E sega ni dede sa ratou yaco mai na koro ko Jisu kei na nona i lawalawa ka ratou lako yani ki na vale eratou laki solevutaka kina na Lakosivia. Eratou cabeta yani na i kabakaba ki na rumu ena i tabavale e cake, eratou sa kunea ni sa vakarautaki oti tu na veika me ratou na solevutaka kina vakataki iratou na Lakosivia. A vakanamata tu ko Jisu ena kena vakayacori, ni kaya: “Au a gadreva vakalevu me’u ia mada eliu kei kemudou na kana vata ni lakosivia oqo, me’u qai mate emuri.”

E dau kena i valavala, me ra gunuva o ira era tikova na Lakosivia e va na bilo waini. E kena i rairai ni sa taura na i katolu ni bilo, sa qai vakavinavinaka ko Jisu ka kaya: “Taura oqo, ka vota vei kemudou: ni’u sa kaya vei kemudou, Au na sega tale ni gunuva na vua ni vaini, ka malua me yaco mada na matanitu ni Kalou.”

Ni sa caka tiko na i vakayakavi, sa tucake mai ko Jisu, ka luvata na nona i sulu e sau, ka taura e dua na i tauwelu, ka vakasinaita na beseni ena wai. E dau kena i valavala me raica o koya na i taukei ni soqo ni sa vui na yavadra na vulagi. Ia ena gauna oqo e sega ni tiko na i taukei ni soqo, e sa mani cakava ko Jisu na i valavala ni veiqaravi oqo. A rawa ni dua vei iratou na i apositolo me a vakayacora rawa oqo; ia, ena vuku ni se tikoga vei iratou na veiqati, e mani sega ni dua vei iratou e cakava. Oqo eratou madua ni sa tekivu vuya ko Jisu na yavadratou.

Ni sa lako vei Pita ko Jisu, e sega ni vinakata o koya: “Kemuni na sega sara ni vuya na yavaqu.”

“Kevaka ka’u sa sega ni vui iko, ko sa sega ni rawata e dua na ka vei au,” e kaya ko Jisu.

“Noqu Turaga,” e sauma yani ko Pita, “me segai walega na yavaqu, a ligaqu talega kei na uluqu.”

“Ko koya sa sili oti,” e sauma yani ko Jisu, “sa yaga vua me vuya na yavana ga, a sa savasava taucoko: ia dou sa savasava, ka dou sa segai kece.” E kaya oqo ni sa kilai Jutasa Isikarioti ni sa nakita me soli koya yani.

Ena gauna sa vuya oti kina ko Jisu na yavadratou na lewe 12, bau talega kina na yava i Jutasa o koya ena soli koya yani, sa daramaka tale na nona i sulu e sau ka dabe tale ena teveli. Sa qai taroga: “Dou sa kila na ka ka’u sa kitaka vei kemudou, se segai? Dou sa vakatokai au me’ui Vakavuvuli, me’u Turaga talega: ia dou sa vosa dina; ni’u sa vakakina. Ia kevaka ka’u sa vuya na yavamudou, koi au na Turaga kei nai Vakavuvuli, sa dodonu talega mo dou veivui yava: ni’u sa solia e dua na i vakarau vei kemudou, mo dou kitaka me vaka ka’u sa kitaka oti vei kemudou. E dina, e dina, au sa kaya vei kemudou, Sa sega ni levu na tamata ka lailai na nona turaga; se levu ko koya sa talai ka lailai ko koya sa talai koya. Kevaka dou sa kila na veika oqo, dou sa kalougata kevaka dou sa kitaka.”

Sa ka ni vuli vinaka dina ni veiqaravi vakayalomalumalumu! Sa dodonu vei iratou na i apositolo me ratou kakua ni vakasaqara na i tutu me ratou vakaliuci, me ratou nanuma kina ni ratou sa rui bibi ni dodonu me ra qaravi iratou e so tale. Sa gadrevi me ratou muria na i vakarau e kotora ko Jisu. Oqo e sega ni i vakarau wale tu ga vakalotu ni veivui yava. E sega, ia sa i koya na nona lomasoli e dua me veiqaravi ka sega ni veivakaduiduitaki, ka veitalia ga se cakacaka beci beka se sega ni taleitaki. Maciu 26:20, 21; Marika 14:17, 18; Luke 22:14-18; 7:44; Joni 13:1-17.

Wase e 114

Na iVakayakavi ni Vakananumi

NI VUYA oti ko Jisu na yavadratou na nona i apositolo, sa qai cavuta na tiki ni i Vola Tabu ena Same 41:9, ka vaka: “O koya sa kania na noqu madrai, Sa laqeti au e na bukubuku ni yavana.” Sa qai rarawa na yalona, ena nona qai vakamacalataka: “Ni na soli au yani e dua vei kemudou.”

Sa tekivu luluvu na lomadratou na i apositolo ka ratou kaya yadua vei Jisu: “Noqu Turaga, koi au beka?” Ko Jutasa mada ga e bau duavata talega kei iratou ena nona tarogi koya. Ko Joni e ravi taravi Jisu toka ena teveli, sa qai ravi lesu ena lomaserei Jisu ka taroga: “Turaga, ko cei beka ko ya?”

“E dua vei kemudou na lewe tinikarua, ko koya sa tokoca vata kei au na kena e na bilo,” e sauma yani ko Jisu. “Sa lako na Luve ni tamata, me vaka sa volai e na vukuna: ia ka ca vua na tamata ko ya sa solia yani na Luve ni tamata! ke sa sega ni sucu na tamata ko ya ke sa vinaka cake.” Ni oti oqori, sa qai curumi Jutasa ko Setani, ni sa curuma na tiki ni lomana sa ca dina sara. Ena bogi tikoga oqori, e kilikili vinaka kina me vakatokai ko Jutasa me “luve ni veivakarusai.”

Sa qai kaya oqo ko Jisu vei Jutasa: “Na ka ko via cakava, cakava vakatotolo.” E sega ni dua tale vei iratou na i apositolo e kila na ka e vakaibalebaletaka ko Jisu. Me vaka ni daumaroroya voli na taga i lavo ko Jutasa, eratou vakasamataka kina e so de a kaya vua ko Jisu: “Me la’ki volia mai na veika e na yaga vei iratou e na kanavata,” se me laki solia e so na ka vei ira na dravudravua.

