E Veivakauqeti na Veivosakitaki ni Ka Vakayalo

“Me kakua ni lako mai na gusumudou e dua na vosa velavela, o koya ga sa vinaka me ia kina na veivakatataki [se, “veivakauqeti,” NW], me vaka sa rauta, me yaco kina na vinaka vei ira era sa rogoca.”​—EFESO 4:29.

1, 2. (a) Na cava eda kaya kina ni vosa e dua na isolisoli uasivi? (b) Eda na saga na tamata i Jiova meda vakayagataka vakacava na yameda?

“NA VOSA e dua na ka e veivakurabuitaki; e isolisoli ni Kalou, na cakamana.” Oqo na ka e vola e dua na daunivosa o Ludwig Koehler. De dua eda dau raica vakamamada tu ga na isolisoli talei oqo ni Kalou. (Jemesa 1:​17) Ia, vakasamataka mada na gauna e yali kina na iyau talei oqo ni sa sega ni qai vosa rawa e dua eda dau veivolekati ena vuku ni mateniyago na stroke. “Na neirau dau veivosaki e vakavuna me keirau veivolekati sara ga,” e kaya o Joan, e se qai tauvi watina wale ga oqo na stroke. “Dua na ka na mosi ni lomaqu ni keirau sa sega ni qai veivosaki rawa!”

² Na veivosaki e ivau ni veitokani, e rawa ni walia na duiyaloyalo, vakayaloqaqataki koya e yalolailai, vaqaqacotaka na vakabauta, vakamarautaka tale ga na bula​—ia, na ka oqo ena sega ni tu tu ga e yaco. E kaya na tui vuku o Solomoni: “Sa dua sa vosa me vaka sa suaka e nai seleiwau: ia na yamedra na vuku sa ia na veivakabulai.” (Vosa Vakaibalebale 12:18) Nida tamata i Jiova, eda vinakata me veivakauqeti noda vosa qai veivakayaloqaqataki, me kua ni vakamosi yalo se veivakayalolailaitaki. Eda vinakata tale ga meda vakayagataka na gusuda meda vakacaucautaki Jiova kina​—ena noda cakacaka vakaitalatala e matanalevu, vaka kina ena noda veivosaki yadudua. A lagata na daunisame: “A Kalou ga keimami doka e na siga taucoko, ka vakamolimoli ki na yacamuni ka sega ni mudu.”​—Same 44:8.

3, 4. (a) Na leqa cava e rawa ni yacovi keda kece me baleta noda vosa? (b) Na cava e bibi kina meda kauaitaka noda vosa?

³ E vakasalataki keda na tisaipeli o Jemesa meda qarauna ‘na yameda’ baleta ni “sega na tamata sa vakamanoataka rawa.” E vakamatatataka tale o koya: “Ni da sa cala kecega e na ka e vuqa. Kevaka sa sega ni cala e dua e na vosa, sa tamata uasivi sara ko koya, a sa rawarawa vua me tarova na yagona taucoko.” (Jemesa 3:​2, 8) E sega ni dua vei keda e tamata uasivi. O koya gona, se mani vakacava noda saga me vinaka noda vosa, e tiko ga na gauna ena rawa kina ni veivakayalolailaitaki na ka eda tukuna, se sega ni dokai kina o koya e buli keda. Oya na vuna e yaga kina meda dau qarauna na ka eda tukuna. Kena ikuri ni a kaya o Jisu: “A vosa ca vakaaduaga era na cavuta na tamata, era na tarogi kina e na siga ni lewa: ni ko na vakadonui e na vuku ni nomu vosa, ka ko na cudruvi e na vuku ni nomu vosa.” (Maciu 12:​36, 37) Io, ena tarogi keda na Kalou dina ena vosa eda cavuta.

