Muria Tiko ga na iVakaraitaki i Jisu

“Ni’u sa solia e dua nai vakarau vei kemudou, mo dou kitaka me vaka ka’u sa kitaka oti vei kemudou.”​—JONI 13:15.

1. Na cava mera vakatotomuria kina na lotu Vakarisito na ivakaraitaki i Jisu?

ENA ivolatukutuku ni bula ni kawatamata, o Jisu duadua ga e sega ni valavala ca. E “sega na tamata e sega ni caka cala” me vakataki koya. (1 Tui 8:46; Roma 3:23) Oya na vuna era raici Jisu kina na lotu Vakarisito dina me ivakaraitaki uasivi me vakatotomuri. Ena 14 Naisani, 33 S.K., ni bera ni mate o Jisu, a tukuna vei iratou nona imuri me ratou vakatotomuri koya. E kaya: “Ni’u sa solia e dua nai vakarau vei kemudou, mo dou kitaka me vaka ka’u sa kitaka oti vei kemudou.” (Joni 13:15) Ena iotioti ni bogi oya, a tukuna kina o Jisu na veika mera cakava na lotu Vakarisito mera vakatotomuri koya kina. Eda na veivosakitaka e vica ena ulutaga oqo.

Gadrevi na Yalomalumalumu

2, 3. E ivakaraitaki uasivi vakacava ni yalomalumalumu o Jisu?

² Ni vakauqeti iratou nona tisaipeli o Jisu me ratou muria nona ivakaraitaki, a vakaibalebaletaka tiko na nodratou vakatotomuri koya ena yalomalumalumu. E vakavica nona vakasalataki iratou nona tisaipeli me ratou dau yalomalumalumu, koya gona ena bogi ni 14 Naisani, a vakaraitaka na yalomalumalumu ena nona vuya na yavadratou nona yapositolo. E qai kaya o Jisu: “Kevaka ka’u sa vuya na yavamudou, koi au na Turaga kei nai Vakavuvuli, sa dodonu talega mo dou veivui yava.” (Joni 13:14) Oti oya sa qai kaya vei iratou nona yapositolo me ratou vakatotomuria nona ivakaraitaki. Sa dua dina na ivakaraitaki uasivi ni yalomalumalumu!

³ E kaya na yapositolo o Paula ni a ‘bula taumada kei na Kalou’ o Jisu ni bera ni mai bula e vuravura. Ia, sa qai laiva tu yani na bula oya me mai bula vakatamata. Sega ni o koya wale ga oya, a “vakayalomalumalumutaki koya ka sa talairawarawa me yacova sara na mate, io na mate e na kauveilatai.” (Filipai 2:6-8, VV) Vakasamataka mada oya. O Jisu, e taravi Jiova na nona cecere e lomalagi kei vuravura, a ciqoma me lolovira vei ira na agilosi, a sucu me dua na gonedramidrami vakaloloma, susugi qai vakarorogo vei rau nona itubutubu ivalavala ca, qai mate me vaka e dua na kaivesu beci. (Kolosa 1:15, 16; Iperiu 2:6, 7) E ivakaraitaki vinaka sara ga ni yalomalumalumu! E rawa beka ni vakatotomuri na ‘ivakarau ni yalo’ oya qai bucini na “yalomalumalumu” vaka oqori? (Filipai 2:3-5) E rawa, ia ena ka toka ni sasaga.