Ni sa curu oti ki tuba ko Jutasa, sa qai tauyavutaka ko Jisu e dua taucoko na solevu vou, se i vakananumi, vata kei iratou na nona i apositolo yalodina. Sa taura e dua na i buli madrai, masulaka ena nona vakavinavinaka, sa dovia, ka solia vei iratou ka kaya: “Taura, kania.” Sa qai vakamacalataka: “Oqo na yagoqu sa soli e na vukumudou; dou cakava na ka oqo mo dou vakananumi au kina.”

Ni ratou kania yadua oti na madrai a soli vei iratou, sa qai taura na bilo waini ko Jisu, rairai na i kava ni bilo oqo e dauvakayagataki ena soqo ni Lakosivia. E masulaka talega ena nona vakavinavinaka, sa solia yani vei iratou, ka kerei iratou me ratou gunuva kece, ka kaya: “A bilo oqo na veiyalayalati vou e na noqu dra sa liviraki e na vukumudou.”

O koya sara ga oqo na i vakananumi ni mate i Jisu. Ena veiyabaki kece ena 14 Naisani ena dauvakayacori kina, me vaka a kaya ko Jisu, me vakananumi kina o koya. Oqo ena kauta lesu mai vei ira era solevutaka na veika e rau sa vakayacora ko Jisu kei na Tamana vakalomalagi me rau vakabulai ira na kawatamata mai na i totogi mate. Ena vukudra na Jiu era sa yaco me i muri i Karisito, na solevu oqo ena mai sosomitaka na Lakosivia.

Na veiyalayalati vou ka tekivutaki na kena yaga ena liviraki ni dra i Jisu, sa mai sosomitaka na veiyalayalati makawa ni Lawa. Ko Jisu na dauveisorovaki ena maliwa ni rua na yasana​—ena dua na yasana na Kalou ko Jiova, kei na yasana ka dua, o ira na lewe 144,000 na lotu va-Karisito vakasucumi ena yalo tabu. Me i kuri ni kena vakarautaki na sala me bokoci kina na i valavala ca, e tauyavutaka rawa talega na veiyalayalati e dua na i lawalawa vakalomalagi era lewena o ira era na bete ka tui. Maciu 26:21-29; Marika 14:18-25; Luke 22:19-23; Joni 13:18-30; 17:12; 1 Koronica 5:7.

▪ Na parofisai cava mai na i Vola Tabu a cavuta ko Jisu me baleti koya na nona i tau, ia e qai vakaibalebaletaka vei cei?

▪ Ena vuku ni cava eratou luluvu kina vakalevu na i apositolo, ia na cava eratou dui taroga?

▪ Na cava e tukuna ko Jisu vei Jutasa me vakayacora, ia na cava eratou dui nanuma na i apositolo ena veivakasala oqo?

▪ Na solevu ni cava e tekivuna ko Jisu ni sa lako tani ko Jutasa, ia na cava na kena i naki?

▪ O cei na yasana e rua ena veiyalayalati vou, ia na cava e vakayacora na veiyalayalati?

Wase e 115

Tubu e Dua na Veileti

NI SE qai yakavibogi lailai, a vakatavulica e dua na ka ni vuli vinaka dina ko Jisu ena veiqaravi vakayalomalumalumu ena nona vuya na yavadratou na i apositolo. Ni oti oqori sa qai tekivuna na i Vakananumi ni nona mate toro voleka mai . Ena gauna oqo, vakauasivi ena veika a se qai caka oti, e yaco e dua na ka kurabuitaki. E tubu na veiba katakata sara ena kedratou maliwa na i apositolo se o cei vei iratou me levu duadua! Rairai e i wase tiko ni dua na veileti makawa oqo.

Ni vakananumi lesu ena nona a vakamataliataki ko Jisu mai na ulunivanua, a tubu na veileti ena kedratou maliwa na i apositolo se o cei e levu duadua vei iratou. Ko Jemesa kei Joni talega e rau a kerea e dua na i tutu rogo ena Matanitu, ka tini sara ena nodra sa veiletitaka na i apositolo. Oqo ena i otioti ni bogi me tiko vata kei iratou, sa na wacava na levu ni rarawa nei Jisu me raica nodratou baci veicudruvi tale! Na cava sa qai cakava?

E sega ni cudruvi iratou na i apositolo ena nodratou i tovo, e baci tu ka veivosaki tale vakamalua kei iratou ko Jisu: “Era dau vakacola sau na nodra tui na kai veimatanitu tani ki vei ira na nodra tamata, ka ra sa vakatokai ko ira na nodra dau veiliutaki me ra Dauloloma. Ia me kakua ni vaka koya vei kemudou, . . . O cei vei rau e levu cake, ko koya e dabe me kana se ko koya e veiqaravi? E sega li ni ko koya e dabe me kana?” Sa qai tukuna lesu vei ira na i vakaraitaki a vakayacora, sa qai kaya: “Ia ko i au, au sa tiko vata ga kei kemudou me vaka e dua e dauveiqaravi.”

E veitalia ga na nodratou tawasavasava, eratou tiko vata voli ga kei Jisu na i apositolo ena nona vakatovolei. O koya oqo sa kaya kina ko koya: “Me vaka ga sa veiyalayalatitaki mai vei au ko Tamaqu e dua na matanitu, au na veiyalayalatitaka vaka tale ga kina na matanitu vei kemudou.” Na veiyalayalati oqo ena maliwa ga i Jisu kei ira na nona i muri yalodina e vakaduavatataki ira vei koya ena i votavota ni nona veiliutaki vakatui. E yalani ga na kedra i wiliwili era le 144,000 era vauci ena veiyalayalati oqo me baleta e dua na Matanitu.

E dina ga ni soli oqo vei iratou na i apositolo na lagilagi me ratou vakaivotavota vata kei Karisito ena veiliutaki ni Matanitu, ena gauna mada ga oqo eratou malumalumu vakayalo. “Dou na tarabe kecega e na vukuqu e na bogi edaidai,” e kaya ko Jisu. Ia, sa qai tukuna vei Pita ko Koya ni masu ena vukuna, sa qai veiuqeti ko Jisu: “Ni ko sa saumaki tale mai, vakaukauwataki iratou na tacimu.”

