E Kaukaua na iNuinui ni Veivakaturi

“Au sa biuta tani na ka kece ga . . . me’u kilai Karisito kei na kaukauwa ni nona tu cake tale mai na mate.”​—FILIPAI 3:​8-10, VV.

1, 2. (a) Na cava e kaya e dua na italatala ena vica vata na yabaki sa oti me baleta na veivakaturi? (b) Ena caka vakacava na veivakaturi?

ENA itekitekivu ni veiyabaki ni 1890, e kaburaki kina ena tabana ni ivolatukutuku na nona vunau vakairogorogo e dua na italatala e Brooklyn, Niu Yoka, e Mereke. E kaya na italatala oqo ni gauna sa na caka kina na veivakaturi, era na sokumuni mai ra qai vakabulai tale na veitikiniyago, na sui kei na lewe ni tamata kece, se ra a kama, ra vakarusai ena vakacalaka, kania na manumanu se ra a midra ga. E kaya na dauvunau oqo ni dua ga na siga sa na butobuto taucoko kina na maliwalala ena levu ni vusoniliga, gauniliga, yava, iqaqalo, sui, na ua, kei na kuliniyagodra na vica vata na bilioni era sa mate. O ira na tikitikiniyago kece oqo era na vakasaqarai ira na vo ni tikiniyagodra. Sa ra na qai lako mai na yalo​—mai lomalagi se mai eli​—mera mai curuma na yago sa ra sotasota tale.

² Ena via ka sesewa toka meda nanuma ni na vakaturi e dua ena kena lai kau tale mai na tikitikiniyagona se atomi ni yagona makawa ga, e sega tale ga ni tu vei keda na tamata na yalo (soul) e tawamate rawa. (Dauvunau 9:​5, 10; Isikeli 18:4) Na Kalou ni veivakaturi, o Jiova, e sega ni gadrevi vua me lai kauta tale mai na tikitikiniyago makawa se kena atomi. E rawa ni bulia tale na yago vou mera na taukena na vakaturi. Sa solia o Jiova vua na Luvena, o Jisu Karisito, na kaukaua me vakaturi ira na mate, e rawa sara mada ga nira sega tale ni mate na vakaturi oqo. (Joni 5:26) Sa rauta me kaya o Jisu: “Oi au na vu ni tu-cake-tale, kei na vu-ni-bula: ko koya sa vakabauti au, kevaka sa mate, ena bula ga.” (Joni 11:​25, 26) Sa dua na vosa ni yalayala veivakauqeti! E vakaukauataki keda meda vosota na ka dredre, meda bolea sara mada ga na mate ena noda vinakata meda iVakadinadina i Jiova yalodina.

3. Na cava e vinakati kina me vakadinadinataka o Paula na ivakavuvuli ni veivakaturi?

³ E veicalati na ivakavuvuli ni veivakaturi kei na kena dau tukuni ni tamata e tiko vua e dua na yalo e tawamate rawa​—na vakasama a dau vakatetea na vuku ni Kirisi o Plato. Na cava gona e yaco ni vunau tiko na yapositolo o Paula ena vanua cecere nei Arisi, vei ira na tamata kilai ni Kirisi, qai vakaibalebaletaki Jisu ena nona tukuni koya a vakaturi koya na Kalou? E kaya na kena itukutuku: “Ni ra sa rogoca na tu cake tale mai na mate, sa vakalialia ko ira e so.” (Cakacaka 17:​29-34) Era se bula ena gauna oya e so era a raica sara ga na vakaturi i Jisu Karisito, era sega gona ni via kila o ira oqo na veivakalialiai, era vakadinadinataka e matanalevu ni a vakaturi dina mai na mate. Ia, o ira na ivakavuvuli lasu ena ivavakoso mai Korinica era kaya ni a sega ni yaco na veivakaturi. Sa qai biuta o Paula e dua na ivakamacala momona sara me vakadinadinataka kina na ivakavuvuli vakarisito, ena laurai oqo ena 1 Korinica wase e 15. Na vakadikevi voleka ni ile i Paula e vakamatatataka sara ga vakasigalevu na dei kei na kaukaua ni inuinui ni veivakaturi.

