E Bula na Vosa i Jiova

Veitikina Bibi Mai na iVola na Jemesa kei na Pita

RAUTA ni sivi e 30 na yabaki mai na Penitiko 33 S.K., a vola na tisaipeli o Jemesa e dua na ivola vei ira na “yavusa e tinikarua” era Isireli vakayalo. Qo o Jemesa na taci Jisu vakacabecabe. (Jeme. 1:1) Na nona inaki: me uqeti ira me qaqaco nodra vakabauta, ra qai vosota na veivakatovolei. E veivakasalataki tale ga ena kena vakadodonutaki na leqa e dau basika ena ivavakoso.

Ni bera nona sasaga na empara ni Roma o Nero ena 64 S.K., me vakacacani ira na lotu vaKarisito, a vola vei ira o Pita na imatai ni nona ivola qai uqeti ira mera tudei ena vakabauta. Ni oti ga ya sa vola na ikarua ni nona ivola, qai uqeti ira kina na itokani vakabauta mera dau kauaitaka na vosa ni Kalou, e vakasalataki ira tale ga ni sa voleka na siga i Jiova. Ena yaga tale ga ke da kauaitaka na itukutuku ena ivola i Jemesa kei na Pita.​—Iper. 4:​12.

NA KALOU E VAKAVUKUI IRA NA “KEREKERE E NA VAKABAUTA”

(Jeme. 1:1–​5:​20)

“Sa kalougata [“marau,” NW] na tamata sa vosota ni sa vakatovolei,” e vola o Jemesa, “io, ni sa vakatovolei oti, ena rawata nai sala ni bula.” Ena vakavukui ira na “kerekere e na vakabauta” o Jiova mera vosota kina na veivakatovolei.​—Jeme. 1:​5-8, 12.

Bibi tale ga mera vakabauta ra qai vuku o ira na ‘veivakavulici’ ena ivavakoso. A vakamacalataka o Jemesa ni dau “vakacaudreva nai valavala kecega ni yagoda” na yameda, dina ni “tikida lailai ga.” Oti sa qai veivakaroti me baleta na gagadre vakavuravura e rawa ni vakacacana nona veiwekani e dua kei na Kalou. E vakamacalataka tale ga na ka me na cakava e dua e tauvimate tiko vakayalo me kaukaua tale kina.​—Jeme. 3:​1, 5, 6; 5:​14, 15.

Saumi na Taro Vakaivolatabu:

2:​13, VV​—E “gumatua cake” vakacava “na loloma mai na veilewaitaki ni cala”? Na gauna ena veilewaitaki keda kina na Kalou, ena nanuma o koya na noda dau yalololoma vei ira tale e so, qai vosoti keda ena vuku ni isoro ni veivoli i Luvena. (Roma 14:12) Qo e dua na vuna vinaka meda dau yalololoma kina.

4:5​—Na tikinivolatabu cava e tukuna tiko qo o Jemesa? A sega ni cavuqaqataka tiko e dua na tikinivolatabu. Ia na vosa uqeti vakalou qori e rairai yavutaki mai na vakasama ena tikinivolatabu me vaka na Vakatekivu 6:5; 8:​21; Vosa Vakaibalebale 21:10; kei na Kalatia 5:​17.

5:​20​—Ena vakabulai cei “o koya sa vakalesuya tale na tamata caka cala mai na nonai valavala e cala kina”? Na lotu vaKarisito e tubera e dua me biuta nona sala ca qai veivutuni, e sa vakabulai koya tiko me kua ni mate vakayalo, se me rusa vakadua. Ena dua tale na sala, o koya e veivukei e sa ‘buluta tale ga na nona ivalavala ca e vuqa’ o koya e veivutuni.

Na Ka Eda Vulica:

1:​14, 15. E dau tekivu na ivalavala ca ena gagadre cala. Koya gona, meda kua ni vakabulabulataka na gagadre cala ena noda dau vakasamataka tiko ga. Ia, meda ‘dau nanuma’ na veika e veitaraicake, da qai dau vakasamataka, da tugana tale ga e lomada.​—Fpai. 4:8.

2:​8, 9, VV. Na “veivakaduiduitaki” e veisaqasaqa kei na “lawa ni matanitu ni Kalou” na loloma. Mera kua gona ni dau veivakaduiduitaki na lotu vaKarisito.

2:​14-​26. Eda “vakabulai . . . e na vuku ni vakabauta,” qai “segai e na vuku ni cakacaka” ena Lawa a soli vei Mosese, se na kena e caka baleta nida lotu vaKarisito. Meda kua ni tukuna wale tiko ga nida vakabauta. (Efeso 2:​8, 9; Joni 3:​16) E dodonu me uqeti keda meda cakava na loma ni Kalou.