“Kemudou na luvequ,” e vakamacalataka ko Jisu, “sa na sega ni dede na nodatou tiko vata, Dou na vakasaqarai au; ia me vaka ga au sa tukuna vei ira na Jiu, au sa kaya tale ga vei kemudou, Dou na sega ni lako rawa ki na vanua au sa lako kina. Au sa solia vei kemudou e dua na i vakaro vou, mo dou veilomani. Me vaka au sa lomani kemudou, mo dou veilomani tale ga vaka kina. Na ka oqo era na kila kina na tamata kece ga ni dou sa noqu tisaipeli, oya kevaka dou sa dau veilomani.”

“Turaga, ko ni sa lako ki vei?” e taroga ko Pita.

“Na vanua au sa lako tiko kina, ko na sega ni muri au rawa kina e daidai,” e sauma yani ko Jisu, “ia ko na qai muri au yani e muri.”

“Turaga, a cava na ka au sega ni muri kemuni rawa kina e daidai?” e via kila ko Pita. “Au na solia na noqu bula ena vukumuni.”

“Ko sa solia li na nomu bula e na vukuqu?” e tarogi koya ko Jisu. “Au tukuna vakadodonu sara vei iko, ni se bera ni tagi na toa, ko sa na cakitaki au oti vakatolu.”

“Kevaka edaru na mate vata,” e saqata yani ko Pita, “au na sega sara ni cakitaki kemuni.” Ia ena gauna eratou duavata kina na vo ni tisaipeli ni kaya na veika vata ga o ya, sa qai vosa bolebole ko Pita: “Kevaka era tarabe ko ira kecega e na vukumuni, koi au, ka’u na sega ni tarabe.”

E tukuna lesu ena gauna a talai iratou yani kina na i apositolo ena i lakolako vakavunau ki Kalili ka sega na taga i lavo kei na kakana, sa qai taroga ko Jisu: “Ko ni a leqa li ena dua na ka?”

“Sega sara,” eratou sauma vua.

“Ko koya sa tu vua na taga i lavo, me kauta, me vaka talega kina na taga kakana,” e kaya o koya, “ia ko koya sa sega vua nai seleiwau, me volitaka na nonai sulu e sau ka volia kina e dua. Ni’u sa kaya vei kemudou, E dodonu me vakayacori vei au na ka sa volai vakaoqo, Sa wili vata ko koya kei ira na tamata ca; ni na vakayacori sara me oti na veika e na vukuqu.”

E dusimaka tiko ko Jisu na gauna ena vakarubeci kina kei ira na tamata daucaka ca se daubasulawa. E vakaraitaka talega o koya ni ra na sotava talega na nona i muri na veivakararawataki kaukauwa sara. “Turaga, raica, e rua nai seleiwau,” eratou kaya vua.

“Sa rauta,” e sauma yani o koya. Eda na qai raica yani, ni tiko vei iratou na i seleiwau e a rawa ni vakatavulica tale e dua na ka ni vuli bibi ko Jisu. Maciu 26:31-35; Marika 14:27-31; Luke 22:24-38; Joni 13:31-38; Vakatakila 14:1-3.

▪ Ena vuku ni cava e rui kurabuitaki kina nodratou veileti na i apositolo?

▪ E vakaevei na i valavala ni nona walia na veileti ko Jisu?

▪ Na cava e vakayacora na veiyalayalati a cakava ko Jisu vata kei iratou na nona tisaipeli?

▪ Na i vunau vou cava e solia ko Jisu, ia e vakacava na kena bibi?

▪ Na bolebole cava e vakaraitaka ko Pita, ia na cava e qai tukuna ko Jisu?

▪ Ena vuku ni cava e duidui kina na i vakaro i Jisu me ratou kauta vata kei iratou na taga i lavo kei na kakana ka duidui mai na kena a solia e liu?

Wase e 116

Vakarautaki Iratou na i Apositolo ena Nona Lako Yani

SA VAKAYACORI oti na i vakananumi, ia e se tiko ga ena tabavale e cake ko Jisu kei iratou na nona i apositolo. E dina ga ni sega ni dede sa na lako yani ko Jisu, e se vuqa ga na ka me tukuna. “Me kakua ni rarawa na lomamudou,” e vakacegui iratou o koya. “Dou sa vakabauta na Kalou.” Ia e qai vakuria: “Dou vakabauti au talega.”

“Sa vuqa na tikina e na vale nei Tamaqu,” e tomana ko Jisu. “Au sa lako meu laki vakarautaka e dua na tikina me nomudou . . . mo dou tiko talega e na vanua ka’u sa tiko kina. Ia dou sa kila na vanua ka’u sa lako kina.” Eratou sega ni kila tiko na i apositolo ni vosataka ko Jisu na nona lako cake ki lomalagi, sa qai taroga ko Tomasi: “Kemuni na Turaga, keitou sa sega ni kila se ko ni sa lako kivei: ia keitou kila rawa vakaevei na sala?”

“Oi au na sala, kei na vu-ni-dina, kei na vu-ni-bula,” e sauma ko Jisu. Io, na nona vakadinati koya walega e dua ka vakadamurimuria na i tovo ni nona bula e rawa vua me curuma na vale i Tamana mai lomalagi, ni a kaya kina ko Jisu: “Sa sega ni torovi Tamaqu walega e dua na tamata, e na vukuqu ga.”

“Turaga, vakatakilai Tamamuni vei keitou,” e kerea ko Filipi, “keitou na qai vakacegu.” E rairai gadreva beka ko Filipi me cakava e dua na cakamana ko Jisu me i vakadinadina laurai ni nona tiko na Kalou, me vaka e dausoli ena gauna e liu ena raivotu vei Mosese, Ilaija, kei Aisea. Ia, e dina, ni tu vei iratou na i apositolo e dua na ka e vinaka cake sara mai na raivotu vakaoqori, ni kaya ko Jisu: “Ni’u sa tiko dede vakaoqo kei kemudou, ko sa sega li ni kilai au, Filipi? ko koya sa raici au, sa raici Tamaqu.”

