Rogoca na Ka e Tukuna na Yalo Tabu!

“O koya sa vakadaligana, me mani rogoca sara na ka sa tukuna na Yalo Tabu vei ira na veisoqosoqo lewe ni lotu.”​—VAKATAKILA 3:​22.

1, 2. Na ivakasala cava e okati ena itukutuku i Jisu ina vitu na ivavakoso e cavuti ena Vakatakila?

E DODONU mera vakatudaliga na dauveiqaravi i Jiova ena vosa i Jisu Karisito, e uqeti ena yalo tabu, ina vitu na ivavakoso e cavuti ena Vakatakila. E okati ena veitukutuku yadua na ivakasala oqo: “O koya sa vakadaligana, me mani rogoca sara na ka sa tukuna na Yalo Tabu vei ira na veisoqosoqo lewe ni lotu [se, “ivavakoso,” NW].”​—Vakatakila 2:​7, 11, 17, 29; 3:​6, 13, 22.

² Eda sa dikeva oti na itukutuku i Jisu vei ira na agilosi, se ivakatawa, mai Efeso, Simurina, kei Perikamo. Ena yaga vakacava vei keda na ka e kaya ena veivuke ni yalo tabu ena va tale na ivavakoso?

Vua na Agilosi Mai Caetaira

3. A dabe toka i vei o Caetaira, kei na cava e kilai tani kina?

³ E vakacaucautaka qai vakadodonutaka “na Luve ni Kalou” na ivavakoso mai Caetaira. (Wilika na Vakatakila 2:​18-​29.) A dabe toka o Caetaira (sa o Akhisar nikua) ena isema ni uciwai levu na Gediz (na yacana makawa o Hermus) ena ra kei Esia Lailai. A kilai tani na koro oqo ena kena veimataqali cakacakaniliga. Nira vakayagataka sara mada ga na dra ni wakanikau na madder na dau uli iboro me rawati kina na roka lokaloka era dau rogo kina. O Litia, e dua a tavuki ina lotu Vakarisito ena nona veisiko o Paula i Filipai, e Kirisi, e tukuni ni marama ni Caetaira e “dau volitaki i sulu lokaloka.”​—Cakacaka 16:​12-​15, VV.

4. Na cava e vakacaucautaki kina na ivavakoso mai Caetaira?

⁴ E vakacaucautaka na ivavakoso mai Caetaira o Jisu ena nodra cakacaka vinaka, loloma, vakabauta, vosota, kei na cakacaka vakaitalatala. Na ‘nodra cakacaka e muri e uasivia na kena e liu.’ O koya gona, kevaka mada ga e vinaka tu na keda irogorogo, e dodonu meda qarauna me kilikili tiko ga noda itovo.

5-7. (a) O cei ‘na yalewa o Jesepeli,’ kei na cava me qarauni ena nona veivakamuai? (b) E vukei ira vakacava na yalewa itovo vakalou na itukutuku i Karisito ina ivavakoso mai Caetaira?

⁵ Ia, era vakatara na ivavakoso mai Caetaira na qaravi matakau, ivakavuvuli lasu, kei na veiyacovi vakasisila. A tiko sara ga ena kedra maliwa ‘na yalewa o Jesepeli’​—e kena irairai ni dua na ilawalawa yalewa era vaka na ranadi ca o Jesepeli ena matanitu yavusa e tini o Isireli. E so na vuku era kaya nira saga na ‘parofita yalewa’ ni Caetaira mera bacani ira na lotu Vakarisito mera sokaloutaka na nodra kalou tagane kei na kalou yalewa na ilawalawa dauveivoli, ra qai bacani tale ga mera vakaitavi ena soqo e cabori kina na kakana vei ira na matakau. Mera kua mada ga ni saga mera digitaki ira ga e so na yalewa mera parofita, ra qai vakacalai ira tale e so ena ivavakoso vakarisito nikua!