3:​13-​17. “Na vuku maicake” e uasivia sara na vuku e ‘vakavuravura, e makawa qai vakatevoro’! Meda dau ‘qara na vuku vakalou me vaka eda qara tiko na iyau vuni.’​—Vkai. 2:​1-5.

3:​18. Na sore ni itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou me na “kaburaki vata kei na veivakacegui [“veiyaloni,” NW] vei ira era sa ia tiko na veivakacegui.” Bibi gona meda dau saga na veiyaloni, meda kua ni qaciqacia, dauveiba, se veileti.

“TU DEI E NA VAKABAUTA”

(1 Pita 1:1–​5:​14)

E tukuna vei ira nona itokani vakabauta o Pita mera nanuma na nodra ‘inuinui bula’ era vakaivotavota kina mai lomalagi. E kaya vei ira: “Koi kemudou nai tabatamata digitaki, a matabete vakaturaga, a matanitu yalosavasava.” Ni veivakasalataki oti me baleta na vakayalomalumalumu, sa qai uqeti ira mera ‘lomavata kece ga, mera dau loloma, ra veilomani vakaveitacini, mera yalololoma, ra qai lokomi.’​—1 Pita 1:​3, 4; 2:9; 3:8.

Me vaka ni sa “voleka nai vakataotioti ni ka kecega [vakaJiu],” e vakasalataki ira kina na mataveitacini o Pita mera ‘yalomatua, ra yadra tiko ena masumasu.’ E kaya vei ira: “Dou yalomatua, dou vakatawa: . . . dou vorati koya [Setani] ni dou sa tu dei e na vakabauta.”​—1 Pita 4:7; 5:​8, 9.

Saumi na Taro Vakaivolatabu:

3:​20-​22​—E vakabulai keda vakacava na papitaiso? E vinakati mera papitaiso o ira na via bula. Ia ena sega ni vakabulai keda na noda papitaiso wale ga. Eda vakabulai “e na vuku ni sa tu cake tale mai na mate ko Jisu Karisito.” O koya e papitaiso e dodonu me vakabauta ni rawati ga na bula ena mate vakaisoro i Jisu, sa vakaturi tale, qai “tiko e na liga i matau ni Kalou,” me lewai ira na bula kei ira na mate. Na papitaiso e yavutaki ena vakabauta va qori e vakavuna mera ‘vakabulai kina e loma ni wai e le walu wale ga.’

4:​6​—O cei o ira “sa mate tu” a ‘vunautaki vei ira na itukutuku vinaka’? O ira qo era “mate tu e na caka cala kei nai valavala ca,” se ra sa mate tu vakayalo, ni bera nira rogoca na itukutuku vinaka. (Efeso 2:1) Ia, nira vakabauta na itukutuku vinaka, era “vakabulai” kina vakayalo.

Na Ka Eda Vulica:

1:7. E dodonu me vakatovolei na noda vakabauta ke da vinakata me uasivi vakalevu. E ‘veivakabulai’ na vakabauta e qaqaco vinaka tu va qori. (Iper. 10:39) Meda kua sara ni soro ke vakatovolei noda vakabauta.

1:​10-​12. Era a via kila na agilosi na veika titobu vakayalo era a vola na parofita ena gauna makawa me baleta na ivavakoso lumuti vaKarisito. Ia sa qai matata ga na veika qori ena gauna sa vakavotui kina na cakacaka i Jiova ena ivavakoso. (Efeso 3:​10) Dodonu tale ga meda vakatotomuri ira na agilosi ena noda gumatua ni vakasaqara “na veika titobu ni Kalou.”​—1 Kor. 2:​10.

2:​21. Nida vakatotomuri koya tiko na noda iVakaraitaki o Jisu Karisito, dodonu meda tu vakarau ni bolemate meda tutaka kina na dodonu ni nona veiliutaki cecere o Jiova.

5:​6, 7. Nida biuta vei Jiova na noda icolacola, ena veivuke o koya ena noda vakaliuca na sokalou dina, da qai kua ni kauaitaka vakasivia na veika ena rairai yaco ena siga nimataka.​—Maciu 6:​33, 34.

‘ENA LAKO MAI NA SIGA I JIOVA’

(2 Pita 1:1–​3:​18)

E vola o Pita: “Sa sega ni vu na parofisai e na gauna eliu . . . [e]na lewa ni tamata: sa vosa ga na tamata yalosavasava ni Kalou me vaka sa vakauti ira na Yalo Tabu.” Nida kauaitaka na vosa ni parofisai, eda na taqomaki kina mai “nai vakavuvuli vakailasu” kei na nodra veiuqeti cala e so.​—2 Pita 1:​21; 2:​1-3.