⁴ Dua na sala vinaka duadua ena vinaka tiko ga kina noda vosa ke da vakamatauna meda dau veivosakitaka na ka vakayalo. Ena vakamacalataka na ulutaga oqo se da na cakava vakacava oya, na ulutaga vakacava e rawa meda veivosakitaka, kei na veika vinaka eda na vakila nida tauca na vosa e veivakayaloqaqataki.

Meda Dikeva na Ka e Tiko e Lomada

5. Nida saga meda vakavinakataka na ivakarau ni noda veivosaki, na cava e yaga kina meda dikeva na lomada?

⁵ Ena noda saga me veivakauqeti noda vosa, e vinaka me matata mada vei keda ni ka eda tukuna ena vakatau ena ka e tiko e lomada. A kaya o Jisu: “Sa vosataka na gusuda na ka sa oso vakalevu kina na lomada.” (Maciu 12:34) Eda dau via veitalanoataka na ka e bibi vei keda. E yaga kina meda tarogi keda: ‘Na cava e raici rawa me baleta na ituvaki ni lomaqu mai na ka au dau via talanoataka? Niu tiko e vale seu tiko kei ira na taciqu vakayalo, au dau veivosakitaka beka na ka vakayalo, se dau wewe ga ni gusuqu na qito, isulu, yaloyalo, kakana, na iyaya vou au se qai volia, se veika e sega soti ni bibi?’ De dua eda sega tiko ni liaca ni vaka me sa usutu tiko ni noda bula kei na noda vakasama na veika e sega soti ni bibi. Ena vinaka cake na ivakarau ni noda veivosaki kei na noda bula kevaka eda saga meda vakaliuca ga na veika dina e bibi.​—Filipai 1:​10.

6. E yaga vakacava ena noda veivosaki na noda dau vakasamataka na ka vakayalo?

⁶ Na vinaka ni ka eda tukuna e rawa ni vakatau tale ga ena ka eda vakasamataka. Ke da saga meda dau vakasamataka na ka vakayalo, eda na vakila nida sa na dau veivosakitaka ga na ka vakayalo. E raica rawa o Tui Tevita na tikina oqo, e lagata kina: “Me vinaka vei kemuni na vosa ni gusuqu, kei na vakanananu ni yaloqu, i Jiova.” (Same 19:14) E kaya tale ga na daunisame o Esafa: “Au na veinanuyaka talega . . . na nomuni cakacaka kecega [na Kalou], ka veivosakitaka na nomuni valavala.” (Same 77:12) Ke da dau vakasamataka vakalevu na ka dina mai na Vosa ni Kalou da qai katona e lomada, sa na lako ga mai gusuda na vosa ni veivakacaucautaki. A sega ni tu vakasuka o Jeremaia ena nona tukuna yani na veika a vakavulici koya kina o Jiova. (Jeremaia 20:9) Rawa nida vakayacora tale ga oqo kevaka eda dau vakasamataka na veika vakayalo.​—1 Timoci 4:​15.

7, 8. Na ulutaga cava soti e rawa ni veivakauqeti ni veivosakitaki?

⁷ Ena levu na ulutaga veivakauqeti e rawa nida veivosakitaka ke da dau kania wasoma na kakana vakayalo. (Filipai 3:​16) Na soqo cokovata, soqo ni tikina, soqoni vakaivavakoso, ivola vovou, kei na tikinivolatabu ni veisiga era solia vei keda e so na ka talei vakayalo e rawa nida wasea yani. (Maciu 13:52) Qai dau veivakayaloqaqataki tale ga na itukutuku e so me baleta noda cakacaka vakaitalatala vakarisito!

⁸ E dau qoroya o Tui Solomoni na veimataqali vunikau, manumanu, manumanu vuka, kei na ika e dau raica e Isireli. (1 Tui 4:​33) E ka talei vua me dau veivosakitaka na ibulibuli ni Kalou. E rawa tale ga nida vakayacora oqo. E dau ka talei vei ira na dauveiqaravi i Jiova mera veivosakitaka na veimataqali ulutaga, ia e isaluaki ni nodra veivosaki na tamata vakayalo na veika vakayalo.​—1 Korinica 2:​13.