⁶ Na Karisito ‘a voleka ni kolotaka na yalewa o Jesepeli ina idavodavo ni tauvimate kei ira era dauyalewa vata mera vakararawataki, vakavo ga ke ra veivutunitaka na nodra ivalavala.’ Mera kua ni rawai na ivakatawa ena ivakavuvuli kei na veivakamuai vaka oqo. Me kua tale ga ni lai tara sara na wenivako e dua na lotu Vakarisito ena nona veibutakoci vakayalo, vakayago se qaravi matakau, me qai kila kina ni ca dina na “ka titobu kei Setani.” Ke da muria na ivakasala i Jisu, ‘eda na taura matua na ka e tu vei keda,’ qai sega tale ga ni na rawai keda na noda malumalumu. Nira cata na itovo tawavakalou, na garogaro ca, kei na isausau vakavuravura, e soli kina vei ira na lumuti vakaturi oti mera “lewa na veimatanitu” ra qai tomani Karisito ena kena vakavurumemeataki. Na ivavakoso nikua e tiko na kena kalokalo ivakatakarakara, nira sa vakaturi na lumuti i lomalagi, e tiko tale ga na nodra “kalokalo i vola siga,” na tagane vou, o Jisu Karisito.​—Vakatakila 22:16.

⁷ E vakasalataki na ivavakoso mai Caetaira me kua ni vakatara nodra veivakamuai ca na yalewa vukitani. Na itukutuku i Karisito ina ivavakoso, e uqeti ena yalo tabu, e vukei ira na yalewa itovo vakalou nikua mera toka ga ena nodra itutu lesi vakalou. Mera kua ni viavialewa vei ira na tagane se ra bacani ira na tagane ina veibutakoci vakayalo se vakayago. (1 Timoci 2:​12) Kena veibasai, mera ivakaraitaki na yalewa oqo ena nodra cakacaka vinaka kei na veiqaravi e vakacaucautaki kina na Kalou. (Same 68:11; 1 Pita 3:​1-6) Ke taqomaka na ivavakoso na ka e taukena​—na itovo kei na ivakavuvuli savasava, vaka kina na cakacaka vakamareqeti e vauca na Matanitu ni Kalou​—ena kauta mai na Karisito na veivakalougatataki, sega ni veivakarusai.

Vua na Agilosi Mai Sariti

8. (a) A toka i vei o Sariti, kei na cava e so na kena itukutuku matailalai? (b) Na cava e gadrevi kina na veivuke ena ivavakoso mai Sariti?

⁸ E gadrevi vakatotolo na veivuke ena ivavakoso mai Sariti ni sa mate tu vakayalo. (Wilika na Vakatakila 3:​1-6.) A toka rauta ni 50 na kilomita ena ceva kei Caetaira, qai koro osooso. Ni a koro ni veivoli, bulabula na kena qele, a dau tali tale ga mai kina na isulu vutinisipi kei na ibenivalagi vutivutia, sa rauta me koro vutuniyau, ra qai 50,000 na lewena. Kaya na daunitukutuku makawa o Josephus ni dua na iwase levu ni Jiu era a vakaitikotiko mai Sariti ena imatai ni senitiuri B.S.K. E laurai ena rusarusa ni koro oqo, e dua na kena valenilotu kei na dua na nona valenisoro na kalou yalewa ni Efeso, o Taiana.

9. Na cava me caka ke da sa cakava tu ga me rawa na noda veiqaravi?

⁹ E kaya na Karisito vua na agilosi ena ivavakoso mai Sariti: “Au sa kila na nomu cakacaka, ni sa yacamu walega na bula, o sa mate ga.” Vakacava ke kilai nida yadra tiko vakayalo, ia na kena dina, eda sa sega soti ni kauai ena colati ni itavi vakarisito, eda sa cakava tu ga me rawa na noda veiqaravi, da qai “voleka ni mate” vakayalo? Dodonu meda ‘nanuma se da a ciqoma da qai rogoca vakacava’ na itukutuku ni Matanitu ni Kalou, da qai saga meda vakabulabulataka noda veiqaravi tabu. E bibi meda tekivu vakaitavi tale ena lomada taucoko ena soqoni vakarisito. (Iperiu 10:​24, 25) E vakasalataka na ivavakoso mai Sariti na Karisito: “Ia kevaka ko na sega ni vakatawa, au na lako yani vei iko me vaka na daubutako, ia ko na sega ni kila na tiki-ni-siga ka’u na lako yani kina vei iko.” Eda vauci tale beka ga kina o keda nikua? Sa voleka oqo meda na dui saumitaro.