iVakadinadina Matata ni Vakaturi Nei Jisu

4. Na ivakadinadina cava era a raica sara ga e so me baleta nona vakaturi o Jisu e sa qai vakamacalataka o Paula?

⁴ Dikeva nona tekivutaka o Paula nona vakadinadinataka na lasu ni nodra ile na ivakavuvuli lasu ena ivavakoso mai Korinica. (1 Korinica 15:​1-11) E dodonu mera taura dei tiko ga na itukutuku vinaka ni veivakabulai, ke sega e sa ka wale na nodra mai vakabauta. A mate o Karisito ena vuku ni noda ivalavala ca, e bulu, qai vakaturi. Ni vakaturi oti mada ga o Jisu a qai rairai vei Kifa (Pita), “vei ira emuri na le tinikarua.” (Joni 20:​19-​23) Era a raici koya tu e rauta ni le 500 ena gauna e rairai vakarota kina: “Dou lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga.” (Maciu 28:​19, 20, VV) E raici koya o Jemesa, era raici koya kece tale ga na nona yapositolo yalodina. (Cakacaka 1:​6-11) Ena saula kei Tamasiko, a rairai kina o Jisu vei Saula “me vaka vua e dua sa lutu dole”​—me vaka sara ga e sa vakaturi oti ina bula vakayalo. (Cakacaka 9:​1-9) Era mai vakabauta na kai Korinica baleta ni a vunau vei ira o Paula, ra ciqoma sara kina na itukutuku vinaka.

5. Na ile cava e taurivaka o Paula ena nona vosa e volai ena 1 Korinica 15:​12-​19?

⁵ Dikeva mada na ile e taurivaka o Paula. (1 Korinica 15:​12-19) O ira era vunautaka tiko oqo na vakaturi nei Karisito era a raica sara ga na nona vakaturi, me qai tukuni vakacava ni a sega ni yaco na veivakaturi? Ke a sega ni vakaturi mai na mate o Jisu, sa na qai ka wale na noda vunau kei na noda vakabauta, eda sa na daulasulasu tale ga ena mata ni Kalou nida kaya tiko ni o koya a vakaturi Karisito. Ke ra sega ni vakaturi na mate, ‘eda se tiko ga ena noda ivalavala ca,’ o ira tale ga era mate ena nodra yalodina vei Karisito era sa mate vakadua. Kena ikuri, “kevaka eda sa vakanuinui me yaga vei keda na Karisito e na bula ga oqo, eda sa qai vakaloloma vakalevu cake vei ira kecega na tamata.”

6. (a) Na cava e kaya o Paula me vakadeitaka ni a vakaturi dina o Jisu? (b) O cei na “meca ena vakaoti emuri,” ena qai vakaoti vakacava?

⁶ E vakadeitaka o Paula ni a vakaturi dina o Jisu. (1 Korinica 15:​20-28) O Jisu a “kedrai sevu” na vakaturi mai na mate, kena ibalebale nira na vakaturi e muri e so tale. Ni a vu ni mate na talaidredre ni dua na tamata, o Atama, ena rawa tale ga na veivakaturi ena vuku ni dua na tamata​—o Jisu. O ira era okati mera nei Karisito era na vakaturi ena loma ni gauna ni nona tiko. Na Karisito ena qai ‘vakaotia na lewa kece ga kei na veitalia kece ga, kei na kaukaua’ e via saqata na veiliutaki cecere ni Kalou, me sa na qai lewa tiko vakatui me yacova ni sa qai vakavuna o Jiova mera vakamalumalumutaki sobu na kena meca ena ruku ni yavana. Na “meca ena vakaoti emuri”​—na mate e vu mai na ivalavala ca i Atama​—e sa na qai vakaoti vakadua ena yaga ni isoro i Jisu. Oti oya, sa na qai solia lesu na Karisito na Matanitu vua na nona Kalou na Tamana, sa na qai vakamalumalumutaki koya tale ga vei “koya sa vakamalumalumutaka na ka kecega vei koya, me sa lewa duaduaga na Kalou e na ka kecega.”

Papitaiso Ena Vukudra na Mate?