“Dou Nanuma Tiko ga na Veika Oqo”

9. Na ivakasala cava e cavuta o Paula vei ira mai Filipai?

⁹ Se mani ulutaga cava eda veivosakitaka, ena veivakauqeti ga ke da muria na ivakasala i Paula na yapositolo ina ivavakoso mai Filipai. E vola: “A ka kecega sa dina, na ka kecega e vakaturaga, na ka kecega e dodonu, na ka kecega e savasava, na ka kecega e daulomani, na ka kecega e rogorogo vinaka; ia kevaka sa dua na ka e vinaka, se na ka e daudokai, dou nanuma [“tiko ga,” NW] na veika oqo.” (Filipai 4:8) E rui bibi na ka e vola i ke o Paula baleta ni qai kaya, “dou nanuma tiko ga na veika oqo.” E dodonu meda katona na veika oqo ena noda vakasama kei na lomada. Meda dikeva sara mada se na vukei keda vakacava ena noda veivosaki na noda kauaitaka na walu na ka e vola o Paula.

10. Na cava meda cakava me laurai kina ena noda veivosaki na ka dina?

¹⁰ Na ka dina e sega ni vakaibalebaletaki ga ena itukutuku e donu, e sega ni cala. E vakaibalebaletaki tale ga ena ka e sega ni vakamelei rawa, e nuitaki, me vaka na dina ena Vosa ni Kalou. O koya gona, nida vakamacalataka na ka dina ena iVolatabu e tarai keda, na vunau se vosa e vakayaloqaqataki keda, se ivakasala vakaivolatabu e vukei keda, sa da veivosakitaka sara tiko ga na veika e dina. Ena yasana kadua, eda cata “nai vakavuvuli tani sa vakatokai vakailasu me vuku,” qai kena irairai wale tu ga ni ka dina. (1 Timoci 6:​20) Eda sega tale ga ni via vakaitavi ena kakase, se vakadewataka e so na itukutuku ni cakacaka vakavunau eda sega ni vakadeitaka.

11. Na veika vakaturaga cava e rawa ni lewe ni noda veitalanoa?

¹¹ Na veika e vakaturaga e vakaibalebaletaki ena veika e dokai qai bibi, sega ni ka e tawayaga wale qai sega na betena. E okati kina na kauaitaki ni noda cakacaka vakaitalatala vakarisito, na gauna lewalewai dredre sa da bula tu kina oqo, kei na bibi ni noda ivalavala vinaka. Nida veivosakitaka na veika bibi vaka oqo, sa da vakadeitaka tiko kina noda gagadre meda yadra tiko ga vakayalo, meda yalodina tiko ga, da qai vunautaka tiko ga na itukutuku vinaka. Io, na veika eda dau sotava ena cakacaka vakaitalatala, kei na vakayacori ni veika era a parofisaitaki me ivakatakilakila ni iotioti ni veisiga, era veika vinaka dina meda dau veivosakitaka.​—Cakacaka 14:27; 2 Timoci 3:​1-5, NW.

12. Ena vuku ni ivakasala i Paula meda nanuma na ka e dodonu kei na ka e savasava, na cava e sega ni dodonu me lewe ni noda veivosaki?

¹² Na vosa dodonu e vakaibalebaletaki ena ka e dodonu ena mata ni Kalou​—e salavata kei na nona ivakatagedegede. Na ka e savasava e okati kina na savasava ni vakasama kei na ivalavala. Na vakauvosa, veiwali velavela, se veiwali ca e sega ni dodonu me rogoci ena noda veivosaki. (Efeso 5:3; Kolosa 3:8) Ena vanua ni cakacaka, vaka kina e koronivuli, ena sega ni tiko na lotu Vakarisito ena vanua e caka kina na mataqali veivosaki vaka oqo.