10. Ena ituvaki mada ga vaka na kena mai Sariti, na cava e rairai kune vei ira e so na lotu Vakarisito?

¹⁰ Ena ituvaki mada ga vaka na kena mai Sariti, ena rairai tiko e so era ‘sega ni vakadukadukalitaka na nodra isulu; e rawa nira lako voli kei Karisito ena isulu vulavula, nira yaga.’ Era kilai tiko ga nira lotu Vakarisito, nira savasava, e sega ni tauvi ira na itovo duka kei na sokalou vakavuravura. (Jemesa 1:​27) Koya gona, o Jisu ‘ena sega ni bokoca na yacadra mai na ivola ni bula, ia ena tukuna na yacadra ena mata i Tamana kei ira na agilosi.’ Nira yaga gona mera lako kei Karisito na ilawalawa era na lai vaka na watina, era na vakaisulu kina ena lineni matailalai, e lumilumisa, qai savasava, e vakatakarakarataka na nodra ivalavala dodonu na tamata yalosavasava ni Kalou. (Vakatakila 19:8) Na veitavi dokai e waraki ira tu mai lomalagi e uqeti ira mera qaqa e vuravura. Vei ira tale ga era nuitaka na bula tawamudu e vuravura, e waraki ira tu mai na veivakalougatataki. Ni volai tale ga na yacadra ena ivola ni bula.

11. Na cava meda cakava ke da sa moce tiko vakayalo?

¹¹ E sega ni dua vei keda ena via lutu ena ituvaki vakaloloma vakayalo ni ivavakoso mai Sariti. Ia vakacava ke da vakila nida sa moce tiko vakayalo? Meda vuki totolo nida na sotava kina na ka vinaka. Kaya mada nida sa mua tiko ena sala tawavakalou se vakalutu soqoni se sa lailai tiko ga mai na noda cakacaka vakaitalatala. Meda qara na veivuke i Jiova nida masu vagumatua. (Filipai 4:​6, 7, 13) Na wili iVolatabu e veisiga, na vulici ni iVolatabu kei na ivolatabaki ni “dauniyau yalo dina ka vuku” ena vukea meda yadra tiko ga vakayalo. (Luke 12:​42-​44, VV) Eda na vakataki ira kina mai Sariti e vakadonui ira na Karisito ra qai vu ni veivakayaloqaqataki tale ga vei ira nodra itokani ena vakabauta.

Vua na Agilosi Mai Filatelifia

12. O na vakamacalataka vakacava na ituvaki vakalotu e Filatelifia makawa?

¹² E vakacaucautaka o Jisu na ivavakoso e Filatelifia. (Wilika na Vakatakila 3:​7-​13.) O Filatelifia (sa o Alasehir nikua) a koro vutuniyau, ni a tiko ena yasayasa e dau caka waini ena ra kei Esia Lailai. Na nodra kalou levu mada ga o Dionysus, e kalou ni waini. Kena irairai ni o ira na Jiu e Filatelifia era a saga ia e dreve na nodra inaki, mera rawai ira na Jiu lotu Vakarisito ena koro oqo mera lesuva tale, se mera taura matua tiko ga e so na ivalavala ni Lawa i Mosese.

13. E vakayagataka vakacava o Karisito ‘na ki i Tevita’?

¹³ E tiko vei Karisito ‘na ki i Tevita,’ qai tataunaki vua na veika kece e vauca na Matanitu ni Kalou kei na liutaki ni vuvale ni Kalou e vuravura. (Aisea 22:22; Luke 1:​32) E vakayagataka o Jisu na ki oya me dolava kina na itavi kei na ilesilesi e so e vauca na Matanitu ni Kalou vei ira na lotu Vakarisito mai Filatelifia kei na so tale na vanua. Me tekivu mai na 1919 sa dola tu vua na “dauniyau yalo dina ka vuku” na “katuba levu” ena sega ni sogota rawa e dua na dauveitusaqati, me vunautaki kina na Matanitu ni Kalou. (1 Korinica 16:9; Kolosa 4:​2-4) Ia, na katuba ni itavi ena Matanitu ni Kalou e sogoti vei ira “nai vavakoso i Setani,” nira sega ni Isireli vakayalo.