7. O cei era papitaiso ena “papitaiso e kena inaki mera mate kina,” na cava e kena ibalebale oqo vei ira?

⁷ Era a tarogi o ira na dau saqata na ivakavuvuli ni veivakaturi: “Na cava era na cakava o ira era papitaiso ena papitaiso e kena inaki mera mate kina?” (1 Korinica 15:​29, NW) Sega ni vakaibalebaletaka tiko o Paula ni dodonu mera papitaiso na bula ena vukudra na mate, ni vinakati vei ira na tisaipeli i Jisu mera vuli yadua sara ga, ra vakabauta, sa ra na qai papitaiso. (Maciu 28:​19, 20; Cakacaka 2:41) Era papitaiso na lotu Vakarisito lumuti ena “papitaiso e kena inaki mera mate kina” ena nodra soli ira ena dua na ivakarau ni bula era na lai mate kina, oti mera na qai vakaturi. E tekivu na mataqali papitaiso vaka oqo ena gauna e virikotora kina i lomadra na yalo tabu ni Kalou na inuinui ni bula vakalomalagi, qai lai cava nira sa vakaturi mai na mate ina bula vakayalo tawamate rawa i lomalagi.​—Roma 6:​3-5; 8:​16, 17; 1 Korinica 6:14.

8. Na cava e rawa nira vakanuinui tu kina na lotu Vakarisito, kevaka sara mada ga ena vakamatei ira o Setani kei ira nona dauveiqaravi?

⁸ E macala mai na vosa i Paula ni inuinui ni veivakaturi e vakaukauataki ira na lotu Vakarisito mera bolea e veisiga na veika rerevaki kei na mate mera vunautaka tiko ga na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. (1 Korinica 15:​30, 31) Era kila ni rawa ni vakaturi ira o Jiova kevaka e vakatarai Setani kei ira nona dauveiqaravi mera vakamatei ira. Na Kalou duadua ga e rawa ni vakawabokotaka vakadua na nona bula e dua e Qiena, na vanua e vakatakarakarataka na rusa tawamudu.​—Luke 12:​5, NW.

Dodonu Meda Qaqarauni

9. Ke da vinakata me vakaukauataki keda tiko ga na inuinui ni veivakaturi, na cava e dodonu meda qarauna?

⁹ A vakaukauataki Paula na inuinui ni veivakaturi. Ni se tiko mai Efeso, a rairai biu beka ina lomanirara me vala kei ira na manumanu kila. (1 Korinica 15:32) Ke a yaco dina oya, a vakabulai o koya me vaka ga na vakabulai nei Taniela mai na qara ni laione. (Taniela 6:​16-22; Iperiu 11:​32, 33) Ni a nuitaka o Paula na veivakaturi, a sega ni tiko vua na rai e tiko vei ira na vukitani e Juta ena gauna i Aisea. Era a kaya: “Tou kana ka gunu, nida na mate ena mataka.” (Aisea 22:​13, Septuagint) Ke da vinakata meda vakataki Paula, me vakaukauataki keda tiko ga na inuinui ni veivakaturi, e dodonu meda qarauni ira na tamata rai cala vaka oya. “Ni kakua sara ni vakacalai,” e veivakasalataki o Paula. “Sa dau vakarusa na i vakarau vinaka ko ira na i tokani ca.” (1 Korinica 15:​33, VV) E macala ni ivakavuvuli oqo e yaga ena so tale na basoga ni noda bula.

10. Ena sala cava e rawa ni qaqaco tiko ga kina na noda nuitaka na veivakaturi?

¹⁰ E kaya o Paula vei ira na sega ni vakabauta na veivakaturi: “Dou yadra mai me vaka sa dodonu, ka mo dou kakua ni valavala ca; ni sa tiko eso era sa sega ni kila na Kalou; au sa vosa vakaoqo mo dou madua kina.” (1 Korinica 15:34) Ena “gauna ni vakataotioti” oqo, e bibi meda cakava na ka e salasalavata kei na ka dina eda sa kila me baleta na Kalou kei Karisito. (Taniela 12:9; Joni 17:3) Oqo ena vaqaqacotaka tiko ga na noda nuitaka na veivakaturi.

Vakaturi Ena Yago Vakacava?

11. E vakatauvatana kei na cava o Paula na nodra vakaturi na lotu Vakarisito lumuti?

¹¹ Sa qai vakamacala o Paula ena so na vakatataro. (1 Korinica 15:​35-41) Ena nona via vakacala e dua na veivakaturi, ena taroga beka kina: “Ena vakaturi cake tale vakaevei ko ira na mate? ia na yago cava era na lako kaya mai?” Sa qai vakaraitaka o Paula ni sorenikau e kaburaki ina qele ena vaka e mate mada e liu, sa na qai kadre. E vaka kina na tamata e vakatuburi ena yalo tabu, ena mate mada e liu. Me vaka ga na kau e kadre mai na sorena, e kadre mai me dua na yago vou, na yagodra tale ga na lotu Vakarisito lumuti nira vakaturi e duidui mai na yago vakatamata. E dina ni na vakaturi na tamata vata ga a bula tu ni bera ni mate, ia e vakaturi me dua na kabuli vou ena yago vakayalo, me na lai bula rawa kina i lomalagi. Ia vei ira era na vakaturi mera bula e vuravura, sa macala tu ga nira na vakaturi ena yago vakatamata.