E tawavakamelei rawa nona raitayaloyalotaka na i tovo i Tamana ko Jisu, ni yaco me vaka sara ga e raici tamana tu e dua ena gauna e bula vata kina kei koya ka me vakaraici koya voli. Ia, e cecere cake sara na Tamana mai vei Luvena, ni vakadinadinataka ko Jisu: “Na vosa ka’u sa vosataka vei kemudou, ka’u sa sega ni vosataka vakai au ga.” E dodonu kina na nona solia kece vua na Tamana vakalomalagi na veivakalagilagi ko Jisu ena vuku ni nona i vakavuvuli.

E rui veivakayaloqaqataki dina ena nodratou sa qai rogoca na i apositolo ni sa qai tukuna oqo vei iratou ko Jisu: “O koya sa vakabauti au, ena kitaka talega na cakacaka ka’u sa kitaka, ia ena kitaka na cakacaka e uasivi cake e na ka oqo.” E sega ni vakaibalebaletaka ko Jisu ni na levu cake nodra vakayacora na nona i muri na kaukauwa levu ni cakamana me uasivia na veika a vakayacora o koya. E sega, ia e vakaibalebaletaka ni na balavu cake sara na gauna era na vakayacora voli kina na cakacaka vakaitalatala, ka rabailevu sara na kena tete, ka kovuta e levu cake sara na tamata mai na vanua vakayawa sara.

Ena sega ni lako ko Jisu me qai laivi iratou wale tu ga mai na nona tisaipeli. “A ka kecega dou na kerea e na yacaqu,” e yalataka o koya, “au na kitaka.” E vakuria ena nona kaya: “Au na qai masuti Tamaqu, me na solia vei kemudou e dua tale na dauveivuke, me tiko vata kei kemudou ka tawa mudu. Sa i koya na yalo ka mai vakaraitaka na veika dina.” E muri ena gauna sa cabe cake ki lomalagi, sa qai sovaraka mai ko Jisu vei iratou na nona tisaipeli na yalo tabu, na dauveivukei oqo.

Sa toro voleka sara mai na gauna me lako yani kina ko Jisu, me vaka e vakamacalataka: “Malua mada vakalailai, era na qai sega ni raici au tale na kai vuravura.” Ni na yaco me i bulibuli yago vakayalo ko Jisu ka na sega ni dua na tamata me raica rawa. Ia sa qai yalataka tale ko Jisu vei iratou na nona i apositolo yalodina: “Ia dou sa raici au: ni’u sa bula, dou na bula talega.” Io, ena sega walega ni basika vei iratou ena i rairai ni yago vakatamata ko Jisu ni oti na nona vakaturi, ia ena qai yaco na gauna me vakaturi iratou me ratou laki bula vata kei koya mai lomalagi ena yago vakayalo.

Sa qai tukuna oqo ko Jisu na i vakavuvuli kilai rawarawa: “Ko koya sa nanuma na noqu vunau ka talairawarawa kina, sai koya oqo sa lomani au; ia ko koya sa lomani au ena lomani koya ko Tamaqu, ia ka’u na lomani koya, ka vakatakilai au vua.”

Ena ka oqo sa vosa takosovi koya kina ko Jutasa na i apositolo, na yacana talega ko Cateo: “Kemuni na Turaga, ko ni na vakatakilai kemuni vei keitou e na vuku ni cava, ka segai vei ira na kai vuravura?”

“Kevaka sa lomani au e dua,” e sauma yani ko Jisu, “ena talairawarawa ki na noqu vosa, ena qai lomani koya ko Tamaqu . . . O koya sa sega ni lomani au, sa sega ni talairawarawa ki na noqu vosa.” E sega gona ni tautauvata kei ira na nona i muri talairawarawa ko vuravura, ni cata na i vakavuvuli i Karisito. O koya gona e sega ni vakatakilai koya vei ira.

Donumaka na nona cakacaka voli vakaitalatala, a vakatavulici ira na nona i apositolo ko Jisu ena vuqa na ka. Era na qai nanuma lesu vakacava na veika kece oqo, ni yacova mada ga oqo, ni levu era sega ni nanuma lesu? E ka marautaki ni qai yalataka ko Jisu: “Ia na dauveivakacegui, na yalo tabu, ko koya ena tala mai ko Tamaqu e na yacaqu, ena vakavulici kemudou e na ka kecega ka’u a vosataka vei kemudou.”

E baci vakacegui iratou tale ko Jisu, ka kaya: “Au sa laiva vei kemudou na vakacegu, au na solia vei kemudou na noqu vakacegu. . . . Me kakua ni rarawa na yalomudou.” E dina ni na lako tani yani ko Jisu, ia e qai vakamacalataka: “Kevaka dou sa lomani au, dou na reki ni’u sa lako vei Tamaqu: ni sa uasivi cake vei au ko Tamaqu.”

Sa lekaleka sara na vo ni gauna i Jisu. “Au na sega ni veivosaki vakalevu kei kemudou,” e kaya o koya, “ni sa lako mai na turaga ni vuravura oqo, a sa sega ni kunea e dua na ka vei au.” Ko Setani na Tevoro, o koya a curumi Jutasa rawa ka tauri koya, e sa i koya na i liuliu ni vuravura. Ia e sega ni kunei vei Jisu e dua na malumalumu ni i valavala ca me rawa ni cakacakataka ko Setani me vagolei Jisu tani mai na nona qarava tiko na Kalou.

Rekitaki ni Veiwekani Veivolekati

Ni oti toka ga na i vakayakavi ni i vakananumi, sa vakayaloqaqataki iratou na nona i muri ko Jisu ena dua na nona vosa vei iratou. Rairai sa sivi yani na bogilevu tutu. Sa qai veiuqeti ko Jisu: “Tu cake tou lako yani.” Ia, ni bera ni ratou lako, e yavalata na loma i Jisu na nona lomani iratou, e vosa tikoga ka tukuna e dua na vosa vakatautauvata veiuqeti.