4. Na cava e dau vakavuna na dokadoka, ia na cava e rerevaki kina?

⁴ Na veibasai ni yalomalumalumu na dokadoka. (Vosa Vakaibalebale 6:16-19) Na dokadoka se viavialevu a leqa kina o Setani. (1 Timoci 3:6) E totolo na kena bucini e lomada, qai dredre me cavuraki ke sa vakawakana. Era dokadokataka na tamata na nodra matanitu, matatamata, veika era taukena, nodra vuli, veika era rawata vakacakacaka, nodra itutu vakavanua, kedra irairai, na veika era rawata ena qito, kei na levu tale na ka. Ia, e sega ni dua na ka oqori e yaga vei Jiova. (1 Korinica 4:7) Ke ra vakavuna na noda dokadoka na veika oqori, ena vakacacana na noda veiwekani kei koya. “Sa cecere ko Jiova, ia sa vakaraici ira era sa yalomalumalumu: ia sa kilai ira vakayawa na viavialevu.”—Same 138:6; Vosa Vakaibalebale 8:13.

Yalomalumalumu ena Kedra Maliwa na Tacida

5. Na cava e bibi kina mera yalomalumalumu na qase ni ivavakoso?

⁵ E sega ni dodonu meda dokadokataka na noda tokona kei na veika eda cakava rawa ena cakacaka i Jiova, vaka kina na noda itavi ena ivavakoso. (1 Veigauna 29:14; 1 Timoci 6:17, 18) Na levu ga ni noda itavi, na kena vinakati meda yalomalumalumu. E vakauqeti ira na qase ni ivavakoso na yapositolo o Pita, mera kua ni ‘viavia turaga vei ira era qaravi ira tiko, ia mera ivakarau ga vei ira na qelenisipi.’ (1 Pita 5:3, VV) Era lesi na qase mera veiqaravi ra qai ivakaraitaki, era sega ni turaga se daulewa.—Luke 22:24-26; 2 Korinica 1:24.

6. Na veibasoga ni bula cava ena vinakati me yalomalumalumu kina na lotu Vakarisito?

⁶ Sega ni o ira ga na qase ni ivavakoso e vinakati mera yalomalumalumu. Vei ira na cauravou era na rairai sakitaka na totolo ni nodra vakasama kei na nodra kaukaua nira vakatauvatani kei ira na qase cake, a vola o Pita: “Dou dui vakamalumalumutaki kemudou vakai kemudou, ka dou vakaisulu e na yalomalumalumu: ni sa vorati ira na viavialevu na Kalou, ia sa solia nai solisoli loloma vei ira na yalomalumalumu.” (1 Pita 5:5) Io, e bibi dina na yalomalumalumu vei ira kece na lotu Vakarisito. E vinakati na yalomalumalumu me vunautaki kina na itukutuku vinaka, vakauasivi nida dau raici vakatani se cati. E gadrevi na yalomalumalumu me ciqomi kina na ivakasala se meda vakarawarawataka noda bula meda vakarabailevutaka kina noda cakacaka vakavunau. Qai kena ikuri e vinakati na yalomalumalumu kei na vakabauta kaukaua meda vosota kina na itukutuku lasu e dau tabaki baleti keda, nida bolei ena veika vakalawa, se veivakacacani voravora.—1 Pita 5:6.

7, 8. Na cava e rawa nida cakava meda bucina kina na yalomalumalumu?

⁷ Ena valuta vakacava e dua na dokadoka qai vakaitovotaki koya ena ‘yalomalumalumu ni okati ira na tani mera uasivi cake vua’? (Filipai 2:3, VV) Me dikevi koya ena rai i Jiova. E vakamacalataka o Jisu na ivakarau ni rai oqo ni kaya: “Me vakakina koi kemudou, ni dou sa kitaka na ka kecega sa vakaroti vei kemudou, dou kaya, Keitou sa tamata tawa yaga: keitou sa kitaka ga na ka e kilikili kei keitou me keitou kitaka.” (Luke 17:10) Meda nanuma ni uasivi cake sara na veika a cakava o Jisu, eda na sega ni yacova rawa. Ia, a yalomalumalumu voli ga.