14. (a) Na cava a yalataka o Jisu ena ivavakoso o Filatelifia? (b) Eda na sega ni rawa vakacava ni bale ena ‘gauna ni veivakatovolei’?

¹⁴ Oqo na veika e yalataka o Jisu vei ira na lotu Vakarisito e Filatelifia makawa: “Ni ko sa vakabauta na noqu vosa mo vosota ga, ka’u na maroroi iko talega e na gauna ni dauveivakatovolei, ko ya ena lako mai ki vuravura taucoko, me vakatovolei ira sa tiko e vuravura.” E gadrevi ena cakacaka vakaitalatala na mataqali vosota a vakaraitaka o Jisu. A sega ni soro vei ira nona meca, a cakava tiko ga na loma i Tamana. Oya na vuna a vakaturi kina o Karisito ina bula tawamate rawa i lomalagi. Ke da nakita dei meda qaravi Jiova da qai tokona na Matanitu ni Kalou nida vunautaka na itukutuku vinaka, eda na sega ni bale ena ‘gauna ni veivakatovolei.’ Eda na ‘taura matua na ka e tu vei keda’ mai vei Karisito nida saga meda vakalevutaka na veika e vauca na Matanitu ni Kalou. Na vakayacori ni veika oqo era na tauca kina na lumuti na isala ni lai bula i lomalagi kei na bula tawamudu e vuravura vei ira nodra itokani yalodina.

15. Na cava e gadrevi vei ira na ‘duru ena vale ni Kalou’?

¹⁵ E tomana o Karisito: “Au na lesi koya sa gumatua me duru e na vale ni noqu Kalou, . . . ia ka’u na volai koya e na yaca ni noqu Kalou, kei na yaca ni koro ni noqu Kalou, ko Jerusalemi vou, o koya sa lako sobu mai lomalagi mai vua na noqu Kalou: ia na yacaqu vou.” O ira na lumuti era ivakatawa e dodonu mera tutaka na sokalou dina. Mera dei tiko mada ga ena ivakatagedegede e virikotori vei ira na lewe ni “Jerusalemi vou,” ena nodra vunautaka na Matanitu ni Kalou kei na nodra savasava vakayalo. E bibi oqo ke ra via duru ena vale ni Kalou sa vakalagilagi oti e lomalagi, mera vakatokai ena yaca ni koro ni Kalou nira na lai bula e lomalagi, ra qai vakaivotavota ena yaca i Karisito mera watina. E bibi tale ga mera “rogoca sara na ka sa tukuna na Yalo Tabu vei ira na veisoqosoqo lewe ni lotu.”

Vua na Agilosi Mai Leotisea

16. Na cava e so na ka e kilai me baleti Leotisea?

¹⁶ A vakadodonutaka o Karisito na ivavakoso dau vakawelewele mai Leotisea. (Wilika na Vakatakila 3:​14-​22.) E koto ena rauta na 150 na kilomita ena tokalau kei Efeso, ra qai dau muria vakalevu na dauveivoli ni buca bulabula ni uciwai na Lycus. E koro vutuniyau sara o Leotisea ni koro ni buli iyaya, ra bau tu tale ga kina na baqe. Rogo tale ga na kena vutinisipi loaloa kei na isulu e tali mai kina. A dabe tale tu ga kina e dua na koronivuli levu ni vulivuniwai, qai tukuni ni rairai a waki taumada mai Leotisea na isuinimata kilai na Phrygian powder. Bau dua tale ga na nodra kalou ni wainimate, na nodra kalou levu o Asclepius. Rairai levu na Jiu era vakatikotiko kina, e nanumi tale ga ni so era rawati ira sara.