“Koi au na vaini dina, ka sa i taukei ni were ko Tamaqu,” e tekivuna o koya. Na Dauteitei Levu Duadua, na Kalou ko Jiova, a tea na vaini i vakatakarakara oqo ena gauna a lumuti Jisu kina ena yalo tabu ni papitaiso ena 29 S.K. Ia, e qai laki vakaraitaki koya ko Jisu ni sega ni vakatakarakarataki koya walega na vaini, ena nona tukuna: “Sa dau kauta laivi na tabaqu kece ga e sega ni vua ko koya, ka samaka na tabaqu kece ga e vua, me rawa ni ra vua vakalevu sara. . . . Me vaka ga ni na sega ni rawa ni vua vaka i koya na tabana na taba ni vaini kevaka e sega ni tiko e na vaini; e na sega tale ga vaka kina ko i kemudou kevaka dou sega ni tiko kei au. Ko i au na vaini, ko i kemudou na tabaqu.”

Ena Penitiko, ni oti tale e 51 na siga, eratou yaco na i apositolo kei ira tale na so me ra taba ni vaini ena gauna sa sovaraki yani kina vei ira na yalo tabu. Sa qai yaco me ra mai taba ni vaini i vakatakarakara e 144,000 taucoko na tamata. Me salavata kei na kasana, ko Jisu Karisito, era okati vata na vaini i vakatakarakara era vuataka na vua ni Matanitu ni Kalou.

Sa qai vakamacalataka ko Jisu na i dola ni kena vuataki na vuana: “Ko koya e tiko vei au, ka’u tiko vua ko i au, e na vua vakalevu; ke dou tawase tani vei au dou na sega ni rawata e dua na ka.” Kevaka e sega ni vuataka na vuana e dua, e kaya ko Jisu, “sa biu laivi me vaka na taba ni vaini; ka sa malai mai; ka ra na qai tomika na tamata ka biuta ki na bukawaqa ka vakama.” Ena yasana ka dua, sa qai yalataka ko Jisu: “Kevaka dou sa tiko vei au, ka sa tiko vei kemudou na noqu vosa, dou kerea na ka kecega dou vinakata, ka na vakayacori vei kemudou.”

Sa qai tomana ko Jisu ena nona kaya vei iratou na nona i apositolo: “E na vakalagilagi ko Tamaqu e na nomudou vua vakalevu, ka dou sa na qai yaco kina mo dou noqu tisaipeli.” Na vua ka gadreva na Kalou mai na veitabana ena nodra vakaraitaka na veitovo qoroi ka tu vei Karisito, vakauasivi na loloma. Me vaka ni daukuruvaka talega ko Karisito na Matanitu ni Kalou, na vua gadrevi e okati talega vakakina na nodra cakacaka ni vakayaco tisaipeli me vaka a vakayacora o koya.

“Dou tiko ga e na noqu loloma,” e uqeta ko Jisu. Ia, e rawa ni ra vakayacora vakacava na nona i apositolo? “Kevaka dou na dau vakayacora tiko na noqu i vakaro,” e kaya o koya, “dou na tiko ga e na noqu loloma.” E tomana ko Jisu ena i vakamacala: “Oqo na noqu i vakaro: dou veilomani, me vaka au sa lomani kemudou. E sega na nona loloma me na uasivi cake mai na nona solia na nona bula e dua na tamata e na vukudra na wekana.”

Ena loma ni vica na aua mai muri, ena qai vakaraitaka ko Jisu na loloma tawayalani me solia na nona bula ena vukudra na nona i apositolo, kei ira kece era na cakacakataka na nodra vakabauti koya. Na nona i vakaraitaki e dodonu me yavalati ira na nona i muri me tu vei ira na veilomani vata ga vaka o ya. Ena vakatakilakilataki ira na loloma oqo, me vaka a kaya taumada ko Jisu: “Na ka oqo era na kila kina na tamata kece ga ni dou sa noqu tisaipeli, oya kevaka dou sa dau veilomani.”

Sa qai vakatakilai ira na wekana ko Jisu, ka kaya: “Dou sa wekaqu dina kevaka dou sa dau cakava na veika au sa vakarota vei kemudou. Au sa sega ni vakatokai kemudou tale mo dou noqu tamata, ka sega ni dau kila na tamata na ka e cakava tiko nona turaga; ia au sa vakatokai kemudou mo dou wekaqu, ni’u sa vakatakila vei kemudou na ka kece ga au a rogoca mai vei Tamaqu.”

Sa wacava na talei me rawati na veiwekani​—⁠na veiwekani voleka kei Jisu! Ia, me rekitaki tikoga na veiwekani oqo, sa dodonu vei ira na nona i muri me ra “vua vakalevu.” Kevaka era vakayacora, sa qai kaya ko Jisu, “me solia kina vei kemudou ko Tamaqu na ka kecega dou na kerea vua e na yacaqu.” E dua dina na i covi lagilagi oqori me i sau ni kena vuataki na vua ni Matanitu! Ni uqeti iratou oti na i apositolo me ratou “veilomani,” sa qai vakamacalataka ko Jisu ni na cati iratou ko vuravura. Ia, sa qai vakacegui ira: “Kevaka sa cati kemudou ko vuravura, dou sa kila ni ra sa cati au eliu, era sa cati kemudou emuri.” E tarava na nona sa qai vakatakila ko Jisu na vu ni nodra cati iratou kina na nona i muri ko vuravura, ni kaya: “Ia ni dou sa sega ni vakavuravura, ka ni’u sa digitaki kemudou mai vuravura, sai koya oqo sa cati kemudou kina ko vuravura.”

Sa qai tomana na nona i vakamacala ko Jisu ena vu ni nodra cati ira kina ko vuravura: “Ia na ka kecega oqo era na kitaka vei kemudou e na vuku ni yacaqu, ni ra sa sega ni kilai koya [na Kalou ko Jiova] ka talai au mai.” Na kena dina, na cakacaka veivakurabuitaki i Jisu, e vakacalai ira era cati koya, me vaka e raica rawa o koya: “Kevaka ka’u a sega ni kitaka vei ira na cakacaka sa sega ni kitaka e dua na tamata tani, sa sega na nodra i valavala ca; ia era sa qai raica, ka cati au kei Tamaqu talega.” Sa vakakina ena nona kaya ko Jisu, ni sa vakayacori kina na i Vola Tabu: “Era a cati au, ia e sega sara ga na vuna era cati au kina.”