13. Tukuna e so na ivakaraitaki ni veitalanoa e vakabibitaki kina na ka e daulomani kei na ka e rogorogo vinaka.

¹³ Ni tukuna o Paula meda nanuma na ka kece ga e daulomani, e vakaibalebaletaka tiko na ka e taleitaki qai vakadonui, se ka e vakauqeta na loloma me veibasai kei na ka e vakavuna na rarawa, cudru, se veiqati. Na veika e rogorogo vinaka e vakaibalebaletaki ena itukutuku rogorogo vinaka se itukutuku veivakauqeti. Oqo ena okati kina na kedra italanoa na tacida kei na ganeda yalodina e dau tabaki na kedra itukutuku ena Vale ni Vakatawa kei na Yadra! Vakacava mo wasea yani na italanoa veivakauqeti vaka oqo ni o wilika oti? Qai dau veivakauqeti dina noda rogoca na veika era rawata e so na tacida! Na veivosakitaki ni ka vaka oqo ena vakauqeta na yalo ni veilomani kei na duavata ena ivavakoso.

14. (a) Na cava e okati ena noda tukuna na ka e vinaka? (b) Eda na okata vakacava ena noda veivosaki na ka e daudokai?

¹⁴ E tukuna tale ga o Paula “na ka e vinaka.” Na vinaka e vakaibalebaletaki ena ka e totoka se daumaka. Meda qarauna me yavutaki na ka eda tukuna ena ivakavuvuli vakaivolatabu, me dei tiko ga ena ka e dodonu, kilikili, qai savasava. Na ka e daudokai e vakaibalebaletaki ena ka e “vakacaucautaki.” Ke o rogoca e dua na vunau totoka, se o kila e dua e ivakaraitaki vinaka ena ivavakoso, tukuna yani​—vua e vauci kina, vaka kina vei ira tale na so. Dau vakacaucautaka vakalevu na yapositolo o Paula na nodra itovo vinaka na nona itokani dauveiqaravi. (Roma 16:12; Filipai 2:​19-​22; Filimoni 4-7) Qai vakacava li na totoka ni weniligana na Dauveibuli ni dodonu meda vakacaucautaka sara vakalevu. O koya gona, e levu sara tu na ka veivakauqeti e rawa ni lewe ni noda veivosaki.​—Vosa Vakaibalebale 6:​6-8; 20:12; 26:2.

Me Dau Veivakauqeti   Nomu Veivosaki

15. Na ivakaro cava e vakaraitaka ni nodra icolacola na itubutubu mera vukei luvedra ena nodra veivosaki kei ira?

¹⁵ E kaya na Vakarua 6:​6, 7: “Na vosa oqo, ka’u sa vakarota vei kemuni e na siga oqo, me tiko ga e na lomamuni: ia mo ni gumatua ni vakavulica vei ira na luvemuni, ka dauvosataka ni kemuni sa tiko e na nomuni vale, ni kemuni sa lako voli talega e na sala, ka ni kemuni sa koto sobu, ni kemuni sa duri cake talega.” E macala ena ivakaro oqo ni o koya na itubutubu e dodonu me dau vukei luvena ena nodrau veivosakitaka na ka vakayalo.

16, 17. Na cava mera vulica na itubutubu lotu Vakarisito mai na ivakaraitaki i Jiova kei Eparama?

¹⁶ A rairai dua na veivosaki vinaka a vakayacora o Jisu kei na Tamana vakalomalagi ni rau dikeva tiko na veika e baleta na itavi me na mai vakayacora o Jisu e vuravura. A kaya o Jisu vei iratou nona tisaipeli: “Ko Tamaqu sa talai au mai, sa vakarota vei au na ka me’u kaya, kei na ka me’u tukuna.” (Joni 12:49; Vakarua 18:18) A rairai dua tale ga na veivosaki vinaka e cakava na peteriaki o Eparama kei na luvena o Aisake, me baleta na sala e vakalougatataki rau kina o Jiova kei ira na nodrau qase. Sega ni vakabekataki ni veivosaki vaka oqo e vukei Jisu sara ga kei Aisake me rau muria ena yalomalumalumu na ka e vinakata na Kalou.​—Vakatekivu 22:​7-9; Maciu 26:39.

