuravura. E vakadinadinataki koya ni “nodra rarama na veimatanitu tani” ena nona cakacaka vakaitalatala kei na nona liutaka na cakacaka qori me yacova sara mai na gauna qo. Eda na vulica tarava e dua na parofisai me baleta na iTalatala Mesaia e vakaraitaka nona vakararawataki kei na nona solia nona bula me yaga ena vukuda. Na veika qo meda na ‘vakasamataka sara vakavinaka’ ni sa roro mai na iVakananumi ni nona mate.​—Iper. 12:2, 3, NW.

[iVakamacala e ra]

Railesuvi

• O cei na “[i]talatala” a cavuti ena vica na parofisai i Aisea, eda kila vakacava?

• Na cava a vulica na iTalatala vei Jiova?

• E “nodra rarama” vakacava “na veimatanitu tani” o Jisu?

• A vakacerecerei vakacava na iTalatala?

[iYaloyalo ena tabana e 21]

A vakamatatataka o Filipi ni “[i]talatala” a cavuta o Aisea e dusi Jisu, na Mesaia

[iYaloyalo ena tabana e 23]

O Jisu, na nona iTalatala o Jiova, a daulomani ira na dravudravua kei ira na malumalumu

[iYaloyalo ena tabana e 24]

A vakacerecerei Jisu o Tamana qai lesi koya me Tui ena Matanitu vakaMesaia