Me vaka a vakayacora ena dua na gauna yani e liu, e se baci vakacegui iratou tale ko Jisu ni yalataka ni na tala mai na dauveivukei, na yalo tabu, sa i koya na i gu kaukauwa dauvakayaco ka ni Kalou. “Ena tukuni au ko koya. Ia dou na dautukutuku talega koi kemudou.”

Tomana Nona Vosa ni Vakadre ni Veitalatala

Sa vakarau me ratou biuta oqo na tabavale e cake ko Jisu kei iratou na i apositolo. “Au sa vosataka na veika oqo vei kemudou, mo dou kakua ni vakatarabetaki,” e tomana nona vosa. Sa qai solia na i vakasala bibi: “Era na vakatatabui kemudou mai na veivale ni lotu: ia ena yaco mai na gauna era na nanuma kina ko ira yadua sa vakamatei kemudou ni ra sa qarava kina na Kalou.”

Eratou rairai nuiqawaqawa vakalevu sara ena i vakasala oqo na i apositolo. E dina ni a sa tukuna oti ko Jisu ni na cati iratou na vuravura, ia a se sega ni tukuna vakadodonu vei iratou ni ratou na vakamatei. “Ka’u a sega ni tukuna eliu vei kemudou na veika oqo ,” e vakamacalataka ko Jisu, “e na vuku ni’u a tiko vata kei kemudou.” Ia, sa dua dina na i vakasala vinaka oqo me ratou vakavakarau ni bera nona biuti iratou!

E tomana ko Jisu, “Ia, oqo au sa na lako vei koya ka a talai au mai; ka sega mada ni bau dua vei kemudou me taroga na vanua au lako tiko kina?” Ni se qai yakavibogi lailai, eratou a vaqaqai koya me baleta na vanua e lako yani kina, ia ni ratou taqayataka na veika e qai tukuna oti ga, sa vakavuna me ratou sega ni tarogi koya tale ena vuku ni ka oqo. Ni kaya ko Jisu: “Ia oqo ni’u sa tukuna vei kemudou na veika oqo, sa luvuci na lomamudou e na rarawa.” E luvuci vakalevu na lomadratou na i apositolo e sega ni baleta walega na nodratou sa qai kila ni ratou na sotava na veivakacacani kaukauwa sara ka vakamatei, ni sa vakarau biuti iratou talega na nodratou Turaga.

E vakamacalataka ko Jisu: “E na vinaka vei kemudou me’u lako tani, ni na sega ni lako mai vei kemudou na dauveivuke kevaka au sega ni lako tani. Ia ke’u sa lako, au na talai koya mai ki vei kemudou.” Ena nona bula voli vakatamata, e rawa walega vei Jisu me tiko voli ena dua na vanua, ia ni sa na tiko mai lomalagi, sa rawa vua me tala mai na dauveivuke, na yalo tabu ni Kalou, vei ira na nona i muri ena veivanua cava ga era bula voli kina e vuravura. O koya oqo e yaga kina na lako yani nei Jisu.

E kaya ko Jisu, ni yalo tabu “e na vakatakila ki vuravura na nodra cala me baleta na i valavala ca, kei na ka e dodonu, kei na lewa sa vakatauci.” Ena vakavotui na nodra i valavala ca na kai vuravura, ni guce me ra cakacakataka na nodra vakabauta na Luve ni Kalou. Me kena i kuri, na vakadinadinataki ni yalododonu i Jisu ena qai vakaraitaki ena nona cabe cake vei Tamana. Ia na guce i Setani kei na nona vuravura i vakarau ca me ra voroka na yalodina tudei i Jisu e sa i vakadinadina ni sa na veilewaitaki na i liuliu kei vuravura.

“Sa vuqa na ka sa vo me’u tukuna vei kemudou,” e tomana ko Jisu, “ia dou sa sega ni rawata edaidai.” Ena vuku ni ka o ya sa qai yalataka ko Jisu na gauna me na sovaraka mai kina na yalo tabu, sa i koya na i gu dauvakayaco ka ni Kalou, ena qai tuberi iratou me ratou yalomatuataka ka kila rawa na veika oqo.

Eratou a lecava vakabibi na i apositolo ni na mate ko Jisu ka na qai rairai vei iratou ena gauna sa vakaturi kina. Sa ratou qai veitarogi vakataki iratou: “A cava na ka oqo sa kaya vei keda ko koya, Sa vo e lailai, dou na qai sega ni raici au: ka vo tale e lailai, dou na qai raici au: ka ni’u sa lako vei Tamaqu?”

Sa kila rawa ko Jisu ni ratou via tarogi koya tiko, sa qai vakamacalataka: “E dina, e dina, au sa kaya vei kemudou, Dou na tagi ka tagiyaso, ia ko vuravura ena reki: ena rarawa na lomamudou, ia na rarawa ni lomamudou ena vuki me reki.” E muri ena yakavisiga ni siga oqori ena gauna sa vakamatei kina ko Jisu, era reki na i liuliu vakalotu vakavuravura, ia era na rarawa na tisaipeli. A vuki na nodra rarawa me reki, ni sa vakaturi mai na mate ko Jisu! Ia, e tomani na nodratou reki ena nona vakaukauwataki iratou o koya ena Penitiko me ratou nona i vakadinadina ni sovaraka vei iratou na yalo tabu ni Kalou!

Ni vakatauvatani na kedratou i tuvaki na i apositolo me vaka e dua na yalewa ena gauna ni nona taratara me vakasucu, e kaya ko Jisu: “Ni sa taratara na yalewa sa rarawa, e na vuku ni sa yaco na nona siga.” Ia e tukuna ko Jisu ni sega tale ni qai nanuma na rarawa e sotava ena gauna sa sucu kina na luvena, sa qai vakayaloqaqataki iratou na nona i apositolo, ka vaka: “E vaka kina na nomudou rarawa e na gauna oqo. Ia, au na raici kemudou tale [niu sa vakaturi], ka na qai reki na lomamudou, ka na sega ni dua e na kauta tani rawa na nomudou marau.”

