Lako Vata kei na Kalou mo Tauca na Veika Vinaka

“Ni ra sa kaburaka na cagi, ka ra na tamusuka na covulaca.” —⁠Osea 8:7.

1. E rawa vakacava meda lako vata kei Jiova?

NI O gade ina dua na vanua rerevaki o na sega ni taqaya soti ke kauti iko e dua e kila vinaka na vanua oya. E ka vakavuku mo lako kei koya mai na nomu lako duadua. E via vaka oqori na gauna eda bula tiko kina oqo. E vaka e bole o Jiova me kauti keda tiko ena vuravura ca oqo. E ka vakavuku meda lako vata kei koya, meda kua ni lewa ga na noda ilakolako. E rawa vakacava meda lako vata kei na Kalou? Nida muria na nona ivakasala ena nona Vosa.

2. Na cava ena dikevi ena ulutaga oqo?

² E dikevi ena ulutaga sa oti na drama vakatakarakara ena Osea wase 1 ina 5. Eda sa raica ni na vukei keda vakalevu sara na drama oya ena noda lako vata kei na Kalou. Meda dikeva mada oqo e so na tikina bibi ni wase e 6 ina 9. Ena vukei keda na noda dikeva mada vakalekaleka na lewe ni va na wase oqori.

iVakamacala Lekaleka

3. Vakamacalataka vakalekaleka na lewe ni Osea wase e 6 ina 9.

³ O Jiova e talai Osea me lai parofisai ga ina matanitu yavusa e tini o Isireli. Sa gole tani mai vua na Kalou na matanitu oya e dau kilai tale ga me Ifireimi baleta ni yavusa kaukaua. E vakaraitaka na Osea wase e 6 ina 9 nira sega ni yalodina na lewe ni matanitu baleta nira sa talaidredre ina veiyalayalati kei Jiova ena nodra cakava na veika ca. (Osea 6:7) Era vakanuinui vei ira na matanitu vakavuravura ra qai sega ni lesu vei Jiova. Nira teivaka na veika ca, era na tamusuka ga na veika ca. E kena ibalebale nira na vakarusai. Ia e parofisaitaka tale ga o Osea e dua na itukutuku veivakauqeti. E vakadeitaki vei ira na lewenivanua ni rawa mera vosoti kevaka era veivutuni dina.

4. Na tikina cava soti ena parofisai i Osea eda na dikeva?

⁴ Na va na wase ni parofisai i Osea oqo ena vakarautaka vei keda e so na idusidusi me vukei keda ena noda lako vata kei na Kalou. Meda dikeva mada e va na tikina ena yaga vei keda: (1) E laurai na veivutuni dina ena veika eda cakava, sega ena noda vosa ga; (2) e sega ni marautaka wale ga na Kalou na isoro; (3) e rarawa o Jiova nira vukitani na sokalou vua; (4) e dodonu meda kaburaka na veika vinaka meda qai tamusuka na veika vinaka.

Kilai ni Veivutuni Dina

5. Tukuna na ka bibi e vakamacalataki ena Osea 6:1-3.

⁵ E levu sara na ka e tukuna vei keda na parofisai i Osea me baleta na veivutuni kei na veivosoti. Eda wilika ena Osea 6:1-3: “Me da mai lesu vei Jiova: ni sa ia na veidresulaki, ka sa na vakabulai keda talega ko koya; sa ia oti na veiyaviti, ia ena vauca talega ko koya na noda mavoa. Ena vakabulai keda e na bogi rua: e na bogi tolu ena vakaturi keda tale, eda na qai bula e matana. Eda na qai kila, kevaka eda na gumatua me kilai Jiova: sa vakarau tu na nona lako mai me vaka na mataka; io, ena lako mai vei keda me vaka na uca, me vaka sa tau na uca, io, na uca taumuri sa vakasuasuataka na vuravura.”

6-8. Na cava e leqa ena nodra veivutuni na Isireli?