⁸ Dua tale, e rawa nida masuti Jiova me vukei keda meda dikevi keda vakavinaka. E rawa nida masu me vakataki koya na daunisame: “Mo ni vakavulici au e na lewa vinaka kei na kila ka: ni’u sa vakabauta na nomuni vunau.” (Same 119:66) O Jiova ena vukei keda meda dikevi keda vakayalomatua, ena vakalougatataka tale ga na noda yalomalumalumu. (Vosa Vakaibalebale 18:12) E kaya o Jisu: “Ko koya ena vakalevulevui koya, ena vakamalumalumutaki; ia ko koya ena vakamalumalumutaki koya, ena vakalevulevui.”—Maciu 23:12.

Rai Veiganiti me Baleta na Ka Dodonu kei na Ka e Cala

9. E raica vakacava o Jisu na veika dodonu kei na veika e cala?

⁹ E dina ni bula vata o Jisu kei ira na tamata ivalavala ca me 33 na yabaki, a ‘sega na nona cala.’ (Iperiu 4:15) E vakadinadinataka oqo na daunisame ena nona parofisai me baleta na Mesaia: “Kemuni sa vinakata nai valavala dodonu, ka cata nai valavala ca.” (Same 45:7; Iperiu 1:9) Na ka tale ga oqo era na saga na lotu Vakarisito mera vakatotomuri Jisu kina. Era sega wale ga ni kila na ka dodonu mai na ka e cala; era cata na veika e cala ra qai vinakata na veika dodonu. (Emosi 5:15) Oqo e vukei ira mera valuta kina na ivalavala ca era sucukaya mai.—Vakatekivu 8:21; Roma 7:21-25.

10. Ke da sega ni veivutunitaka noda “[i]valavala ca,” na cava eda sa vakayacora tiko?

¹⁰ A kaya o Jisu vua na Farisi o Nikotimo: “Ni sa cata na rarama ko koya yadua, a sa sega ni lako mai ki na rarama, de kunei na nonai valavala. Ia ko koya sa muria nai valavala dina sa lako mai ki na rarama, me vakaraitaki na nonai valavala, ni sa vinaka vua na Kalou.” (Joni 3:20, 21) Vakasamataka mada: O Joni e tukuni Jisu me “Rarama dina . . . ka vakararamataki ira na tamata kecega.” (Joni 1:9, 10) Ia, e kaya o Jisu ni kevaka eda “sai valavala ca,” oya meda cakava na veika e cala, e sega ni vakadonuya na Kalou—eda sa cata na rarama. Sa dua na ka meda cati Jisu kei na nona ivakatagedegede! Io, oya sara ga na veika era cakava o ira era sega ni veivutunitaka nodra ivalavala ca. De dua e sega ni vaka oya na nodra rai, ia na rai i Jisu e vaka sara ga oya.

Bucina na Rai i Jisu me Baleta na Ka e Dodonu kei na Ka e Cala

11. Na cava e bibi kina meda bucina na rai i Jisu me baleta na ka vinaka kei na ka ca?

¹¹ E bibi meda kila na rai i Jiova me matata kina vei keda na veika e dodonu kei na veika e cala. E rawa ga oya ena noda vulica na Vosa ni Kalou na iVolatabu. O koya gona, ena noda vuli vaka oqo, meda masuta me vakataki Tevita: “Kemuni Jiova, mo ni vakatakila mai vei au na nomuni sala; ni vakavulici au e na nomuni lakolako.” (Same 25:4) Ia, meda kua ni guilecava ni dau veivakacalai o Setani. (2 Korinica 11:14) E rawa ni moica na veika e cala me rairai dodonu vua na lotu Vakarisito e sega ni yadrayadravaki. Oya na vuna e vinakati meda vakasamataka vakatitobu na veika eda vulica da qai muria vakavoleka na ivakasala ni “dauveiqaravi yalo dina ka vuku.” (Maciu 24:45-47, VV) Na vuli, na masu, kei na nanumi ni veika eda vulica ena vukea meda matua da qai vakataki ira “era sa vakavulica na lomadra ka sa rawa me ra vakaduiduitaka na vinaka mai na ca.” (Iperiu 5:14, VV) Sa na qai rawa nida cata na ka e cala da qai vinakata na ka e dodonu.