12. Na cava na ibalebale ni ‘yago vakalomalagi’ kei na ‘yago vakavuravura’?

¹² Me vaka e kaya o Paula, na yago ni tamata e duidui mai na yago ni manumanu. Na yago ni manumanu mada ga e duidui me vakatau ena kena veimataqali. (Vakatekivu 1:​20-25) Na lagilagi ni ‘yagodra vakalomalagi’ na kabuli vakayalo e duidui sara mai na ‘yago vakavuravura.’ E duidui tale ga na lagilagi ni matanisiga, vula, kei na kalokalo. Ia, o ira na lumuti vakaturi era lagilagi cake sara.

13. Me vaka e kaya na 1 Korinica 15:​42-​44, na cava e tei, na cava e vakaturi?

¹³ Sa qai tomana o Paula ni cavuta oti na duidui oqo: “Sa vaka talega kina na tu cake tale mai na mate.” (1 Korinica 15:​42-44) E kaya: “Ni sa tei, sa vuca; ni sa vakaturi cake tale, sa sega ni vuca.” Na ka e tukuna e ke o Paula e rawa ni vakaibalebaletaki ira tiko na ilawalawa lumuti kece. Era tei nira sa vuca ena nodra mate, ra qai vakaturi mera sega tale ni vuca, sa ra galala mai na ivalavala ca. E dina ni beci ira o vuravura, ia era vakaturi i lomalagi mera lai rairai vata kei Karisito ena lagilagi. (Cakacaka 5:41; Kolosa 3:4) Nira mate, e tei na “yago dina ni tamata,” ra qai vakaturi mai ena “yago vakayalo.” Ni sa vakayacori rawa oqo vei ira na lotu Vakarisito era vakatuburi ena yalo tabu, eda nuidei ni rawa nira na vakaturi tale ga e so mera na bula e vuravura.

14. E vakatauvatani Karisito vakacava kei Atama o Paula?

¹⁴ Oti, sa qai vakatauvatani Karisito kei Atama o Paula. (1 Korinica 15:​45-49) Na imatai ni tamata o Atama a yaco me “yalo [soul] bula.” (Vakatekivu 2:7) “Ko Atama sa muri”​—o Jisu​—“sa caka me yalo sa vu ni bula.” E solia na nona bula me isoro ni veivoli, me yaga taumada vei ira na nona imuri lumuti. (Marika 10:45) Nira tamata ga, era “sa ucui koya sa caka mai na qele,” (VV), ia nira sa vakaturi, sa ra vakataki Atama sa muri. Ia, na isoro i Jisu ena yaga vei ira na tamata talairawarawa kece, wili kina o ira era na vakaturi ga e vuravura.​—1 Joni 2:​1, 2.

15. Na cava era sega kina ni vakaturi ina yagodra vakayago na lotu Vakarisito lumuti, ia era na vakaturi vakacava ni sa tiko o Jisu?

¹⁵ Nira mate na lotu Vakarisito lumuti, era sega ni vakaturi ena yago vakayago. (1 Korinica 15:​50-53) Na lewe kei na dra ni yago vuca rawarawa ena sega ni rawa ni taukena na Matanitu vakalomalagi. E so na lumuti e sega nira lai moce tale tu ena ibulubulu. Nira vakacavara oti ga ena yalodina na nodra itavi e vuravura donuya na gauna ni nona tiko o Jisu, era sa na “vakamataliataki kecega, ena vakasauri sara, ena vaka na sauriva ni matada.” Ena gauna ga e cavuka kina nodra icegu era na vakaturi ina bula vakayalo, me nodra kina na yago lagilagi e sega ni vuca rawa. Toso na gauna, era sa na le 144,000 taucoko na “wati” Karisito vakalomalagi.​—Vakatakila 14:1; 19:​7-9; 21:9; 1 Cesalonaika 4:​15-17.

Vakadrukai o Mate!