⁶ O cei e cavuta na vosa ena tikinivolatabu oqori? So era kaya nira cavuta na Isireli tawayalodina era lasutaka tiko na nodra sa veivutuni me rawa kina ni vosoti ira na Kalou. So era kaya ni vosa tiko o Osea ena nona kerei ira tiko na tamata mera lesu vei Jiova. Se o cei e cavuta na vosa oqori, na taro bibi ga e vinakati me kilai oqo, Era lesu dina beka vei Jiova na lewe ni matanitu yavusa e tini o Isireli, ra qai veivutuni dina? E kena isau na sega. E tukuna ga o Jiova ena gusu i Osea: “A cava me’u cakava vei kemudou, na Ifireimi? a cava me’u cakava vei kemudou, na Juta? ni sa vaka na o ni mataka na nomudou yalololoma ka vaka na tegu sa yali sara e na mataka caca.” (Osea 6:4) Oqo e itukutuku vakaloloma dina ni kedra ituvaki vakayalo na tamata ni Kalou. Sa voleka ni yali vakadua na nodra yalololoma, se na nodra loloma dina, e vaka na kena yali totolo na tegu ni sa cabe na matanisiga. Nira lasutaka na tamata na nodra sa veivutuni, e sega ni raica o Jiova e dua na vuna me vosoti ira kina. Na cava e leqa?

⁷ Era sega ni veivutuni dina mai lomadra na Isireli. E kaya na Osea 7:14 me baleta na nona sega ni marautaki ira na nona tamata o Jiova: “Ka ra sa sega ni tagi vei au mai na vu ni lomadra, ni ra qoqolou koto e na nodrai davodavo.” E kuria na tikina e 16: “Era lesu, ka segai vua sa Cecere sara” se “sega ni lesu ina ivakatagedegede cecere ni sokalou.” (iVakamacala e ra ni NW) Era sega ni lesu na tamata ina ivakatagedegede cecere ni sokalou vei Jiova baleta nira sega ni veisautaki ira me rawa kina nira veiwekani tale kei koya. Io, era sega ga ni via lako vata kei na Kalou.

⁸ E dua tale na ka e leqa ena nona veivutuni o Isireli. Era vakayacora tiko ga e levu sara na ivalavala ca me vaka na veidabui, laba, butako, qaravi matakau, ra qai tovata kei ira na veimatanitu tani. Era vakatauvatani ena Osea 7:4 mera vaka na “lovo” ni vavi madrai baleta ni katakata tu e lomadra na veigagadre ca. Ni vaka tu oqori na ca ni nodra bula vakayalo, e dodonu beka mera vosoti? Sega sara ga! E tukuna o Osea vei ira na tamata talaidredre oya ni na ‘nanuma na nodra caka cala’ o Jiova qai “sauma na nodrai valavala ca.” (Osea 9:9) Era na sega ni vosoti!

9. Na cava eda vulica me baleta na veivutuni kei na veivosoti ena vosa i Osea?

⁹ Na cava eda vulica me baleta na veivutuni kei na veivosoti nida wilika na vosa i Osea? Eda vulica mai na nodra ivakaraitaki na Isireli tawavakabauta oya ni dodonu meda veivutuni dina kevaka eda vinakata me vosoti keda o Jiova. E laurai vakacava na veivutuni oqori? Ena sega ni vakaisini o Jiova ena noda tagi se na veika eda tukuna wale ga. Ena laurai ga na veivutuni dina ena ka eda cakava. Me rawa ni qai vosoti o koya e valavala ca, ena vinakati me biuta sara ga na nona ivalavala ca qai veisautaka na nona bula me salavata kei na ivakatagedegede cecere ni sokalou vei Jiova.

Sega ni Marautaka Wale ga o Jiova na iSoro

10, 11. Me vaka eda raica vei ira na Isireli, na cava e sega ni marautaka kina o Jiova na nodra isoro?