12. Na ivakasala cava ena iVolatabu ena vukea meda kua ni cakava na veika e cala?

¹² Kevaka eda cata na veika e cala, eda na sega ni vakalaiva na gagadre cala me kakana e lomada. Ni sivi e vica vata na yabaki nona mate o Jisu, a qai vola na yapositolo o Joni: “Dou kakua ni lomani vuravura, se na veika sa vakavuravura. Kevaka sa lomani vuravura e dua, sa sega e na lomana na loloma vua na Tamada. Na ka kecega sa tu e vuravura, na gagadre ca ni yago, na gagadre ca ni mata, kei na dokadokai keda e na ka ni bula oqo, sa sega ni tubu maivei Tamada, mai vuravura ga.”—1 Joni 2:15, 16.

13, 14. (a) Na cava e vakarerevaki kina vei ira na lotu Vakarisito mera lomana na veika ni vuravura? (b) Eda na cata vakacava na veika ni vuravura?

¹³ E so era na kaya beka ni sega ni cala kece na veika e tu e vuravura. E dina oya, ia na vuravura kei na veika e dulaka e rawa ni totolo na kena vakamuai keda tani ena noda qaravi Jiova. E sega tale ga ni dua na ka e vakarautaka o vuravura e tuvanaki meda volekata kina na Kalou. Koya gona, ke yaco meda lomana na veika ni vuravura, na veika sara mada ga e rairai sega ni cala, eda sa vavaca sara tiko ga na sala rerevaki. (1 Timoci 6:9, 10) Ena dua tale na yasana, e levu dina na ka e vuravura e ca qai rawa ni veivakaleqai. Ke da sarava na iyaloyalo se porokaramu ena retioyaloyalo e vakabibitaki kina na itovo voravora, domodomoiyau, se itovo vakasisila, e rawa nida lai nanuma ni sega ni dua na kena ca, ia e muri ena bacani keda tale. Ke da vakailala kei ira era guta mera vakavinakataka nodra ivakarau ni bula se me levu nodra bisinisi, na veika oqori e rawa tale ga nida na vakaliuca.—Maciu 6:24; 1 Korinica 15:33.

¹⁴ Ia, kevaka eda taleitaka na Vosa i Jiova, ena sega kina ni kamikamica vei keda “na gagadre ca ni yago, na gagadre ca ni mata, kei na dokadokai keda e na ka ni bula oqo.” Kena ikuri, ke da vakailala kei ira era vakaliuca na Matanitu ni Kalou, eda na vakataki ira, eda na lomana na ka era lomana da qai cata na ka era cata.—Same 15:4; Vosa Vakaibalebale 13:20.

15. Me vakataki Jisu, ena vakaukauataki keda vakacava noda lomana na ka dodonu kei na noda cata na veika e cala?

¹⁵ Na nona cata o Jisu na veika e cala kei na nona taleitaka na veika e dodonu, a vukei koya me raica dei na “marau sa viritu e matana.” (Iperiu 12:2) Ena rawa ni dina tale ga oya vei keda. Eda kila ni o “vuravura sa lako tani [tiko] yani, kei na kena gagadre talega.” Na veika e dulaka tu mai o vuravura e sega ni dei. Ia, “ko koya sa cakava na ka sa vinakata na Kalou, sa tu dei ga ka sega ni mudu.” (1 Joni 2:17) Na nona vakayacora o Jisu na loma ni Kalou e rawa kina vua na kawatamata me bula tawamudu. (1 Joni 5:13) Meda vakatotomuri koya kece mada ga meda marautaka kina na yaga ni veika a vakayacora ena yalodina.