E veivakaroti o Pita: “Na lako mai e na gauna emuri [“iotioti ni veisiga,” NW] sara eso na dauveivakasewasewani. . . . Ia na siga ni Turaga [“Jiova,” NW] ena lako mai me vaka na daubutako.” E tinia na nona ivola ena ivakasala momona vei ira na ‘dauwaraka ka daugadreva sara na kena yaco mai na siga ni Kalou.’​—2 Pita 3:​3, 10-​12.

Saumi na Taro Vakaivolatabu:

1:​19​—O cei “na kalokalo i vola siga,” gauna cava a cabe kina, eda kila vakacava ni sa yaco oti? Na “kalokalo i vola siga” e vakatakarakarataki Jisu Karisito tiko ni sa tui ni Matanitu ni Kalou. (Vkta. 22:16) A cabe ena kedra maliwa na ibulibuli kece ena 1914 me Tui vakaMesaia, e tekivutaka kina e dua na itabagauna vou. A vakavotui na lagilagi ni kaukaua ni Matanitu qori ena raivotu ni veivakamataliataki, qai vakadeitaka na nuitaki ni vosa ni parofisai ni Kalou. Ena vakararamataka na lomada noda kauaitaka na vosa qori, da qai kila kina ni sa cabe na kalokalo ivolasiga.

3:​17​—Na cava e vakaibalebaletaka o Pita ni kaya dou sa “kila eliu”? A vakaibalebaletaka tiko o Pita na nona sa kila rawa tu o koya kei na so na dauvola iVolatabu na veika e se bera ni yaco, nira a uqeti kece kina vakalou. E vakaiyalayala ga na kila qo, era sega ni kila kina na lotu vaKarisito taumada na veika taucoko me baleta na gauna se bera mai. Era kila ga na ituvatuva ni veika ena rawa ni yaco.

Na Ka Eda Vulica:

1:​2, 5-​7. Nida vakalevutaka na noda “kila na Kalou, kei Jisu na noda Turaga” da qai gumatua ni vakavotuya na noda vakabauta, vosota, kei na sokalou, eda na ‘sega kina ni vucesa se tawa vua.’​—2 Pita 1:8.

1:​12-​15. Meda “vakataudeitaki e nai vakavuvuli dina” e dodonu me na tukuni wasoma tiko vei keda na ka, me vaka na kena eda rogoca ena soqoni vakaivavakoso, noda dau vuli vakataki keda, kei na noda wili iVolatabu.

2:2. Meda dau qarauna vinaka na noda itovo me kua ni vakarogocataki kina na yaca i Jiova kei na nona isoqosoqo.​—Roma 2:​24.

2:​4-​9. Nida vakasamataka na veika sa cakava ena gauna sa oti na Kalou eda rawa ni vakadeitaka ni “kila kina na Turaga [Jiova] me vakabulai ira era sa daulotu mai na veivakatovolei, me maroroi ira talega na tawa yalododonu me yaco mada na siga ni lewa me ra qai cudruvi.”

2:​10-​13, VV. Ni tiko nodra malumalumu, ra cala tale ga ena so na gauna o ira na “i serau mai cake”​—ira na qase ni ivavakoso lotu vaKarisito​—e sega ni dodonu meda vosa beci ira.​—Iper. 13:​7, 17.

3:​2-4, 12. Nida kauaitaka na “vosa era sa vosataka eliu na parofita yalosavasava, kei na . . . vunau . . . ni Turaga nai Vakabula,” ena uqeti keda meda rai vakanamata tiko ga ena kena sa voleka na siga i Jiova.

3:​11-​14. Me vaka nida “dauwaraka ka daugadreva sara na kena yaco mai na siga ni Kalou [o Jiova],” e dodonu meda (1) ‘ivalavala savasava’​—vakayago, vakayalo, vaka kina na noda ivakarau ni vakasama kei na itovo; (2) me vakavotui vakalevu ena noda ivalavala nida “daulotu,” me vaka na noda vunautaka na Matanitu ni Kalou kei na noda veivakatisaipelitaki; (3) me kua ni “tauvi-duka” na noda itovo ena vuravura qo; (4) meda ‘kua ni cala’ ena noda saga meda cakava na ka kece ena inaki vinaka; (5) da qai “vakacegu [“veiyaloni,” VV]” kei na Kalou, ira na mataveitacini lotu vaKarisito kei ira na so tale.