¹⁰ Meda veivosakitaka mada oqo na ikarua ni ka ena vukei keda meda lako vata kei Jiova. Oya, ni na sega ni marautaka wale ga na Kalou na isoro. E kaya na Osea 6:6 me baleti Jiova: “Na yalololoma ga ka’u sa vinakata, ka segai nai madrali; kei na kila na Kalou, ka segai nai soro kama.” E marautaka o Jiova na yalololoma, se na noda loloma dina baleta e vakaraitaka na ka e tu e lomada, e marautaka tale ga na noda kilai koya. Ia de o na taroga beka: ‘Na cava e kaya kina na tikinivolatabu oqo ni sega ni marautaka o Jiova na ‘imadrali’ kei na ‘isoro kama’? A sega beka ni gadrevi oqori ena Lawa i Mosese?’

¹¹ A gadrevi dina ena Lawa na imadrali kei na vakacaboisoro, ia e cala ga na ka era cakava tiko o ira na bula vata kei Osea. Era tu o ira na Isireli era sega ni calata na vakacaboisoro mera laurai kina nira tamata lotu. Ia, ena gauna vata oqori era valavala ca tiko. E vakaraitaka na nodra valavala ca ni sega ni tiko e lomadra na loloma dina. Era vakaraitaka tale ga nira sega ni kauaitaka na veika e vinakata na Kalou baleta nira sega ni cakava na veika oya. Ke sega ni vinaka na lomadra ra qai sega ni bulataka na ivakarau ni bula e vinaka, na cava e qai kena yaga na nodra isoro? E sega ni taleitaka na Kalou o Jiova na nodra isoro.

12. Na ivakasala cava vei ira na tamata nikua e tukuni ena Osea 6:6?

¹² Na vosa i Osea e ivakasala mera qaqarauni kina e levu na daulotu nikua. E vaka era vakacaboisoro vua na Kalou ena nodra muria e levu na ivalavala ni lotu. Ia e sega ni yaga na nodra lotu ina nodra bula e veisiga. Era vakamarautaka dina tiko li na Kalou o ira oqori kevaka e sega ni uqeti ira na lomadra mera vulica na kilaka dodonu ra qai bulataka na veika era vulica ena nodra goletani mai na nodra itovo ca? Meda kakua ni nanuma ni na marautaka duadua ga na Kalou na noda cakava na cakacaka vakalotu. O Jiova e sega ni taleitaki ira na tamata era via vakamarautaki koya ena nodra lotu vakarairai ra qai sega ni bulataka na veika e tukuni ena nona Vosa.—2 Timoci 3:5.

13. Na imadrali cava eda vakacabora, ia ena vakatau ena cava na nona vakadonuya o Jiova?

¹³ Meda nanuma tale ga na lotu Vakarisito ni sega ni marautaka ga na Kalou na isoro. Dina ga nida sa sega ni dau vakacabora na isoro manumanu vei Jiova ena gauna oqo, ia eda “vakacabora tikoga nai madrali ni vakavinavinaka vua na Kalou e na vukuna, oqori na vua ni tebenigusuda, ni da tusanaka na yacana.” (Iperiu 13:15) Meda kua gona ni vakataki ira na Isireli era valavala ca ena gauna i Osea, ena noda nanuma nida rawa ni sosomitaka na noda caka cala ena noda vakacabora tiko na isoro vakayalo vua na Kalou. Vakasamataka mada na ivakaraitaki ni dua na itabagone e veidauci lo tiko. E qai vakaraitaka na goneyalewa oqo: “Au vakalevutaka na noqu vakaitavi ena cakacaka vakavunau baleta niu nanuma ni na rawa ni ubia na cala au cakava tiko.” Oqo e tautauvata sara ga kei na ka era cakava na Isireli lakosese. Ia, ena vakadonuya ga o Jiova na noda imadrali ni vakavinavinaka kevaka e vinaka na kena inaki qai vinaka tale ga na noda itovo.