¹⁷ E dodonu meda dau veivosaki vinaka tale ga kei ira na luveda, ni na yaga vei ira. Ke ra mani osooso vakacava na itubutubu, mera qara ga na gauna mera veivosaki kina kei ira na luvedra. Ena vinaka me sagai me bau vakadua mada ga ena dua na siga me kanavata kina na lewenivuvale taucoko. Ni vakarau tiko na kakana, vaka kina ena gauna ni kana, e gauna vinaka oya me so kina na veivosaki yaga e veivakauqeti. Oqo ena yaga sara ga ena nodratou bula vakayalo na lewenivuvale.

18. iTalanoa cava e vakaraitaka na yaga ni nodra veivosaki na gone kei ira nodra itubutubu?

¹⁸ E nanuma lesu o Alejandro, e dua na cauravou painia yabaki 20 vakacaca, na nona dau lomalomarua tu ni se qai yabaki 14. E kaya: “Au veilecayaki vakalevu ena ka era vakatukuna na noqu icaba e koronivuli kei noqu qasenivuli. Au sega ni vakadeitaka tu kina se bula dina na Kalou se sega, e vosa dina ni Kalou na iVolatabu se sega? Ia, erau dau vakamacala vakalevu sara vei au na noqu itubutubu, erau sega ni datuvu. E yaga sara ga na neitou dau veivosaki ni kauta laivi noqu lomalomarua ena gauna dredre oya, qai vukei au meu vakatulewataka vakavinaka noqu bula.” Vakacava ena gauna oqo? E tomana o Alejandro: “Au se tiko vata voli ga kei rau noqu itubutubu. Ia, ni keirau osooso ruarua kei tamaqu, e dredre kina me dua na gauna me keirau dau veivosaki taurua. Keirau mani lokuca me vakadua ena veimacawa me keirau dau lai kanavata ena nona vanua ni cakacaka. Na gauna ni neirau veitalanoa vaka oqo e gauna vakamareqeti sara vei au.”

19. Na cava e bibi kina vei keda meda dau veivosakitaka na ka vakayalo?

¹⁹ Sega li nida vakamareqeta tale ga na gauna eda dau veivosakitaka kina na veika vinaka vakayalo kei ira na tacida vakayalo? Na veivosaki vaka oqo e rawa nida vakayacora ena gauna ni soqoni, ena cakacaka vakavunau, gauna eda dau soqo vata kina, vaka kina nida lako vagade ina dua na vanua. E dau vakanamata o Paula me sotavi ira na lotu Vakarisito mai Roma me veivosaki vata kei ira. E vola vei ira: “Ni’u sa gadreva vakalevu me’u raici kemuni, . . . me da vukei kece kina, mo ni vukei au e na nomuni vakabauta, ka me’u vukei kemuni tale ga e na noqu vakabauta.” (Roma 1:​11, 12, VV) E kaya o Johannes, e dua na qase ni ivavakoso lotu Vakarisito: “E rui bibi ena noda bula meda dau veivosakitaka na ka vakayalo kei ira na tacida vakayalo. E vakaceguya na lomada, e vakamamadataka tale ga na noda icolacola e veisiga. Au dau tarogi ira na sa qase mera talanoataka vei au na ka era dau sotava kei na ka e vukei ira mera yalodina tu ga kina. Levu sara keimami veitalanoa ena veiyabaki sa oti yani, o ira yadua keimami veitalanoa era vakavukui au sara vakalevu, era vakarabailevutaka tale ga noqu kila ka.”