Me yacova mai na gauna oqo, eratou a sega mada ni bau kerekere e liu ena yaca i Jisu na i apositolo. Ia oqo sa qai kaya o koya: “A ka kecega dou na kerea vei Tamaqu e na yacaqu ena solia vei kemudou ko koya. . . . Ni sa lomani kemudou na Tamaqu, ni dou sa lomani au, ka vakadinata ni’u sa lako mai vua na Tamaqu. Au sa lako mai vei Tamaqu, ka lako mai ki vuravura; au sa biuti vuravura tale, ka lako vei Tamaqu.”

E vakayaloqaqataki iratou dina na i apositolo na veivosa i Jisu. “Na ka oqo keitou sa vakabauta kina ni ko ni a lako mai vua na Kalou,” eratou kaya. “Dou sa qai vakabauta, ne?” e taroga ko Jisu. “Raica, sa lako tiko mai na gauna, ka dou vavaca sara tu ga oqo, ko dou na dui veiseyaki kina; na tamata yadua ki na nona vale, ka biuti au duadua me’u tiko ga.” E vaka me tawavakabauti rawa na kena i rairai, ni qai yaco na veika oqo ni bera ni oti yani na bogi oqori!

“A veika oqo au sa tukuna vei kemudou, me rawa kina ni nomudou na vakacegu ni ko dou sa tu vei au.” Sa qai tinia ko Jisu: “Dou na kunea e vuravura na rarawa: ia dou vakacegu ga; au sa vakamalumalumutaki vuravura oti!” A vakamalumalumutaki vuravura ko Jisu ena nona vakayacora ena yalodina na loma ni Kalou ka veitalia ga na veika kece e saga ko Setani kei na nona vuravura me voroka na yalodina tudei i Jisu.

Tinitini ena Masu ena Tabavale e Cake

Ni yavalati koya na nona loloma titobu vei iratou na nona i apositolo, sa vakarautaki iratou ko Jisu ni voleka na nona biubiu. Ni oti nona vosa balavu ni veivakadreti ka vakaceguya kina na lomadratou, sa qai tacake ko koya ki lomalagi ka vakamasuti Tamana: “Mo ni vakalagilagia na Luvemuni, me qai vakalagilagi kemuni tale ga kina na Luvemuni. Me vaka ko ni solia vua na lewa me baleti ira na tamata kece ga, me na solia tale ga ko koya na bula tawa mudu vei ira yadua ko ni sa solia vua.”

Sa veiuqeti dina na usutu e kauta cake mai ko Jisu​—⁠na bula tawamudu! Ni sa soli vua “me lewa me baleti ira na tamata kece ga,” sa rawa vei Jisu me solia na yaga ni nona i soro veivolilesu me baleti ira kece na kawatamata sa mate tu. Ia, sa solia o koya na “bula tawa mudu” vei ira walega sa vakadonuya ko Tamana. Nona bulia cake na usutu oqo me baleta na bula tawamudu, sa qai tomana ko Jisu ena nona masu:

“Sa i koya oqo na bula tawa mudu, me ra kilai kemuni na Kalou dina duadua ga, kei Jisu Karisito, o koya ko ni a tala mai.” Io, na vakabulai e vakatau ena vulici ruarua na veika e baleti koya na Kalou kei na Luvena. Ia, e vuqa tale na veika e gadrevi mai na kena katoni ga ena mona na kila-ka.

Sa dodonu vua e dua na tamata me mai kilai rau ena veiwekani veivolekati, me bucina cake na veikilai veivolekati sara kei rau. E dodonu vua e dua me lomavata kei rau ena veika, ka me raica na ka ena rai vata ga e tu vei rau. Ia, vakauasivi e dodonu me saga e dua na tamata me vakadamurimuria na veitovo qoroi tawavakatauvatani rawa e tu vei rau ena nona veimaliwai kei ira na tani.

E tarava ni masulaka ko Jisu: “Au sa vakarokorokotaki kemuni e vuravura: ni’u sa vakaotia na cakacaka ko ni a solia mai vei au me’u kitaka.” Ni sa vakacavara gona na nona i lesilesi me yacova mai oqo ka lomanuidei ena veika ena rawata mai muri, sa qai vakamamasu o koya: “Ia oqo, Tamaqu, ni vakarokorokotaki au me daru tiko vata, e na vakarokoroko sa tu vei au ni daru a tiko vata ni sa sega ni caka ko vuravura.” Io, sa qai kerea ena gauna oqo me vakalesui tale ki na nona i ukuuku vakalomalagi a taukena tu e liu ena vuku ni veivakaturi mai na mate.

Ena nona vakamacalataka vakalekaleka na nona cakacaka bibi a vakayacora voli e vuravura, e kaya ko Jisu: “Au sa vakatakila na yacamuni vei ira na tamata ko ni sa solia mai vei au mai vuravura: era sa nomuni, ia ko ni sa soli ira mai vei au, a ra sa talairawarawa ki na nomuni vosa.” A taurivaka ko Jisu na yaca ni Kalou ko Jiova, ena nona cakacaka vakaitalatala ka vakaraitaka na kena i cavucavuti dodonu, ia e levu tale na ka e cakava ni vakatakila yani na yaca ni Kalou vei iratou na nona i apositolo. E vakarabailevutaka talega na nodratou kila-ka kei na nodratou taleitaki Jiova, na nona i tovo, kei na nona i naki.

Me vakaraitaka ni vakaliuci Jiova ni nona i Liuliu, o Koya e veiqaravi ena rukuna o koya, sa qai vakatakila ena yalomalumalumu ko Jisu: “Ni’u sa solia vei ira na vosa ko ni a solia mai vei au; a ra sa vakabauta ka kila dina ni’u sa lako maivei kemuni, ka ra sa vakadinata ni kemuni a talai au mai.”

Ni vakaduiduitaki iratou na nona i muri mai na vo ni kawatamata, sa qai masulaka tarava ko Jisu: “Au sa masulaki ira: au sa sega ni masulaki vuravura, ko ira ga ko sa solia mai vei au, . . . Ni’u a tiko vata kei ira e vuravura . . . , au a daumaroroi ira e na yacamuni: a sa sega ni yali e dua vei ira, ko koya ga sa dodonu me rusa,” ko Jutasa Isikarioti. Sa lako yani ena gauna vata oqo, ko Jutasa ena nona cakacaka lolovira me soli Jisu yani. Ena ka oqo, e lecava tu ko Jutasa ni sa vakayacora tiko na veika e volai ena i Vola Tabu.