Rarawa o Jiova Nira Vukitani na Sokalou Vua

14. Na cava e vakaraitaka na parofisai i Osea me baleta na Kalou?

¹⁴ Na ikatolu ni ka eda vulica ena Osea wase e 6 ina 9 e baleta nona raica o Jiova na nodra vukitani na sokalou vua. E tiko na gauna e rarawa kina o Jiova, tiko tale ga na gauna e marau kina. E dau marautaki ira, lomani ira tale ga era veivutunitaka na nodra ivalavala ca. Ia nira sega ni veivutuni na nona tamata, e tauca vakadodonu vei ira na nona lewa. Ni dauveinanumi na Kalou, e marautaka nida yalodina ena noda lako vata kei koya. E kaya na Same 149:4: “Sa vinakati ira na nona tamata ko Jiova.” Ia, e raica vakacava na Kalou na nodra sega ni yalodina na nona tamata?

15. Na cava era cakava tiko e so na Isireli me vaka e kaya na Osea 6:7?

¹⁵ E kaya o Jiova me baleti ira na Isireli era sega ni yalodina: “Ko ira, era sa vaka na tamata sa vakacacataka na veiyalayalati: ia maikea era sa ia na veivakaisini vei au.” (Osea 6:7) Na vosa vakaiperiu e vakadewataki oqo me “veivakaisini” e kena ibalebale tale ga na “veidabui, sega ni yalodina.” Na vosa vakaiperiu vata oqori e vakayagataki ena Malakai 2:10-16 me vakamacalataki kina na nodra sega ni yalodina o ira na Isireli vei watidra. Me baleta na kena vakayagataki na vosa oqori ena Osea 6:7, e kaya e dua na ivola “ni taurivaki tiko e ke na bula vakawati me vakamacalataki kina na nodrau veiwekani voleka e rua . . . Oqo ena kena sa beci na nodrau veilomani.”

16, 17. (a) Na cava e cakava o Isireli ena nona veiyalayalati kei koya na Kalou? (b) Na cava meda nanuma tiko me baleta na ka eda cakava?

¹⁶ E raici Isireli o Jiova me vaka e watina vakatakarakara baleta ni a veiyalayalati kei na matanitu oya. O koya gona nira beca na veiyalayalati oya, e vaka sara ga era sa veibutakoci. Na Kalou e vaka tiko na tagane vakawati e yalodina tiko, ia era sa biuti koya na nona tamata!

¹⁷ Vakacava o keda? E bibi dina vua na Kalou na noda vakatulewataka meda lako vata kei koya se sega. Meda nanuma ni “sa loloma na Kalou,” e tarai koya na ka eda cakava. (1 Joni 4:16) Kevaka eda muria na sala e sega ni dodonu, ena rarawa qai sega tale ga ni marau o Jiova. Ke da nanuma dei tiko oqo, ena vukei keda meda kua ni rawai nida vakatovolei.

Ka Meda Cakava Meda Tamusuka Kina na Veika Vinaka

18, 19. Na ivakavuvuli cava eda raica ena Osea 8:7, e vakayacori vakacava vei ira na Isireli na ivakavuvuli oya?

¹⁸ Meda raica mada na ikava ni ka eda vulica mai na parofisai i Osea, oya na ka meda cakava meda tamusuka kina na veika vinaka. Me baleta na sese kei na tawayaga ni ka era cakava na Isireli, e vola o Osea: “Ni ra sa kaburaka na cagi, ka ra na tamusuka na covulaca.” (Osea 8:7) Oqo e dua na ivakavuvuli meda nanuma dei toka: Na ka eda tamusuka mai muri ena vakatau ena ka eda cakava ena gauna oqo. E dina vakacava oqo vei ira na Isireli era sega ni yalodina?