Vosota Nida Vakacacani

16. Na cava e uqeti ira kina na lotu Vakarisito o Jisu mera veilomani?

¹⁶ Sa qai tukuna o Jisu e dua tale na ka e rawa ni ratou vakatotomuri koya kina nona tisaipeli: “Sa noqu vunau oqo, mo dou veilomani, me vaka ka’u sa lomani kemudou.” (Joni 15:12, 13, 17) E levu na vuna era veilomani kina na mataveitacini lotu Vakarisito. Ena nona cavuta oqo, a vakasamataka tiko o Jisu na nodratou na cati e vuravura. E kaya: “Kevaka sa cati kemudou ko vuravura, dou sa kila ni ra sa cati au eliu, era sa cati kemudou emuri. . . . Sa sega ni levu na tamata ka lailai na nona turaga. Kevaka era a vakacacani au, era na vakacacani kemudou talega.” (Joni 15:18, 20) Io, ena gauna mada ga era vakacacani kina na lotu Vakarisito, era vakatotomuri Jisu. E bibi mera bucina na ivau ni veilomani e kaukaua mera vosota kina na veivakacacani.

17. Na cava e cati ira kina na lotu Vakarisito dina o vuravura?

¹⁷ Na cava sara mada e cati ira kina na lotu Vakarisito o vuravura? Nira “sega ni vakavuravura” me vakataki Jisu. (Joni 17:14, 16) Era sega ni veitotaki ena ivalu se veika vakapolitiki, era muria na ivakavuvuli ena iVolatabu, era doka na bula ra qai kabita na ivakatagedegede cecere e vauca na itovo savasava. (Cakacaka 15:28, 29; 1 Korinica 6:9-11) E vakayalo na nodra isausau, sega ni vakayago. Era bula e vuravura, ia me vaka a vola o Paula, era “sega ni oga kina.” (1 Korinica 7:31, VV) Levu sara era qoroya na nodra ivakatagedegede na iVakadinadina i Jiova. Ia o ira na iVakadinadina i Jiova era sega ni cakava oqo mera qoroi se ra ciqomi kina vei ira tale e so. Oya na vuna e sega ni vakabauti ira kina o vuravura, qai levu tale ga era cati ira.

18, 19. Ena nodra vakatotomuria na ivakaraitaki i Jisu, na cava era cakava na lotu Vakarisito nira tusaqati se vakacacani?

¹⁸ Eratou raica na yapositolo i Jisu na yalo ni veicati kaukaua e tu e vuravura ena gauna a vesu kina o Jisu qai vakamatei, vaka kina na ivakarau ni nona vosota. Era lako yani ina were o Kecisemani na meca i Jisu, o ira na iliuliu ni lotu mera vesuki koya. A saga sara o Pita me taqomaki koya, ia a qai kaya o Jisu vua: “Daramaka tale na nomui seleiwau ki na kena taga: ni ra na mate e nai seleiwau ko ira kece era taura nai seleiwau.” (Maciu 26:52; Luke 22:50, 51) Ni bera oya, era dau vakayagataka na Isireli na iseleiwau mera vala kina kei ira nodra meca. Ia, sa mai veisau. Na Matanitu ni Kalou e “sega ni vakavuravura” qai sega na iyalayala ni vanua me taqomaka. (Joni 18:36) Sega ni dede, o Pita sa na dua vei ira na lewe ni matanitu vakayalo era na lai bula e lomalagi. (Kalatia 6:16; Filipai 3:20, 21) Me tekivu mai na gauna oya, era na vakatotomuria na imuri i Jisu na ivakarau ni nona raica na veicati kei na veivakacacani, mera yaloqaqa ia mera kua ni veileti. Era na biuta vei Jiova me na vakatulewataka na veika e yaco ra qai vakararavi vua me vakaukauataki ira mera vosota.—Luke 22:42.