17. Na cava era vakadodonutaki kina na kai Leotisea?

¹⁷ A vakayagataka na “agilosi” o Jisu me vosa kina ina ivavakoso mai Leotisea, e vosa me vaka e dua sa tu vua na lewa, “sa dautukuna na ka dodonu ka dina, ai vakatekivu ni cakacaka ni Kalou.” (Kolosa 1:​13-​16) Era vakadodonutaki mai Leotisea nira “sega ni batabata se katakata” vakayalo. Na ka oqo ena luaraki ira kina o Karisito. Dodonu me totolo nodra toboka na ibalebale ni ivakatautauvata oya, ni o Aiarapoli e koto voleka e tiko kina na tobu ni wai katakata, koto voleka tale ga o Kolosa kei na kena wai batabata. Kuria oya, ni yawa tale ga na vanua e sucu mai kina na medra wai mai Leotisea, rairai sa dau sega ni katakata se batabata ni yacova na koro. A vakadrodroi na wai ena isalasala ni wai, ia ni volekati Leotisea, sa lai curuma sara na wai na vatu qiva era tuva, ra qai semasemati tu vakavinaka.

18, 19. Era na vukei vakacava na lotu Vakarisito nikua era vakataki ira mai Leotisea?

¹⁸ O ira nikua era vakataki ira mai Leotisea, era sega ni katakata vinaka se ra batabata sara. Nira vaka oya, era na luaraki! O Jisu e sega ni vinakati ira mera vosa ena vukuna, mera lumuti era “matataki Karisito.” (2 Korinica 5:​20) Ke ra sega ni veivutuni, era na vakayalia nodra itavi dokai mera daukacivaka na Matanitu ni Kalou. Era qara o ira mai Leotisea na iyau vakayago ra qai ‘sega ni kila nira malumalumu, era vakaloloma, dravudravua, mataboko, ra qai luvawale.’ Me kauta tani na nona dravudravua, mataboko, kei na luvawale vakayalo e dua e vakataki ira nikua, e dodonu me volia vei Karisito na vakabauta e vaka na “koula sa vakatovolei,” na “[i]sulu vulavula” ni yalododonu, kei na “i sui ni mata” e vakavinakataka na rai vakayalo. Era tu vakarau tale ga na ivakatawa lotu Vakarisito ni vukei ira na vaka oqo mera kauaitaka nodra veika vakayalo mera “vutuniyau [kina] e na vakabauta.” (Jemesa 2:5; Maciu 5:​3, NW) Kuria, ni vinakati tale ga vei ira na ivakatawa mera lumuti ira oqo ena ‘isuinimata’ vakayalo, mera ciqoma ra qai bulataka na ivakavuvuli i Jisu, ivakasala, ivakaraitaki, kei na ivakarau ni nona vakasama. Na ka oqo ena kauta laivi “na gagadre ca ni mata, kei na dokadokai keda e na ka ni bula oqo.”​—1 Joni 2:​15-​17.

¹⁹ O koya e kauaitaka o Jisu e vakadodonutaka qai vakavulica. Na ivakatawa tale ga era nona isuai ni cakacaka mera cakava oya ena loloma. (Cakacaka 20:​28, 29) E gadrevi gona mera ‘gumatua ra qai veivutuni’ o ira mai Leotisea, mera veisautaka nodra vakasama kei na nodra ivakarau ni bula. Vakacava, sa lai malele beka e so vei keda ena ivakarau ni bula e sa lai sega soti ni bibi kina noda veiqaravi tabu vua na Kalou? Meda ‘volia gona na isuinimata vei Jisu’ meda raica vinaka kina ni ka bibi na noda vakasaqara taumada na Matanitu ni Kalou.​—Maciu 6:​33.

20, 21. O cei nikua era rogoca na “tukituki” nei Jisu? Na cava era na sotava kina?