¹⁹ Nira valavala ca, era sa kaburaka sara tiko ga na Isireli na veika ca. Ena rawa beka mera tomana tiko na nodra ivalavala ca oqori ra qai sega ni tamusuka na veika ca? Era na sega ni levea na nodra cudruvi. E kaya na Osea 8:13: “Sa na qai nanuma ko koya [Jiova] na nodra caka cala, ka cudruva na nodrai valavala ca.” Eda wilika tale ga ena Osea 9:17: “Ena biuti ira tani na noqu Kalou, ni ra sa sega ni vakarorogo vua: ka ra na dui veiseyaki ki na veivanua.” Ena cudruvi ira na Isireli o Jiova ena vuku ni nodra ivalavala ca. Era na tamusuka na veika ca baleta nira kaburaka na veika ca. A qai totogitaki ira na Kalou ena 740 B.S.K., na gauna e vakavua kina o Asiria na matanitu yavusa e tini o Isireli qai kauti ira vakavesu tale ga na lewena.

20. Na cava eda vulica ena veika e yaco vei Isireli?

²⁰ Na ka e yaco vei Isireli oya eda vulica kina na ka dina oqo: Eda tamusuka ga na ka eda tea. E vakasalataki keda na Vosa ni Kalou: “Mo dou kakua ni vakaisini kemudou; a Kalou ena sega ni vakalialiai; na ka kecega sa kaburaka na tamata ena tamusuka talega ko ya.” (Kalatia 6:7) Kevaka eda kaburaka na veika e ca, eda na tamusuka na veika ca. Me kena ivakaraitaki, o ira na qara na itovo vakasisila era na na tamusuka na veika mosimosi. Ena tini vakaloloma o koya e ivalavala ca qai sega ni veivutuni.

21. Eda tamusuka vakacava na veika vinaka?

²¹ Eda na tamusuka vakacava na veika vinaka? E saumi na taro oqori ena dua na ivakatautauvata rawarawa oqo. Ke via tamusuka na dauteitei na raisi, ena tea beka na witi? E macala ni sega! Ena tea se kaburaka ga na ka e via tamusuka. Ke da vinakata tale ga meda tamusuka na veika vinaka, e dodonu meda kaburaka na veika vinaka. Eda vinakata li meda tamusuka tiko ga na veika vinaka, oya na bula vakacegu ena gauna oqo kei na noda nuitaka na bula tawamudu ena vuravura vou ni Kalou? Ke vaka kina, meda kaburaka tiko mada ga na veika vinaka ena noda lako vata tiko kei na Kalou da qai moica noda bula me salavata kei na nona ivakatagedegede uasivi.

22. Na cava eda vulica ena Osea wase e 6 ina 9?

²² E va na ka eda vulica ena Osea wase e 6 ina 9 e rawa ni vukei keda ena noda lako vata kei na Kalou: (1) E laurai na veivutuni dina ena veika eda cakava, sega ena noda vosa ga; (2) e sega ni marautaka wale ga na Kalou na isoro; (3) e rarawa o Jiova nira vukitani na sokalou vua; (4) e dodonu meda kaburaka na veika vinaka meda qai tamusuka na veika vinaka. Ena vukei keda vakacava na iotioti ni lima na wase ni ivola ena iVolatabu oqo meda lako vata kei na Kalou?

O na Sauma Vakacava?

• E kilai vakacava na veivutuni dina?

• Na cava e sega ni marautaka wale ga kina na isoro na Tamada vakalomalagi?

• E raica vakacava na Kalou na nodra buiti koya o ira na qaravi koya?

• Na cava meda kaburaka kevaka eda via tamusuka na veika vinaka?

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Seavu na loloma i Isireli me vaka na tegu ni mataka

[iYaloyalo ena tabana e 23 ]

Waqa na gagadre ca i Isireli me vaka na lovo

[iYaloyalo ena tabana e 24]

Cava e sega ni vakadonuya kina o Jiova na nodra isoro na nona tamata?

[iYaloyalo ena tabana e 25]

Kaburaka na veika vinaka mo tamusuka na veika vinaka