¹⁹ Ni sivi tale e vica na yabaki, sa qai vola o Pita: “Sa vosota talega na Karisito na rarawa e na vukumudou, a sa laiva vei kemudou nai vakarau, mo dou muria na we ni yavana. . . . Ni sa vakasewasewani ko koya, sa sega tale ni ia na veivakasewasewani; ni sa vakararawataki tiko, sa sega ni vosavakacudrucudru; sa laivi koya ga vua sa lewa vakadodonu.” (1 Pita 2:21-23) Me vaka a veivakasalataki kina o Jisu, sa vica vata oqo na yabaki nodra vakacacani voli vakaca na lotu Vakarisito. O ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri kei ira nikua, era muria na ivakaraitaki i Jisu ra qai kilai ena nodra vosota ena yalodina, era vakaraitaka kina nira dauveiqaravi yalodina era dau veisaututaki. (Vakatakila 2:9, 10) Meda vaka tale mada ga oya o keda kece nida vakacacani.—2 Timoci 3:12.

“Tokara na Turaga ko Jisu Karisito”

20-22. Na cava era cakava na lotu Vakarisito nira “tokara na Turaga ko Jisu Karisito”?

²⁰ A vola o Paula vei ira na ivavakoso mai Roma: “Ni tokara na Turaga ko Jisu Karisito me nomuni i yaragi, ka kakua ni vakasamataka tiko na sala mo ni vakayacora kina na vei gagadre ca ni yagomuni.” (Roma 13:14, VV) O ira na lotu Vakarisito era tokari Jisu me vaka na isulu. Era vaka na iyaloyalo ni nodra Turaga, o Jisu, ena nodra saga mera vakatotomuria nona itovo kei na nona ivalavala, dina ga nira tamata ivalavala ca.—1 Cesalonaika 1:6.

²¹ E rawa tale ga nida “tokara na Turaga ko Jisu Karisito” ke da kila vinaka na bula i Jisu da qai saga meda vakatotomuria. Eda vakatotomuria nona yalomalumalumu, nona lomana na veika e dodonu, nona cata na veika e cala, nona lomani ira na tacina, nona sega ni vakavuravura, kei na nona vosota na veivakararawataki. Eda sega ni ‘vakasamataka na sala meda vakayacora kina na gagadre ca ni yago,’ oya meda kua ni vakaliuca na isausau vakavuravura se vakaceguya noda gagadre vakayago. Nida vakatulewa se nida via walia na leqa e vinaka meda taroga: ‘Na cava ena cakava o Jisu ena ituvaki oqo? Na cava ena vinakata meu cakava?’

²² Kena iotioti, eda vakatotomuri Jisu nida ogaoga tiko ga ena ‘vunautaki ni itukutuku vinaka.’ (Maciu 4:23; 1 Korinica 15:58) Na sala tale ga oqo era vakatotomuria kina na lotu Vakarisito na ivakaraitaki i Jisu. Ena qai veivosakitaki oqo ena ulutaga e tarava.

Vakamacalataka Mada

• Na cava e bibi kina me dau yalomalumalumu na lotu Vakarisito?

• Eda na bucina vakacava na rai veiganiti ni veika e dodonu kei na ka e cala?

• Era vakatotomuri Jisu vakacava na lotu Vakarisito mera vosota kina na veitusaqati kei na veivakacacani?

• E rawa vakacava nida “tokara na Turaga ko Jisu Karisito”?

[iYaloyalo ena tabana e 7]

E ivakaraitaki uasivi o Jisu ena yalomalumalumu

[iYaloyalo ena tabana e 8]

E vinakati na yalomalumalumu ena veibasoga kece ni nona bula na lotu Vakarisito, okati kina na vunau

[iYaloyalo ena tabana e 9]

E rawa ni moica o Setani na veivakamarautaki velavela me rairai dodonu vua na lotu Vakarisito

[iYaloyalo ena tabana e 10]

Na nodra veilomani na tacida ena vakaukauataki keda meda vosota na veitusaqati