²⁰ E kaya o Karisito: “Raica, ka’u sa tu e na mata ni katuba, ka tukituki: kevaka sa rogoca na domoqu e dua na tamata, ka dolava na katuba, au na curu vua, ka vakayakavi vata kaya ka na vakayakavi vata talega kei au ko koya.” E dau vakalevu me vakavulica na veika vakayalo o Jisu ena gauna ni kana. (Luke 5:​29-​39; 7:​36-​50; 14:​1-​24) Sa tukituki tiko oqo ena ivavakoso e vaka mai Leotisea. Era na rogoca beka na lewena na nona tukituki, vaqaqacotaka nodra lomani koya, ciqomi koya ena kedra maliwa, ra qai vakadonuya me vakavulici ira? Ke vaka kina, ena kanavata kei ira o Karisito ra qai vakila na kena yaga vakayalo.

²¹ Nikua, e rawa ni tukuni ni vaka sa ra dolava tiko na katuba vei Jisu na ‘so tani tale na sipi,’ na ka oqo era na rawata kina na bula tawamudu. (Joni 10:16; Maciu 25:​34-​40, 46) Ia, vei ira yadua na lumuti gugumatua, o Karisito ena solia vei ira na itavi dokai mera ‘dabe vata kei koya ena nona itikotiko vakaturaga, me vaka ga na nona gumatua me dabe ena itikotiko vakaturaga i Tamana.’ Io, vei ira na lumuti era gumatua, e yalataka o Jisu na icovi vakasakiti mera dabe vata ena dua na itikotiko vakaturaga ena yasa i matau i Tamana e lomalagi. Era vakanamata tale ga na so tani tale na sipi ena itikotiko totoka e vuravura ena veiliutaki ni Matanitu ni Kalou.

Ka ni Vuli Vei Keda Kece

22, 23. (a) Ena yaga vakacava vei keda kece na lotu Vakarisito na vosa i Jisu ena vitu na ivavakoso? (b) Na cava meda nakita dei?

²² Macala ni na yaga vei ira na lotu Vakarisito kece na vosa i Jisu ena vitu na ivavakoso mai Esia Lailai. Kena ivakaraitaki, ni dikevi nona dau veivakacaucautaki o Karisito, era vuli tale ga kina na qase lotu Vakarisito dau loloma mera vakacaucautaki ira na mataveitacini yadua kei na ivavakoso e toso vinaka vakayalo. Ni basika na malumalumu, era na veivuke na qase vei ira na nodra itokani ena vakabauta mera vakayagataka na kena iwali ena iVolatabu. E rawa ni yaga tiko ga vei keda kece na veibasoga ni ivakasala i Karisito ena vitu na ivavakoso, ke vaka ga eda vakusakusa meda bulataka qai salavata kei na masu.a

²³ Na gauna ni vakataotioti oqo e sega ni gauna ni vakawelewele, domodomoiyau, se mani cava tale ena vakavuna meda cakava ga kina me rawa na noda qarava na Kalou. Me caudre kece tiko mada ga na veivavakoso me vaka na itutu ni cina e kotora dei o Jisu ena kena tikina. Nida lotu Vakarisito yalodina, meda nakita dei mada ga meda vakatudaliga ni vosa o Karisito da qai rogoca na ka e kaya na yalo tabu. Eda na vakila kina na marau tawamudu nida vakacaudreva na rarama me lagiti kina o Jiova.

[iVakamacala e ra]

Vakamacalataka Mada

• O cei ‘na yalewa o Jesepeli’ kei na cava era sega ni vakatotomuri koya kina na yalewa itovo vakalou?

• Na ituvaki cava e laurai ena ivavakoso mai Sariti, kei na cava e rawa nida cakava meda kua kina ni vakataki ira na lotu Vakarisito e kea?

• Na cava a yalataka o Jisu ina ivavakoso mai Filatelifia, qai yaga vakacava oya nikua?

• Na cava era vakadodonutaki kina mai Leotisea, ia na cava e waraki ira tu na lotu Vakarisito gugumatua?

[iYaloyalo ena tabana e 16]

Me kua ni muri na ivakarau ca ni ‘yalewa o Jesepeli’

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Sa dolava tu o Jisu vei ira nona imuri “na katuba levu” ni cakacaka e vauca na Matanitu ni Kalou

[iYaloyalo ena tabana e 20]

O na dolava na katuba, mo vakarorogo vei Jisu?