E Bula na Vosa i Jiova
Veitikina Bibi ena iVola Vei Ira e Roma
ENA ikatolu ni nona ilakolako vakadaukaulotu na yapositolo o Paula, a yaco ina korolevu o Korinica ena rauta na 56 S.K. Sa qai mai kila kina na duidui ni nodra rai na Jiu kei ira na lotu vaKarisito kai Matanitu Tani e Roma. A vinakata o Paula me vakaduavatataki ira vua na Karisito, mani uqeti ira kina ena dua na ivola.
E vakamacalataka o Paula vei ira e Roma na ka mera cakava mera vakadonui kina, kei na itovo mera bulataka. Na ivola qo eda na kila kina vakavinaka na Kalou kei na nona Vosa, e vakabibitaki kina na yalololoma ni Kalou, qai vakalagilagia nona itavi ni veivakabulai o Karisito.—Iper. 4:12.
ERA NA VAKADONUI VAKACAVA?
“Sai valavala ca ko ira kecega na tamata, ka ra sega ni yacova na ka e vakarokorokotaki kina na Kalou,” e kaya o Paula. “Ra sa vakadonui walega e na nona loloma [na Kalou] ni sa volia na bula ko Jisu Karisito.” Kaya tale ga o Paula: “Sa vakadonui na tamata e na vakabauta, ia ka sega ga e na vuku ni cakacaka ni vunau.” (Roma 3:23, 24, 28) Ena “vuku ni dua bauga nai valavala dodonu” era vakabauta, era na qai “vakadonui” na lotu Vakarisito lumuti kei ira “nai soqosoqo levu” ni ‘so tani tale na sipi.’ Era na lai bula i lomalagi o ira na lumuti mera veiliutaki kei Karisito, ia era nuitaka mera bulata na “veivakararawataki levu” o ira na lewe ni isoqosoqo levu era itokani ni Kalou.—Roma 5:18; Vkta. 7:9, 14; Joni 10:16; Jeme. 2:21-24; Maciu 25:46.
E taroga o Paula: “Me da sai valavala ca tiko li, ni da sa sega ni lewai e na vunau, ka e na loloma ga?” Qai sauma: “E segai sara!” E vakamacalataka tale: ‘Oni sa bobula mo ni caka dodonu mo ni na vakadonui kina.’ (Roma 6:15, 16) “Kevaka sa veivuke kei kemudou na Yalo Tabu me vakaotia nai valavala vakayago, dou na bula kina,” e kaya.—Roma 8:13.
Saumi na Taro Vakaivolatabu
1:24-32—Na ivalavala dukadukali e tukuni tiko e ke e vakaibalebaletaki beka vei ira na Jiu se o ira na kai Matanitu Tani? E rawa sara ga ni baleti ira na Jiu kei ira na kai Matanitu Tani, ia a dusi ira tiko ga vakatabakidua na Isireli era vukitani o Paula. Era kila vinaka tu na lewadodonu ni Kalou, ia “ra sa sega ni vinakata me ra kila tiko na Kalou.” Sa bau ca dina nodra itovo.
3:24, 25—E rawa vakacava ni vosoti “nai valavala ca sa caka oti” ena nona “volia na bula ko Jisu Karisito,” dina ni se bera mada ga ni saumi? A vakayacori ena 33 S.K. na imatai ni parofisai vakaMesaia a cavuti ena Vakatekivu 3:15, oya na nona mate ena kaunirarawa o Jisu. (Kala. 3:13, 16) Mai na rai i Jiova, na gauna ga e cavuta kina na parofisai ya sa saumi oti kina na ivoli, ni sega ni dua na ka e rawa ni tarova na ka sa nakita na Kalou. Dina ni qai cabori e muri o Jisu Karisito, ia a rawa vei Jiova me vosota na nodra ivalavala ca na kawa i Atama era vakabauta na vosa ni yalayala ya. Na isoro tale ga qori era rawa kina ni vakaturi o ira na mate ni se bera na gauna vaKarisito.—Caka. 24:15.