16. Me vaka e kaya o Paula kei ira na parofita taumada, na cava ena yaco ina mate e vu mai na ivalavala ca i Atama?

¹⁶ Sa qai tukuna ena marau o Paula ni sa na vakarau guce o mate, me muduki sara. (1 Korinica 15:​54-57) Ni sa na sega tale ni vuca rawa na ka e dau vuca, ni sa na sega tale ga ni mate rawa na ka e dau mate, sa na qai yaco na vosa ni yalayala oqo: “Sa gu ce ko mate, a sa muduki sara.” “Ko iko mate, sa evei na nomu bati gaga? Ko iko bulubulu, sa evei na nomu gumatua?” (Aisea 25:8; Osea 13:14) Na bati gaga kei mate na ivalavala ca, na kaukaua ni ivalavala ca e tiko ena Lawa, na lawa e tauca na itotogimate vei ira na ivalavala ca. Ia, ena vuku ni isoro i Jisu kei na nona vakaturi, sa na oti vakadua na ivesu ni mate a vu mai na ivalavala ca i Atama.​—Roma 5:12; 6:23.

17. E baleti keda vakacava nikua na veivosa ena 1 Korinica 15:58?

¹⁷ “O koya ga oqo, oi kemudou na wekaqu lomani,” e kaya o Paula, “mo dou qai tu dei sara, mo dou kakua ni yavala, mo dou uasivi cake e na cakacaka ni Turaga e na gauna kecega, ni dou sa kila sa sega ni ka walega na nomudou cakacaka e na vuku ni Turaga.” (1 Korinica 15:58) Na veivosa oqori e baleti ira na vo ni lumuti nikua kei ira na ‘so tani tale na sipi’ i Jisu, kevaka sara mada ga era mani mate ena iotioti ni veisiga oqo. (Joni 10:16) E sega ni ka wale na nodra cakacaka, oya ena nodra kacivaka na Matanitu ni Kalou, baleta nira na vakaturi. O koya gona, nida tamata cakacaka i Jiova, meda vakaogai keda tiko mada ga ena cakacaka ni Turaga me yacova na gauna eda na qai kacivaka kina ena marau: “Ko iko mate, sa evei na nomu bati gaga?”

Vakavatukana na iNuinui ni Veivakaturi!

18. E vakacava sara mada na dei ni nona vakabauta o Paula na veivakaturi?

¹⁸ Na veivosa i Paula e volatukutukutaki ena 1 Korinica wase e 15 e vakaraitaka ni a cakayaco sara tu ga ena nona bula na nona nuitaka na veivakaturi. E sega ni vakabekataka tale ni a vakaturi dina mai na mate o Jisu, nira na so tale ga era na sereki mai na ibulubulu. E dei tale ga vaka oqo na nomu vakabauta me vakataki Paula? E raica o Paula na iyau ni vuravura oqo me “de-ni-manumanu walega,” e bolea me ‘yali vua na ka kece ga’ me rawa ga kina ni ‘kilai Karisito kei na kaukaua ni nona tucake tale mai na mate.’ E bolea na mate na yapositolo oqo me vakataki Karisito ga, qai nuitaka me na okati ena “[“imatai ni,” NW] tu cake tale mai na mate.” Na “i matai” ni tucake tale mai na mate oqo era na okati kina na imuri lumuti i Jisu le 144,000. Io, era vakaturi mera lai bula vakayalo i lomalagi, ia o ira na “vo ni mate” era na vakaturi mera na bula ga e vuravura.​—Filipai 3:​8-11; Vakatakila 7:4; 20:​5, 6, VV.

19, 20. (a) O cei ena iVolatabu ena vakaturi me bula e vuravura? (b) O cei ena vakaturi o na vinakata sara ga mo sotava?

¹⁹ Era sa mai vakila dina na lagilagi ni inuinui ni veivakaturi o ira na lumuti era yalodina me yacova sara nodra mate. (Roma 8:​18, VV; 1 Cesalonaika 4:​15-18; Vakatakila 2:10) O ira era bula mai na “veivakararawataki levu” era na raica na vakavatukanataki ni inuinui ni veivakaturi e vuravura ni sa na “soli ira mai na mate ka ra tu kina na wasawasa; ko mate tale ga kei na nodra vuravura na mate e rau sa soli ira mai na mate era sa tu vei rau.” (Vakatakila 7:​9, 13, 14; 20:​13, VV) Ena maliwai ira na vakaturi e vuravura o Jope, o koya a vakamatei e vitu na luvena tagane kei na tolu na luvena yalewa. Vakasamataka nona marau ni sa na raici iratou tale​—qai wacava ni sa na vitu tale na tacidratou tagane kei na tolu tale na tacidratou yalewa matavinaka!​—Jope 1:​1, 2, 18, 19; 42:​12-15.