20. Na cava meda cakava ke da sotava e dua e mamadua?

²⁰ Vakacava ke o kauta cake mai e dua na ulutaga vakaivolatabu qai sega ni kauai o koya drau veivosaki tiko? Kua ni soro. De dua e rawa ni drau qai veivosaki ena dua tale na gauna. A kaya o Solomoni: “A ka sa vosataki taudonu [se, “ena kena gauna donu,” NW] sa vaka na moli koula e na kato siliva.” (Vosa Vakaibalebale 25:11) Dau veinanumi ke o veivosaki kei na dua e mamadua. “Sa wai titobu na lewa e na loma ni tamata; ia na tamata vuku ena takiva mai.”a (Vosa Vakaibalebale 20:5) Kena ilutua, me kua ni vakayalolailaitaki iko nodra sega ni kauai e so se nodra sega ni via vakarorogo. Dau veivosakitaka tiko ga na veika e tara na lomamu.

E Veivakauqeti na Veivosakitaki ni Ka Vakayalo

21, 22. E yaga vakacava vei keda noda dau veivosakitaka na ka vakayalo?

²¹ “Me kakua ni lako mai na gusumudou e dua na vosa velavela, o koya ga sa vinaka me ia kina na veivakatataki, me vaka sa rauta, me yaco kina na vinaka vei ira era sa rogoca.” (Efeso 4:​29; Roma 10:10) Ena ka ni sasaga meda moica e dua na veivosaki me veivakauqeti, ia eda vakila vakalevu na kena yaga. Na veivosakitaki ni ka vakayalo e gauna vinaka vei keda meda tukuna yani kina na noda vakabauta, meda veivakauqeti tale ga kina vakaveitacini.

²² E isolisoli talei dina na noda rawa ni vosa. O koya gona, meda vakayagataka mada ga na isolisoli oqo meda veivakauqeti kina, meda vakacaucautaka tale ga kina na Kalou. Na veivosaki vaka oqo ena ivurevure ni marau vei keda, ena veivakauqeti tale ga vei ira na rogoca. Kena ilutua ni na marau kina na loma i Jiova ni dau rogoca noda veivosaki, ena marau tale ga nida vakayagataka vakadodonu na yameda. (Same 139:4; Vosa Vakaibalebale 27:11) Ena sega ni guilecavi keda o Jiova ke da dau veivosakitaka na ka vakayalo. E kaya na iVolatabu me baleti ira na qaravi Jiova ena noda gauna oqo: “Sa ra qai dauveivosaki vakataki ira ko ira era sa rerevaki Jiova: a sa vakarorogo ko Jiova, ka rogoca, a sa volai e dua nai vola ni veivakananumi e matana e na vukudra era rerevaki Jiova, ka vakananuma na yacana.” (Malakai 3:​16; 4:5) O koya gona, e rui bibi dina meda dau veivakauqeti ena noda veivosakitaka na ka vakayalo!

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Na cava e kilai me baleti keda mai na ka eda dau veivosakitaka?

• Na ka veivakauqeti cava soti e rawa nida veivosakitaka?

• Na cava e bibi kina na veivosaki ena vuvale kei na ivavakoso vakarisito?

• Na cava e bibi kina me dau veivakauqeti na noda veivosaki?

[iYaloyalo ena tabana e 12]

E veivakauqeti na veivosakitaki ni . . .

“ka kecega sa dina”

“ka kecega e vakaturaga”

“ka e daudokai”

“ka kecega e rogorogo vinaka”

[Credit Line]

Waqa ni vidio, Stalin: U.S. Army photo; waqa ni Creator book, Eagle Nebula: J. Hester and P. Scowen (AZ State Univ.), NASA

[iYaloyalo ena tabana e 13]

Na gauna ni kana e gauna vinaka me veivosakitaki kina na ka vakayalo