6:3-5—Na cava na ibalebale ni papitaiso vei Karisito kei na papitaiso ina nona mate? Ni lumuti ira na imuri i Karisito o Jiova ena yalo tabu, era duavata kina kei Jisu, ra qai lewena na ivavakoso e yago i Karisito, qai Ulu sara ga ni ivavakoso ya o koya. (1 Kor. 12:12, 13, 27; Kolo. 1:18) Qori na ibalebale ni nodra papitaiso vei Jisu Karisito na lumuti. Ra papitaisotaki [tale ga] ki na nona mate [o Karisito]” ena nodra cabori ira, ra qai sega ni nuitaka na bula tawamudu e vuravura. Era vakacabori ira gona ena nodra mate, me vakataki Jisu ga, dina ni sega ni isoro ni veivoli na nodra mate. Ena qai taucoko sara na nodra papitaiso vei Karisito nira sa mate ra qai vakaturi i lomalagi.
7:8-11, VV—E kilai vakacava ‘na ivalavala ca ena ivakaro’? Uqeti ira na tamata na Lawa mera kila na veika kece e okati me ivalavala ca, mera qarauna tale ga mera kua ni valavala ca. Ra raica kina na levu ni nodra ivalavala ca, ra qai kila tale ga e levu nira ivalavala ca tiko. Tukuni gona ni kilai ena Lawa se ivakaro na ivalavala ca.
Na Ka Eda Vulica:
1:14, 15. Levu na vuna meda gumatua kina ni vunautaka na itukutuku vinaka. Dua ya ni tiko na noda itavi vei ira kece sara na voli ena dra i Jisu, qai dodonu meda tuberi ira vakayalo.
1:18-20. E kilai na veika vuni ni Kalou ena nona ibulibuli, e ‘sega gona nodra iulubale’ na tamata ivalavala ca ra qai tawayalododonu.
2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Na gauna e dau tukuna kina o Paula e dua na ka e vakamosia na yalodra na Jiu, dau cavuta tarava e so na vosa veivakauqeti. E ivakaraitaki vinaka vei keda, meda dau qaqarauni da qai maqosataka tale ga na ka eda kaya ena usutu era dau kauai sara kina vakalevu e so.
3:4. Ni veisaqasaqa na ka era tukuna na tamata kei na Vosa ni Kalou, me “dina ga na Kalou” ena noda nuitaka na iVolatabu da qai cakava na loma ni Kalou. Eda na rawa ga ni tuberi ira e so tale mera kila ni dina na Kalou ena noda gumatua ena vunautaka na Matanitu, da qai veivakavulici mera tisaipeli tale ga.
4:9-12. A qai cilivi sara tu o Eparama ni sa yabaki 99, ia ni se bera mada ya sa okati tu me turaga yalododonu ena vuku ni nona vakabauta. (Vkte. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10) Bau vakasakiti dina na ivakaraitaki qori ena nona vakavotuya na Kalou na ka me cakava e dua me vakadonui kina.
4:18. Bibi ena vakabauta na inuinui, ni yavutaki na noda vakabauta ena ka eda nuitaka.—Iper. 11:1.
5:18, 19. E matata qai lekaleka ga nona vakamacalataka o Paula na ka erau tautauvata kina o Jisu kei Atama, vakavotuya kina na nona “solia na nona bula” e dua bau na tamata “me kedrai voli e lewe vuqa.” (Maciu 20:28) E ivakaraitaki vinaka gona ni veivakavulici e lekaleka ga qai matata.—1 Kor. 4:17.
7:23. Na tikiniyagoda me vaka na ligada, yavada kei na yameda e rawa ni ‘vakabobulataki keda meda ivalavala ca ina vunau,’ meda dau qarauna vinaka gona na noda vakayagataki ira.
8:26, 27. Gauna eda veilecayaki kina da qai sega ni kila na ka meda masulaka, ena qai “masulaki keda [ga] na Yalo Tabu e na vutugu.” Ena qai vakadonuya o Jiova, o koya e “daurogoca na masu,” na masu veiganiti era volai tu ena nona Vosa me vaka sara ga eda cavuti ira tiko.—Same 65:2.
8:38, 39. Ena sega vakadua ni tarova na veika ca eda sotava tiko, se o ira na ibulibuli yalo ca, se na matanitu vakatamata na noda lomani Jiova se na nona lomani keda.
9:22-28; 11:1, 5, 17-26. E vakayacori sara ga vei ira na ivavakoso ni lotu vaKarisito lumuti e levu na parofisai baleta na nodra vakalesui mai na Isireli. O ira na lumuti era ‘kacivi mai vei ira na Jiu kei ira tale ga na kai matanitu tani.’