²⁰ E ka ni veivakalougatataki dina ni sa na vakaturi e vuravura o Eparama kei Sera, o Aisake kei Repeka​—io kei na levu tale, wili kina o “ira kecega na parofita.” (Luke 13:28) Dua vei ira na parofita oqori o Taniela, a yalataki vua ni na vakaturi ni sa na veiliutaki na Mesaia. Rauta ni 2,500 na yabaki nona moce tu ena ibulubulu o Taniela, ia ena kaukaua ni veivakaturi ena qai ‘tu ena nona ivotavota’ me dua vei ira na “ravouvou e vuravura taucoko.” (Taniela 12:13; Same 45:​16, NW) Sa na totoka vakaoti mada ga meda sotavi ira tale na tamata yalodina ena gauna makawa, ia sega ni o ira wale ga oya, o tamamu tale ga, o tinamu, o luvemu tagane, o luvemu yalewa, se dua tale vei ira na wekamu voleka a mai kaliraki ira laivi na meca o mate!

21. Na cava meda kua ni tu vakasuka kina ni cakava na ka vinaka vei ira na tani?

²¹ E so na wekada kei ira noda itokani era sa qarava tu mai na Kalou ena dua na gauna balavu. Na bula vaqase ena vakadredretaka beka nodra vosota na veika dredre era sotava. Ena ka vakayalololoma dina meda vukei ira ena kena vinaka duadua eda rawata ena gauna oqo! Eda sa na qai sega ni veivutuni ke mani toboki ira koso o mate, baleta nida sa qaravi ira ena noda vinaka taucoko. (Dauvunau 9:11; 12:​1-7; 1 Timoci 5:​3, 8) Meda kila tiko ni na sega ni guilecava o Jiova na ka vinaka eda cakava vei ira na tani, se mani vakacava na duidui ni nodra yabaki ni bula se kedra ituvaki. E vola o Paula, “me da caka vinaka vei ira na tamata kecega, ka vakalevu vei ira era veitokani e na vakabauta.”​—Kalatia 6:10; Iperiu 6:10.

22. Na cava meda vakadeitaka meda cakava ni se bera tiko ni vakavatukanataki na inuinui ni veivakaturi?

²² O Jiova e “Tama ni loloma, kei na Kalou ni veivakacegui kecega.” (2 Korinica 1:​3, 4) E vakacegui keda na nona Vosa, e vukei keda tale ga meda vakacegui ira na lolosi tu ena inuinui kaukaua ni veivakaturi. Sa voleka na gauna me na qai vakavatukanataki kina na inuinui ni veivakaturi e vuravura, ia ni se bera oya, meda vakataki Paula mada ga ena noda nuitaka na veivakaturi. Meda vakatotomuri Jisu mada ga, o koya a vakavatukanataki vua na kaukaua ni Kalou me ia na veivakaturi. Dua ga na gauna oqo era na rogoca na domo i Karisito o ira ena ibulubulu, era na lako mai kina. Me kauta mada ga mai oqo vei keda na marau kei na vakacegu. Ia, na kena e uasivi duadua, meda vakavinavinakataki Jiova mada ga, ena nona sa vakadrukai mate ena vuku ni noda Turaga o Jisu Karisito!

Na Cava na Nomu iSaunitaro?

• Na ivakadinadina cava era a raica sara ga e so me baleta nona vakaturi o Jisu e sa qai vakamacalataka o Paula?

• O cei na “meca ena vakaoti emuri,” ena qai vakaoti vakacava?

• Me baleti ira na lotu Vakarisito lumuti, na cava e tei, na cava e vakaturi cake?

• O cei ena iVolatabu o na vinakata mo sotava ni sa na vakaturi me bula e vuravura?

[iYaloyalo ena tabana e 16]

E momona na ivakamacala i Paula ena nona tutaka na ivakavuvuli ni veivakaturi

[iYaloyalo ena tabana e 20]

Ena sega ni tukuni rawa na levu ni marau ni sa na vakaturi o Jope, na nona vuvale, kei na levu tale!