“A sa cati ira ko vuravura,” e tomana nona masulaka ko Jisu. “Au sa sega ni masu mo ni kauti ira tani e vuravura, mo ni maroroi ira ga mai na vu-ni-ca. Era sa sega ni vakavuravura, me vaka ka’u sa sega ni vakavuravura.” Era bula voli na i muri i Jisu ena vuravura, oqo na i soqosoqo tamata era cokonaki tu ka liutaki ira voli ko Setani, ia e dodonu ena veigauna kece me ra tawasei ira tani mai kina kei na kena i vakarau ca.

E tomana ko Jisu, “Vakatabui ira e na nomuni vakavuvuli dina: sa ka dina na nomuni vosa.” E tukuna lesu e ke ko Jisu na i Vola Tabu uqeti vaka-Iperiu, na vanua e dauvosa vakawasoma mai kina, “na ka dina.” Ia na veika e vakatavulica vei ira na nona tisaipeli kei na veika era qai vola e muri ena veiuqeti o ya na i Vola Tabu va-Karisito va-Kirisi e “ka dina” talega. Na ka dina oqo e rawa ni vakatabuya e dua na tamata me veisautaka taucoko na i vakarau ni nona bula, ka yaco kina o koya me dua e tawasei tani mai vuravura.

Sa qai masulaka oqo ko Jisu, “sa sega ni masu e na vukudra walega oqo, ia e na vukudra talega era na vakabauti [koya] e na vuku ni nodra vosa. ” Sa qai masulaki ira era na yaco me ra nona i muri lumuti ko Jisu kei ira era na qai tisaipeli ena gauna mai muri me ra na qai vakasoqonitaki vata mai me ra “dua bau na qele ni sipi.” Na cava e a kerea me baleti iratou kece oqo?

“Me ra dua bau kecega; me vaka edaru sa dua bau, Tamaqu, . . . me ra dua bau kei kedaru.” Ko Jisu kei Tamana e rau sega ni le dua ga, ia e rau duavata ena veika kecega. Sa qai masulaka ko Jisu me ra rekitaka na nona i muri na mataqali duavata oqo me qai yaco “me kila kina ko vuravura ni kemuni sa talai au mai, ka ni kemuni sa lomani ira me vaka ko ni sa lomani au.”

Ena vukudra era na qai mai nona i muri lumuti sa qai vakamamasu oqo ko Jisu vua na Tamana vakalomalagi. Na cava e kerea? “Me ra tiko talega kei au e na vanua ka’u sa tiko kina, ko ira ko ni sa solia vei au; me ra raica na noqui ukuuku ko ni a solia mai vei au: ni kemuni a lomani au ni sa sega ni tekivu ko vuravura,” a ya, ni bera na vakatubu kawa i Atama kei Ivi. Ena dua na gauna makawa sara ni se bera sara oqo, a lomana na Luvena duabau ga ko Jiova, o koya a qai yaco me ko Jisu Karisito.

Sa qai tinia na nona masu ko Jisu, ena nona vakabibitaka tale: “Ka’u sa vakatakila vei ira na yacamuni, ia ka’u sa vakatakila tiko: me tu vei ira na loloma ko ni a lomani au kina, me’u tiko talega kei ira.” E vauci ena nodratou vulica na yaca ni Kalou na i apositolo na nodratou mai kila sara ga vakataki iratou na loloma ni Kalou. Joni 14:1–17:26; 13:27, 35, 36; 10:16; Luke 22:3, 4; Lako Yani 24:10; 1 Tui 19:9-13; Aisea 6:1-5; Kalatia 6:16; Same 35:19; 69:4; Vosa Vakaibalebale 8:22, 30.

▪ E vei na vanua e lako yani kina ko Jisu, ka cava na i sau ni taro e qai soli vei Tomasi ena sala ki na vanua o ya?

▪ Ena vakamamasu i Filipi, na cava e a rairai kerea me cakava ko Jisu?

▪ Ena vuku ni cava sa raici Tamana talega kina e dua sa raici Jisu?

▪ Era yaco vakacava na i muri i Jisu me ra vakayacora na cakacaka e uasivia cake na cakacaka a vakayacora o koya?

▪ Na cava na i balebale ni sega ni vesuki Jisu rawa ko Setani?

▪ E tea ena gauna cava ko Jiova na vaini i vakatakarakara, ia ena gauna cava kei na sala cava era mai i wase talega ni vaini e so tale?

▪ Sa qai yaco me vica kece na i wiliwili ni taba ni vaini i vakatakarakara?

▪ Na vua cava e namaka na Kalou me ra vuataka na tabana?

▪ Eda na veiwekani rawa vakacava kei Jisu?

▪ A cava e cati ira kina na i muri i Jisu ko vuravura?

▪ Na i vakasala cava e solia ko Jisu ka vakaleqa na lomadratou na nona i apositolo?

▪ Ena vuku ni cava eratou guce ni tarogi Jisu kina na i apositolo ena vanua e lako kina?

▪ Na ka bibi cava eratou a lecava na i apositolo?

▪ E vakatauvatana vakacava ko Jisu na i tuvaki me baleti iratou na i apositolo ni na veisau mai na rarawa ki na reki?

▪ Na cava e kaya ko Jisu ni na sega ni dede sa ratou na cakava na i apositolo?

▪ E vakamalumalumutaki vuravura vakacava ko Jisu?

▪ Na cava na i balebale ni kena soli vei Jisu “na lewa me baleti ira na tamata kece ga”?

▪ Na cava na i balebale me vulici na veika e baleta na Kalou kei na Luvena?

▪ Ena sala cava e vakatakila kina ko Jisu na yaca ni Kalou?

▪ Na cava “na ka dina,” ia ena yaco vakacava me “vakatabuya” e dua na lotu va-Karisito?

▪ E yaco vakacava me ra dua bau o koya na Kalou, na Luvena tagane, kei ira kece era sokalou dina?

▪ Na gauna cava a “tekivu ko vuravura”?