10:10, 13, 14. Noda lomana na Kalou kei ira na wekada, vaka kina na qaqaco ni noda vakabauti Jiova kei na nona yalayala, ena uqeti keda meda gumatua ena cakacaka vakavunau vaKarisito.
11:16-24, 33. E veiraurau vinaka na “loloma, kei na cudru, ni Kalou”! “A Uluvatu! sa sega ni cala na nona cakacaka: Ni sa dodonu na nonai valavala kecega.”—Vkru. 32:4.
NI O SA OKATI MO YALODODONU, BULATAKA SARA
‘O koya gona ya, kemuni na veiwekani, ena levu ni loloma ni Kalou vei keda, au sa vakamamasu kina vei kemuni,’ e kaya o Paula “mo ni vakacabori kemuni vua na Kalou, mo ni i madrali bula, me savasava ka vinaka.” (Roma 12:1) Nona tukuna ‘o koya gona,’ se na nodra vakadonui na lotu vaKarisito ena vuku ni nodra vakabauta, na ka tukuna tarava o Paula e dodonu me uqeta na nodra rai baleti ira, o ira na so tale, kei ira na vakailesilesi vakamatanitu.
“Au sa kaya kina vei kemuni kece sara: Me kakua ni dua vei kemuni me sivia na nona nanuma me baleti koya vaka i koya,” e vola o Paula. E uqeta tale ga: “Me dina ka maucokona vinaka na nomuni loloma.” (Roma 12:3, 9,VV) “Me talairawarawa na tamata kece ga vei ira era veiliutaki.” (Roma 13:1, VV) Ena veika me baleta na lewaeloma, e uqeti ira na lotu vaKarisito mera “kakua tale ni dauveivakalewai tiko.”—Roma 14:13.
Saumi na Taro Vakaivolatabu:
12:20—Sala cava eda “binia” kina ena ulu ni noda meca “na qilaiso sa waqa tu”? Ena gauna vakaivolatabu, e dau biu ena loma ni ovani na vatu e wakivata tu kei na vatutalei qai biu tale ga e delana na qilaiso. Ena gauna e katakata kina, ena waicala na vatutalei qai wase tani mai na vatu. Era vaka tale ga ya na keda meca, eda binia na qilaiso waqa e uludra ena noda caka vinaka vei ira me vakawaicalataka nodra yalokaukaua qai uqeti ira mera yalovinaka.
12:21—Cava meda cakava meda “rawa” tiko ga kina “na ca e na vinaka”? Dua ena noda dei tiko ga ena noda cakava na cakacaka e lesi vakalou, ya meda vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu me yacova sara ni sa kaya o Jiova me sa rauta.—Mari. 13:10.
13:1,VV—Sala cava e “lesi” ira kina na “veiliutaki tiko oqo . . . na Kalou”? E “lesi” ira na “veiliutaki tiko oqo” vakamatanitu na “Kalou” baleta ni vakatarai ira sara ga mera lewa, ia so tale ga na gauna sa kila rawa tu na Kalou na veika me baleta nodra veiliutaki. Vakadinadinataki qo ena ka e parofisaitaka na iVolatabu me baleta e vica na dauveiliutaki.
Na Ka Eda Vulica:
12:17, 19. Kevaka eda sauma na veika ca e caka vei keda, eda sa siova tiko na itavi i Jiova. E ivakaraitaki ga ni viavialevu na noda via “veisausaumitaka na nona ca e dua”!
14:14, 15. Meda kua ni vakararawataki ira na tacida se da vakatarabetaki ira ena kakana kei na gunu eda solia vei ira.
14:17. Sega ni vakatau ena kakana se gunu na nona vakadonui keda na Kalou, okati tale ga kina na kakana se gunu eda vakatatabutaka. Ia e vinakata ga o koya na yalododonu, veiyaloni kei na marau.
15:7. Meda kua ni vakaduiduitaki ira na vakasaqara tiko vagumatua na ka dina era lako mai ina ivavakoso, da qai vunautaka na itukutuku ni Matanitu vei ira kece eda sotava.
[iYaloyalo ena tabana e 31]
Rawa beka ni vosoti na ivalavala ca a sa vakayacori oti, dina ni se bera mada ga ni saumi?